PDA

Bekijk Volledige Versie : Onze mannen in Libanon wacht explosieve taak.



Juliette
14-09-06, 12:52
door Gert Van Langendonck

Bron: De Morgen

Land ligt bezaaid met onontplofte Israëlische clusterbommen

Een van de taken waarvoor het Belgische leger zich in Libanon heeft geëngageerd is het onschadelijk maken van tienduizenden onontplofte projectielen die na de oorlog zijn achtergebleven. De Belgen zullen hun werk hebben. Sinds het staakt-het-vuren zijn al zo'n tachtig slachtoffers gevallen.

BLIDA l De 11-jarige Ali Hoessein Hassan ligt op een bed in zijn ouderlijk huis in Blida, een dorpje vlakbij de grens met Israël. Zijn been zit in een verband. Dat gebeurde toen hij twee weken geleden met zijn zusje en twee vriendjes in de tuin aan het spelen was.

"Ik zag iets liggen dat leek op een flesje parfum", vertelt Ali. "Ik heb het opgeraapt en opnieuw neergezet. Toen we ons omdraaiden, is het ontploft."

De vier kinderen in Blida zijn maar enkele van de oorlogsslachtoffers die nog bijna dagelijks vallen in Libanon, ondanks het staakt-het-vuren sinds 13 augustus. Volgens de laatste officiële cijfers van 28 augustus zijn er al 61 slachtoffers gevallen door onontploft oorlogstuig, waarvan veertien met dodelijke afloop. Volgens Handicap International gaat het inmiddels om 81 slachtoffers, waarvan vijftien met dodelijke afloop.
Nu is Libanon wel het een en ander gewoon op het vlak van mijnen.

Alleen al op de Blauwe Lijn, de voorlopige grens met Israël, liggen naar schatting 375.000 mijnen. Die zijn daar gelegd door Israël vooraleer het zich in 2000 terugtrok uit Zuid-Libanon. Maar de locaties van de mijnenvelden in het zuiden en in de Bekaavallei zijn voor het grootste deel bekend bij de bevolking. Mede dankzij het educatieve werk van ngo's als Handicap International was het aantal slachtoffers door landmijnen bijna tot nul herleid. Tot de laatste oorlog met Israël.
"Libanon was voor ons altijd een voorbeeld van hoe het zou moeten gaan", zegt Katleen Maes van Handicap International Belgie, op werkbezoek in Libanon. "Nu zijn we weer bij af, met daarbovenop het probleem van de clusterbommen, die veel moeilijker te zien zijn en veel makkelijker ontploffen."

De Israëlische krant Haaretz citeerde eerder deze week een commandant van het Israëlische leger (IDF) die stelde dat Israël tijdens de 34 dagen durende oorlog zo'n 1.800 clusterraketten heeft afgevuurd boven Libanon, die samen meer dan 1,2 miljoen clusterbommen bevatten. "Wegens het onnauwkeurige karakter van clusterbommen kregen wij de opdracht om hele gebieden te verzadigen met clusterbommen", zei de officier. De man getuigde anoniem, maar hij heeft wel een officiële protestbrief gestuurd naar de Israëlische defensieminister. "Wat wij in Libanon hebben gedaan was krankzinnig en monsterachtig", zei hij. "We hebben hele dorpen bezaaid met clusterbommen, waarvan een aantal niet is ontploft. Vroeg of laat ontploffen die in iemands handen."

Het wettelijke karakter van het gebruik van clusterbommen is schimmig. Jan England, ondersecretaris-generaal van de VN voor humanitaire zaken, noemde Israëls gebruik van clusterbommen "volstrekt immoreel". Clusterbommen zijn niet als dusdanig in strijd met het internationaal recht, maar volgens Human Rights Watch is dat mogelijk wel het geval als ze gebruikt worden in dichtbevolkte gebieden.

Andrew Gleeson, het hoofd van Mine Action Group (MAG) in Nabatiye, doet niet aan politieke verklaringen. "Wiens fout het is en of dat nu al dan niet strijdig is met het internationaal recht, daar hou ik me niet mee bezig. Het is mijn job om ervoor te zorgen dat dit land ontmijnd wordt en dat er zo weinig mogelijk mensen de lucht invliegen." Op het MAG-hoofdkwartier moet men niet ver zoeken naar de gevaren van onontploft oorlogstuig: verschillende van de lokale MAG-medewerkers missen ledematen. Een ontmijner krijgt doorgaans 700 dollar per maand en een opleiding van drie weken.

Gleeson is een gewezen Britse militair die twee jaar in Irak heeft gewerkt voor MAG. Zijn benadering is pragmatisch. "Als mensen zich opmaken om Israël te vervolgen wegens oorlogsmisdaden zal Israël weigeren om ons gegevens te bezorgen over de gebieden waar zij clusterbommen hebben gedropt. In Irak hebben de Amerikanen ons twee jaar lang alle nodige gegevens bezorgd. Dan zijn ze gestopt omdat ze bang waren dat die gegevens zouden worden gebruikt in rechtszaken tegen de Verenigde Staten."

Gleeson heeft vorige week een Belgische majoor op bezoek gekregen. Ontmijning is een van de taken waarvoor het Belgische leger, dat begin oktober zo'n vierhonderd soldaten naar Libanon stuurt, zich kandidaat heeft gesteld. Maar Gleeson is er nog niet zeker van dat het zover komt. "De VN-vredesmacht heeft geen mandaat om humanitair werk te verrichten. En er is in Libanon een streng accreditatieproces om aan ontmijning te mogen doen. Ik vermoed dat het Belgische leger vooral veel traint op ontmijnen, maar dat het weinig praktische ervaring heeft. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd natuurlijk. Maar het is nu ook niet de bedoeling dat Jan en alleman hier dingen komt opblazen."

Het Belgische leger blijft liever op de vlakte over de kwestie. "Wij sturen ontmijners omdat dat een specifieke vraag was van de VN", benadrukt defensiewoordvoerster Ingrid Baeck. "Vandaag (gisteren, GVL) zijn de bevindingen van de verkenningsmissie aan de minister overgemaakt. Op basis daarvan zal de minister zijn beslissingen nemen. Morgen wordt daarover meer informatie bekendgemaakt."

Een van de dorpen die door Israël met "clusterbommen bezaaid werden", is Yohmor, een pittoresk dorpje op een kilometer ten noorden van de Litani, de symbolische rivier die tot 2000 de grens vormde tussen het regeringsgebied en de door Israël bezette 'veiligheidszone' in Zuid-Libanon. Het is bijzonder rustig in Yohmor. Dat komt, zegt gemeenteambtenaar Ayad Olleik, omdat het hier vergeven is van de bommen en ander onontploft oorlogstuig. "Veel mensen zijn teruggekeerd na het staakt-het-vuren. Maar toen ze zagen hoe gevaarlijk het hier was, hebben de meeste elders een huis gehuurd in afwachting van de ontmijning." Olleik vertelt hoe na het staakt-het-vuren een gesneuvelde Hezbollahstrijder uit Yohmor door zijn familie werd begraven. "Een vriend was vooruitgelopen om het graf te delven. Bij de eerste spadesteek is hij op een onontplofte bom gestoten. Hij was op slag dood."

Aan de overkant van de straat heeft een dorpsbewoner een speelruimte ingericht met biljarttafels en games. "Om te voorkomen dat de kinderen op straat spelen en op mijnen stoten", zegt Olleik. Tijdens ons gesprek horen we een ontploffing in de nabije omgeving. Olleik luistert afwachtend. "Als het een mens was, zouden we gekrijs horen... Nee, ik denk dat het een hond was."