Maarten
24-09-06, 12:47
Schoon in elk oog is wat het bemint
In het Britse Gloucestershire is een pauw vurig verliefd geworden op een benzinepomp. Het dier staat al voor het ochtendkrieken te wachten tot z’n grote liefde opengaat. Dat is een kleurige pomp die vrolijk tak, tak, tak roept als er getankt wordt. Daarin ziet de 8-jarige pauw een uitnodiging om samen een nestje te bouwen.
Amusant, maar deze pauw lijkt betoverd en ziet niet wat hij ziet.
Ik moest denken aan Marokko. Daar hoeft een lelijke vrouw niet te somberen. Met wat spaarcentjes geklemd tussen de borsten bezoekt ze de magiër. Een duister ritueel van wierook, kaarsen, een kommetje vers kippebloed en wat geheimzinnig geprevelde spreuken garanderen succes. Nog geen dag later werpt de begeerde jongeman zich voor haar voeten. Al wat hij wenst is haar hand. Geen sterveling kan de arme man nog aan het verstand brengen dat dit vrouwmens zelfs de katten de stuipen op het lijf jaagt. Zijn hart is ontvlamd en al wat hij ziet is de prinses van zijn dromen.
‘Schoon in elk oog is wat het bemint’, schreef eens een Arabische dichter. Liefde is blind, zee de boer, en hij kuste zijn kalf op zijn gat. Zeker, liefde maakt blind - een oude les. De geroerde of geestelijk verlamde mens bemint en identificeert zich met iemand of iets dat anderen niet kunnen bevatten of invoelen.
Neem een natuurdocumentaire over pasgeboren gazelletjes. Je raakt ontroerd als je ziet hoe de babygazelletjes wankel op de pootjes achter mammie aansjokken. Je ziet ze groeien en spelen en knabbelen aan de struikbladeren. Vrolijk huppelen ze over het bloemenveld en je bent aangedaan door zoveel maagdelijk schoon. Dan ineens, op een onbewaakt moment, wordt het grazende diertje besprongen door een reusachtige leeuwin die het met één hap verscheurt. We vervloeken de leeuwin tot in alle hemelen.
Stel nu, een andere docu, over een leeuwin, die drie wolkjes van een welpjes baart. Ze voedt ze op, speelt met ze, beschermt ze, zonder vader, die vertrokken is met de noorderzon. Maar de leeuwin wachten barre tijden. Al maanden valt er geen druppel. Alles is kaal en droog. Iedere jacht mislukt. De welpjes piepen al dagen onafgebroken, van de honger. Een jong redt het niet en sterft in moeders schoot. Moeder is radeloos en uitgeput. Met haar laatste vereende krachten hijst ze zichzelf nog eenmaal en gaat op pad. En dan, als een godsgeschenk, staat daar een mals gazelletje te grazen. En je juicht en je juicht als de moeder leeuwin thuiskomt met de buit.
Het was dezelfde gazelle.
Schoon in elk oog, is wat het bemint. Ook in politiek en media.
Het standpunt van een politicus of journalist is zelden democratisch c.q. objectief, al beweren ze anders. Het perspectief is allesbepalend. De toon, de woordkeus, de agenda, alles verraadt de identificatie. Wie goed luistert, proeft direct de (voor)liefde en ziet hoe de vooringenomenheid er tastbaar vanaf druipt.
Toen in 2002 Abou Jahjah pleitte voor integratie ‘zonder verlies van taal, cultuur en religie’ riposteerde een geschokte Jaap De Hoop Scheffer met ‘radicaal’. Dat integratie met behoud van cultuur jarenlang staand Kabinetsbeleid was, onder leiding van het CDA, vergat de Hoop Scheffer. Het was de Hoop Scheffers perspectief dat radicaal was gewijzigd, niet dat van Abou Jahjah. En nu, bijna vijf jaar later, spreekt partijgenoot Donner in warme nostalgische woorden over die goede oude Abou.
Thatcher placht ANC-leiders te kwalificeren als ‘terroristen’. Maar kortgeleden nam de leider van de Britse Conservatieven, David Cameron, publiekelijk afstand van Thatchers vroegere Zuid-Afrika beleid en roemde hij Mandela. ‘We waren blind en we maakten grove fouten.’
Schoon in elk oog, is wat het bemint.
Of neem Israël. Als een Israëlische onbemande bommenwerper een Arabische woonwijk wegvaagt noemen Bot, Blair, Bush alsmede onze redactionele commentaren dat ‘zelfverdediging’ of ‘vergeldingsacties’. Of, eigentijdser, collateral damage. Of, mijn favoriet , ‘buitenproportioneel’. De raketten van Hezbollah zijn in consequentie ‘terroristisch’, dus moet de organisatie worden ‘ontwapend’.
Onze jewish favorise zit diep geworteld sinds WO II. De deportaties bezorgden ons een bittere cocktail van schuld en zonde, later gecompenseerd door een nietsontziende (christen) solidariteit en liefde. Resultaat is algehele verblinding en verlamming. En psychologische toestand die iedere nuchtere kijk op het huidige Israël blokkeert. Sommigen, zoals Dries van Agt en Hans van den Broek, lukt het om te ontwaken uit die oude roes.
De roes is niettemin hardnekkig. Een Arabisch land dat zijn onderdanen onderdrukt en discrimineert heet een ‘dictatuur’, maar als in Haifa hoofdzakelijk Arabieren worden troffen omdat hen schuilkelders wordt geweigerd, heet Israël nog steeds ‘een democratie’.
In hetzelfde stramien is een cartoon van profeet Mohammed met in zijn tulband een bom een uiting van ‘vrijheid van mening’ of ‘godsdienstkritiek’. Terwijl een cartoon met een jood in nazie-uniform een teken is van onversneden ‘antisemitisme’. Beide zijn stigmatiserend, beide zijn verwerpelijk, beide zijn haatzaaiend. Enkel: de maatstaf c.q. perspectief is verschillend.
Daarom ook leidt de uitspraak van Ahmadinejad dat ‘Israël van de kaart moet worden geveegd’ tot brisante Amerikaanse en Europese verontwaardiging en dientengevolge tot politieke en wellicht ook militaire represailles. Terwijl wanneer letterlijk stad en land (Libanon) alsmede een compleet volk (Palestijnen) van de kaart worden geveegd, ritueel opgeroepen wordt tot een ‘staakt-het-vuren’ of ‘vredesonderhandelingen’.
Iets ergs zeggen zonder het uit te voeren, gruwt ons. Maar iets ergs uitvoeren zonder het te zeggen, kan ongestoord.
Schoon in elk oog, is wat het bemint.
En lelijk, wat het verfoeit.
Mohammed Benzakour,
in "de Humanist" nr. 4 2006
In het Britse Gloucestershire is een pauw vurig verliefd geworden op een benzinepomp. Het dier staat al voor het ochtendkrieken te wachten tot z’n grote liefde opengaat. Dat is een kleurige pomp die vrolijk tak, tak, tak roept als er getankt wordt. Daarin ziet de 8-jarige pauw een uitnodiging om samen een nestje te bouwen.
Amusant, maar deze pauw lijkt betoverd en ziet niet wat hij ziet.
Ik moest denken aan Marokko. Daar hoeft een lelijke vrouw niet te somberen. Met wat spaarcentjes geklemd tussen de borsten bezoekt ze de magiër. Een duister ritueel van wierook, kaarsen, een kommetje vers kippebloed en wat geheimzinnig geprevelde spreuken garanderen succes. Nog geen dag later werpt de begeerde jongeman zich voor haar voeten. Al wat hij wenst is haar hand. Geen sterveling kan de arme man nog aan het verstand brengen dat dit vrouwmens zelfs de katten de stuipen op het lijf jaagt. Zijn hart is ontvlamd en al wat hij ziet is de prinses van zijn dromen.
‘Schoon in elk oog is wat het bemint’, schreef eens een Arabische dichter. Liefde is blind, zee de boer, en hij kuste zijn kalf op zijn gat. Zeker, liefde maakt blind - een oude les. De geroerde of geestelijk verlamde mens bemint en identificeert zich met iemand of iets dat anderen niet kunnen bevatten of invoelen.
Neem een natuurdocumentaire over pasgeboren gazelletjes. Je raakt ontroerd als je ziet hoe de babygazelletjes wankel op de pootjes achter mammie aansjokken. Je ziet ze groeien en spelen en knabbelen aan de struikbladeren. Vrolijk huppelen ze over het bloemenveld en je bent aangedaan door zoveel maagdelijk schoon. Dan ineens, op een onbewaakt moment, wordt het grazende diertje besprongen door een reusachtige leeuwin die het met één hap verscheurt. We vervloeken de leeuwin tot in alle hemelen.
Stel nu, een andere docu, over een leeuwin, die drie wolkjes van een welpjes baart. Ze voedt ze op, speelt met ze, beschermt ze, zonder vader, die vertrokken is met de noorderzon. Maar de leeuwin wachten barre tijden. Al maanden valt er geen druppel. Alles is kaal en droog. Iedere jacht mislukt. De welpjes piepen al dagen onafgebroken, van de honger. Een jong redt het niet en sterft in moeders schoot. Moeder is radeloos en uitgeput. Met haar laatste vereende krachten hijst ze zichzelf nog eenmaal en gaat op pad. En dan, als een godsgeschenk, staat daar een mals gazelletje te grazen. En je juicht en je juicht als de moeder leeuwin thuiskomt met de buit.
Het was dezelfde gazelle.
Schoon in elk oog, is wat het bemint. Ook in politiek en media.
Het standpunt van een politicus of journalist is zelden democratisch c.q. objectief, al beweren ze anders. Het perspectief is allesbepalend. De toon, de woordkeus, de agenda, alles verraadt de identificatie. Wie goed luistert, proeft direct de (voor)liefde en ziet hoe de vooringenomenheid er tastbaar vanaf druipt.
Toen in 2002 Abou Jahjah pleitte voor integratie ‘zonder verlies van taal, cultuur en religie’ riposteerde een geschokte Jaap De Hoop Scheffer met ‘radicaal’. Dat integratie met behoud van cultuur jarenlang staand Kabinetsbeleid was, onder leiding van het CDA, vergat de Hoop Scheffer. Het was de Hoop Scheffers perspectief dat radicaal was gewijzigd, niet dat van Abou Jahjah. En nu, bijna vijf jaar later, spreekt partijgenoot Donner in warme nostalgische woorden over die goede oude Abou.
Thatcher placht ANC-leiders te kwalificeren als ‘terroristen’. Maar kortgeleden nam de leider van de Britse Conservatieven, David Cameron, publiekelijk afstand van Thatchers vroegere Zuid-Afrika beleid en roemde hij Mandela. ‘We waren blind en we maakten grove fouten.’
Schoon in elk oog, is wat het bemint.
Of neem Israël. Als een Israëlische onbemande bommenwerper een Arabische woonwijk wegvaagt noemen Bot, Blair, Bush alsmede onze redactionele commentaren dat ‘zelfverdediging’ of ‘vergeldingsacties’. Of, eigentijdser, collateral damage. Of, mijn favoriet , ‘buitenproportioneel’. De raketten van Hezbollah zijn in consequentie ‘terroristisch’, dus moet de organisatie worden ‘ontwapend’.
Onze jewish favorise zit diep geworteld sinds WO II. De deportaties bezorgden ons een bittere cocktail van schuld en zonde, later gecompenseerd door een nietsontziende (christen) solidariteit en liefde. Resultaat is algehele verblinding en verlamming. En psychologische toestand die iedere nuchtere kijk op het huidige Israël blokkeert. Sommigen, zoals Dries van Agt en Hans van den Broek, lukt het om te ontwaken uit die oude roes.
De roes is niettemin hardnekkig. Een Arabisch land dat zijn onderdanen onderdrukt en discrimineert heet een ‘dictatuur’, maar als in Haifa hoofdzakelijk Arabieren worden troffen omdat hen schuilkelders wordt geweigerd, heet Israël nog steeds ‘een democratie’.
In hetzelfde stramien is een cartoon van profeet Mohammed met in zijn tulband een bom een uiting van ‘vrijheid van mening’ of ‘godsdienstkritiek’. Terwijl een cartoon met een jood in nazie-uniform een teken is van onversneden ‘antisemitisme’. Beide zijn stigmatiserend, beide zijn verwerpelijk, beide zijn haatzaaiend. Enkel: de maatstaf c.q. perspectief is verschillend.
Daarom ook leidt de uitspraak van Ahmadinejad dat ‘Israël van de kaart moet worden geveegd’ tot brisante Amerikaanse en Europese verontwaardiging en dientengevolge tot politieke en wellicht ook militaire represailles. Terwijl wanneer letterlijk stad en land (Libanon) alsmede een compleet volk (Palestijnen) van de kaart worden geveegd, ritueel opgeroepen wordt tot een ‘staakt-het-vuren’ of ‘vredesonderhandelingen’.
Iets ergs zeggen zonder het uit te voeren, gruwt ons. Maar iets ergs uitvoeren zonder het te zeggen, kan ongestoord.
Schoon in elk oog, is wat het bemint.
En lelijk, wat het verfoeit.
Mohammed Benzakour,
in "de Humanist" nr. 4 2006