Marsipulami
17-01-06, 22:25
REPORTAGE. Het beleg van Rzoezie
Symbolenstrijd in Mechelen
Geld steken in een club als Rzoezie, die openlijk onze samenleving schoffeert? Volgens het Vlaams Belang is dat je reinste masochisme.
© WKB
RZOEZIE is niet zomaar een jeugdhuis, het geldt als een model te lande. Achter de wat uitgeleefd ogende gevel op de Tinellaan in Mechelen gaat een indrukwekkende infrastructuur schuil: ateliers, filmzaal, fitness, computerruimte, een zaal voor gevechtssporten, een buitenspeelplein. Rzoezie telt een dozijn zaalvoetbalploegen. Zijn straathoekwerkers zijn actief in de hele stad en zijn leer-werkproject hielp vorig jaar honderd allochtone jongeren aan een baan.
Het Marokkaanse jeugdhuis heeft hoge vrienden: Jan Peeters, voorzitter van de Belgische voetbalbond, is er al jaren erevoorzitter. Maar in de probleemstad Mechelen heeft het nog veel meer vijanden. Vlaams Belang, de grootste partij in de Dijlestad, eist al jaren in zijn bekende cafétoogstijl dat de stad alle steun aan Rzoezie staakt: ,,Geld steken in een club die openlijk onze samenleving schoffeert? Dat is je reinste masochisme.''
Het moet gezegd, het zijn lastposten in het jeugdhuis. Rzoezie is niet toevallig Berbers voor wesp. Sinds de start, in 1978, liggen de militante jeugdwerkers om de haverklap overhoop met de Mechelse goegemeente. Honderden klachten wegens schending van de wet tegen het racisme werden ingediend - overigens zonder veel resultaat: tegen café- en discotheekuitbaters, tegen katholieke scholen die migrantenkinderen weigerden in te schrijven, tegen hardleers politieoptreden bij identiteitscontroles. Daar maak je jezelf niet populair mee. En van diplomatiek optreden hebben ze bij Rzoezie ook weinig verstand.
Eind november was het weer raak. Een interview in P-magazine, waarin beleidsverantwoordelijken van het jeugdhuis het racisme bij de Mechelse politie op de korrel namen: ,,Het aantal politieagenten in Mechelen dat een uitgesproken voorkeur heeft voor Vlaams Belang, is niet te tellen.'' Maar vooral de kop boven het interview shockeerde: ,,Zolang de Belg niet erkent dat hij racistisch is, zullen de spanningen blijven.'' Je moet maar durven, zo vlak na de geruchtmakende rellen in de Franse banlieue: gaan die van Rzoezie de opstandige Marokkaanse straatjeugd nog wat meer opjutten.
De politievakbond was boos en ook de Mechelse burgemeester Bart Somers, toch al geen fan van allochtone zelforganisaties, schoot uit zijn krammen: ,,Rzoezie maakt onze stad kapot. De maat is vol.'' Eerst kondigde Somers aan dat het schepencollege een officiële klacht zou indienen tegen de drie sprekers van Rzoezie wegens laster en eerroof: de jeugdcoördinator Rudy Possemiers, medeoprichter van het jeugdhuis, de beheerder M'Hamed El Ouali en de medewerker Mohamed Megnouzi. Naderhand werd daar niets meer over gehoord. Vervolgens eiste Somers tijdens een directe confrontatie ten stadhuize het ontslag van de drie. Als dat er niet kwam, zou dat weleens kunnen wegen op de evaluatie van het jeugdhuis eind januari. Lees: de stad zou weleens zijn subsidies kunnen schrappen.
Rochel
HET is niet de eerste keer dat daarmee gedreigd wordt. De toenmalige CVP had dat al eens gedaan in 1999, nadat op de webstek van Rzoezie de niets verhullende ontboezemingen van een Marokkaanse angry young man waren verschenen: ,,Ik ben bruin, jong en werkloos. Ik haat flikken en ik rochel op racisten. Ik ben de nachtmerrie van blank België.'' Uiteindelijk stemde de gemeenteraad een motie die Rzoezie laakte wegens ,,tegenwerken van het integratiebeleid''. Het waren donkere jaren voor het jeugdhuis. In 1997 was de gerechtelijke politie Rzoezie binnengevallen. De drijvende kracht Possemiers zat twee weken in de cel op verdenking van geknoei met subsidies en seksueel misbruik van Marokkaanse jongens. Na twee jaar onderzoek bleek dat laatste alleen een kwaadaardige roddel. Het proces wegens fraude en valsheid in geschrifte loopt nog altijd in beroep, maar lijkt zich te beperken tot weinig ernstige boekhoudkundige fouten.
Of Rzoezie ook zonder averij uit de nieuwe crisis komt, is lang niet zeker. Want iedereen in Mechelen is tegen de jeugdwerkers, zelfs de oppositie. Van Vlaams Belang kan dat nauwelijks verbazen. ,,Het jeugdhuis wakkert de afkeer tegen de Vlaamse samenleving aan en bestendigt allochtonen in hun slachtoffercultus'', schreef senator Frank Creyelman op de webstek van de plaatselijke afdeling. ,,Rzoezie is geen remedie, het is de kwaal.'' Waarop hij de Marokkaanse gemeenschap ertoe opriep om hun kinderen weg te houden, zodat ze niet besmet raakten door ,,het vijandbeeld van Rzoezie''.
Maar ook Anissa Temsamani, het allochtone boegbeeld van de SP.A, haalde opvallend zwaar uit naar het jeugdhuis in haar weblogboek. Rzoezie dient de emancipatie van de allochtonen niet en is met de klemtoon op eigen cultuur zelf racistisch bezig, schreef ze. Was dat omdat de allochtone politici er flink van langs kregen in het omstreden interview van P-magazine ? Of pikt Rzoezie al te veel subsidiegeld ten koste van politieke vrienden in?
Uiterlijk tegen 15 januari moet het Marokkaanse jeugdhuis orde op zaken stellen, aldus het ultimatum van het Mechelse stadsbestuur. Dat wordt dus buigen of barsten. ,,We willen Rzoezie in geen geval sluiten'', zegt eerste schepen Koen Anciaux (VLD), de broer van Bert, in Mechelen ook verantwoordelijk voor het jeugdbeleid. ,,Maar die drie geïnterviewden moeten eruit. Met hun extreem-linkse ideeën verzieken ze de Marokkaanse jeugd. Zeker Rudy Possemiers is onmogelijk nog als coördinator te handhaven. Ik roep de raad van bestuur van Rzoezie ertoe op om eindelijk zijn verantwoordelijkheid te nemen. Niemand heeft te iets winnen bij een aanslepend conflict.''
Het kan duidelijk verkeren. Na afloop van de Franse rellen kreeg Rzoezie nog felicitaties van stadsbestuur en politie omdat het zijn straatjongens zo goed in de hand had gehouden: in Mechelen was slechts één auto in vlammen opgegaan. Nu lijkt het erop dat er niets meer deugt in het jeugdhuis.
,,Ze zoeken al jaren naar een stok'', zegt ene Juliette op een forum van de webstek maroc.nl. ,,Ik denk dat de Mechelse politiek blij is dat Rzoezie bestaat. Dan kunnen ze zeggen dat alle problemen met allochtonen hun schuld zijn.''
Een andere deelnemer aan het forum is nog scherper: ,,De gemeenteraadsverkiezingen werpen hun schaduw vooruit. Wat wil je als het hoofdkwartier van Vlaams Belang naast het stadhuis staat?''
Oom Tom
Aan de Tinellaan 4 geeft dezer dagen niemand thuis voor de media. ,,Geen commentaar'', klinkt het aan de telefoon. ,,De toestand is al gespannen genoeg. We gaan de spanning niet nog meer opdrijven.'' Sympathisanten van het bekende jeugdhuis zoals voormalig VRT-journalist Walter Zinzen roeren des te meer hun mondje. ,,Rzoezie wordt brutaal de mond gesnoerd'', zegt Zinzen. ,,Heel pijnlijk dat uitgerekend VLD-voorzitter Somers dat doet: het recht van vrije meningsuiting geldt blijkbaar niet in gelijke mate voor iedereen. Wat hebben de drie nu voor vreselijks gezegd in P-magazine? Dat Belgen het moeilijk hebben om hun racisme te erkennen? Dat is een waarheid als een koe. En gegeven de score van Vlaams Belang zullen er in Mechelen zeker ook wel agenten met extreem-rechtse sympathieën rondlopen. Weet u wat het is? We hebben er nog altijd grote problemen mee dat allochtonen luidkeels hun rechten opeisen. Herinner u wat met Abou Jahjah gebeurd is. Wij willen Oom Toms, geen Martin Luther King.''
Maar de kamp omtrent het jeugdhuis Rzoezie is ook een symbolenstrijd, een botsing tussen generaties en scherp concurrerende opvattingen over integratie. Rzoezie werd eind jaren zeventig opgericht door mensen als Rudy Possemiers vanuit de filosofie van het linkse opbouwwerk: emancipeer minderheidsgroepen door ze politiek mondig te maken, zodat ze zelf hun rechten kunnen opeisen. Emancipatie gaat hier voor integratie. En er hoort ook werken aan een positief zelfbeeld bij. Daarom focust Rzoezie sterk op de Arabische cultuur: lessen Arabisch, uiteenzettingen door een imam, geen alcohol. De ontwortelde migrantenjongeren van de tweede en derde generatie meten leren trots zijn op hun eigen culturele identiteit.
Totaal fout, roept Bart Somers al jaren: ,,Zo sluit je allochtonen op in hun eigen getto.'' Somers is, zoals de meeste denkers van nieuw-rechts, fel gekant tegen allochtone zelforganisaties, die hij als een vorm van 'culturele apartheid' ziet. Zijn motto: ,,Niemand uitsluiten uit de maatschappij, maar ook niemand opsluiten in zijn eigen cultuur.'' Emancipatie betekent voor allochtonen zo snel mogelijk inburgeren en zich de waarden en normen van de vrije westerse samenleving eigen maken.
Het is het paradigma van de nieuwe tijd: rechten én plichten, individuele verantwoordelijkheid in plaats van maatschappijverandering. De antiracismebeweging schiet de bal over het doel. Als allochtonen niet aan de bak komen in het onderwijs en op de werkvloer, ligt dat vooral aan hun eigen gebrekkige integratie. Ze moeten Nederlands leren en zich inpassen in de Vlaamse cultuur. In dat perspectief werkt de islamvriendelijke aanpak van Rzoezie ronduit contraproductief. Voor burgervader Somers moet het Marokkaanse jeugdhuis dan ook zo snel mogelijk zijn deuren opengooien en ,,een westerse, pluralistische koers'' gaan varen: ,,De Mechelaar moet in Rzoezie zijn pint kunnen gaan pakken, zelfs in het midden van de ramadan.''
In 2003 werd al flink gebakkeleid bij het afsluiten van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen Rzoezie en het stadsbestuur. 'Rechten en plichten' en 'opvoeding tot burgerschap' verschenen in de missionstatement van het jeugdhuis, de islamvriendelijke aanpak werd wat weggemoffeld. Er kwam een bescheiden aparte werking voor meisjes en op instuiven werden ook wel eens wat jonge Assyrische christenen en Afrikanen gesignaleerd. Maar voor Somers gingen de hervormingen lang niet ver genoeg. Rzoezie blijft te veel een Marokkaanse jongensclub - kan het anders in een stad waar drie vierde van de allochtonen van Marokkaanse afkomst is? - en dus een gevaar voor de in Mechelen gepredikte integratie. Misschien kan het jeugdhuis na 27 jaar maar beter verdwijnen. Met zijn schimmige ideeën van maatschappijverandering is het niet meer bij de tijd.
Boze Marokkaan
Hoe moet het nu verder? Het Mechelse stadsbestuur beslist niet alleen over het voortbestaan van de vzw Rzoezie. Het gros van het budget van 1,2 miljoen euro komt van de Vlaamse Gemeenschap en het Europees Sociaal Fonds. Maar de stadssubsidie van 144.000 euro is wel zeer belangrijk, omdat die de dagelijkse werking van het jeugdwerk financiert. Zonder die steun kan Rzoezie moeilijk voortfunctioneren.
Als het stadsbestuur het hard speelt, kan het het omstreden jeugdhuis ook minder gunnen bij de verdeling van de Vlaamse subsidies. Concurrenten zullen er niet rouwig om zijn. In de wandelgangen wordt trouwens al druk nagedacht over het uitbenen van de te groot geworden organisatie, waarop de politieke wereld nauwelijks vat heeft. Zo liet de Mechelse CD&V horen dat het Steunpunt Tewerkstelling beter weggehaald wordt bij Rzoezie, want blijkens de onverminderd hoge werkloosheid bij allochtone jongeren functioneert dat toch niet goed.
Het beleg van Rzoezie kan nog slopend worden. Het ziet er immers niet naar uit dat de raad van bestuur zal toegeven aan de druk van het stadsbestuur. Koen Anciaux mag dan wel zeggen: ,,We gaan Rzoezie niet tot inzet van de verkiezingen maken'', een aanslepende polemiek dreigt in het door onveiligheidsgevoelens geplaagde Mechelen weer het spookbeeld van de 'boze Marokkaan' tot leven te wekken. Uiteraard tot vreugde van Vlaams Belang, dat bij de jongste Vlaamse verkiezingen al 31 procent in het kanton Mechelen haalde.
Bovendien dreigt de symbolenstrijd de aandacht weg te trekken van de echte problemen, vrezen heel wat Mechelaars. En die problemen zijn groot. Sinds 1999 is de werkloosheid in de Dijlestad fors toegenomen, zeker bij de laaggeschoolde jongeren. Van de 2.438 laaggeschoolde werklozen in de regio Mechelen blijkt 35 procent van allochtone afkomst. In de stad zelf ligt het werkloosheidscijfer van allochtone mannen dicht bij veertig procent. Een zeer groot aandeel, gezien allochtonen zowat tien procent van de bevolking uitmaken.
,,De omvang van de werkloosheid bij jonge allochtonen is zorgelijk'', zegt Herman Wolf, coördinator van Instant A, een sociaal uitzendkantoor voor jongeren uit de kansengroepen. ,,Dat heeft zeker niet alleen te maken met discriminatie door het bedrijfsleven. Er is de slechte scholing en een gebrekkige werkattitude. Een ommekeer is niet meteen in zicht, want Mechelen heeft geen doordacht tewerkstellingsbeleid voor kansarmen. In 2003 was er wel veel aandacht in de media voor het Stop It- plan van burgemeesters Somers: laaggeschoolden zouden een instroombaan krijgen bij stadsdiensten en van daaruit doorgroeien naar de privé. Een mooi idee, maar wat is er van terechtgekomen? Twintig, dertig banen misschien. Mechelen heeft een groot collectief project voor meer werk nodig. Meer allochtone banen zullen ook het samenleven in de stad verbeteren. Somers erkent dat zelf. Maar op dit moment heeft de strijd tegen de werkloosheid zowat de laagste prioriteit in Mechelen. Ik vergelijk het graag met de vervolging van cannabisgebruikers: daar wordt ook aan de lopende band wordt geseponeerd.''
Symbolenstrijd in Mechelen
Geld steken in een club als Rzoezie, die openlijk onze samenleving schoffeert? Volgens het Vlaams Belang is dat je reinste masochisme.
© WKB
RZOEZIE is niet zomaar een jeugdhuis, het geldt als een model te lande. Achter de wat uitgeleefd ogende gevel op de Tinellaan in Mechelen gaat een indrukwekkende infrastructuur schuil: ateliers, filmzaal, fitness, computerruimte, een zaal voor gevechtssporten, een buitenspeelplein. Rzoezie telt een dozijn zaalvoetbalploegen. Zijn straathoekwerkers zijn actief in de hele stad en zijn leer-werkproject hielp vorig jaar honderd allochtone jongeren aan een baan.
Het Marokkaanse jeugdhuis heeft hoge vrienden: Jan Peeters, voorzitter van de Belgische voetbalbond, is er al jaren erevoorzitter. Maar in de probleemstad Mechelen heeft het nog veel meer vijanden. Vlaams Belang, de grootste partij in de Dijlestad, eist al jaren in zijn bekende cafétoogstijl dat de stad alle steun aan Rzoezie staakt: ,,Geld steken in een club die openlijk onze samenleving schoffeert? Dat is je reinste masochisme.''
Het moet gezegd, het zijn lastposten in het jeugdhuis. Rzoezie is niet toevallig Berbers voor wesp. Sinds de start, in 1978, liggen de militante jeugdwerkers om de haverklap overhoop met de Mechelse goegemeente. Honderden klachten wegens schending van de wet tegen het racisme werden ingediend - overigens zonder veel resultaat: tegen café- en discotheekuitbaters, tegen katholieke scholen die migrantenkinderen weigerden in te schrijven, tegen hardleers politieoptreden bij identiteitscontroles. Daar maak je jezelf niet populair mee. En van diplomatiek optreden hebben ze bij Rzoezie ook weinig verstand.
Eind november was het weer raak. Een interview in P-magazine, waarin beleidsverantwoordelijken van het jeugdhuis het racisme bij de Mechelse politie op de korrel namen: ,,Het aantal politieagenten in Mechelen dat een uitgesproken voorkeur heeft voor Vlaams Belang, is niet te tellen.'' Maar vooral de kop boven het interview shockeerde: ,,Zolang de Belg niet erkent dat hij racistisch is, zullen de spanningen blijven.'' Je moet maar durven, zo vlak na de geruchtmakende rellen in de Franse banlieue: gaan die van Rzoezie de opstandige Marokkaanse straatjeugd nog wat meer opjutten.
De politievakbond was boos en ook de Mechelse burgemeester Bart Somers, toch al geen fan van allochtone zelforganisaties, schoot uit zijn krammen: ,,Rzoezie maakt onze stad kapot. De maat is vol.'' Eerst kondigde Somers aan dat het schepencollege een officiële klacht zou indienen tegen de drie sprekers van Rzoezie wegens laster en eerroof: de jeugdcoördinator Rudy Possemiers, medeoprichter van het jeugdhuis, de beheerder M'Hamed El Ouali en de medewerker Mohamed Megnouzi. Naderhand werd daar niets meer over gehoord. Vervolgens eiste Somers tijdens een directe confrontatie ten stadhuize het ontslag van de drie. Als dat er niet kwam, zou dat weleens kunnen wegen op de evaluatie van het jeugdhuis eind januari. Lees: de stad zou weleens zijn subsidies kunnen schrappen.
Rochel
HET is niet de eerste keer dat daarmee gedreigd wordt. De toenmalige CVP had dat al eens gedaan in 1999, nadat op de webstek van Rzoezie de niets verhullende ontboezemingen van een Marokkaanse angry young man waren verschenen: ,,Ik ben bruin, jong en werkloos. Ik haat flikken en ik rochel op racisten. Ik ben de nachtmerrie van blank België.'' Uiteindelijk stemde de gemeenteraad een motie die Rzoezie laakte wegens ,,tegenwerken van het integratiebeleid''. Het waren donkere jaren voor het jeugdhuis. In 1997 was de gerechtelijke politie Rzoezie binnengevallen. De drijvende kracht Possemiers zat twee weken in de cel op verdenking van geknoei met subsidies en seksueel misbruik van Marokkaanse jongens. Na twee jaar onderzoek bleek dat laatste alleen een kwaadaardige roddel. Het proces wegens fraude en valsheid in geschrifte loopt nog altijd in beroep, maar lijkt zich te beperken tot weinig ernstige boekhoudkundige fouten.
Of Rzoezie ook zonder averij uit de nieuwe crisis komt, is lang niet zeker. Want iedereen in Mechelen is tegen de jeugdwerkers, zelfs de oppositie. Van Vlaams Belang kan dat nauwelijks verbazen. ,,Het jeugdhuis wakkert de afkeer tegen de Vlaamse samenleving aan en bestendigt allochtonen in hun slachtoffercultus'', schreef senator Frank Creyelman op de webstek van de plaatselijke afdeling. ,,Rzoezie is geen remedie, het is de kwaal.'' Waarop hij de Marokkaanse gemeenschap ertoe opriep om hun kinderen weg te houden, zodat ze niet besmet raakten door ,,het vijandbeeld van Rzoezie''.
Maar ook Anissa Temsamani, het allochtone boegbeeld van de SP.A, haalde opvallend zwaar uit naar het jeugdhuis in haar weblogboek. Rzoezie dient de emancipatie van de allochtonen niet en is met de klemtoon op eigen cultuur zelf racistisch bezig, schreef ze. Was dat omdat de allochtone politici er flink van langs kregen in het omstreden interview van P-magazine ? Of pikt Rzoezie al te veel subsidiegeld ten koste van politieke vrienden in?
Uiterlijk tegen 15 januari moet het Marokkaanse jeugdhuis orde op zaken stellen, aldus het ultimatum van het Mechelse stadsbestuur. Dat wordt dus buigen of barsten. ,,We willen Rzoezie in geen geval sluiten'', zegt eerste schepen Koen Anciaux (VLD), de broer van Bert, in Mechelen ook verantwoordelijk voor het jeugdbeleid. ,,Maar die drie geïnterviewden moeten eruit. Met hun extreem-linkse ideeën verzieken ze de Marokkaanse jeugd. Zeker Rudy Possemiers is onmogelijk nog als coördinator te handhaven. Ik roep de raad van bestuur van Rzoezie ertoe op om eindelijk zijn verantwoordelijkheid te nemen. Niemand heeft te iets winnen bij een aanslepend conflict.''
Het kan duidelijk verkeren. Na afloop van de Franse rellen kreeg Rzoezie nog felicitaties van stadsbestuur en politie omdat het zijn straatjongens zo goed in de hand had gehouden: in Mechelen was slechts één auto in vlammen opgegaan. Nu lijkt het erop dat er niets meer deugt in het jeugdhuis.
,,Ze zoeken al jaren naar een stok'', zegt ene Juliette op een forum van de webstek maroc.nl. ,,Ik denk dat de Mechelse politiek blij is dat Rzoezie bestaat. Dan kunnen ze zeggen dat alle problemen met allochtonen hun schuld zijn.''
Een andere deelnemer aan het forum is nog scherper: ,,De gemeenteraadsverkiezingen werpen hun schaduw vooruit. Wat wil je als het hoofdkwartier van Vlaams Belang naast het stadhuis staat?''
Oom Tom
Aan de Tinellaan 4 geeft dezer dagen niemand thuis voor de media. ,,Geen commentaar'', klinkt het aan de telefoon. ,,De toestand is al gespannen genoeg. We gaan de spanning niet nog meer opdrijven.'' Sympathisanten van het bekende jeugdhuis zoals voormalig VRT-journalist Walter Zinzen roeren des te meer hun mondje. ,,Rzoezie wordt brutaal de mond gesnoerd'', zegt Zinzen. ,,Heel pijnlijk dat uitgerekend VLD-voorzitter Somers dat doet: het recht van vrije meningsuiting geldt blijkbaar niet in gelijke mate voor iedereen. Wat hebben de drie nu voor vreselijks gezegd in P-magazine? Dat Belgen het moeilijk hebben om hun racisme te erkennen? Dat is een waarheid als een koe. En gegeven de score van Vlaams Belang zullen er in Mechelen zeker ook wel agenten met extreem-rechtse sympathieën rondlopen. Weet u wat het is? We hebben er nog altijd grote problemen mee dat allochtonen luidkeels hun rechten opeisen. Herinner u wat met Abou Jahjah gebeurd is. Wij willen Oom Toms, geen Martin Luther King.''
Maar de kamp omtrent het jeugdhuis Rzoezie is ook een symbolenstrijd, een botsing tussen generaties en scherp concurrerende opvattingen over integratie. Rzoezie werd eind jaren zeventig opgericht door mensen als Rudy Possemiers vanuit de filosofie van het linkse opbouwwerk: emancipeer minderheidsgroepen door ze politiek mondig te maken, zodat ze zelf hun rechten kunnen opeisen. Emancipatie gaat hier voor integratie. En er hoort ook werken aan een positief zelfbeeld bij. Daarom focust Rzoezie sterk op de Arabische cultuur: lessen Arabisch, uiteenzettingen door een imam, geen alcohol. De ontwortelde migrantenjongeren van de tweede en derde generatie meten leren trots zijn op hun eigen culturele identiteit.
Totaal fout, roept Bart Somers al jaren: ,,Zo sluit je allochtonen op in hun eigen getto.'' Somers is, zoals de meeste denkers van nieuw-rechts, fel gekant tegen allochtone zelforganisaties, die hij als een vorm van 'culturele apartheid' ziet. Zijn motto: ,,Niemand uitsluiten uit de maatschappij, maar ook niemand opsluiten in zijn eigen cultuur.'' Emancipatie betekent voor allochtonen zo snel mogelijk inburgeren en zich de waarden en normen van de vrije westerse samenleving eigen maken.
Het is het paradigma van de nieuwe tijd: rechten én plichten, individuele verantwoordelijkheid in plaats van maatschappijverandering. De antiracismebeweging schiet de bal over het doel. Als allochtonen niet aan de bak komen in het onderwijs en op de werkvloer, ligt dat vooral aan hun eigen gebrekkige integratie. Ze moeten Nederlands leren en zich inpassen in de Vlaamse cultuur. In dat perspectief werkt de islamvriendelijke aanpak van Rzoezie ronduit contraproductief. Voor burgervader Somers moet het Marokkaanse jeugdhuis dan ook zo snel mogelijk zijn deuren opengooien en ,,een westerse, pluralistische koers'' gaan varen: ,,De Mechelaar moet in Rzoezie zijn pint kunnen gaan pakken, zelfs in het midden van de ramadan.''
In 2003 werd al flink gebakkeleid bij het afsluiten van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen Rzoezie en het stadsbestuur. 'Rechten en plichten' en 'opvoeding tot burgerschap' verschenen in de missionstatement van het jeugdhuis, de islamvriendelijke aanpak werd wat weggemoffeld. Er kwam een bescheiden aparte werking voor meisjes en op instuiven werden ook wel eens wat jonge Assyrische christenen en Afrikanen gesignaleerd. Maar voor Somers gingen de hervormingen lang niet ver genoeg. Rzoezie blijft te veel een Marokkaanse jongensclub - kan het anders in een stad waar drie vierde van de allochtonen van Marokkaanse afkomst is? - en dus een gevaar voor de in Mechelen gepredikte integratie. Misschien kan het jeugdhuis na 27 jaar maar beter verdwijnen. Met zijn schimmige ideeën van maatschappijverandering is het niet meer bij de tijd.
Boze Marokkaan
Hoe moet het nu verder? Het Mechelse stadsbestuur beslist niet alleen over het voortbestaan van de vzw Rzoezie. Het gros van het budget van 1,2 miljoen euro komt van de Vlaamse Gemeenschap en het Europees Sociaal Fonds. Maar de stadssubsidie van 144.000 euro is wel zeer belangrijk, omdat die de dagelijkse werking van het jeugdwerk financiert. Zonder die steun kan Rzoezie moeilijk voortfunctioneren.
Als het stadsbestuur het hard speelt, kan het het omstreden jeugdhuis ook minder gunnen bij de verdeling van de Vlaamse subsidies. Concurrenten zullen er niet rouwig om zijn. In de wandelgangen wordt trouwens al druk nagedacht over het uitbenen van de te groot geworden organisatie, waarop de politieke wereld nauwelijks vat heeft. Zo liet de Mechelse CD&V horen dat het Steunpunt Tewerkstelling beter weggehaald wordt bij Rzoezie, want blijkens de onverminderd hoge werkloosheid bij allochtone jongeren functioneert dat toch niet goed.
Het beleg van Rzoezie kan nog slopend worden. Het ziet er immers niet naar uit dat de raad van bestuur zal toegeven aan de druk van het stadsbestuur. Koen Anciaux mag dan wel zeggen: ,,We gaan Rzoezie niet tot inzet van de verkiezingen maken'', een aanslepende polemiek dreigt in het door onveiligheidsgevoelens geplaagde Mechelen weer het spookbeeld van de 'boze Marokkaan' tot leven te wekken. Uiteraard tot vreugde van Vlaams Belang, dat bij de jongste Vlaamse verkiezingen al 31 procent in het kanton Mechelen haalde.
Bovendien dreigt de symbolenstrijd de aandacht weg te trekken van de echte problemen, vrezen heel wat Mechelaars. En die problemen zijn groot. Sinds 1999 is de werkloosheid in de Dijlestad fors toegenomen, zeker bij de laaggeschoolde jongeren. Van de 2.438 laaggeschoolde werklozen in de regio Mechelen blijkt 35 procent van allochtone afkomst. In de stad zelf ligt het werkloosheidscijfer van allochtone mannen dicht bij veertig procent. Een zeer groot aandeel, gezien allochtonen zowat tien procent van de bevolking uitmaken.
,,De omvang van de werkloosheid bij jonge allochtonen is zorgelijk'', zegt Herman Wolf, coördinator van Instant A, een sociaal uitzendkantoor voor jongeren uit de kansengroepen. ,,Dat heeft zeker niet alleen te maken met discriminatie door het bedrijfsleven. Er is de slechte scholing en een gebrekkige werkattitude. Een ommekeer is niet meteen in zicht, want Mechelen heeft geen doordacht tewerkstellingsbeleid voor kansarmen. In 2003 was er wel veel aandacht in de media voor het Stop It- plan van burgemeesters Somers: laaggeschoolden zouden een instroombaan krijgen bij stadsdiensten en van daaruit doorgroeien naar de privé. Een mooi idee, maar wat is er van terechtgekomen? Twintig, dertig banen misschien. Mechelen heeft een groot collectief project voor meer werk nodig. Meer allochtone banen zullen ook het samenleven in de stad verbeteren. Somers erkent dat zelf. Maar op dit moment heeft de strijd tegen de werkloosheid zowat de laagste prioriteit in Mechelen. Ik vergelijk het graag met de vervolging van cannabisgebruikers: daar wordt ook aan de lopende band wordt geseponeerd.''