Rudy
23-12-05, 19:45
ANALYSE. Italiaanse politici dingen naar gunst van kerk
Scheiding tussen kerk en staat vervaagt
(c) De Standaard 23/12/05
http://www.standaard.be/Assets/Images_Upload/FBU17_RUINI.MM.jpg
Nog nooit was kardinaal Camillo Ruini, de voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie, zo politiek actief als dit jaar.
Met verkiezingen in zicht vervaagt de scheiding tussen kerk en staat in Italië. Kerkleiders vinden een steeds gewilliger oor bij politici.
ITALIAANSE politici worden vromer en vromer nu de verkiezingen van april naderen. Ze hebben de kerk nodig die ongeveer 5 procent van de kiezers direct kan beïnvloeden en zo de uitslag zou kunnen beslissen. De kerkleiders weten dat ook, en vuren nu al maanden morele orders af op de steeds gewilliger beleidsmakers.
De leider van het katholieke offensief is de machtige kardinaal Camillo Ruini, een 74-jarige prelaat met een bijna doorzichtige huid, een zachte stem en een ijzeren wil. Deze zakelijke versie van de aimabele Don Camillo, de filmheld, haalt in Italië de kastanjes uit het vuur voor paus Benedictus.
Al bijna vijftien jaar is hij voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie. Hij trad aan vlak voor de ineenstorting van de het Vaticaan welgezinde grote christen-democratische partij, die de corruptieschandalen begin de jaren negentig niet overleefde. In een poging opnieuw grip te krijgen op de politiek richt de curie zich sindsdien op alle katholieke politici, of ze nu links of rechts zijn. Maar nog nooit was Ruini zo politiek actief als dit jaar. Zelfs priesters verzuchten al dat Jezus en het evangelie best wat vaker in zijn preken mogen figureren. En critici stellen het concordaat van 1929 ter discussie dat de verhouding tussen kerk en staat regelt.
Zijn grootste succes boekte Ruini in de lente. Toen gaf hij Italianen het advies niet mee te doen aan het referendum over kunstmatige inseminatie. Veel rechtse en linkse katholieke politici namen die suggestie over, waardoor de kiesdrempel niet werd gehaald en de strenge wet gehandhaafd bleef.
Sindsdien lijkt Ruini niet meer te stoppen. In de zomermaanden sprak hij zich uit tegen samenlevingscontracten en homohuwelijken op het moment dat de politiek op het punt stond beslissingen te nemen. Het wetgevingsproces werd onmiddellijk geblokkeerd.
Vorige maand becommentarieerde Ruini de Italiaanse begroting. En niet zonder succes. De regering beloofde de kerk definitief vrij te stellen van onroerendgoedbelasting op kerkelijke gebouwen waarin winstgevende activiteiten worden ondernomen (hotels, restaurants en souvenirwinkels).
De curiekardinalen namen het ook op voor de zeer vrome president van de Italiaanse Centrale Bank, Antonio Fazio, die dinsdag opstapte na beschuldigingen van het bevoordelen van Italiaanse banken ten opzichte van buitenlandse financiële instellingen. De kardinalen spraken van een heksenjacht tegen de bankpresident.
Slechts twee kleine politieke partijen durven zich openlijk te verzetten tegen deze bemoeienis van het Vaticaan. ,,Ruini is bezig het regeringsprogramma voor te schrijven'', meent parlementslid Daniële Capezzone van de Radicalen, die zich sinds de oprichting inzet voor scheiding van kerk en staat. Enrico Bosseli van de socialistische partij SDI vindt dat Ruini ,,zijn kazuifel heeft ingeruild voor de kleren van een politicus".
Ruini zelf zei vorige maand in een preek voorafgaand aan de jaarlijkse vergadering van bisschoppen dat de aanvallen op zijn beleid slechts ,,papierpropjes zijn die geen pijn doen''. Hij ontkent dat de kerk te veel aanwezig is in het publieke debat en beklemtoont dat het Vaticaan het recht heeft zich te uiten ter verdediging van het ,,menselijk wezen". ,,We zoeken geen privileges maar we werken in sereniteit aan onze missie."
Hij zette meteen door en heropende de aanval op de abortuspil, een medicijn waarmee het mogelijk is om zonder ingrijpen van een arts een embryo af te drijven en waarover de politiek momenteel discussieert. Hij omschrijft deze techniek, die in bijna alle Europese landen al is toegestaan en waarmee nu in twee Italiaanse regio's wordt geëxperimenteerd, als ,,de onderdrukking van onschuldig menselijk leven'' en ,,een slecht verborgen kindermoord".
De politici van de grote partijen reageren terughoudend als ze wordt gevraagd wat ze van Ruini's politieke activiteiten vinden. Piero Fassino van de Democraten van Links, de voormalige communistische partij, komt niet verder dan: ,,Wat we nodig hebben, is een nieuwe ontmoeting tussen geloof en rede." Hij voegde de daad bij het woord en bekende publiek katholiek te zijn, iets wat decennia lang taboe was in de oude communistische partij.
Inmiddels lijkt er onder politici een heuse concurrentieslag te zijn ontstaan over de vraag wie nu het meest het oor van de paus heeft: wie heeft het eerst en het langst met de paus gepraat, wie is de beste katholiek? Ook Fausto Bertinotti van de Communistische Heroprichting, vond het tijd voor een coming-out en blijkt ineens geen verstokte communistische atheïst meer te zijn. Pierferdinando Cassini, de christen-democratische parlementsvoorzitter die onlangs scheidde en bij zijn nieuwe mooie, rijke, jonge vrouw een baby verwekte, wordt tegenwoordig door Ruini beschouwd als ,,het voorbeeld van een politicus die wordt geïnspireerd door het geloof".
Het was deze Cassini die als eerste van alle politici op audiëntie mocht komen bij de paus. Dit tot grote ergernis van Silvio Berlusconi. De Italiaanse premier was pas twee weken geleden welkom voor een eerste bezoek aan Benedictus. Hij deed bij die gelegenheid zijn uiterste best om de verkilde verhouding met het Vaticaan, vanwege zijn steun aan de oorlog in Irak, te verbeteren. Hij sprak van ,,opvallende overeenkomsten in de oriëntatie en morele doelen van Italië en van de katholieke kerk". Ook beloofde hij katholieke scholen meer subsidie.
Het meest tot de verbeelding sprekende douceurtje is misschien wel het oplossen van 'de kwestie poep' (zie inzet). De regering-Berlusconi streek over haar hart en maakte in 2004 de verschuldigde 'rioolrechten' van 22 miljoen euro voor het Vaticaan over. En zo hebben alle Italianen of ze nu katholiek, atheïst, moslim of jood zijn, moeten meebetalen aan de afvoer van de fecaliën van de paus en zijn entourage.
© NRC Handelsblad
Bas Mesters, ©NRC Handelsblad
Scheiding tussen kerk en staat vervaagt
(c) De Standaard 23/12/05
http://www.standaard.be/Assets/Images_Upload/FBU17_RUINI.MM.jpg
Nog nooit was kardinaal Camillo Ruini, de voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie, zo politiek actief als dit jaar.
Met verkiezingen in zicht vervaagt de scheiding tussen kerk en staat in Italië. Kerkleiders vinden een steeds gewilliger oor bij politici.
ITALIAANSE politici worden vromer en vromer nu de verkiezingen van april naderen. Ze hebben de kerk nodig die ongeveer 5 procent van de kiezers direct kan beïnvloeden en zo de uitslag zou kunnen beslissen. De kerkleiders weten dat ook, en vuren nu al maanden morele orders af op de steeds gewilliger beleidsmakers.
De leider van het katholieke offensief is de machtige kardinaal Camillo Ruini, een 74-jarige prelaat met een bijna doorzichtige huid, een zachte stem en een ijzeren wil. Deze zakelijke versie van de aimabele Don Camillo, de filmheld, haalt in Italië de kastanjes uit het vuur voor paus Benedictus.
Al bijna vijftien jaar is hij voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie. Hij trad aan vlak voor de ineenstorting van de het Vaticaan welgezinde grote christen-democratische partij, die de corruptieschandalen begin de jaren negentig niet overleefde. In een poging opnieuw grip te krijgen op de politiek richt de curie zich sindsdien op alle katholieke politici, of ze nu links of rechts zijn. Maar nog nooit was Ruini zo politiek actief als dit jaar. Zelfs priesters verzuchten al dat Jezus en het evangelie best wat vaker in zijn preken mogen figureren. En critici stellen het concordaat van 1929 ter discussie dat de verhouding tussen kerk en staat regelt.
Zijn grootste succes boekte Ruini in de lente. Toen gaf hij Italianen het advies niet mee te doen aan het referendum over kunstmatige inseminatie. Veel rechtse en linkse katholieke politici namen die suggestie over, waardoor de kiesdrempel niet werd gehaald en de strenge wet gehandhaafd bleef.
Sindsdien lijkt Ruini niet meer te stoppen. In de zomermaanden sprak hij zich uit tegen samenlevingscontracten en homohuwelijken op het moment dat de politiek op het punt stond beslissingen te nemen. Het wetgevingsproces werd onmiddellijk geblokkeerd.
Vorige maand becommentarieerde Ruini de Italiaanse begroting. En niet zonder succes. De regering beloofde de kerk definitief vrij te stellen van onroerendgoedbelasting op kerkelijke gebouwen waarin winstgevende activiteiten worden ondernomen (hotels, restaurants en souvenirwinkels).
De curiekardinalen namen het ook op voor de zeer vrome president van de Italiaanse Centrale Bank, Antonio Fazio, die dinsdag opstapte na beschuldigingen van het bevoordelen van Italiaanse banken ten opzichte van buitenlandse financiële instellingen. De kardinalen spraken van een heksenjacht tegen de bankpresident.
Slechts twee kleine politieke partijen durven zich openlijk te verzetten tegen deze bemoeienis van het Vaticaan. ,,Ruini is bezig het regeringsprogramma voor te schrijven'', meent parlementslid Daniële Capezzone van de Radicalen, die zich sinds de oprichting inzet voor scheiding van kerk en staat. Enrico Bosseli van de socialistische partij SDI vindt dat Ruini ,,zijn kazuifel heeft ingeruild voor de kleren van een politicus".
Ruini zelf zei vorige maand in een preek voorafgaand aan de jaarlijkse vergadering van bisschoppen dat de aanvallen op zijn beleid slechts ,,papierpropjes zijn die geen pijn doen''. Hij ontkent dat de kerk te veel aanwezig is in het publieke debat en beklemtoont dat het Vaticaan het recht heeft zich te uiten ter verdediging van het ,,menselijk wezen". ,,We zoeken geen privileges maar we werken in sereniteit aan onze missie."
Hij zette meteen door en heropende de aanval op de abortuspil, een medicijn waarmee het mogelijk is om zonder ingrijpen van een arts een embryo af te drijven en waarover de politiek momenteel discussieert. Hij omschrijft deze techniek, die in bijna alle Europese landen al is toegestaan en waarmee nu in twee Italiaanse regio's wordt geëxperimenteerd, als ,,de onderdrukking van onschuldig menselijk leven'' en ,,een slecht verborgen kindermoord".
De politici van de grote partijen reageren terughoudend als ze wordt gevraagd wat ze van Ruini's politieke activiteiten vinden. Piero Fassino van de Democraten van Links, de voormalige communistische partij, komt niet verder dan: ,,Wat we nodig hebben, is een nieuwe ontmoeting tussen geloof en rede." Hij voegde de daad bij het woord en bekende publiek katholiek te zijn, iets wat decennia lang taboe was in de oude communistische partij.
Inmiddels lijkt er onder politici een heuse concurrentieslag te zijn ontstaan over de vraag wie nu het meest het oor van de paus heeft: wie heeft het eerst en het langst met de paus gepraat, wie is de beste katholiek? Ook Fausto Bertinotti van de Communistische Heroprichting, vond het tijd voor een coming-out en blijkt ineens geen verstokte communistische atheïst meer te zijn. Pierferdinando Cassini, de christen-democratische parlementsvoorzitter die onlangs scheidde en bij zijn nieuwe mooie, rijke, jonge vrouw een baby verwekte, wordt tegenwoordig door Ruini beschouwd als ,,het voorbeeld van een politicus die wordt geïnspireerd door het geloof".
Het was deze Cassini die als eerste van alle politici op audiëntie mocht komen bij de paus. Dit tot grote ergernis van Silvio Berlusconi. De Italiaanse premier was pas twee weken geleden welkom voor een eerste bezoek aan Benedictus. Hij deed bij die gelegenheid zijn uiterste best om de verkilde verhouding met het Vaticaan, vanwege zijn steun aan de oorlog in Irak, te verbeteren. Hij sprak van ,,opvallende overeenkomsten in de oriëntatie en morele doelen van Italië en van de katholieke kerk". Ook beloofde hij katholieke scholen meer subsidie.
Het meest tot de verbeelding sprekende douceurtje is misschien wel het oplossen van 'de kwestie poep' (zie inzet). De regering-Berlusconi streek over haar hart en maakte in 2004 de verschuldigde 'rioolrechten' van 22 miljoen euro voor het Vaticaan over. En zo hebben alle Italianen of ze nu katholiek, atheïst, moslim of jood zijn, moeten meebetalen aan de afvoer van de fecaliën van de paus en zijn entourage.
© NRC Handelsblad
Bas Mesters, ©NRC Handelsblad