Joesoef
13-12-05, 20:33
Iraanse politici maken zich op voor wraak
Door onze correspondent Thomas Erdbrink
Contouren tekenen zich af van brede hervormingsgezinde oppositie in Iran
Een nieuwe krant, een nieuwe satellietzender: niet-conservatieve politici in Iran beginnen hun krachten te bundelen tegen het conservatieve bewind.
TEHERAN, 13 DEC. Er staan twee mannen van een beveiligingsbedrijf voor de deur van het redactielokaal van Etemad Melli (Nationaal Vertrouwen) in Teheran.
Deze nieuwe Iraanse krant is onderdeel van een groter politiek plan. De hervormingsgezinde oppositie tegen de nieuwe conservatieve president en zijn machtige bondgenoten begint vorm te krijgen.
Voor de ingang van de redactie wordt gedrongen en geduwd. Ex-presidentskandidaat, ex-parlementsvoorzitter en ex-adviseur van de Opperste Leider Mehdi Karroubi komt binnen. Hojatoleslam (een religieuze rang) Karroubi is de oprichter van Etemad Melli en van een nieuwe politieke partij met dezelfde naam. Op 22 december lanceert hij tevens een satellietzender gericht op Iran.
Niet zo lang geleden was Karroubi een van de vaste pilaren van het Iraanse systeem.
Jarenlang maande hij als voorzitter van het parlement Iraanse parlementariers tot kalmte. Maar toen honderden hervormers in de aanloop van de parlementsverkiezingen van 2004 van deelname werden uitgesloten, deed Karroubi er weinig tegen.
Dat was wel anders tijdens de presidentsverkiezingen van juni van dit jaar.
Karroubi, inmiddels kandidaat, verloor onder verdachte omstandigheden nipt van de nieuwkomer Mahmoud Ahmadinejad in de eerste ronde. Hij was des duivels.
Hij schreef een woedende open brief aan Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei.
Karroubi beschuldigde hierin de leden van de Raad van de Hoeders van de Grondwet, die onder andere toeziet op verkiezingsverloop, van verkiezingsfraude, met steun van militaire organisaties en een netwerk van moskeeën. Khameneis zoon Mojtaba was volgens Karroubi een van de samenzweerders die de ,,totalitaire’’ Ahmadinejad naar voren hadden geschoven. De Opperste Leider schreef terug dat de brief van Karroubi ,,beneden zijn waardigheid’’ was en ,,Iran in gevaar bracht’’. Hierop legde Karroubi al zijn politieke functies neer.
Nu is hij klaar voor politieke wraak.
,,Met een tv-zender kunnen we zeggen wat we willen’’, zegt Karroubi in een interview.
,,We kunnen het zeggen in Iran, terwijl we uitzenden van buiten Iran.’’
Op dit moment zijn er ongeveer 25 zenders die voornamelijk vanuit de Verenigde Staten op Iran gerichte programma’s brengen. Karroubi is echter de eerste Iraanse politicus die het monopolie van de conservatieve staatstelevisie doorbreekt.
Daarmee doet hij niets in strijd met de Iraanse wet. ,,In Iran is het verboden om satellietontvangers te hebben, maar niet om programma’s te maken’’, zegt hij met een glimlach. Zijn kanaal, Saba-tv, gaat vanuit het nabijgelegen emiraat Dubai uitzenden. Het kantoor daar is al geopend.
Vrijwel iedereen die niet mét president Ahmadinejad is, is tegen hem. Dus betekende zijn spectaculaire verkiezingsoverwinning ook een grote zuivering van het Iraanse machtssysteem. Trouwe vazallen zoals de vroeger min of meer neutrale Karroubi werden aan de zijlijn gezet, waar de Iraanse hervormers al stonden.
Irans op de Leider na sterkste man, Akbar Hashemi-Rafsanjani, werd vernederd door Ahmadinejads meerderheid.
Diplomaten, bankdirecteuren en ambtenaren – niemand in Iran is veilig voor de grote schoonmaak die volgde op de machtswisseling van hervormingsgezind naar conservatief. ,,Alle politieke groepen voelen zich beledigd en hebben het idee dat hun onrecht is aangedaan’’, zegt een Iraniër die een zeer hoge positie had binnen het regime. Hij wil anoniem blijven omdat ,,dit niet het moment is om aandacht te trekken. Als wij nu te kritisch zijn, krijgt de oppositie de schuld van alle moeilijkheden die de overheid heeft’’, zegt hij. ,,Op dit moment is Ahmadinejads groep juist onderling aan het vechten.
Dat willen we voorlopig zo houden.’’
In zijn kantoor in Noord-Teheran neemt voormalig vice-president en hervormer Mohammad-Ali Abtahi geen blad voor de mond. Natuurlijk hebben er achter de schermen ontmoetingen plaats tussen de verliezers van de verkiezingen.
Er vormt zich een onofficiële, brede oppositie.
,,We worden er bijna toe gedwongen, gezien de omstandigheden.’’
Abtahi heeft zitting genomen in de raad van toezicht van Karroubi’s nieuwe krant. Volgens hem zijn alle uitgerangeerde politici nieuwe posities aan het innemen.
Hij sluit zelfs een terugkeer van zijn voormalige chef, ex-president en hervormer Mohammad Khatami, niet uit. ,,Khatami wil een non-gouvernementele organisatie beginnen, maar de politieke situatie gaat hem zeer aan het hart.’’ Daarnaast ziet Abtahi weinig heil in de geplande organisatie van Khatami die een ‘dialoog tussen beschavingen’ moet bevorderen. ,,Als je een president hebt die andere landen van de kaart wil vegen, heeft dat niet veel zin.’’
De pragmatische Rafsanjani is de facto leider van de nieuwe coalitie. Hij is voorzitter van de ‘Raad ter Onderscheiding van Wat het Beste Is’, die conflicten tussen parlement en Raad van Hoeders beslist.
Een paar weken nadat Ahmadinejad president was geworden, maakte de Opperste Leider bekend dat Rafsanjani’s raad vetomacht zou krijgen over de meeste beslissingen binnen het systeem. Volgens verscheidene bronnen was er zo’n groot verzet van de ‘witte baarden’, de patriarchen binnen het systeem, tegen Ahmadinejad dat Khamenei werd gedwongen om weer enige balans in de machtsverdeling te brengen.
Vooralsnog zet populist Ahmadinejad hard in op de steun van de Iraanse armen.
Volgens de vooraanstaande intellectueel Ramin Jahanbegloo zal het niet lang duren voordat de armen hun steun voor Ahmadinejad intrekken. ,,Iran is een gelaagde samenleving. Mensen met een academische titel staan hier in hoog aanzien, ook armen voelen dat er leiderschap nodig is’’, zegt Jahanbegloo. ,,Men weet dat Ahmadinejad geen deel uitmaakt van de elite. Als hij de economische wensen niet inlost, dan zal steun voor hem snel verdampen.’’
Voor Karroubi is dat een feit. De meeste Iraniërs hebben in de verkiezingen niet op Ahmadinejad gestemd, wil hij maar zeggen. ,,Onlangs zat ik vast in het verkeer, er was een huwelijk. De mensen herkenden me’’, vertelt hij. ,,Ik stapte uit en schudde de handen. Ze vroegen hoe het ging met de partij en de satellietzender.
Het Iraanse volk ziet dat er nu gigantische problemen aan het ontstaan zijn.
Ze willen dit niet.’’
www.nrc.nl
Door onze correspondent Thomas Erdbrink
Contouren tekenen zich af van brede hervormingsgezinde oppositie in Iran
Een nieuwe krant, een nieuwe satellietzender: niet-conservatieve politici in Iran beginnen hun krachten te bundelen tegen het conservatieve bewind.
TEHERAN, 13 DEC. Er staan twee mannen van een beveiligingsbedrijf voor de deur van het redactielokaal van Etemad Melli (Nationaal Vertrouwen) in Teheran.
Deze nieuwe Iraanse krant is onderdeel van een groter politiek plan. De hervormingsgezinde oppositie tegen de nieuwe conservatieve president en zijn machtige bondgenoten begint vorm te krijgen.
Voor de ingang van de redactie wordt gedrongen en geduwd. Ex-presidentskandidaat, ex-parlementsvoorzitter en ex-adviseur van de Opperste Leider Mehdi Karroubi komt binnen. Hojatoleslam (een religieuze rang) Karroubi is de oprichter van Etemad Melli en van een nieuwe politieke partij met dezelfde naam. Op 22 december lanceert hij tevens een satellietzender gericht op Iran.
Niet zo lang geleden was Karroubi een van de vaste pilaren van het Iraanse systeem.
Jarenlang maande hij als voorzitter van het parlement Iraanse parlementariers tot kalmte. Maar toen honderden hervormers in de aanloop van de parlementsverkiezingen van 2004 van deelname werden uitgesloten, deed Karroubi er weinig tegen.
Dat was wel anders tijdens de presidentsverkiezingen van juni van dit jaar.
Karroubi, inmiddels kandidaat, verloor onder verdachte omstandigheden nipt van de nieuwkomer Mahmoud Ahmadinejad in de eerste ronde. Hij was des duivels.
Hij schreef een woedende open brief aan Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei.
Karroubi beschuldigde hierin de leden van de Raad van de Hoeders van de Grondwet, die onder andere toeziet op verkiezingsverloop, van verkiezingsfraude, met steun van militaire organisaties en een netwerk van moskeeën. Khameneis zoon Mojtaba was volgens Karroubi een van de samenzweerders die de ,,totalitaire’’ Ahmadinejad naar voren hadden geschoven. De Opperste Leider schreef terug dat de brief van Karroubi ,,beneden zijn waardigheid’’ was en ,,Iran in gevaar bracht’’. Hierop legde Karroubi al zijn politieke functies neer.
Nu is hij klaar voor politieke wraak.
,,Met een tv-zender kunnen we zeggen wat we willen’’, zegt Karroubi in een interview.
,,We kunnen het zeggen in Iran, terwijl we uitzenden van buiten Iran.’’
Op dit moment zijn er ongeveer 25 zenders die voornamelijk vanuit de Verenigde Staten op Iran gerichte programma’s brengen. Karroubi is echter de eerste Iraanse politicus die het monopolie van de conservatieve staatstelevisie doorbreekt.
Daarmee doet hij niets in strijd met de Iraanse wet. ,,In Iran is het verboden om satellietontvangers te hebben, maar niet om programma’s te maken’’, zegt hij met een glimlach. Zijn kanaal, Saba-tv, gaat vanuit het nabijgelegen emiraat Dubai uitzenden. Het kantoor daar is al geopend.
Vrijwel iedereen die niet mét president Ahmadinejad is, is tegen hem. Dus betekende zijn spectaculaire verkiezingsoverwinning ook een grote zuivering van het Iraanse machtssysteem. Trouwe vazallen zoals de vroeger min of meer neutrale Karroubi werden aan de zijlijn gezet, waar de Iraanse hervormers al stonden.
Irans op de Leider na sterkste man, Akbar Hashemi-Rafsanjani, werd vernederd door Ahmadinejads meerderheid.
Diplomaten, bankdirecteuren en ambtenaren – niemand in Iran is veilig voor de grote schoonmaak die volgde op de machtswisseling van hervormingsgezind naar conservatief. ,,Alle politieke groepen voelen zich beledigd en hebben het idee dat hun onrecht is aangedaan’’, zegt een Iraniër die een zeer hoge positie had binnen het regime. Hij wil anoniem blijven omdat ,,dit niet het moment is om aandacht te trekken. Als wij nu te kritisch zijn, krijgt de oppositie de schuld van alle moeilijkheden die de overheid heeft’’, zegt hij. ,,Op dit moment is Ahmadinejads groep juist onderling aan het vechten.
Dat willen we voorlopig zo houden.’’
In zijn kantoor in Noord-Teheran neemt voormalig vice-president en hervormer Mohammad-Ali Abtahi geen blad voor de mond. Natuurlijk hebben er achter de schermen ontmoetingen plaats tussen de verliezers van de verkiezingen.
Er vormt zich een onofficiële, brede oppositie.
,,We worden er bijna toe gedwongen, gezien de omstandigheden.’’
Abtahi heeft zitting genomen in de raad van toezicht van Karroubi’s nieuwe krant. Volgens hem zijn alle uitgerangeerde politici nieuwe posities aan het innemen.
Hij sluit zelfs een terugkeer van zijn voormalige chef, ex-president en hervormer Mohammad Khatami, niet uit. ,,Khatami wil een non-gouvernementele organisatie beginnen, maar de politieke situatie gaat hem zeer aan het hart.’’ Daarnaast ziet Abtahi weinig heil in de geplande organisatie van Khatami die een ‘dialoog tussen beschavingen’ moet bevorderen. ,,Als je een president hebt die andere landen van de kaart wil vegen, heeft dat niet veel zin.’’
De pragmatische Rafsanjani is de facto leider van de nieuwe coalitie. Hij is voorzitter van de ‘Raad ter Onderscheiding van Wat het Beste Is’, die conflicten tussen parlement en Raad van Hoeders beslist.
Een paar weken nadat Ahmadinejad president was geworden, maakte de Opperste Leider bekend dat Rafsanjani’s raad vetomacht zou krijgen over de meeste beslissingen binnen het systeem. Volgens verscheidene bronnen was er zo’n groot verzet van de ‘witte baarden’, de patriarchen binnen het systeem, tegen Ahmadinejad dat Khamenei werd gedwongen om weer enige balans in de machtsverdeling te brengen.
Vooralsnog zet populist Ahmadinejad hard in op de steun van de Iraanse armen.
Volgens de vooraanstaande intellectueel Ramin Jahanbegloo zal het niet lang duren voordat de armen hun steun voor Ahmadinejad intrekken. ,,Iran is een gelaagde samenleving. Mensen met een academische titel staan hier in hoog aanzien, ook armen voelen dat er leiderschap nodig is’’, zegt Jahanbegloo. ,,Men weet dat Ahmadinejad geen deel uitmaakt van de elite. Als hij de economische wensen niet inlost, dan zal steun voor hem snel verdampen.’’
Voor Karroubi is dat een feit. De meeste Iraniërs hebben in de verkiezingen niet op Ahmadinejad gestemd, wil hij maar zeggen. ,,Onlangs zat ik vast in het verkeer, er was een huwelijk. De mensen herkenden me’’, vertelt hij. ,,Ik stapte uit en schudde de handen. Ze vroegen hoe het ging met de partij en de satellietzender.
Het Iraanse volk ziet dat er nu gigantische problemen aan het ontstaan zijn.
Ze willen dit niet.’’
www.nrc.nl