Wizdom
17-02-06, 22:35
Veel zieke vogels, grote kans op pandemie
door onze redacteur Petra Noordhuis
Het vogelgriepvirus H5N1 komt steeds dichterbij. Tien vragen en antwoorden over de grieppandemie, een wereldwijde uitbraak van griep veroorzaakt door een nieuw virus.
1. Is het ook voor mensen gevaarlijk, dat er in Duitsland en mogelijk in Nederland vogels zijn doodgegaan aan het H5N1-virus?
Het H5N1-virus kan muteren, veranderen, in een voor mensen besmettelijke en levensgevaarlijke variant. Als dat gebeurt, verspreidt het nieuwe griepvirus zich binnen drie maanden over de wereld. Dat heet een grieppandemie. Het feit dat trekvogels het H5N1-virus overal naartoe brengen, maakt de kans op een grieppandemie groot. ,,Telkens wanneer het H5N1-virus zich verspreidt naar nieuwe gebieden, wordt de kans op mutatie van het virus groter'', stelt dr. Margaret Chan, grieppandemiedeskundige bij de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
2. Hoe kan het H5N1-virus muteren?
Daarvoor moet het vogelgriepvirus overslaan op een mens die op dat moment ook besmet is met een menselijk griepvirus. Het vogelgriepvirus kan zich dan mengen met de eigenschappen van het griepvirus dat al bekend is bij mensen. Zo kan een nieuw virus ontstaan, een mengvorm waartegen nog niemand weerstand heeft. Als het gemuteerde virus makkelijk overspringt naar andere mensen, komt er een pandemie.
3. Is een grieppandemie te voorkomen?
Nee, hoogstens is een uitbraak van een gemuteerd, voor mensen besmettelijk virus in de kiem te smoren, maar dat is nooit eerder gelukt. Af en toe ontwikkelt zich een griepvirus waartegen nog niemand weerstand heeft. Het lijkt erop dat dit nu gaat gebeuren.
Uit de geschiedschrijving blijkt dat een grieppandemie om de tien tot vijftig jaar voorkomt. De bekendste en ergste grieppandemie van de vorige eeuw is de Spaanse Griep (1918), waaraan wereldwijd veertig miljoen mensen stierven. Onlangs werd bekend dat de Spaanse Griep ook voortkwam uit een vogelgriepvirus. De Spaanse Griep begon met besmettingen van dier op mens, net als het H5N1-virus nu doet, om daarna voor mensen besmettelijk te worden.
Het H5N1-virus kan een 'laatste waarschuwing' zijn. Ook in dat geval zijn de voorbereidingen die overheden treffen niet voor niets geweest, volgens wereldgezondheidsorganisatie WHO. Vroeg of laat ontstaat er wel weer een ander virus waartegen nog niemand weerstand heeft.
4. Als het H5N1-virus verandert in een voor mensen besmettelijke variant, hoeveel doden vallen er dan in Nederland?
Dat ligt eraan hoe kwaadaardig het griepvirus zal zijn, hoe snel er een vaccin beschikbaar is en of de uitbraak in de kiem kan worden gesmoord. Volgens het ergste scenario vallen er in Nederland 40.000 doden. Als net als bij de Spaanse Griep 25 procent van de bevolking ziek wordt, zullen er in Nederland vier miljoen mensen ziek worden. Van de zieken zal één op de honderd overlijden, wat voor Nederland 40.000 doden betekent.
5. Wat is griep eigenlijk?
De belangrijkste symptomen van een gewone griep veroorzaakt door een influenzavirus zijn hoge koorts, verkoudheid en spierpijn.
6. Wat zullen de symptomen zijn van een mutatie van het vogelgriepvirus?
Dat is nog niet te zeggen, het ligt eraan op welke manier het vogelgriepvirus muteert. Bij de mensen die de vogelgriep kregen, werden de symptomen al snel heviger en ernstiger dan bij een gewone griep. Veel slachtoffers van de vogelgriep kregen een longontsteking of andere complicaties.
7. Helpt Tamiflu?
Tamiflu is een 'antiviraal' middel, dat werkt tegen gewone griep. Tamiflu geneest niet, maar verkort de ziekteduur en vermindert de kans op sterfte, vermoedelijk ook bij een nieuw griepvirus. Daarom is Nederland - net als veel andere landen - bezig een voorraad Tamiflu aan te leggen van vijf miljoen kuren. Dat moet genoeg zijn, want naar verwachting krijgt een kwart van de bevolking de vogelgriep.
Door mensen die besmet zijn met een nieuw griepvirus Tamiflu te geven, zal de griep minder snel om zich heen grijpen. Er ontstaat een rustperiode, waarin aan een vaccin kan worden gewerkt.
8. Waarom is er nog geen vaccin tegen vogelgriep?
Er kan geen vaccin worden ontwikkeld voor een virus dat nog niet bestaat. Bij een pandemie gaan wetenschappers zo snel mogelijk een vaccin ontwikkelen. Het duurt minstens zes maanden voordat het griepvaccin op grote schaal is geproduceerd.
Prototypes van vaccins maken en uittesten op basis van bekende griepvirussen kan al wel, maar voor fabrikanten is het niet aantrekkelijk een vaccin te ontwikkelen voor een (nog) niet bestaand virus.
9. Is Nederland voorbereid op een pandemie?
De landelijke draaiboeken worden in 23 regio's uitgewerkt door de bureaus voor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen, in samenwerking met onder meer GGD'en, ziekenhuizen en huisartsen. Volgens een recent onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg zijn vijf regio's nog niet volledig voorbereid. Zij moeten uiterlijk 1 juni hun draaiboeken op orde hebben.
10. Wat staat er in de draaiboeken?
Als in een regio in Nederland een voor mensen gevaarlijke variant van het vogelgriepvirus wordt vastgesteld, kunnen de burgemeesters besluiten de scholen te sluiten. Ook mogen zij grootschalige evenementen afblazen. Grieppatiënten worden zoveel mogelijk thuis verpleegd. Bij de aanloop naar een pandemie komen er spotjes op radio en televisie over hygiënemaatregelen.
Meer informatie over het vogelgriepvirus en over grieppandemieën is te vinden op de websites van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (www.rivm.nl), het ministerie van Volksgezondheid (www.minvws.nl), de Wereldgezondheidsorganisatie WHO (www.who.int) en de Europese Unie (www.europa.eu.int).
door onze redacteur Petra Noordhuis
Het vogelgriepvirus H5N1 komt steeds dichterbij. Tien vragen en antwoorden over de grieppandemie, een wereldwijde uitbraak van griep veroorzaakt door een nieuw virus.
1. Is het ook voor mensen gevaarlijk, dat er in Duitsland en mogelijk in Nederland vogels zijn doodgegaan aan het H5N1-virus?
Het H5N1-virus kan muteren, veranderen, in een voor mensen besmettelijke en levensgevaarlijke variant. Als dat gebeurt, verspreidt het nieuwe griepvirus zich binnen drie maanden over de wereld. Dat heet een grieppandemie. Het feit dat trekvogels het H5N1-virus overal naartoe brengen, maakt de kans op een grieppandemie groot. ,,Telkens wanneer het H5N1-virus zich verspreidt naar nieuwe gebieden, wordt de kans op mutatie van het virus groter'', stelt dr. Margaret Chan, grieppandemiedeskundige bij de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
2. Hoe kan het H5N1-virus muteren?
Daarvoor moet het vogelgriepvirus overslaan op een mens die op dat moment ook besmet is met een menselijk griepvirus. Het vogelgriepvirus kan zich dan mengen met de eigenschappen van het griepvirus dat al bekend is bij mensen. Zo kan een nieuw virus ontstaan, een mengvorm waartegen nog niemand weerstand heeft. Als het gemuteerde virus makkelijk overspringt naar andere mensen, komt er een pandemie.
3. Is een grieppandemie te voorkomen?
Nee, hoogstens is een uitbraak van een gemuteerd, voor mensen besmettelijk virus in de kiem te smoren, maar dat is nooit eerder gelukt. Af en toe ontwikkelt zich een griepvirus waartegen nog niemand weerstand heeft. Het lijkt erop dat dit nu gaat gebeuren.
Uit de geschiedschrijving blijkt dat een grieppandemie om de tien tot vijftig jaar voorkomt. De bekendste en ergste grieppandemie van de vorige eeuw is de Spaanse Griep (1918), waaraan wereldwijd veertig miljoen mensen stierven. Onlangs werd bekend dat de Spaanse Griep ook voortkwam uit een vogelgriepvirus. De Spaanse Griep begon met besmettingen van dier op mens, net als het H5N1-virus nu doet, om daarna voor mensen besmettelijk te worden.
Het H5N1-virus kan een 'laatste waarschuwing' zijn. Ook in dat geval zijn de voorbereidingen die overheden treffen niet voor niets geweest, volgens wereldgezondheidsorganisatie WHO. Vroeg of laat ontstaat er wel weer een ander virus waartegen nog niemand weerstand heeft.
4. Als het H5N1-virus verandert in een voor mensen besmettelijke variant, hoeveel doden vallen er dan in Nederland?
Dat ligt eraan hoe kwaadaardig het griepvirus zal zijn, hoe snel er een vaccin beschikbaar is en of de uitbraak in de kiem kan worden gesmoord. Volgens het ergste scenario vallen er in Nederland 40.000 doden. Als net als bij de Spaanse Griep 25 procent van de bevolking ziek wordt, zullen er in Nederland vier miljoen mensen ziek worden. Van de zieken zal één op de honderd overlijden, wat voor Nederland 40.000 doden betekent.
5. Wat is griep eigenlijk?
De belangrijkste symptomen van een gewone griep veroorzaakt door een influenzavirus zijn hoge koorts, verkoudheid en spierpijn.
6. Wat zullen de symptomen zijn van een mutatie van het vogelgriepvirus?
Dat is nog niet te zeggen, het ligt eraan op welke manier het vogelgriepvirus muteert. Bij de mensen die de vogelgriep kregen, werden de symptomen al snel heviger en ernstiger dan bij een gewone griep. Veel slachtoffers van de vogelgriep kregen een longontsteking of andere complicaties.
7. Helpt Tamiflu?
Tamiflu is een 'antiviraal' middel, dat werkt tegen gewone griep. Tamiflu geneest niet, maar verkort de ziekteduur en vermindert de kans op sterfte, vermoedelijk ook bij een nieuw griepvirus. Daarom is Nederland - net als veel andere landen - bezig een voorraad Tamiflu aan te leggen van vijf miljoen kuren. Dat moet genoeg zijn, want naar verwachting krijgt een kwart van de bevolking de vogelgriep.
Door mensen die besmet zijn met een nieuw griepvirus Tamiflu te geven, zal de griep minder snel om zich heen grijpen. Er ontstaat een rustperiode, waarin aan een vaccin kan worden gewerkt.
8. Waarom is er nog geen vaccin tegen vogelgriep?
Er kan geen vaccin worden ontwikkeld voor een virus dat nog niet bestaat. Bij een pandemie gaan wetenschappers zo snel mogelijk een vaccin ontwikkelen. Het duurt minstens zes maanden voordat het griepvaccin op grote schaal is geproduceerd.
Prototypes van vaccins maken en uittesten op basis van bekende griepvirussen kan al wel, maar voor fabrikanten is het niet aantrekkelijk een vaccin te ontwikkelen voor een (nog) niet bestaand virus.
9. Is Nederland voorbereid op een pandemie?
De landelijke draaiboeken worden in 23 regio's uitgewerkt door de bureaus voor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen, in samenwerking met onder meer GGD'en, ziekenhuizen en huisartsen. Volgens een recent onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg zijn vijf regio's nog niet volledig voorbereid. Zij moeten uiterlijk 1 juni hun draaiboeken op orde hebben.
10. Wat staat er in de draaiboeken?
Als in een regio in Nederland een voor mensen gevaarlijke variant van het vogelgriepvirus wordt vastgesteld, kunnen de burgemeesters besluiten de scholen te sluiten. Ook mogen zij grootschalige evenementen afblazen. Grieppatiënten worden zoveel mogelijk thuis verpleegd. Bij de aanloop naar een pandemie komen er spotjes op radio en televisie over hygiënemaatregelen.
Meer informatie over het vogelgriepvirus en over grieppandemieën is te vinden op de websites van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (www.rivm.nl), het ministerie van Volksgezondheid (www.minvws.nl), de Wereldgezondheidsorganisatie WHO (www.who.int) en de Europese Unie (www.europa.eu.int).