Bekijk Volledige Versie : Het onvoorstelbare leven van Stefan (en het falende TBS systeem).
Het onvoorstelbare leven van Stefan (20)
Peter de Greef © De Vokskrant.
Als je zijn leven op een rijtje zet, zou de van brandstichting beschuldigde Stefan eigenlijk het beste af zijn met tbs, meent de officier van justitie. Maar de rechters denken daar anders over.
UitlegIn het jonge leven van Stefan Brankenveen (20) is het bizarre heel gewoon. Zelfs als we dat leven laten beginnen op maandag 20 maart van dit jaar. Stefan steekt dan in een tuin in Spijkenisse een vuilniszak in brand. De zak ligt op een hoop afval.
De ellende begint:
Een deken vat vlam, daarna een kussen en wat kleding. De berg afval begint serieus te branden, het vuur slaat over naar een schuur. Naast de schuur staat een auto. Ook die begint te branden. Door de hitte van het vuur begeven de remmen van de auto het. De wagen gaat rollen en komt tot stilstand tegen een huis. In dat huis wonen twee Bosnische zussen. Zij zijn hun vaderland ontvlucht om alle ellende van de bloedige burgeroorlog te vergeten. Het is vijf uur ’s nachts. Een van de zussen wordt wakker. Ze ziet de brandende schuur, de brandende auto en de vlammen die naar het balkon overslaan. Ze alarmeert zus 2. Die is zo slecht ter been dat ze nauwelijks kan lopen. De makkelijkste weg, de voordeur, blijkt bovendien geblokkeerd. Daar is de auto tegenaan gerold. De zussen vluchten via de achterdeur hun huis uit.
Als even later de brandweer het vuur blust, blijkt de schade aan de woning mee te vallen. Maar, zo stelt de brandweer in haar rapport, de gevolgen hadden veel ernstiger kunnen zijn bij niet tijdig ingrijpen.
Stefan heeft van de hele heisa weinig weet. Hij is doorgelopen nadat hij de vuilniszak had aangestoken. Op weg naar de volgende dag in zijn verbijsterende leven.
Want wie de eerste 20 jaar van Stefans leven samenvat, komt hier op uit: Stefan werd als kleine jongen mishandeld door zijn biologische vader. In de jaren erna werd hij mishandeld en misbruikt door zijn stiefvader. Stefan zelf heeft zijn jongere broertje misbruikt. Zijn jongere broertje zit sinds december 2004 in een jeugdinrichting wegens brandstichting. De opa van Stefan zit in een tbs-kliniek. Hij heeft Stefans oma vermoord. De moeder van Stefan is ziek. Ze heeft aids. Ze is besmet door Stefans stiefvader. Stefans jongste zusje is ook besmet met het aids-virus. En nu zit Stefan dus voor de rechter.
Wat valt aan hem op? Hij is heel rustig. Hij praat niet maar fluistert. Hij doet enorm zijn best om het vooral de rechters naar de zin te maken. Dus heeft hij eindeloze verhalen. Bijvoorbeeld over het vlammetje van zijn benzineaansteker. En over zijn vrienden, met wie hij op de avond van de brand op pad was. Hij heeft het over zijn Golf, en over hoe lekker hij het vindt om hard te rijden. Hij heeft het over zijn zwangere vriendin, terwijl zelfs de rechters zich hardop afvragen of hij wel een vriendin heeft. Hij heeft het over zijn verleden, over zijn misbruik van zijn broertje en dat hij daarom vrijwillig DNA heeft afgestaan, zodat ze hem meteen kunnen pakken als hij weer de fout in gaat.
Stefan heeft een probleem, zeggen de psychiater en psycholoog die hem hebben onderzocht. Hij is wantrouwend en egocentrisch. Zijn gevoelsleven is afgevlakt. Hij lijdt aan zelfoverschatting, en hij mist de vaardigheid zich in anderen te kunnen inleven. Hij kan zijn agressie moeilijk controleren. Hij wordt dan driftig en hij vertoont psychopatische trekken. Bovendien, zo waarschuwen de gedragsdeskundigen, is Stefan ‘therapieresistent’. Zonder intensieve behandeling met dwang zal hij terugvallen in crimineel gedrag. De deskundigen adviseren de rechters tbs met dwangverpleging.
Tbs kan worden opgelegd bij misdrijven waarop minimaal vier jaar gevangenisstraf staat. Voor brandstichting waarbij alleen goederen gevaar lopen, geldt een maximumstraf van 12 jaar.
Tbs is ook wat de officier van justitie eist, en zijn redenatie is een logische: (1) Stefan schiet er niks mee op als hij de gevangenis in gaat, hij moet intensieve behandeling krijgen, (2) uit zichzelf gaat Stefan geen therapie volgen, dus er is dwang nodig, (3) de samenleving moet tegen de daden van Stefan worden beschermd, want (4) de brandstichting is in belangrijke mate het gevolg van Stefans gebrekkige geestelijke ontwikkeling en (5) de kans op herhaling is groot.
De rechters wijzen de eis echter af. Tbs, zo stellen zij twee weken later in hun vonnis, is een uiterste maatregel. In het geval van Stefan is het zeer de vraag of de brandstichting gepleegd is onder invloed van zijn persoonlijkheidsstoornis, dat is een voorwaarde voor tbs. Het lijkt meer op uit de hand gelopen baldadig gedrag. Ze veroordelen Stefan daarom tot een gevangenisstraf die gelijk is aan zijn voorarrest.
En zo kon het dat Stefan afgelopen donderdag zijn vrijheid tegemoet wandelde. Hij moet zich nog wel melden bij de reclassering. Als die vindt dat hij een therapie moet volgen, moet hij dat doen.
Jaja, de vrijheid van de burger is een groot goed.
Marsipulami
25-09-06, 09:48
INTERNERING. Erik kwijnt weg in de cel
Niemand wil mentaal gehandicapte die in de gevangenis heeft gezeten
Van onze medewerkster
© Wim Daneels
BRUSSEL - Erik is veertig. Vijf jaar geleden werd hij geïnterneerd, omdat hij in het psychiatrisch ziekenhuis gevochten had met een medepatiënt. Waarom hij achter de tralies moest, drong niet tot Erik door. Hij heeft de verstandelijke leeftijd van een kind van zeven. Pas na drie jaar verblijf in verscheidene gevangenissen en een langdurige zoektocht naar een ziekenhuis dat bereid was hem op te nemen, is voor Erik aangepaste opvang gevonden.
TOEN Erik anderhalf jaar was, viel hij van de trap en liep hij een schedelbreuk op. Een deel van zijn hersenen werd onherstelbaar beschadigd. Later kreeg hij epilepsie. ,,Vanaf de lagere school manifesteerden de moeilijkheden zich", zegt Betty, zijn moeder, wier familienaam om privacyredenen onvermeld blijft. ,,Erik vertoonde snel leer- en gedragsstoornissen. Sindsdien is hij van de ene instelling naar de andere gestuurd. Mentaal gehandicapten zijn nergens welkom."
Vanaf zijn achttiende tot zijn zesendertigste verbleef Erik in het psychiatrisch centrum Dr. Guislain in Gent. Hij werd er door medepatiënten voortdurend gepest. ,,Ze bestolen hem, goten hete koffie over hem uit en doofden hun sigaretten op zijn armen. Erik kon daar niet tegen op. Het enige verweer dat hij had, was zich kwaad maken en agressief worden. Het is uit de hand gelopen en Erik heeft een medepatiënt een paar rake klappen verkocht."
Een jaar na de feiten moest Erik voor de rechter verschijnen. Die besliste hem te interneren in de gevangenis van Gent. Niemand bracht zijn familie op de hoogte. ,,Mijn andere zoon wou zijn broer bezoeken in 'het Guislain'. Daar kreeg hij te horen dat Erik was overgeplaatst naar de gevangenis van Gent. Wij wisten van niets. Hoe Erik tijdens zijn rechtszaak werd verdedigd, daar hebben we tot nu het raden naar. Zijn advocaat heeft alleen de rekening gestuurd."
Aanvankelijk verging het Erik goed in de gevangenis. Een van de medegevangenen, Peter, eveneens een geïnterneerde, kende hij van in het Guislain. Peter beschermde Erik en hielp hem bij het invullen van zijn boodschappenlijst. Erik zelf kan niet lezen of schrijven.
Enkele maanden later werd Peter overgeplaatst. Erik was daardoor aan zijn lot overgelaten. ,,Mijn zoon kan niet voor zichzelf zorgen'', zegt Betty. ,,De eerste keer dat we hem gingen bezoeken, droeg hij veel te kleine kleren. Hij maakte daar zelf geen opmerkingen over en het gevangenispersoneel keek niet naar hem om. Na ieder bezoek werd hij helemaal uitgekleed om te controleren of we hem niets hadden meegegeven."
Erik ging snel achteruit. Stilaan verloor hij de weinige vaardigheden die hij had aangeleerd en werd hij opnieuw gepest en bestolen. Van behandeling was in de gevangenis geen sprake. Af en toe sprak hij met de gerechtspsychiater of met iemand van de psychosociale dienst. ,,Ook zij hadden nauwelijks tijd. Terwijl je hun wat vroeg, stonden er drie andere gevangenen aan de deur. Erik kreeg wel medicatie, maar of hij ze echt innam, controleerde niemand."
Eriks moeder zocht naar een betere opvangplaats voor haar zoon. Tevergeefs. ,,Ik heb in nagenoeg elk ziekenhuis gevraagd of ze Erik niet konden opnemen. Ik heb zelfs gebeld met het kabinet van de toenmalige minister van Justitie, Marc Verwilghen. Ze hebben mij waardevolle informatie gegeven, maar meer konden ze niet doen. Niemand wil een mentaal gehandicapte die in de gevangenis heeft gezeten. Ze hebben schrik dat ze onhandelbaar zijn of de leefgroep verstoren. Men wil enkel de lichtgestoorden opnemen. De ernstige gevallen verbant men naar 'de vergeetput'. Men doet of ze niet bestaan."
Eriks moeder kan er enig begrip voor opbrengen. ,,Er is veel te weinig personeel in de psychiatrische ziekenhuizen. In het Guislain gebeurde het dat slechts twee opzichters instonden voor een groep van twintig patiënten. Dat is ondoenbaar."
Na twee jaar werd Erik wegens de overbevolking in de Gentse gevangenis overgeplaatst naar de instelling van sociaal verweer in Turnhout. Opnieuw bracht niemand de familie op de hoogte, opnieuw was het zijn broer die bij een bezoek in Gent moest ontdekken dat Erik overgeplaatst was. Ook de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij, die de toestemming moet geven voor overplaatsingen, was niet op de hoogte gebracht.
In Turnhout waren de cipiers vriendelijk. De bezoekersruimte is een gezellige cafetaria waar je iets kunt eten en drinken. De moeder van Erik hoopte dat haar zoon daar zou kunnen blijven, totdat hij in een ziekenhuis terechtkon.
Maar na twee weken zei Erik geen woord meer. Hij at niet meer, nam zijn medicatie niet, sliep op de grond en liep een blaasontsteking op. ,,Turnhout heeft mijn zoon in een wrak veranderd."
Erik werd opnieuw overgeplaatst naar de gevangenis van Gent en enkele maanden later naar die van Brugge, opnieuw zonder medeweten van zijn familie. Enkele weken daarna zocht Henri Heimans, voorzitter van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij, Eriks moeder op. Hij deelde haar mee dat Erik op sterven lag op de afdeling intensieve verzorging van het ziekenhuis Sint-Jan in Brugge.
In een brief beschreef Betty hoe het met haar zoon is gesteld. ,,Erik praat niet meer. Hij heeft uitpuilende ogen en een schichtige blik. Hij is zestig kilo vermagerd. Over heel zijn lichaam heeft hij naaldafdrukken. Hij kan nauwelijks stappen, maar voor zijn deur zetten ze wel een bewaker. Dat maakt mij woedend." Later zou Erik over die periode zeggen dat hij dacht dat hij zou sterven, maar dat het hem niet kon schelen.
Nog niet helemaal genezen moest Erik na een maand weg uit het ziekenhuis, terug naar de gevangenis van Gent. ,,Door zijn kritieke toestand werd Erik wel ingeschreven bovenaan de wachtlijst, maar die bevat achtduizend namen van mentaal gehandicapten.''
De dag van zijn ontslag uit het ziekenhuis contacteerde Henri Heimans de redactie van het VRT-programma Koppen. Die stuurde meteen een reportageploeg naar Brugge. Na enkele opnames in het ziekenhuis wilde de ploeg Eriks overplaatsing naar Gent filmen. Terwijl Erik de ziekenwagen werd ingedragen, wou een van de politieagenten Erik handboeien aandoen.
Betty: ,,We geloofden onze ogen niet. Mijn zoon was zo verzwakt dat ze hem op een bed de ziekenwagen moesten indragen. Gelukkig kreeg een van de agenten medelijden en maakte Eriks handboeien los. De ziekenwagen is er onderweg in geslaagd de filmploeg van zich af te schudden. Een andere reportageploeg heeft de aankomst in Gent toch kunnen filmen."
In de gevangenis van Gent mochten Eriks ouders hem één keer in de week gedurende twee uur in een aparte ruimte bezoeken. Zijn moeder vroeg of ze niet een halve dag met Erik mag doorbrengen. Ze hoopte dat ze hem er zo bovenop zou helpen. De gevangenisdirectie weigerde.
De Koppen-reportage veroorzaakte een ommekeer. Een psychiatrisch ziekenhuis in Bierbeek verklaarde zich bereid Erik op te nemen. ,,Mentaal gehandicapten waren niet het doelpubliek, maar het ziekenhuis leefde zo mee met Erik dat ze hem een kans wilden bieden. Als die reportage er niet was geweest, was mijn zoon nu dood."
Erik verblijft nu bijna twee jaar in Bierbeek. ,,Daar krijgt hij verzorging in een stabiele omgeving. Die had Erik nooit gekend. Na twee maanden was de schichtige blik in zijn ogen verdwenen. Hij mag alle dagen douchen, in het park wandelen, en iedere maand mag hij twee dagen naar huis." Zijn moeder hoopt dat hij in Bierbeek kan blijven. ,,Als hij daar weg moet, begint alle ellende opnieuw. Dat kan ik niet nog eens aan. Ik ben leeg."
Erik is geen alleenstaand geval. Er zitten ongeveer 150 mentaal gehandicapten in de Vlaamse gevangenissen, zonder behandeling of uitzicht op een opvangplaats. Hetzelfde geldt voor de niet mentaal gehandicapte geïnterneerden die in de gevangenis opgesloten zitten. Ook zij zijn geestesziek en hebben verzorging nodig.
Dit is de eerste aflevering in een reeks van vier. Volgende bijdrage:internering ligt onder vuur.
12/08/2004 Catherine Van Dievoet
©Copyright De Standaard
--------------------------------------------------------------------------------
Situatie geïnterneerden is middeleeuws
Inge Ghijs 28/10/2003
BRUSSEL -- ,,Het lijkt een loterij of een geesteszieke delinquent in een ziekenhuis of in een gevangenis terecht komt. De manier waarop ze behandeld worden, is voor een Europees land een schande. Sommige praktijken zijn middeleeuws en primitief.'' Zo omschreef de Amerikaanse expert John Petrila de Belgische situatie van de geïnterneerden.
,,Het is schokkend om te zien hoe het Belgisch gerechts- en gevangenissysteem omgaat met zijn mentaal gestoorde delinquenten. De drie buitenlandse experts waren verbijsterd over de Belgische strafinrichtingen waar geïnterneerde delinquenten verblijven. Ze spraken over een juridisch en psychiatrisch wanbeleid. Ze waren uitgenodigd door Henri Heimans en Patricia Brad, voorzitters van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij in Gent. Die waren eerst zelf op buitenlandse stage geweest. Ze schreven een verslag over hun bevindingen en die van de buitenlandse experts.
Mensen die een misdaad hebben gepleegd maar geestesgestoord zijn, krijgen geen straf, maar worden geïnterneerd. Het is de rechter die daarover beslist op basis van een psychiatrisch verslag. Maar Heimans en Brad stellen vast dat de diagnose vaak verkeerd of oppervlakkig is waardoor normale toerekeningsvatbare personen terechtkomen in een systeem van internering en omgekeerd.
De mentaal gestoorde delinquenten zouden in de gevangenis in de psychiatrische afdeling moeten verblijven in afwachting dat ze naar een praktijkencentrum voor sociaal verweer zoals Merksplas kunnen. Door een gebrek aan doorstroming blijven ze echter in de gevangenissen zitten en komen de meesten in een gewoon gevangenisregime terecht.
In Gent bijvoorbeeld verbleven enkele maanden geleden 110 geïnterneerden, terwijl er in de psychiatrische afdeling maar plaats is voor 17 bedden. Heimans en Brad klagen aan dat er bovendien geen enkele aangepaste behandeling is in de gevangenis. En dat personen die lijden aan een verstandelijke handicap het slachtoffer zijn van bespotting, mishandeling en bedreiging.
De behandeling zou in een centrum voor sociaal verweer beter moeten zijn, maar door gebrek aan personeel is dat helemaal niet zo. Bovendien doet de infrastructuur denken aan vooroorlogse toestanden. Petrila gaf een omschrijving van wat hij te zien kreeg: ,,Slaapzalen met 23 bedden waar mentaal zieke personen doelloos en zonder enig vooruitzicht hun dagen slijten. Smalle kluisjes om persoonlijke voorwerpen in op te bergen, geen plaats om eens op jezelf te zijn, cellen met twee personen waar ernstig zieke geestesgestoorden tot 21 uur per dag worden ongesloten, jaar na jaar. Sommige plaatsen zijn ronduit vuil met een stank van urine en sigaretten''
De Commissie ter Bescherming van de Maatschappij moet oordelen of een geïnterneerde onder voorwaarden de strafinrichting kan verlaten. Maar de psychiatrische ziekenhuizen hebben geen plaats, waardoor de geïnterneerden jarenlang onnodig in de strafinrichtingen blijven. Die ziekenhuizen moeten de mentaal gehandicapten opvangen omdat hun opvangcentra overvol zitten.
Bovendien zijn geestesgestoorde delinquenten vaak niet welkom. ,,Wij staan machteloos bij het zien van de stapels brieven die geïnterneerden en hun advocaten gericht hebben aan diverse instellingen en die allemaal negatief beantwoord werden'', zeggen Heimans en Brad.
,,Het algemene gebrek aan visie, aangepaste behandelingsprogramma's en menswaardige infrastructuur geeft er aanleiding toe dat geesteszieke delinquenten zieker en zieker worden, wanhopig zijn, met gevolgen van zelfverminking en zelfs zelfdoding. Onze buitenlandse experts hadden degelijk structureel wanbeleid in hun rijkgevulde carrière nooit meegemaakt'', aldus Heimans.
©Copyright De Standaard
knuppeltje
25-09-06, 10:23
Geplaatst door Joesoef
Jaja, de vrijheid van de burger is een groot goed.
Gelukkig wel.
knuppeltje
25-09-06, 10:26
Geplaatst door Marsipulami
INTERNERING. Erik kwijnt weg in de cel
Niemand wil mentaal gehandicapte die in de gevangenis heeft gezeten
Van onze medewerkster
© Wim Daneels
BRUSSEL - Erik is veertig. Vijf jaar geleden werd hij geïnterneerd, omdat hij in het psychiatrisch ziekenhuis gevochten had met een medepatiënt. Waarom hij achter de tralies moest, drong niet tot Erik door. Hij heeft de verstandelijke leeftijd van een kind van zeven. Pas na drie jaar verblijf in verscheidene gevangenissen en een langdurige zoektocht naar een ziekenhuis dat bereid was hem op te nemen, is voor Erik aangepaste opvang gevonden.
TOEN Erik anderhalf jaar was, viel hij van de trap en liep hij een schedelbreuk op. Een deel van zijn hersenen werd onherstelbaar beschadigd. Later kreeg hij epilepsie. ,,Vanaf de lagere school manifesteerden de moeilijkheden zich", zegt Betty, zijn moeder, wier familienaam om privacyredenen onvermeld blijft. ,,Erik vertoonde snel leer- en gedragsstoornissen. Sindsdien is hij van de ene instelling naar de andere gestuurd. Mentaal gehandicapten zijn nergens welkom."
Vanaf zijn achttiende tot zijn zesendertigste verbleef Erik in het psychiatrisch centrum Dr. Guislain in Gent. Hij werd er door medepatiënten voortdurend gepest. ,,Ze bestolen hem, goten hete koffie over hem uit en doofden hun sigaretten op zijn armen. Erik kon daar niet tegen op. Het enige verweer dat hij had, was zich kwaad maken en agressief worden. Het is uit de hand gelopen en Erik heeft een medepatiënt een paar rake klappen verkocht."
Een jaar na de feiten moest Erik voor de rechter verschijnen. Die besliste hem te interneren in de gevangenis van Gent. Niemand bracht zijn familie op de hoogte. ,,Mijn andere zoon wou zijn broer bezoeken in 'het Guislain'. Daar kreeg hij te horen dat Erik was overgeplaatst naar de gevangenis van Gent. Wij wisten van niets. Hoe Erik tijdens zijn rechtszaak werd verdedigd, daar hebben we tot nu het raden naar. Zijn advocaat heeft alleen de rekening gestuurd."
Aanvankelijk verging het Erik goed in de gevangenis. Een van de medegevangenen, Peter, eveneens een geïnterneerde, kende hij van in het Guislain. Peter beschermde Erik en hielp hem bij het invullen van zijn boodschappenlijst. Erik zelf kan niet lezen of schrijven.
Enkele maanden later werd Peter overgeplaatst. Erik was daardoor aan zijn lot overgelaten. ,,Mijn zoon kan niet voor zichzelf zorgen'', zegt Betty. ,,De eerste keer dat we hem gingen bezoeken, droeg hij veel te kleine kleren. Hij maakte daar zelf geen opmerkingen over en het gevangenispersoneel keek niet naar hem om. Na ieder bezoek werd hij helemaal uitgekleed om te controleren of we hem niets hadden meegegeven."
Erik ging snel achteruit. Stilaan verloor hij de weinige vaardigheden die hij had aangeleerd en werd hij opnieuw gepest en bestolen. Van behandeling was in de gevangenis geen sprake. Af en toe sprak hij met de gerechtspsychiater of met iemand van de psychosociale dienst. ,,Ook zij hadden nauwelijks tijd. Terwijl je hun wat vroeg, stonden er drie andere gevangenen aan de deur. Erik kreeg wel medicatie, maar of hij ze echt innam, controleerde niemand."
Eriks moeder zocht naar een betere opvangplaats voor haar zoon. Tevergeefs. ,,Ik heb in nagenoeg elk ziekenhuis gevraagd of ze Erik niet konden opnemen. Ik heb zelfs gebeld met het kabinet van de toenmalige minister van Justitie, Marc Verwilghen. Ze hebben mij waardevolle informatie gegeven, maar meer konden ze niet doen. Niemand wil een mentaal gehandicapte die in de gevangenis heeft gezeten. Ze hebben schrik dat ze onhandelbaar zijn of de leefgroep verstoren. Men wil enkel de lichtgestoorden opnemen. De ernstige gevallen verbant men naar 'de vergeetput'. Men doet of ze niet bestaan."
Eriks moeder kan er enig begrip voor opbrengen. ,,Er is veel te weinig personeel in de psychiatrische ziekenhuizen. In het Guislain gebeurde het dat slechts twee opzichters instonden voor een groep van twintig patiënten. Dat is ondoenbaar."
Na twee jaar werd Erik wegens de overbevolking in de Gentse gevangenis overgeplaatst naar de instelling van sociaal verweer in Turnhout. Opnieuw bracht niemand de familie op de hoogte, opnieuw was het zijn broer die bij een bezoek in Gent moest ontdekken dat Erik overgeplaatst was. Ook de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij, die de toestemming moet geven voor overplaatsingen, was niet op de hoogte gebracht.
In Turnhout waren de cipiers vriendelijk. De bezoekersruimte is een gezellige cafetaria waar je iets kunt eten en drinken. De moeder van Erik hoopte dat haar zoon daar zou kunnen blijven, totdat hij in een ziekenhuis terechtkon.
Maar na twee weken zei Erik geen woord meer. Hij at niet meer, nam zijn medicatie niet, sliep op de grond en liep een blaasontsteking op. ,,Turnhout heeft mijn zoon in een wrak veranderd."
Erik werd opnieuw overgeplaatst naar de gevangenis van Gent en enkele maanden later naar die van Brugge, opnieuw zonder medeweten van zijn familie. Enkele weken daarna zocht Henri Heimans, voorzitter van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij, Eriks moeder op. Hij deelde haar mee dat Erik op sterven lag op de afdeling intensieve verzorging van het ziekenhuis Sint-Jan in Brugge.
In een brief beschreef Betty hoe het met haar zoon is gesteld. ,,Erik praat niet meer. Hij heeft uitpuilende ogen en een schichtige blik. Hij is zestig kilo vermagerd. Over heel zijn lichaam heeft hij naaldafdrukken. Hij kan nauwelijks stappen, maar voor zijn deur zetten ze wel een bewaker. Dat maakt mij woedend." Later zou Erik over die periode zeggen dat hij dacht dat hij zou sterven, maar dat het hem niet kon schelen.
Nog niet helemaal genezen moest Erik na een maand weg uit het ziekenhuis, terug naar de gevangenis van Gent. ,,Door zijn kritieke toestand werd Erik wel ingeschreven bovenaan de wachtlijst, maar die bevat achtduizend namen van mentaal gehandicapten.''
De dag van zijn ontslag uit het ziekenhuis contacteerde Henri Heimans de redactie van het VRT-programma Koppen. Die stuurde meteen een reportageploeg naar Brugge. Na enkele opnames in het ziekenhuis wilde de ploeg Eriks overplaatsing naar Gent filmen. Terwijl Erik de ziekenwagen werd ingedragen, wou een van de politieagenten Erik handboeien aandoen.
Betty: ,,We geloofden onze ogen niet. Mijn zoon was zo verzwakt dat ze hem op een bed de ziekenwagen moesten indragen. Gelukkig kreeg een van de agenten medelijden en maakte Eriks handboeien los. De ziekenwagen is er onderweg in geslaagd de filmploeg van zich af te schudden. Een andere reportageploeg heeft de aankomst in Gent toch kunnen filmen."
In de gevangenis van Gent mochten Eriks ouders hem één keer in de week gedurende twee uur in een aparte ruimte bezoeken. Zijn moeder vroeg of ze niet een halve dag met Erik mag doorbrengen. Ze hoopte dat ze hem er zo bovenop zou helpen. De gevangenisdirectie weigerde.
De Koppen-reportage veroorzaakte een ommekeer. Een psychiatrisch ziekenhuis in Bierbeek verklaarde zich bereid Erik op te nemen. ,,Mentaal gehandicapten waren niet het doelpubliek, maar het ziekenhuis leefde zo mee met Erik dat ze hem een kans wilden bieden. Als die reportage er niet was geweest, was mijn zoon nu dood."
Erik verblijft nu bijna twee jaar in Bierbeek. ,,Daar krijgt hij verzorging in een stabiele omgeving. Die had Erik nooit gekend. Na twee maanden was de schichtige blik in zijn ogen verdwenen. Hij mag alle dagen douchen, in het park wandelen, en iedere maand mag hij twee dagen naar huis." Zijn moeder hoopt dat hij in Bierbeek kan blijven. ,,Als hij daar weg moet, begint alle ellende opnieuw. Dat kan ik niet nog eens aan. Ik ben leeg."
Erik is geen alleenstaand geval. Er zitten ongeveer 150 mentaal gehandicapten in de Vlaamse gevangenissen, zonder behandeling of uitzicht op een opvangplaats. Hetzelfde geldt voor de niet mentaal gehandicapte geïnterneerden die in de gevangenis opgesloten zitten. Ook zij zijn geestesziek en hebben verzorging nodig.
Dit is de eerste aflevering in een reeks van vier. Volgende bijdrage:internering ligt onder vuur.
12/08/2004 Catherine Van Dievoet
©Copyright De Standaard
--------------------------------------------------------------------------------
Situatie geïnterneerden is middeleeuws
Inge Ghijs 28/10/2003
BRUSSEL -- ,,Het lijkt een loterij of een geesteszieke delinquent in een ziekenhuis of in een gevangenis terecht komt. De manier waarop ze behandeld worden, is voor een Europees land een schande. Sommige praktijken zijn middeleeuws en primitief.'' Zo omschreef de Amerikaanse expert John Petrila de Belgische situatie van de geïnterneerden.
,,Het is schokkend om te zien hoe het Belgisch gerechts- en gevangenissysteem omgaat met zijn mentaal gestoorde delinquenten. De drie buitenlandse experts waren verbijsterd over de Belgische strafinrichtingen waar geïnterneerde delinquenten verblijven. Ze spraken over een juridisch en psychiatrisch wanbeleid. Ze waren uitgenodigd door Henri Heimans en Patricia Brad, voorzitters van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij in Gent. Die waren eerst zelf op buitenlandse stage geweest. Ze schreven een verslag over hun bevindingen en die van de buitenlandse experts.
Mensen die een misdaad hebben gepleegd maar geestesgestoord zijn, krijgen geen straf, maar worden geïnterneerd. Het is de rechter die daarover beslist op basis van een psychiatrisch verslag. Maar Heimans en Brad stellen vast dat de diagnose vaak verkeerd of oppervlakkig is waardoor normale toerekeningsvatbare personen terechtkomen in een systeem van internering en omgekeerd.
De mentaal gestoorde delinquenten zouden in de gevangenis in de psychiatrische afdeling moeten verblijven in afwachting dat ze naar een praktijkencentrum voor sociaal verweer zoals Merksplas kunnen. Door een gebrek aan doorstroming blijven ze echter in de gevangenissen zitten en komen de meesten in een gewoon gevangenisregime terecht.
In Gent bijvoorbeeld verbleven enkele maanden geleden 110 geïnterneerden, terwijl er in de psychiatrische afdeling maar plaats is voor 17 bedden. Heimans en Brad klagen aan dat er bovendien geen enkele aangepaste behandeling is in de gevangenis. En dat personen die lijden aan een verstandelijke handicap het slachtoffer zijn van bespotting, mishandeling en bedreiging.
De behandeling zou in een centrum voor sociaal verweer beter moeten zijn, maar door gebrek aan personeel is dat helemaal niet zo. Bovendien doet de infrastructuur denken aan vooroorlogse toestanden. Petrila gaf een omschrijving van wat hij te zien kreeg: ,,Slaapzalen met 23 bedden waar mentaal zieke personen doelloos en zonder enig vooruitzicht hun dagen slijten. Smalle kluisjes om persoonlijke voorwerpen in op te bergen, geen plaats om eens op jezelf te zijn, cellen met twee personen waar ernstig zieke geestesgestoorden tot 21 uur per dag worden ongesloten, jaar na jaar. Sommige plaatsen zijn ronduit vuil met een stank van urine en sigaretten''
De Commissie ter Bescherming van de Maatschappij moet oordelen of een geïnterneerde onder voorwaarden de strafinrichting kan verlaten. Maar de psychiatrische ziekenhuizen hebben geen plaats, waardoor de geïnterneerden jarenlang onnodig in de strafinrichtingen blijven. Die ziekenhuizen moeten de mentaal gehandicapten opvangen omdat hun opvangcentra overvol zitten.
Bovendien zijn geestesgestoorde delinquenten vaak niet welkom. ,,Wij staan machteloos bij het zien van de stapels brieven die geïnterneerden en hun advocaten gericht hebben aan diverse instellingen en die allemaal negatief beantwoord werden'', zeggen Heimans en Brad.
,,Het algemene gebrek aan visie, aangepaste behandelingsprogramma's en menswaardige infrastructuur geeft er aanleiding toe dat geesteszieke delinquenten zieker en zieker worden, wanhopig zijn, met gevolgen van zelfverminking en zelfs zelfdoding. Onze buitenlandse experts hadden degelijk structureel wanbeleid in hun rijkgevulde carrière nooit meegemaakt'', aldus Heimans.
©Copyright De Standaard
Der valt nog veel werk te doen.
Geplaatst door knuppeltje
Gelukkig wel.
Het slaat alleen door naar de verkeerde kant. Ik werk met oa psychiatrisch patienten die met een herintergratie traject bezig zijn. Soms glijdt zo iemand terug ondanks het vangweb, heb meerdere keren meegemaakt dat iemand zo ver weg gleed dat hij/ zij ging zwerven, alles kwijt raakte. Zo iemand doet dat niet vrijwillig maar onder invloed van een manische depressie/ schysofrenie. Met medicatie zou het voorkomen kunnen worden.
Mensen vergissen zich er ernstig in. Een simpele stofwisseling in de hersens kan iemand totaal doen veranderen, het is iets wat een ieder kan overkomen.
knuppeltje
25-09-06, 12:21
Geplaatst door Joesoef
Het slaat alleen door naar de verkeerde kant. Ik werk met oa psychiatrisch patienten die met een herintergratie traject bezig zijn. Soms glijdt zo iemand terug ondanks het vangweb, heb meerdere keren meegemaakt dat iemand zo ver weg gleed dat hij/ zij ging zwerven, alles kwijt raakte. Zo iemand doet dat niet vrijwillig maar onder invloed van een manische depressie/ schysofrenie. Met medicatie zou het voorkomen kunnen worden.
Mensen vergissen zich er ernstig in. Een simpele stofwisseling in de hersens kan iemand totaal doen veranderen, het is iets wat een ieder kan overkomen.
Ik weet niet wanneer het allemaal doorslaat Joes.
Maar voor mij staat wel vast dat indien we uit het oog verliezen dat bepaalde daders zover gekomen zijn doordat ze als slachtoffer zo gruwelijk zijn beschadigd, dat we dan wel van alles los zijn.
De maatschapij heeft dan wel het recht om beschermd te mogen worden, maar ook de de morele plicht om dat op een menselijke manier te doen volgens mij.
Geplaatst door knuppeltje
De maatschapij heeft dan wel het recht om beschermd te mogen worden, maar ook de de morele plicht om dat op een menselijke manier te doen volgens mij.
Menselijkheid is ook het beschermen van een slachtoffer tegen zichzelf. Die opvang is menselijk al lijkt het soms van niet.
knuppeltje
25-09-06, 12:40
Geplaatst door Joesoef
Menselijkheid is ook het beschermen van een slachtoffer tegen zichzelf. Die opvang is menselijk al lijkt het soms van niet.
Ik weet dat het voor een leek moeilijk is om daar doorheen te kijken, ben ik ook trouwens.
Eigelijk bedoelde ik meer een geval zoals Mars ons liet zien, daar ging het volgens mij wel fout.
Maar het geval Jolanda hiep volgens mij ook niet mee om te geloven dat het nooit fout kan gaan.
Overal gaat wel eens wat fout, maar zaak is om dat tijdig te onderkennen en te verbeteren. en dat laatste hangt volgens mij wel eens af van de hoogte van de ivoren torns.