Qaiys
12-09-06, 07:55
Met een leugentje naar een betere school
Reportage Van onze correspondent Fokke Obbema
PARIJS - Eenderde van de Franse ouders blijkt tegen de regels in hun kind buiten de eigen wijk op school te doen. ‘Selecteer op cijfers en niet langer op postcode’, betoogt rector Muñoz.
‘Een hypocriet en pervers systeem, dat maar beter kan worden afgeschaft. Wat er dan komt, kan nooit slechter zijn.’
Alberto Muñoz, de 56-jarige rector van het Lycée Charlemagne in de Parijse wijk de Marais, laat iedere aandrang tot diplomatie varen, wanneer naar zijn mening over het postcodebeleid van het Franse onderwijs wordt gevraagd. Dat verplicht ouders hun kinderen op de lagere en middelbare school in hun eigen wijk te doen.
Het ontduiken ervan is een nationale sport. Het dagblad Le Figaro onthulde vorige week dat 30 procent van de leerlingen naar een school buiten zijn eigen wijk gaat; in Parijs ligt dat percentage zelfs op 40 procent. Vooral leraren lozen hun eigen kinderen naar de betere scholen.
Het postcodebeleid bestaat in Frankrijk al sinds 1963 voor zowel lager als middelbaar onderwijs. In Nederland is het veel recenter ingevoerd. Zo wordt geprobeerd de segregatie tussen witte en zwarte basisscholen tegen te gaan.
Die termen zijn in het Franse, politiek correcte onderwijsdebat taboe. Het officiële doel van het beleid heet ‘sociale verscheidenheid’. Maar de praktijk is er een van fraude en vriendjespolitiek, zegt rector Muñoz. Als hoofd van een van de meest gewilde middelbare scholen van Parijs ervaart hij dat dagelijks.
‘Wanneer wij een mailing aan de ouders versturen, krijgen we doorgaans de helft van de post weer terug. Allemaal valse adressen. Ik zeg dan tegen ze: geef me maar uw echte adres, dan kunnen we u tenminste bereiken.’ Hij kent gegoede families, die volgens hun eigen opgave ‘met drie, vier kinderen op twaalf vierkante meter bivakkeren’. Zo pretenderen zij in de wijk de Marais te wonen, wat vereist is om op het Lycée Charlemagne terecht te komen.
Een andere, veelgebruikte methode is die van invloedrijke contacten. ‘Als we een telefoontje krijgen van het kabinet van een minister om die of die leerling te nemen, dan doen we dat.’ Verzet daartegen heeft geen zin, zegt hij, met een mengeling van verontschuldiging en berusting. Ook honoreert hij alle verzoeken van zijn leraren. ‘Als mijn eigen mensen me smeken om hun kleintjes toch vooral hier op school te nemen, kan ik dat toch niet weigeren?’
Een derde methode is wat hij het ‘spel van de opties’ noemt: ouders betogen dat hun kind bijvoorbeeld per se Russisch moet leren, een vak dat wel op Charlemagne, maar zelden op een banlieue-school wordt gegeven. In combinatie met goede connecties kan ook zo een ontsnappingsroute worden gevonden.
Al die vriendjespolitiek maakt dat het postcodebeleid niet de ‘sociale verscheidenheid’ brengt die het beoogt. Ouders in de voorsteden die niet zijn ingewijd in het systeem, ontsnappen niet aan slechte scholen, ook als hun kinderen goede resultaten behalen.
De ‘ingewijden’ in het systeem houden verandering tegen. Vooral de onderwijsbonden, waarvan de leden twee keer zo vaak aan het beleid ontsnappen als gewone ouders, staan op de bres voor sociale spreiding. ‘Dat is het schandalige ervan’, vindt Muñoz.
In de statige leraarskamer van Charlemagne vertelt de 62-jarige wiskundeleraar Michel Wirth hoe hij met zijn dubbelrol als ouder en leraar is omgegaan. Hij woont in Evry, een voorstad van Parijs met een geduchte reputatie. Zijn kinderen volgden daar nog wel het lager onderwijs, maar hun middelbare school werd Charlemagne, hartje Parijs. ‘En als ik in Evry zou hebben lesgegeven, zou ik ervoor hebben gezorgd dat ze daar niet naar school hoefden te gaan.’
De gewelddadigheid op het schoolplein vond hij er te bar. ‘Mijn dochter werd daar met de nek aangekeken, omdat ze antwoorden gaf op vragen van de leraar.’ Over zijn voorkeursbehandeling voelt hij zich niet echt bezwaard: ‘Voorrechten horen in principe niet, natuurlijk niet. Maar ik vergelijk het maar met het spoorwegpersoneel, waarvan de familieleden voor half geld mogen reizen.’
De 57-jarige Catherine Zellner, docente Frans, wilde voor haar zoon het spel wel volgens de regels spelen. Maar de rector van de school in de buurt ontraadde haar dat. ‘Die zei dat mijn zoon fysiek te fragiel zou zijn om het op het schoolplein te redden.’ Dus belandde haar zoon op een betere school in het volgende arrondissement. Ze vertelt over een bevriend lerarenstel, dat hun kinderen onlangs van hun buurtschool haalden. ‘Die wilden ook het spel volgens de regels spelen, maar konden niet langer aanzien dat hun kinderen daaronder leden.’
De voornaamste presidentskandidaten, de rechtse Nicolas Sarkozy en de socialiste Ségolène Royal, willen het postcodebeleid respectievelijk afschaffen en versoepelen. Maar premier Dominique de Villepin kondigde na de onthullingen in Le Figaro aan dat de regering ‘in overleg met alle partijen’ het systeem wil ‘aanpassen met respect voor ons Republikeinse ideaal’. Dat belooft weinig tot geen verandering.
Rector Muñoz verwacht zelfs van een volledige afschaffing, waar hij voorstander van is, geen groot verschil in de praktijk: ‘De niet-ingewijden kunnen dan in principe ook op deze school terecht, maar of ze er komen, is nog maar de vraag.’ Volgens hem is een eerste vereiste het verschaffen van informatie aan ouders en leerlingen, met name immigranten. ‘Vooral aan de leerlingen zelf, want hun ouders begrijpen toch meestal niets van het systeem. Maar als iedereen begrijpt hoe het werkt, kunnen we daarna selecteren op de cijfers van leerlingen. Dat is een vorm van elitarisme waar ik zeer aan ben gehecht. En het is hoe dan ook eerlijker dan dit beleid.’
http://www.volkskrant.nl/buitenland/article348185.ece/Met_een_leugentje_naar_een_betere_school
Reportage Van onze correspondent Fokke Obbema
PARIJS - Eenderde van de Franse ouders blijkt tegen de regels in hun kind buiten de eigen wijk op school te doen. ‘Selecteer op cijfers en niet langer op postcode’, betoogt rector Muñoz.
‘Een hypocriet en pervers systeem, dat maar beter kan worden afgeschaft. Wat er dan komt, kan nooit slechter zijn.’
Alberto Muñoz, de 56-jarige rector van het Lycée Charlemagne in de Parijse wijk de Marais, laat iedere aandrang tot diplomatie varen, wanneer naar zijn mening over het postcodebeleid van het Franse onderwijs wordt gevraagd. Dat verplicht ouders hun kinderen op de lagere en middelbare school in hun eigen wijk te doen.
Het ontduiken ervan is een nationale sport. Het dagblad Le Figaro onthulde vorige week dat 30 procent van de leerlingen naar een school buiten zijn eigen wijk gaat; in Parijs ligt dat percentage zelfs op 40 procent. Vooral leraren lozen hun eigen kinderen naar de betere scholen.
Het postcodebeleid bestaat in Frankrijk al sinds 1963 voor zowel lager als middelbaar onderwijs. In Nederland is het veel recenter ingevoerd. Zo wordt geprobeerd de segregatie tussen witte en zwarte basisscholen tegen te gaan.
Die termen zijn in het Franse, politiek correcte onderwijsdebat taboe. Het officiële doel van het beleid heet ‘sociale verscheidenheid’. Maar de praktijk is er een van fraude en vriendjespolitiek, zegt rector Muñoz. Als hoofd van een van de meest gewilde middelbare scholen van Parijs ervaart hij dat dagelijks.
‘Wanneer wij een mailing aan de ouders versturen, krijgen we doorgaans de helft van de post weer terug. Allemaal valse adressen. Ik zeg dan tegen ze: geef me maar uw echte adres, dan kunnen we u tenminste bereiken.’ Hij kent gegoede families, die volgens hun eigen opgave ‘met drie, vier kinderen op twaalf vierkante meter bivakkeren’. Zo pretenderen zij in de wijk de Marais te wonen, wat vereist is om op het Lycée Charlemagne terecht te komen.
Een andere, veelgebruikte methode is die van invloedrijke contacten. ‘Als we een telefoontje krijgen van het kabinet van een minister om die of die leerling te nemen, dan doen we dat.’ Verzet daartegen heeft geen zin, zegt hij, met een mengeling van verontschuldiging en berusting. Ook honoreert hij alle verzoeken van zijn leraren. ‘Als mijn eigen mensen me smeken om hun kleintjes toch vooral hier op school te nemen, kan ik dat toch niet weigeren?’
Een derde methode is wat hij het ‘spel van de opties’ noemt: ouders betogen dat hun kind bijvoorbeeld per se Russisch moet leren, een vak dat wel op Charlemagne, maar zelden op een banlieue-school wordt gegeven. In combinatie met goede connecties kan ook zo een ontsnappingsroute worden gevonden.
Al die vriendjespolitiek maakt dat het postcodebeleid niet de ‘sociale verscheidenheid’ brengt die het beoogt. Ouders in de voorsteden die niet zijn ingewijd in het systeem, ontsnappen niet aan slechte scholen, ook als hun kinderen goede resultaten behalen.
De ‘ingewijden’ in het systeem houden verandering tegen. Vooral de onderwijsbonden, waarvan de leden twee keer zo vaak aan het beleid ontsnappen als gewone ouders, staan op de bres voor sociale spreiding. ‘Dat is het schandalige ervan’, vindt Muñoz.
In de statige leraarskamer van Charlemagne vertelt de 62-jarige wiskundeleraar Michel Wirth hoe hij met zijn dubbelrol als ouder en leraar is omgegaan. Hij woont in Evry, een voorstad van Parijs met een geduchte reputatie. Zijn kinderen volgden daar nog wel het lager onderwijs, maar hun middelbare school werd Charlemagne, hartje Parijs. ‘En als ik in Evry zou hebben lesgegeven, zou ik ervoor hebben gezorgd dat ze daar niet naar school hoefden te gaan.’
De gewelddadigheid op het schoolplein vond hij er te bar. ‘Mijn dochter werd daar met de nek aangekeken, omdat ze antwoorden gaf op vragen van de leraar.’ Over zijn voorkeursbehandeling voelt hij zich niet echt bezwaard: ‘Voorrechten horen in principe niet, natuurlijk niet. Maar ik vergelijk het maar met het spoorwegpersoneel, waarvan de familieleden voor half geld mogen reizen.’
De 57-jarige Catherine Zellner, docente Frans, wilde voor haar zoon het spel wel volgens de regels spelen. Maar de rector van de school in de buurt ontraadde haar dat. ‘Die zei dat mijn zoon fysiek te fragiel zou zijn om het op het schoolplein te redden.’ Dus belandde haar zoon op een betere school in het volgende arrondissement. Ze vertelt over een bevriend lerarenstel, dat hun kinderen onlangs van hun buurtschool haalden. ‘Die wilden ook het spel volgens de regels spelen, maar konden niet langer aanzien dat hun kinderen daaronder leden.’
De voornaamste presidentskandidaten, de rechtse Nicolas Sarkozy en de socialiste Ségolène Royal, willen het postcodebeleid respectievelijk afschaffen en versoepelen. Maar premier Dominique de Villepin kondigde na de onthullingen in Le Figaro aan dat de regering ‘in overleg met alle partijen’ het systeem wil ‘aanpassen met respect voor ons Republikeinse ideaal’. Dat belooft weinig tot geen verandering.
Rector Muñoz verwacht zelfs van een volledige afschaffing, waar hij voorstander van is, geen groot verschil in de praktijk: ‘De niet-ingewijden kunnen dan in principe ook op deze school terecht, maar of ze er komen, is nog maar de vraag.’ Volgens hem is een eerste vereiste het verschaffen van informatie aan ouders en leerlingen, met name immigranten. ‘Vooral aan de leerlingen zelf, want hun ouders begrijpen toch meestal niets van het systeem. Maar als iedereen begrijpt hoe het werkt, kunnen we daarna selecteren op de cijfers van leerlingen. Dat is een vorm van elitarisme waar ik zeer aan ben gehecht. En het is hoe dan ook eerlijker dan dit beleid.’
http://www.volkskrant.nl/buitenland/article348185.ece/Met_een_leugentje_naar_een_betere_school