Seif
24-03-06, 12:41
Sputtert de emancipatiemachine echt?
Sjoerd de Jong
Allochtonen hebben rationeel gestemd
Bij de lokale verkiezingen hebben allochtonen massaal op dezelfde partij gestemd, de PvdA.
Paul Scheffer waarschuwde in Opinie & Debat van zaterdag dat hier een gevaar in schuilt.
Het leidt snel tot een etnisch eilandenrijk, aldus Scheffer.
Sjoerd de Jong begrijpt die angst niet: dóén ze een keer mee, zoals het hoort, in het stemhokje - is het wéér niet goed. Jack Burgers bestrijdt Scheffers stelling dat culturele en sociaaleconomische problemen moeilijk te scheiden zijn.
Twee briefschrijvers vinden Scheffer een onheilsprofeet.
Toen Pim Fortuyn als een orkaan door het politieke landschap raasde, een revolte van Nederlandse burgers in zijn kielzog, schreef Paul Scheffer in deze krant, onder de kop 'De verloren jaren van Kok' (2 maart 2002), dat het hier niet zomaar ging om boze burgers, maar om een diepe en begrijpelijke onvrede, waar de politiek een serieus antwoord op moest vinden. "Zo worden een onveiligheid en onbehagen verwoord, die serieus moeten worden genomen", was zijn conclusie over de stormloop van autochtone kiezers naar Fortuyn.
Vier jaar later, nu tienduizenden allochtone kiezers in het stemhokje op hun beurt uitdrukking geven aan hún gevoel van onbehagen, is hij een stuk minder begripvol. "Na de witte middelvinger van 2002 nu dus de zwarte middelvinger", schrijft hij afkeurend (Opinie & Debat, 18 maart). Angst voor verandering en 'roep om bescherming' hebben de allochtone kiezer, onder het betreurenswaardige motto 'eigen volk eerst' in de grote steden naar een etnisch eiland gedreven, een trend die volgens Scheffer een "witte vlucht" kan veroorzaken. Cliëntelisme ligt bovendien op de loer, met zulke etnische belangenbehartiging.
Twee revoltes, twee interpretaties, met opvallend andere accenten.
Scheffers stuk is weliswaar in toon vergelijkbaar met zijn vorige, doordrenkt van de plechtstatige bezorgdheid die we van hem kennen. Maar die geldt dit keer niet, zoals in 2002, de blindheid van de politieke elite, maar juist het etnisch verblinde gedrag van de (allochtone) kiezer. Die accentverschuiving is opmerkelijk. Terwijl de getergde autochtoon vier jaar eerder een oprecht protest liet horen tegen de verloedering van het politieke bestel, is de allochtone kiezer anno 2006 kennelijk vooral vatbaar voor het najagen van etnisch eigenbelang.
Opmerkelijk is ook Scheffers mildheid over de huidige Haagse politiek, vergeleken met zijn kritiek destijds op de tijdverspillers van Paars. Hij maakt alleen een behoedzaam miniatuur-verwijt, tussen de regels door, aan minister Verdonk. Zij heeft volgens hem, hoewel indirect, 'bijgedragen' aan de vervreemding van allochtone stemmers, omdat ze het zo druk had met het herstellen van de vertrouwensband met de autochtone kiezer. Je kan niet iedereen tegelijk blij maken.
Verder krijgt vooral burgemeester Cohen van Amsterdam om onduidelijke redenen een paar tikken op de vingers.
Nu is segregatie in de grote steden een levensgroot probleem, wie zal het ontkennen.
Net als trouwens het aantreden van grote aantallen onervaren of onbekende nieuwe raadsleden, gekozen met voorkeurstemmen, risico's met zich meebrengt. Denk aan de chaos die in 2002 uitbrak in de LPF, met zijn bonte amalgaam aan nieuwkomers uit de bouwwereld. Voor de PvdA dreigt een nieuwe 'politieke correctheid', luidt hier en daar de vrees: een overdreven schroom om vraagstukken van immigratie en integratie te bespreken. Maar waarom wordt dat door Scheffer in zijn somber stemmende stuk geplaatst in het heilloze kader van allochtoon isolationisme (beschutting zoeken bij elkaar) en witte reactie (mogelijke vlucht)?
Allochtonen in Rotterdam hebben een partij weggestemd die niets heeft nagelaten om hen groepsgewijs te kleineren, verdacht te maken en te ridiculiseren. Dat is een voorbeeld van strategisch en rationeel politiek gedrag, of je het nu betreurt of niet, en geen uiting van een culturele eigenaardigheid.
En bovendien, is dit isolationisme, of juist het tegendeel? Tal van allochtone én autochtone kiezers hebben met hun steun voor de nog altijd zeer autochtone PvdA - de partij van 'de boel bij elkaar houden' - duidelijk gemaakt dat ze van de culturele polarisatie áf willen, en op zoek zijn naar precies die democratische, toekomstgerichte consensus waar ook Scheffer zo naar verlangt.
De tweedeling in de Rotterdamse stembus heeft voor een belangrijk deel tot stand kunnen komen door de politieke conjunctuur in de Maasstad, waar Antillianen, Kaapverdianen, Marokkanen en Turken op één hoop zijn gegooid door een bestuurspartij die telkens weer over hen sprak als veroorzakers van achterlijkheid, criminaliteit en andere ellende. Dat is een polarisatie waarvoor Leefbaar Rotterdam nu de prijs betaalt, met een etnisch verdeelde stad.
Het had niet zo hoeven zijn. Pim Fortuyn trok in 2002 óók, met mate, allochtone kiezers, en rekruteerde zijn kader ook onder leden van een allochtone middenklasse, zoals onlangs nog Maarten Huygen terecht opmerkte (Opinie & Debat , zaterdag 18 maart).
Die zijn de laatste jaren effectief de Leefbare tent uitgejaagd. Uit een studie van de Rotterdamse statistische dienst COS, die de uitslagen heeft geanalyseerd, valt op te maken dat Leefbaar Rotterdam vier jaar geleden nog een partij was voor een tamelijk losse stedelijke onderklasse, maar nu het bastion is geworden van een exclusief blanke middenklasse die zich wil indekken.
Cynisme heeft hierbij een rol gespeeld.
Toen Leefbaar-lijsttrekker Marco Pastors enkele weken voor de verkiezingen werd geconfronteerd met het bericht dat allochtonen in Rotterdam een voorkeur hadden voor de PvdA, zei hij doodkalm tegen NOVA: dat geeft niet, want die gaan toch niet stemmen. Pas toen duidelijk werd dat ze dat wél gingen doen, volgden even halve als haastige excuses aan iedereen die 'ten onrechte' was beledigd. Wat een gebrek aan democratische ambitie. Na de uitslag (die Leefbaar nog altijd een zeer respectabele 14 zetels opleverde) suggereerde zijn tweede man, Sørensen, dat de Rotterdammers het verder maar moeten bekijken met hun PvdA: "Deze stad is blijkbaar niet meer te redden, maar het land misschien nog wel."
Op landelijk niveau hebben we de laatste jaren een vergelijkbaar beeld gezien. Uit de mond van tal van politici, opiniemakers en publicisten kwam een aanhoudende stroom van parlementair aangeklede beledigingen over de achterlijkheid van andere culturen, de dreigende tribalisering van Nederland, de intellectuele en morele manco's van moslims, en daartegenover de waarde van de Nederlandse cultuur, onze canon, het secularisme, en de noodzaak voor vreemdelingen om zich aan te passen. Waarbij er natuurlijk wel altijd meteen, vanuit de goedheid van ons hart, bij wordt gezegd dat het hameren op al die verplichtingen eigenlijk vooral een 'uitnodiging' is om méé te doen.
Maar dóén 'ze' eindelijk mee in het stemhokje, dan doen ze het kennelijk weer niet goed. Ze denken namelijk, getuige hun hoge opkomst en stemgedrag, blijkbaar dat je met de politiek nog iets kunt bereiken - en hoe achterlijk kun je zijn in dit land.
Scheffer schrijft ook: "Wanneer we de loopgraven van wit en zwart verlaten, zien we dat er au fond geen belangentegenstelling hoeft te zijn tussen 'autochtoon' en 'allochtoon' Nederland. In de steden moeten er toch nieuwe meerderheden te vinden zijn om de problemen met een grotere betrokkenheid aan te pakken."
Dat is helemaal waar - waarom zouden Turkse middenstanders niet óók een veilige straat willen, of Marokkaanse moeders niet óók willen dat hun kind niet spijbelt? Er moet ook onder nieuwe Nederlanders steun te mobiliseren zijn voor een progressief 'beschavingsoffensief', Maar die kans op een nieuwe meerderheid is, althans in Rotterdam, verspeeld door de uitbaters van het 'multiculturele drama'.
De jongste bijdrage op het nationale toneel leverde deze week Geert Wilders, die nog maar eens voorstelde artikel 1 uit de Grondwet (het discriminatieverbod) te schrappen en te vervangen door een artikel waarin wordt vastgelegd dat de joods-christelijke en humanistische traditie de 'dominante cultuur' is in Nederland, en niet alleen onze 'basis' maar vooral onze 'grenzen' aangeeft. Je zou haast denken dat hij jaloers is op een theocratische constitutie als de Iraanse, waarin de islam een dominante rol is toegekend als Leitkultur.
Scheffer gaat uiteraard lang zo ver niet. In het televisie-programma Buitenhof van afgelopen zondag vatte hij zijn stuk samen in de goedbedoelde verzuchting dat hij alleen maar in alle gemoedsrust "op Aboutaleb wil kunnen blijven stemmen".
Maar wie zal hem dat dan straks in het stemhokje tegenmaken of zelfs verbieden - burgemeester Aboutaleb misschien? "Zelfonderzoek is gevraagd, maar daar merken we niets van", schreef Scheffer vier jaar terug.
Een waar woord, maar het geldt ook voor hem.
Sjoerd de Jong is redacteur van NRC Handelsblad.
Bron: NRC-Handelsblad
Sjoerd de Jong
Allochtonen hebben rationeel gestemd
Bij de lokale verkiezingen hebben allochtonen massaal op dezelfde partij gestemd, de PvdA.
Paul Scheffer waarschuwde in Opinie & Debat van zaterdag dat hier een gevaar in schuilt.
Het leidt snel tot een etnisch eilandenrijk, aldus Scheffer.
Sjoerd de Jong begrijpt die angst niet: dóén ze een keer mee, zoals het hoort, in het stemhokje - is het wéér niet goed. Jack Burgers bestrijdt Scheffers stelling dat culturele en sociaaleconomische problemen moeilijk te scheiden zijn.
Twee briefschrijvers vinden Scheffer een onheilsprofeet.
Toen Pim Fortuyn als een orkaan door het politieke landschap raasde, een revolte van Nederlandse burgers in zijn kielzog, schreef Paul Scheffer in deze krant, onder de kop 'De verloren jaren van Kok' (2 maart 2002), dat het hier niet zomaar ging om boze burgers, maar om een diepe en begrijpelijke onvrede, waar de politiek een serieus antwoord op moest vinden. "Zo worden een onveiligheid en onbehagen verwoord, die serieus moeten worden genomen", was zijn conclusie over de stormloop van autochtone kiezers naar Fortuyn.
Vier jaar later, nu tienduizenden allochtone kiezers in het stemhokje op hun beurt uitdrukking geven aan hún gevoel van onbehagen, is hij een stuk minder begripvol. "Na de witte middelvinger van 2002 nu dus de zwarte middelvinger", schrijft hij afkeurend (Opinie & Debat, 18 maart). Angst voor verandering en 'roep om bescherming' hebben de allochtone kiezer, onder het betreurenswaardige motto 'eigen volk eerst' in de grote steden naar een etnisch eiland gedreven, een trend die volgens Scheffer een "witte vlucht" kan veroorzaken. Cliëntelisme ligt bovendien op de loer, met zulke etnische belangenbehartiging.
Twee revoltes, twee interpretaties, met opvallend andere accenten.
Scheffers stuk is weliswaar in toon vergelijkbaar met zijn vorige, doordrenkt van de plechtstatige bezorgdheid die we van hem kennen. Maar die geldt dit keer niet, zoals in 2002, de blindheid van de politieke elite, maar juist het etnisch verblinde gedrag van de (allochtone) kiezer. Die accentverschuiving is opmerkelijk. Terwijl de getergde autochtoon vier jaar eerder een oprecht protest liet horen tegen de verloedering van het politieke bestel, is de allochtone kiezer anno 2006 kennelijk vooral vatbaar voor het najagen van etnisch eigenbelang.
Opmerkelijk is ook Scheffers mildheid over de huidige Haagse politiek, vergeleken met zijn kritiek destijds op de tijdverspillers van Paars. Hij maakt alleen een behoedzaam miniatuur-verwijt, tussen de regels door, aan minister Verdonk. Zij heeft volgens hem, hoewel indirect, 'bijgedragen' aan de vervreemding van allochtone stemmers, omdat ze het zo druk had met het herstellen van de vertrouwensband met de autochtone kiezer. Je kan niet iedereen tegelijk blij maken.
Verder krijgt vooral burgemeester Cohen van Amsterdam om onduidelijke redenen een paar tikken op de vingers.
Nu is segregatie in de grote steden een levensgroot probleem, wie zal het ontkennen.
Net als trouwens het aantreden van grote aantallen onervaren of onbekende nieuwe raadsleden, gekozen met voorkeurstemmen, risico's met zich meebrengt. Denk aan de chaos die in 2002 uitbrak in de LPF, met zijn bonte amalgaam aan nieuwkomers uit de bouwwereld. Voor de PvdA dreigt een nieuwe 'politieke correctheid', luidt hier en daar de vrees: een overdreven schroom om vraagstukken van immigratie en integratie te bespreken. Maar waarom wordt dat door Scheffer in zijn somber stemmende stuk geplaatst in het heilloze kader van allochtoon isolationisme (beschutting zoeken bij elkaar) en witte reactie (mogelijke vlucht)?
Allochtonen in Rotterdam hebben een partij weggestemd die niets heeft nagelaten om hen groepsgewijs te kleineren, verdacht te maken en te ridiculiseren. Dat is een voorbeeld van strategisch en rationeel politiek gedrag, of je het nu betreurt of niet, en geen uiting van een culturele eigenaardigheid.
En bovendien, is dit isolationisme, of juist het tegendeel? Tal van allochtone én autochtone kiezers hebben met hun steun voor de nog altijd zeer autochtone PvdA - de partij van 'de boel bij elkaar houden' - duidelijk gemaakt dat ze van de culturele polarisatie áf willen, en op zoek zijn naar precies die democratische, toekomstgerichte consensus waar ook Scheffer zo naar verlangt.
De tweedeling in de Rotterdamse stembus heeft voor een belangrijk deel tot stand kunnen komen door de politieke conjunctuur in de Maasstad, waar Antillianen, Kaapverdianen, Marokkanen en Turken op één hoop zijn gegooid door een bestuurspartij die telkens weer over hen sprak als veroorzakers van achterlijkheid, criminaliteit en andere ellende. Dat is een polarisatie waarvoor Leefbaar Rotterdam nu de prijs betaalt, met een etnisch verdeelde stad.
Het had niet zo hoeven zijn. Pim Fortuyn trok in 2002 óók, met mate, allochtone kiezers, en rekruteerde zijn kader ook onder leden van een allochtone middenklasse, zoals onlangs nog Maarten Huygen terecht opmerkte (Opinie & Debat , zaterdag 18 maart).
Die zijn de laatste jaren effectief de Leefbare tent uitgejaagd. Uit een studie van de Rotterdamse statistische dienst COS, die de uitslagen heeft geanalyseerd, valt op te maken dat Leefbaar Rotterdam vier jaar geleden nog een partij was voor een tamelijk losse stedelijke onderklasse, maar nu het bastion is geworden van een exclusief blanke middenklasse die zich wil indekken.
Cynisme heeft hierbij een rol gespeeld.
Toen Leefbaar-lijsttrekker Marco Pastors enkele weken voor de verkiezingen werd geconfronteerd met het bericht dat allochtonen in Rotterdam een voorkeur hadden voor de PvdA, zei hij doodkalm tegen NOVA: dat geeft niet, want die gaan toch niet stemmen. Pas toen duidelijk werd dat ze dat wél gingen doen, volgden even halve als haastige excuses aan iedereen die 'ten onrechte' was beledigd. Wat een gebrek aan democratische ambitie. Na de uitslag (die Leefbaar nog altijd een zeer respectabele 14 zetels opleverde) suggereerde zijn tweede man, Sørensen, dat de Rotterdammers het verder maar moeten bekijken met hun PvdA: "Deze stad is blijkbaar niet meer te redden, maar het land misschien nog wel."
Op landelijk niveau hebben we de laatste jaren een vergelijkbaar beeld gezien. Uit de mond van tal van politici, opiniemakers en publicisten kwam een aanhoudende stroom van parlementair aangeklede beledigingen over de achterlijkheid van andere culturen, de dreigende tribalisering van Nederland, de intellectuele en morele manco's van moslims, en daartegenover de waarde van de Nederlandse cultuur, onze canon, het secularisme, en de noodzaak voor vreemdelingen om zich aan te passen. Waarbij er natuurlijk wel altijd meteen, vanuit de goedheid van ons hart, bij wordt gezegd dat het hameren op al die verplichtingen eigenlijk vooral een 'uitnodiging' is om méé te doen.
Maar dóén 'ze' eindelijk mee in het stemhokje, dan doen ze het kennelijk weer niet goed. Ze denken namelijk, getuige hun hoge opkomst en stemgedrag, blijkbaar dat je met de politiek nog iets kunt bereiken - en hoe achterlijk kun je zijn in dit land.
Scheffer schrijft ook: "Wanneer we de loopgraven van wit en zwart verlaten, zien we dat er au fond geen belangentegenstelling hoeft te zijn tussen 'autochtoon' en 'allochtoon' Nederland. In de steden moeten er toch nieuwe meerderheden te vinden zijn om de problemen met een grotere betrokkenheid aan te pakken."
Dat is helemaal waar - waarom zouden Turkse middenstanders niet óók een veilige straat willen, of Marokkaanse moeders niet óók willen dat hun kind niet spijbelt? Er moet ook onder nieuwe Nederlanders steun te mobiliseren zijn voor een progressief 'beschavingsoffensief', Maar die kans op een nieuwe meerderheid is, althans in Rotterdam, verspeeld door de uitbaters van het 'multiculturele drama'.
De jongste bijdrage op het nationale toneel leverde deze week Geert Wilders, die nog maar eens voorstelde artikel 1 uit de Grondwet (het discriminatieverbod) te schrappen en te vervangen door een artikel waarin wordt vastgelegd dat de joods-christelijke en humanistische traditie de 'dominante cultuur' is in Nederland, en niet alleen onze 'basis' maar vooral onze 'grenzen' aangeeft. Je zou haast denken dat hij jaloers is op een theocratische constitutie als de Iraanse, waarin de islam een dominante rol is toegekend als Leitkultur.
Scheffer gaat uiteraard lang zo ver niet. In het televisie-programma Buitenhof van afgelopen zondag vatte hij zijn stuk samen in de goedbedoelde verzuchting dat hij alleen maar in alle gemoedsrust "op Aboutaleb wil kunnen blijven stemmen".
Maar wie zal hem dat dan straks in het stemhokje tegenmaken of zelfs verbieden - burgemeester Aboutaleb misschien? "Zelfonderzoek is gevraagd, maar daar merken we niets van", schreef Scheffer vier jaar terug.
Een waar woord, maar het geldt ook voor hem.
Sjoerd de Jong is redacteur van NRC Handelsblad.
Bron: NRC-Handelsblad