Alim
30-05-06, 16:00
van onze redactie buitenland
BAGDAD - De Zuid-Iraakse stad Basra, tot voor kort een van de meest vreedzame plaatsen in Irak, lijkt ten prooi te vallen aan verdeeldheid en geweld. Inwoners geven de schuld aan de gouverneur en de Britse militairen die de stad bezet houden.
Grootschalige oliesmokkel, toenemend geweld en gebrek aan water en elektriciteit zorgen voor steeds meer spanningen in de stad. Meer dan honderd burgers kwamen deze maand om bij gewelddadigheden.
In de straten van Basra handhaven achtduizend Britse militairen de orde. De Britten worden door veel inwoners van de stad als socialer dan de Amerikanen gezien. De verstandhouding met de Britten liep echter schade op, nadat duizenden inwoners eerder deze maand de straat opgingen om te demonstreren tegen de hoge werkloosheid en corruptie bij het plaatselijke bestuur. Het Britse leger zette helikopters in en schoot op demonstranten. Een van de helikopters werd neergeschoten door opstandelingen.
,,Er was sprake van serieus verzet'', zegt As'aad Kareem, voorzitter van de vakbond voor werknemers in de olie-industrie. ,,De helikopter werd aangevallen, omdat de Britten de gouverneur steunden en op demonstranten schoten. De gouverneur heeft niets gedaan om de Britten te stoppen, dus het is ook zijn verantwoordelijkheid dat het zo uit de hand is gelopen.''
,,Ik ben vorig jaar in Basra geweest en er lagen bergen met vuilnis in de straten'', zegt Amjad Ali Al-Jawahary, Noord-Amerika-vertegenwoordiger van de Iraakse handelsvakbond. Hij zegt dat de spanningen in de stad al maandenlang oplopen. ,,De riolering is kapot en de watervoorziening is niet adequaat. Er is niet eens schoon water. Vorig jaar was er nog ongeveer drie uur stroom per dag, nu is dat nog maar een half uur tot een uur. Het is alleen maar slechter geworden.''
Kareem zegt dat gebrek aan water en elektriciteit niet de enige oorzaak van de spanningen zijn. ,,De regering in Bagdad gaf veel financiële steun aan Basra, maar gouverneur Mohammed al-Waili maakte daar misbruik van. Dat leidde tot geweld en stakingen, ook onder militairen en politieagenten.''
Soennieten
Naast ontevredenheid over het functioneren van het stadsbestuur, speelt er nog meer in Basra. De Associatie van Moslimgeleerden, een soennitische groepering, klaagde afgelopen week dat 1200 soennitische families verjaagd zijn uit de oliestad.
,,Er worden dagelijks soennieten vermoord of ontvoerd'', zegt Jawahary. ,,Kort geleden zijn er nog achttien mensen ontvoerd. Zij werden later elders dood teruggevonden. Er is ook een soennitische leider vermoord. Het stadsbestuur, dat hoofdzakelijk sjiitisch is, wil van de soennieten af. Maar de soennieten vechten terug.''
Volgens een rapport dat de Verenigde Naties vorige week publiceerden, kwamen in maart en april 2500 mensen om in Irak. Zo'n 85.000 mensen moesten hun huizen ontvluchten. Na de aanslag op de moskee van Samarra in februari, zouden ruim 14.000 gezinnen ontheemd zijn geraakt. Soennieten uit het zuiden vertrekken vooral naar de provincies Anbar, Salaheddin en Diyala en sjiieten vluchten uit Bagdad en Kirkuk naar zuidelijke provincies.
Desertie
De BBC meldde dat zeker duizend Britse militairen sinds het begin van de oorlog in Irak in 2003 zijn gedeserteerd. Alleen al in 2005 onttrokken 377 personen zich aan hun dienst. Zij zijn nog steeds spoorloos. Dit jaar zijn er al 189 leden van de strijdkrachten 'verdwenen', aldus de BBC.
Het is niet duidelijk hoeveel militairen zijn gedeserteerd omdat zij niet naar Irak willen en hoeveel zich aan hun werk onttrekken wegens persoonlijke redenen, zoals gezinsproblemen.
Het ministerie van Defensie zegt geen gegevens bij te houden over het aantal deserties. Een Labour-parlementslid zei echter tegen de BBC dat het aantal deserteurs de afgelopen drie jaar verdrievoudigd is. Hij deed dat tijdens een debat over een nieuwe wet die militair personeel verbiedt te weigeren deel te nemen aan de bezetting van een ander land.
Advocaten die gespecialiseerd zijn in miilitair recht hebben tegenover de BBC verklaard dat zij steeds vaker te maken krijgen met mensen die advies willen over de vraag hoe ze onder uitzending naar Irak uit kunnen, zelfs als ze niet zo ver willen gaan te deserteren.
Een militair van de elite-eenheid SAS zei tegen de BBC dat hij had geweigerd na verlof naar Irak terug te gaan omdat hij van mening was dat de Amerikaanse troepen daar handelingen verrichtten die illegaal waren. Ook vindt hij dat er niets terechtkomt van de beloofde hulp aan de Iraakse bevolking. Hij kreeg toestemming het leger te verlaten. Veel anderen delen volgens hem zijn opvattingen.
De Deense premier Anders Fogh Rasmussen zei vorige week tijdens een bezoek aan Basra dat Denemarken in de loop van de zomer een deel van zijn troepen zal terughalen. Er zijn 535 Deense militairen gestationeerd in Basra.
BAGDAD - De Zuid-Iraakse stad Basra, tot voor kort een van de meest vreedzame plaatsen in Irak, lijkt ten prooi te vallen aan verdeeldheid en geweld. Inwoners geven de schuld aan de gouverneur en de Britse militairen die de stad bezet houden.
Grootschalige oliesmokkel, toenemend geweld en gebrek aan water en elektriciteit zorgen voor steeds meer spanningen in de stad. Meer dan honderd burgers kwamen deze maand om bij gewelddadigheden.
In de straten van Basra handhaven achtduizend Britse militairen de orde. De Britten worden door veel inwoners van de stad als socialer dan de Amerikanen gezien. De verstandhouding met de Britten liep echter schade op, nadat duizenden inwoners eerder deze maand de straat opgingen om te demonstreren tegen de hoge werkloosheid en corruptie bij het plaatselijke bestuur. Het Britse leger zette helikopters in en schoot op demonstranten. Een van de helikopters werd neergeschoten door opstandelingen.
,,Er was sprake van serieus verzet'', zegt As'aad Kareem, voorzitter van de vakbond voor werknemers in de olie-industrie. ,,De helikopter werd aangevallen, omdat de Britten de gouverneur steunden en op demonstranten schoten. De gouverneur heeft niets gedaan om de Britten te stoppen, dus het is ook zijn verantwoordelijkheid dat het zo uit de hand is gelopen.''
,,Ik ben vorig jaar in Basra geweest en er lagen bergen met vuilnis in de straten'', zegt Amjad Ali Al-Jawahary, Noord-Amerika-vertegenwoordiger van de Iraakse handelsvakbond. Hij zegt dat de spanningen in de stad al maandenlang oplopen. ,,De riolering is kapot en de watervoorziening is niet adequaat. Er is niet eens schoon water. Vorig jaar was er nog ongeveer drie uur stroom per dag, nu is dat nog maar een half uur tot een uur. Het is alleen maar slechter geworden.''
Kareem zegt dat gebrek aan water en elektriciteit niet de enige oorzaak van de spanningen zijn. ,,De regering in Bagdad gaf veel financiële steun aan Basra, maar gouverneur Mohammed al-Waili maakte daar misbruik van. Dat leidde tot geweld en stakingen, ook onder militairen en politieagenten.''
Soennieten
Naast ontevredenheid over het functioneren van het stadsbestuur, speelt er nog meer in Basra. De Associatie van Moslimgeleerden, een soennitische groepering, klaagde afgelopen week dat 1200 soennitische families verjaagd zijn uit de oliestad.
,,Er worden dagelijks soennieten vermoord of ontvoerd'', zegt Jawahary. ,,Kort geleden zijn er nog achttien mensen ontvoerd. Zij werden later elders dood teruggevonden. Er is ook een soennitische leider vermoord. Het stadsbestuur, dat hoofdzakelijk sjiitisch is, wil van de soennieten af. Maar de soennieten vechten terug.''
Volgens een rapport dat de Verenigde Naties vorige week publiceerden, kwamen in maart en april 2500 mensen om in Irak. Zo'n 85.000 mensen moesten hun huizen ontvluchten. Na de aanslag op de moskee van Samarra in februari, zouden ruim 14.000 gezinnen ontheemd zijn geraakt. Soennieten uit het zuiden vertrekken vooral naar de provincies Anbar, Salaheddin en Diyala en sjiieten vluchten uit Bagdad en Kirkuk naar zuidelijke provincies.
Desertie
De BBC meldde dat zeker duizend Britse militairen sinds het begin van de oorlog in Irak in 2003 zijn gedeserteerd. Alleen al in 2005 onttrokken 377 personen zich aan hun dienst. Zij zijn nog steeds spoorloos. Dit jaar zijn er al 189 leden van de strijdkrachten 'verdwenen', aldus de BBC.
Het is niet duidelijk hoeveel militairen zijn gedeserteerd omdat zij niet naar Irak willen en hoeveel zich aan hun werk onttrekken wegens persoonlijke redenen, zoals gezinsproblemen.
Het ministerie van Defensie zegt geen gegevens bij te houden over het aantal deserties. Een Labour-parlementslid zei echter tegen de BBC dat het aantal deserteurs de afgelopen drie jaar verdrievoudigd is. Hij deed dat tijdens een debat over een nieuwe wet die militair personeel verbiedt te weigeren deel te nemen aan de bezetting van een ander land.
Advocaten die gespecialiseerd zijn in miilitair recht hebben tegenover de BBC verklaard dat zij steeds vaker te maken krijgen met mensen die advies willen over de vraag hoe ze onder uitzending naar Irak uit kunnen, zelfs als ze niet zo ver willen gaan te deserteren.
Een militair van de elite-eenheid SAS zei tegen de BBC dat hij had geweigerd na verlof naar Irak terug te gaan omdat hij van mening was dat de Amerikaanse troepen daar handelingen verrichtten die illegaal waren. Ook vindt hij dat er niets terechtkomt van de beloofde hulp aan de Iraakse bevolking. Hij kreeg toestemming het leger te verlaten. Veel anderen delen volgens hem zijn opvattingen.
De Deense premier Anders Fogh Rasmussen zei vorige week tijdens een bezoek aan Basra dat Denemarken in de loop van de zomer een deel van zijn troepen zal terughalen. Er zijn 535 Deense militairen gestationeerd in Basra.