Seif
01-07-06, 16:02
Schaamte
Bas Heijne
Zo is het met soaps – er komt geen einde aan. Nu door de affaire Hirsi Ali het kabinet gevallen is, zullen de correspondenten van de buitenlandse kranten voor de zoveelste keer naar hun Rolodex grijpen en de vertrouwde Nederlandse denkers weer die versleten hamvraag voorleggen: wat is er aan de hand in Nederland?
Die denkers zijn vaak ook de vrienden en tekstschrijvers van Hirsi Ali, zodat er over de grens, ik zeg het voorzichtig, een nogal gekleurd beeld van de situatie in Nederland is ontstaan: een land dat nog altijd in ontkenning leeft, dat maar niet wil inzien hoe levensgroot de dreiging van de politieke islam is, dat moedige dissidenten hun paspoort afneemt om de lieve vrede te bewaren. Nog een geluk dat Theodor Holman geen Engels spreekt.
Toen de affaire vorige maand in volle gang was, verklaarde de Ayaan-getrouwe Paul Scheffer met een stalen gezicht aan de Figaro, dat links Ayaan Hirsi Ali het zwijgen wilde opleggen. Deze week verkondigde Hirsi Ali zelf gepijnigd aan Twan Huys van Nova dat ze haar uiterste best deed het in het buitenland heersende waanidee te bestrijden dat men haar in Nederland monddood had willen maken. De correspondent, die zichtbaar meeleefde en haar consequent als een intieme vriend aansprak, hoorde het zonder commentaar aan.
Of Hirsi Ali thuishoort in het rijtje Churchill, Gandhi en Martin Luther King, daar ben ik nog niet uit, maar ze is wel een van de grote courtisanes van onze tijd. De oogverblindende lijdzaamheid waarmee ze Rita Verdonk in Nova een kiss of death gaf – alleen prinses Diana had het haar nagedaan.
Dertig jaar lang verscheen in de buitenlandse pers artikel na artikel over het veel te liberale Nederland, het land van gedoogbeleid, homohuwelijk en euthanasie. Nu is het opeens omgekeerd en zet ieder afkeurend stuk in met ,,het eens zo liberale Nederland’’, dat al zijn verworven vrijheden in de uitverkoop heeft gedaan.
Het verfoeide land van hasj en harde seks is nu ineens het verloren land van Spinoza en Anne Frank geworden. In zijn nieuwste boek verbaast de Amerikaanse socioloog Richard Sennett zich over het ontzagwekkende talent van Nederlanders voor het afgeven op Nederland, dat in zijn ogen nog altijd op veel gebieden toonaangevend is. Die neiging blijkt aanstekelijk. Heel de wereld beklaagt nu zich over Hollandse toestanden.
Kijk je goed, dan zie je dat er niets veranderd is. Nederland speelt in het bewustzijn van de wereld nog altijd dezelfde rol: die van kwaad geweten.
Toen ons land als veel te liberaal werd beschouwd, als het land waar alles kon, werd die buitenlandse boosheid aangewakkerd door het knagende besef dat men zelfs uiteindelijk ook niet onder een gedoogbeleid, homohuwelijk en euthanasiewetgeving uit zou kunnen komen – en inderdaad, het zou slechts een kwestie van tijd blijken. Net zo maken de buitenlandse commentatoren, geholpen door de kwebbelende vrienden van Ayaan, zich nu boos over de ontreddering die zich van de Nederlandse politiek heeft eigen gemaakt, terwijl de onderliggende problemen overal hetzelfde zijn. Die problemen heten globalisering en immigratie, en er is in Europa geen land dat er niet mee worstelt.
Ieder op zijn eigen manier, ieder met zijn eigen ontsporingen. In Nederland hebben we twee publieke moordaanslagen gehad, in Engeland bomaanslagen in de metro, in Frankrijk de opstand in de banlieue en de onverkwikkelijke tweestrijd tussen Villepin en Sarkozy, in Denemarken de cartoon-affaire, in België een racistische slachtpartij en een dreigende meerderheid voor het Vlaams Belang.
De symptomen zijn in ieder land anders, de problemen hetzelfde. En in de Verenigde Staten, waar de commentatoren honend naar Europa en in het bijzonder naar Nederland kijken, is men blind voor de balk in zijn eigen oog.
Het is onmiskenbaar waar dat immigranten daar veel gemakkelijker Amerikaan worden dan immigranten in ons land Nederlander – alleen zeggen ze er nooit bij dat het merendeel van hen in de VS moeiteloos aansluiting vindt bij de reusachtige, kansloze zwarte onderklasse, en dus op die manier blijvend buitengesloten blijft. Daarbij blijven de meeste immigranten in de Verenigde Staten daar illegaal – zodra die zich ook Amerikanen willen gaan noemen, hebben we gezien, breekt de hel los en verschillen de sentimenten daar in niets van die in Europa.
De afschuw van Hollandse toestanden die in de buitenlandse pers breed wordt uitgemeten, verschilt dus in niets van de oude afkeer van het al te vrijgevochten Nederland; ons land is een spiegel waarin men niet graag zichzelf wil herkennen.
Het gezeur over imagoschade in het buitenland door het verbeten gehannes van Rita Verdonk kan vanaf nu achterwege blijven. Kijk bij de boekenafdeling van Amazon in de VS, in Frankrijk, in Duitsland en in ieder land vind je een waslijst van titels over hoe vreselijk die afzonderlijke landen er aan toe zijn, en wat een beschamende modderfiguur ze slaan in de ogen van buitenlanders.
Het is allemaal onvermogen, zoals de hele affaire Hirsi Ali niets anders is dan het onvermogen om de grote kwesties aan te gaan. Het probleem met Hirsi Ali was niet dat zij de pijnpunten van de islam benoemde – daar kan niemand iets tegen hebben – het probleem was dat zij haar strijd geen handen en voeten wilde geven, haar algemeenheden over de positie van de islamitische vrouw nauwelijks politiek en praktisch beslag gaf. Nu lijkt het wel of haar voornaamste verdienste eruit bestaat dat ze bedreigd wordt door psychopathische moslims. Daardoor is zij vooral een symptoom van de heersende spanningen geworden.
Ook Rita Verdonk is een symptoom.
Verdonk zelf is een infantiele figuur, die iedere vorm van beleid allang heeft ingeruild voor kinderachtige machinaties, zoals die afgedwongen excuusbrief van Hirsi Ali. Dat heel Nederland, de Nederlandse politiek in de eerste plaats, nu een nacht lang heeft moeten discussiëren over het Somalische namenrecht, is zonder twijfel een nieuw dieptepunt. Maar met dit kabinet zijn de problemen niet verdwenen.
Politiek in Nederland: kleine antwoorden op grote vragen. Wanneer je geconfronteerd wordt met problemen die je te boven gaan, kun je twee dingen doen: je heil zoeken in hoogdravende, abstracte woorden die ver boven de werkelijkheid uitzweven (verlichting, moderniteit) – of vluchten in onbenulligheden.
In beide zijn we inmiddels bedreven geraakt.
Eén troost: we zijn niet uniek. Wat er aan de hand is in Nederland, is wat er aan de hand is in de rest van de wereld.
Bron: NRC Handelsblad
Bas Heijne
Zo is het met soaps – er komt geen einde aan. Nu door de affaire Hirsi Ali het kabinet gevallen is, zullen de correspondenten van de buitenlandse kranten voor de zoveelste keer naar hun Rolodex grijpen en de vertrouwde Nederlandse denkers weer die versleten hamvraag voorleggen: wat is er aan de hand in Nederland?
Die denkers zijn vaak ook de vrienden en tekstschrijvers van Hirsi Ali, zodat er over de grens, ik zeg het voorzichtig, een nogal gekleurd beeld van de situatie in Nederland is ontstaan: een land dat nog altijd in ontkenning leeft, dat maar niet wil inzien hoe levensgroot de dreiging van de politieke islam is, dat moedige dissidenten hun paspoort afneemt om de lieve vrede te bewaren. Nog een geluk dat Theodor Holman geen Engels spreekt.
Toen de affaire vorige maand in volle gang was, verklaarde de Ayaan-getrouwe Paul Scheffer met een stalen gezicht aan de Figaro, dat links Ayaan Hirsi Ali het zwijgen wilde opleggen. Deze week verkondigde Hirsi Ali zelf gepijnigd aan Twan Huys van Nova dat ze haar uiterste best deed het in het buitenland heersende waanidee te bestrijden dat men haar in Nederland monddood had willen maken. De correspondent, die zichtbaar meeleefde en haar consequent als een intieme vriend aansprak, hoorde het zonder commentaar aan.
Of Hirsi Ali thuishoort in het rijtje Churchill, Gandhi en Martin Luther King, daar ben ik nog niet uit, maar ze is wel een van de grote courtisanes van onze tijd. De oogverblindende lijdzaamheid waarmee ze Rita Verdonk in Nova een kiss of death gaf – alleen prinses Diana had het haar nagedaan.
Dertig jaar lang verscheen in de buitenlandse pers artikel na artikel over het veel te liberale Nederland, het land van gedoogbeleid, homohuwelijk en euthanasie. Nu is het opeens omgekeerd en zet ieder afkeurend stuk in met ,,het eens zo liberale Nederland’’, dat al zijn verworven vrijheden in de uitverkoop heeft gedaan.
Het verfoeide land van hasj en harde seks is nu ineens het verloren land van Spinoza en Anne Frank geworden. In zijn nieuwste boek verbaast de Amerikaanse socioloog Richard Sennett zich over het ontzagwekkende talent van Nederlanders voor het afgeven op Nederland, dat in zijn ogen nog altijd op veel gebieden toonaangevend is. Die neiging blijkt aanstekelijk. Heel de wereld beklaagt nu zich over Hollandse toestanden.
Kijk je goed, dan zie je dat er niets veranderd is. Nederland speelt in het bewustzijn van de wereld nog altijd dezelfde rol: die van kwaad geweten.
Toen ons land als veel te liberaal werd beschouwd, als het land waar alles kon, werd die buitenlandse boosheid aangewakkerd door het knagende besef dat men zelfs uiteindelijk ook niet onder een gedoogbeleid, homohuwelijk en euthanasiewetgeving uit zou kunnen komen – en inderdaad, het zou slechts een kwestie van tijd blijken. Net zo maken de buitenlandse commentatoren, geholpen door de kwebbelende vrienden van Ayaan, zich nu boos over de ontreddering die zich van de Nederlandse politiek heeft eigen gemaakt, terwijl de onderliggende problemen overal hetzelfde zijn. Die problemen heten globalisering en immigratie, en er is in Europa geen land dat er niet mee worstelt.
Ieder op zijn eigen manier, ieder met zijn eigen ontsporingen. In Nederland hebben we twee publieke moordaanslagen gehad, in Engeland bomaanslagen in de metro, in Frankrijk de opstand in de banlieue en de onverkwikkelijke tweestrijd tussen Villepin en Sarkozy, in Denemarken de cartoon-affaire, in België een racistische slachtpartij en een dreigende meerderheid voor het Vlaams Belang.
De symptomen zijn in ieder land anders, de problemen hetzelfde. En in de Verenigde Staten, waar de commentatoren honend naar Europa en in het bijzonder naar Nederland kijken, is men blind voor de balk in zijn eigen oog.
Het is onmiskenbaar waar dat immigranten daar veel gemakkelijker Amerikaan worden dan immigranten in ons land Nederlander – alleen zeggen ze er nooit bij dat het merendeel van hen in de VS moeiteloos aansluiting vindt bij de reusachtige, kansloze zwarte onderklasse, en dus op die manier blijvend buitengesloten blijft. Daarbij blijven de meeste immigranten in de Verenigde Staten daar illegaal – zodra die zich ook Amerikanen willen gaan noemen, hebben we gezien, breekt de hel los en verschillen de sentimenten daar in niets van die in Europa.
De afschuw van Hollandse toestanden die in de buitenlandse pers breed wordt uitgemeten, verschilt dus in niets van de oude afkeer van het al te vrijgevochten Nederland; ons land is een spiegel waarin men niet graag zichzelf wil herkennen.
Het gezeur over imagoschade in het buitenland door het verbeten gehannes van Rita Verdonk kan vanaf nu achterwege blijven. Kijk bij de boekenafdeling van Amazon in de VS, in Frankrijk, in Duitsland en in ieder land vind je een waslijst van titels over hoe vreselijk die afzonderlijke landen er aan toe zijn, en wat een beschamende modderfiguur ze slaan in de ogen van buitenlanders.
Het is allemaal onvermogen, zoals de hele affaire Hirsi Ali niets anders is dan het onvermogen om de grote kwesties aan te gaan. Het probleem met Hirsi Ali was niet dat zij de pijnpunten van de islam benoemde – daar kan niemand iets tegen hebben – het probleem was dat zij haar strijd geen handen en voeten wilde geven, haar algemeenheden over de positie van de islamitische vrouw nauwelijks politiek en praktisch beslag gaf. Nu lijkt het wel of haar voornaamste verdienste eruit bestaat dat ze bedreigd wordt door psychopathische moslims. Daardoor is zij vooral een symptoom van de heersende spanningen geworden.
Ook Rita Verdonk is een symptoom.
Verdonk zelf is een infantiele figuur, die iedere vorm van beleid allang heeft ingeruild voor kinderachtige machinaties, zoals die afgedwongen excuusbrief van Hirsi Ali. Dat heel Nederland, de Nederlandse politiek in de eerste plaats, nu een nacht lang heeft moeten discussiëren over het Somalische namenrecht, is zonder twijfel een nieuw dieptepunt. Maar met dit kabinet zijn de problemen niet verdwenen.
Politiek in Nederland: kleine antwoorden op grote vragen. Wanneer je geconfronteerd wordt met problemen die je te boven gaan, kun je twee dingen doen: je heil zoeken in hoogdravende, abstracte woorden die ver boven de werkelijkheid uitzweven (verlichting, moderniteit) – of vluchten in onbenulligheden.
In beide zijn we inmiddels bedreven geraakt.
Eén troost: we zijn niet uniek. Wat er aan de hand is in Nederland, is wat er aan de hand is in de rest van de wereld.
Bron: NRC Handelsblad