mark61
01-01-06, 23:56
Behalve in Irak en tegen terrorisme kennen de VS een derde oorlog: de War on Christmas. De strijd wordt gepassioneerd gevoerd – met de maatschappij als slagveld.
Door onze correspondent Tom-Jan Meeus
First Lady Laura Bush toont de ontwerpen voor de presidentiële vakantiekaarten, waarop dit jaar geen kerstgroet staat. Foto AP
WASHINGTON, 23 DEC. Vlakbij Capitol Hill, middenin de Amerikaanse stad Washington, staat een kerstboom waar niets mee aan de hand lijkt. Het is een echte Amerikaanse kerstboom: hoog, rank en rijk versierd. De boom heeft deze maand niettemin een record gevestigd: het is de eerste kerstboom uit de Amerikaanse geschiedenis waarover een debat in het Huis van Afgevaardigden is gevoerd.
Aanleiding was dat de kerstboom niet langer zo werd genoemd. Hij heette Holiday Tree, vakantieboom, een naamsverandering die, voorzover was na te gaan, begin jaren negentig werd doorgevoerd. Het was het gevolg van de trend om, ter vervanging van ‘vrolijk’ of ‘zalig kerstmis’, mensen voortaan ‘prettige vakantie’ toe te wensen. Op die manier, zo leek de consensus, werd respect betuigd aan alle religieuze groepen – ook niet-christenen zoals joden en moslims. En het voldeed aan het grondwettelijke uitgangspunt van scheiding van kerk en staat.
De vakantieboom in Washington groeide de laatste maand uit tot een symbool in een vurig nationaal debat. Op het spel staat volgens de initiatiefnemers de bevrijding van het christendom van zijn progressieve onderdrukkers die een War on Christmas, Oorlog tegen Kerstmis, voeren. De conservatieve Heritage Foundation zette de oorlog op de agenda, en het populistische Fox News – de best bekeken nationale nieuwszender – maakte er deze maand dagelijks een nummer van. Bij de aftrap zei Bill O’Reilly, prime time presentator/commentator van Fox: „Ik zal niet langer toestaan dat de onderdrukkende, totalitaire, antichristelijke krachten de kans krijgen onze vakantie te belasteren en onderuit te halen.”
Hij raakte een gevoelige snaar. Uit alle windstreken werden voorbeelden aangedragen die, volgens de aanzeggers, de progressieve repressie van kerstmis bewijzen. In een openbare bibliotheek in Barlett, Tennessee, werd een poster verwijderd die reclame maakte voor een toneelstukje van kinderen over de geboorte van Christus – de leiding vond dat het niet in de openbare ruimte thuishoorde. De conservatieve Family Association lanceerde een boycot tegen de supermarktketen Target omdat het bedrijf in folders ‘kerstmis’ vermeed en het begrip ‘vakantie’ benadrukte; Target retireerde. En het Huis van Afgevaardigden nam op initiatief van de Republikeinse voorzitter Dennis Hastert het besluit de Holiday Tree bij Capitol Hill een nieuwe naam te geven: kerstboom.
Het triomfalisme onder conservatieven nam toe – maar niet voor lang. President George W. Bush en first lady Laura verstuurden drie weken terug hun kerstkaart. Het woord kerstmis stond er niet op. Het presidentiële paar wenste zijn relaties een prettige ‘vakantietijd’ toe. Wat nu? Woede stak op onder religieuze activisten. „Ik heb die kaart het raam uitgesmeten”, zei Joseph Farah van WorldNetDaily.com, een toonaangevende rechts-religieuze website. Het Witte Huis gaf de voor de hand liggende verklaring: de kaart was ook bedoeld voor niet-christenen. Onderzoek leerde vervolgens dat de president niets bijzonders had gedaan. Zijn conservatieve voorganger Ronald Reagan (1980-1988) meed het woord kerstmis op de kaarten ook al. „Bush wilde alleen maar politiek correct zijn”, zegt Farah nu.
De kwestie voedde het vermoeden dat het progressieve complot tegen kerstmis overdreven wordt. Dat veel ‘ingrepen’ tegen christelijke gedragingen en symbolen slechts bedoeld zijn om niet-christelijke religieuze groepen respectvol tegemoet te treden. Maar in het moderne Amerika is dat geen populaire invalshoek. De polarisatie tussen links en rechts, en tussen christenen en niet-christenen, is zo groot dat middenposities nauwelijks aandacht krijgen.
Fox negeerde het voorval met Bush’ kerstkaart – en een collega-nieuwslezer van O’Reilly, John Gibson, publiceerde een boek dat de War on Christmas typeerde als „Een Progressief Complot Dat Erger Is Dan U Had Gedacht”. WorldNetDaily.com voerde de strijd ook verder op, want, zegt Farah: „Zolang christenen niet in het offensief gaan, blijven ze terrein verliezen. Je wint een oorlog alleen als je aanvalt.”
Aan de andere kant van het spectrum temperde de strijdlust evenmin. Op een school in Ridgway, Wisconsin, werd leerlingen verboden het kerstliedje ‘Stille nacht, heilige nacht’ te zingen. Alleen ‘Stille nacht, koud in de nacht’ werd toegelaten, meldde de zender MSNBC.
Peilingen tonen aan dat de campagne effect heeft. Het gebruik van ‘prettige feestdagen’ als kerstgroet is dit jaar sterk teruggedrongen (van ruim 40 procent in 2004 naar 29 procent in 2005) terwijl het oude ‘vrolijk’ dan wel ‘zalig kerstmis’ een comeback beleeft – 69 procent in 2005, ruim 50 procent vorig jaar.
Intussen breken opinieleiders zich het hoofd waarom dit ogenschijnlijke mini- onderwerp zoveel impact heeft. 85 procent van de Amerikanen beschouwt zich als religieus, het christendom is op verre afstand de populairste religie. Van progressieve zijde wordt nu erkend dat overdrijvingen – zoals de vakantieboom – Amerikaanse christenen nodeloos hebben gegriefd, zei onlangs een vertegenwoordiger van een atheďstische vereniging. En Tom W. Smith van de universiteit van Chicago, die toonaangevend onderzoek naar religie in de VS publiceert, zegt dat acties van atheďstische groepen tegen christelijke symbolen in de openbare ruimte, die de laatste jaren via gerechtelijke procedures zijn opgevoerd, het verkeerde beeld van een War on Christmas hebben versterkt. „Juridische procedures tegen zoiets onschuldigs als het opzeggen van een gebed voor het eindexamen, hebben voedingl gegeven aan het idee van een complot tegen het christendom en een War on Christmas. Wat we deze maand zien is de reactie hierop.” Het wordt versterkt door het groeiende aantal evangelisten in de VS, zegt hij. Spread the Word is het hart van hun religieuze beleving.
In zijn onderzoek documenteert Smith al jaren dat de VS, opnieuw in weerwil van de beeldvorming, langzaam seculariseren. Het aantal niet-gelovigen stijgt sinds de jaren negentig gestaag, schommelt nu rond de 15 procent, en zal de komende vijf jaar verder groeien, zegt hij. Smith vindt het academisch onverantwoord een verband te leggen tussen de felheid van christenen in deze maand en de secularisatie. Maar hij wijst erop dat vooral het aantal niet-religieuze jonge mensen (15-29 jaar) zo sterk groeit dat een verdere secularisering voor de hand ligt. „Het is niet te vergelijken met Europa. Maar religie wordt bedreigd in de VS.”
http://www.nrc.nl//buitenland/artikel/1135317648350.html
Door onze correspondent Tom-Jan Meeus
First Lady Laura Bush toont de ontwerpen voor de presidentiële vakantiekaarten, waarop dit jaar geen kerstgroet staat. Foto AP
WASHINGTON, 23 DEC. Vlakbij Capitol Hill, middenin de Amerikaanse stad Washington, staat een kerstboom waar niets mee aan de hand lijkt. Het is een echte Amerikaanse kerstboom: hoog, rank en rijk versierd. De boom heeft deze maand niettemin een record gevestigd: het is de eerste kerstboom uit de Amerikaanse geschiedenis waarover een debat in het Huis van Afgevaardigden is gevoerd.
Aanleiding was dat de kerstboom niet langer zo werd genoemd. Hij heette Holiday Tree, vakantieboom, een naamsverandering die, voorzover was na te gaan, begin jaren negentig werd doorgevoerd. Het was het gevolg van de trend om, ter vervanging van ‘vrolijk’ of ‘zalig kerstmis’, mensen voortaan ‘prettige vakantie’ toe te wensen. Op die manier, zo leek de consensus, werd respect betuigd aan alle religieuze groepen – ook niet-christenen zoals joden en moslims. En het voldeed aan het grondwettelijke uitgangspunt van scheiding van kerk en staat.
De vakantieboom in Washington groeide de laatste maand uit tot een symbool in een vurig nationaal debat. Op het spel staat volgens de initiatiefnemers de bevrijding van het christendom van zijn progressieve onderdrukkers die een War on Christmas, Oorlog tegen Kerstmis, voeren. De conservatieve Heritage Foundation zette de oorlog op de agenda, en het populistische Fox News – de best bekeken nationale nieuwszender – maakte er deze maand dagelijks een nummer van. Bij de aftrap zei Bill O’Reilly, prime time presentator/commentator van Fox: „Ik zal niet langer toestaan dat de onderdrukkende, totalitaire, antichristelijke krachten de kans krijgen onze vakantie te belasteren en onderuit te halen.”
Hij raakte een gevoelige snaar. Uit alle windstreken werden voorbeelden aangedragen die, volgens de aanzeggers, de progressieve repressie van kerstmis bewijzen. In een openbare bibliotheek in Barlett, Tennessee, werd een poster verwijderd die reclame maakte voor een toneelstukje van kinderen over de geboorte van Christus – de leiding vond dat het niet in de openbare ruimte thuishoorde. De conservatieve Family Association lanceerde een boycot tegen de supermarktketen Target omdat het bedrijf in folders ‘kerstmis’ vermeed en het begrip ‘vakantie’ benadrukte; Target retireerde. En het Huis van Afgevaardigden nam op initiatief van de Republikeinse voorzitter Dennis Hastert het besluit de Holiday Tree bij Capitol Hill een nieuwe naam te geven: kerstboom.
Het triomfalisme onder conservatieven nam toe – maar niet voor lang. President George W. Bush en first lady Laura verstuurden drie weken terug hun kerstkaart. Het woord kerstmis stond er niet op. Het presidentiële paar wenste zijn relaties een prettige ‘vakantietijd’ toe. Wat nu? Woede stak op onder religieuze activisten. „Ik heb die kaart het raam uitgesmeten”, zei Joseph Farah van WorldNetDaily.com, een toonaangevende rechts-religieuze website. Het Witte Huis gaf de voor de hand liggende verklaring: de kaart was ook bedoeld voor niet-christenen. Onderzoek leerde vervolgens dat de president niets bijzonders had gedaan. Zijn conservatieve voorganger Ronald Reagan (1980-1988) meed het woord kerstmis op de kaarten ook al. „Bush wilde alleen maar politiek correct zijn”, zegt Farah nu.
De kwestie voedde het vermoeden dat het progressieve complot tegen kerstmis overdreven wordt. Dat veel ‘ingrepen’ tegen christelijke gedragingen en symbolen slechts bedoeld zijn om niet-christelijke religieuze groepen respectvol tegemoet te treden. Maar in het moderne Amerika is dat geen populaire invalshoek. De polarisatie tussen links en rechts, en tussen christenen en niet-christenen, is zo groot dat middenposities nauwelijks aandacht krijgen.
Fox negeerde het voorval met Bush’ kerstkaart – en een collega-nieuwslezer van O’Reilly, John Gibson, publiceerde een boek dat de War on Christmas typeerde als „Een Progressief Complot Dat Erger Is Dan U Had Gedacht”. WorldNetDaily.com voerde de strijd ook verder op, want, zegt Farah: „Zolang christenen niet in het offensief gaan, blijven ze terrein verliezen. Je wint een oorlog alleen als je aanvalt.”
Aan de andere kant van het spectrum temperde de strijdlust evenmin. Op een school in Ridgway, Wisconsin, werd leerlingen verboden het kerstliedje ‘Stille nacht, heilige nacht’ te zingen. Alleen ‘Stille nacht, koud in de nacht’ werd toegelaten, meldde de zender MSNBC.
Peilingen tonen aan dat de campagne effect heeft. Het gebruik van ‘prettige feestdagen’ als kerstgroet is dit jaar sterk teruggedrongen (van ruim 40 procent in 2004 naar 29 procent in 2005) terwijl het oude ‘vrolijk’ dan wel ‘zalig kerstmis’ een comeback beleeft – 69 procent in 2005, ruim 50 procent vorig jaar.
Intussen breken opinieleiders zich het hoofd waarom dit ogenschijnlijke mini- onderwerp zoveel impact heeft. 85 procent van de Amerikanen beschouwt zich als religieus, het christendom is op verre afstand de populairste religie. Van progressieve zijde wordt nu erkend dat overdrijvingen – zoals de vakantieboom – Amerikaanse christenen nodeloos hebben gegriefd, zei onlangs een vertegenwoordiger van een atheďstische vereniging. En Tom W. Smith van de universiteit van Chicago, die toonaangevend onderzoek naar religie in de VS publiceert, zegt dat acties van atheďstische groepen tegen christelijke symbolen in de openbare ruimte, die de laatste jaren via gerechtelijke procedures zijn opgevoerd, het verkeerde beeld van een War on Christmas hebben versterkt. „Juridische procedures tegen zoiets onschuldigs als het opzeggen van een gebed voor het eindexamen, hebben voedingl gegeven aan het idee van een complot tegen het christendom en een War on Christmas. Wat we deze maand zien is de reactie hierop.” Het wordt versterkt door het groeiende aantal evangelisten in de VS, zegt hij. Spread the Word is het hart van hun religieuze beleving.
In zijn onderzoek documenteert Smith al jaren dat de VS, opnieuw in weerwil van de beeldvorming, langzaam seculariseren. Het aantal niet-gelovigen stijgt sinds de jaren negentig gestaag, schommelt nu rond de 15 procent, en zal de komende vijf jaar verder groeien, zegt hij. Smith vindt het academisch onverantwoord een verband te leggen tussen de felheid van christenen in deze maand en de secularisatie. Maar hij wijst erop dat vooral het aantal niet-religieuze jonge mensen (15-29 jaar) zo sterk groeit dat een verdere secularisering voor de hand ligt. „Het is niet te vergelijken met Europa. Maar religie wordt bedreigd in de VS.”
http://www.nrc.nl//buitenland/artikel/1135317648350.html