Bofko
11-10-06, 09:39
AMSTERDAM - Een dwergachtige neef van Homo erectus of toch een mismaakte moderne mens? De spectaculaire vondst van de piepkleine schedel van een 18 duizend jaar oude dwerg op het Indonesische eiland Flores in 2003 krijgt komende maand opnieuw een vernietigende kritiek. In een zeer uitgebreide studie van het materiaal van Flores, gepubliceerd in het tijdschrift Anatomical Record, schrijven Amerikaanse medici en paleontologen komende maand dat het gewoon gaat om een moderne mens, 18 duizend jaar oud en door een ernstige ziekte misvormd. De kans daarop is veel groter dan de kans op een onbekende neef van Homo erectus.
De vondst van de Floresmens, één gave schedel en een reeks beenderen van verschillende individuen, trok bij de publicatie in Nature in 2004 om twee redenen enorme aandacht. Om te beginnen betekende hij volgens de vinders, onder wie ook enkele Nederlanders, het bestaan van een onbekende mensensoort: Homo floresiensis genaamd. Nog opmerkelijker was het dat kleine primitieve oermensen tegelijk met de moderne Homo sapiens op het eiland kon hebben geleefd. Er waren zelfs speculaties, op grond van volksverhalen over dwergmensjes diep in het bos, dat ze nog steeds zouden kunnen leven.
In het artikel in Anatomical Record schrijven de auteurs dat de verbeelding op Flores toch wat met de ontdekkers aan de haal is gegaan. ‘Als je je vondst eenmaal Hobbit noemt, is het moeilijk nuchter te blijven.’ Het afgelopen jaar verschenen al drie studies die de claims uit 2004 naar prullenbak verwezen. De vinders van Homo floresiensis houden toto nog toe vol dat ze wel degelijk een voorheen onbekende tak oermensen hebben geïdentificeerd. Op het eiland is die in isolement geëvolueerd, denken ze. De gevonden schedel is relatief recent maar geen Homo sapiens, houden ze vol.
Het felle wetenschappelijke debat spitst zich toe op de uitzonderlijk kleine schedel die op Flores is gevonden. Die heeft een herseninhoud van 400 cc, zo groot als een grapefruit en slechts éénderde van het volume bij een modern mens. Volgens curator Robert R. Martin van het Field Museum in Chicago, hoofdauteur van de nieuwe studie, is het ondenkbaar dat dat hersenvolume via evolutionaire krimp tot stand is gekomen. Daar staat tegenover dat het volume ruwweg wel overeen komt met het hersenvolume van hedendaagse microcephalen die genetische afwijkingen hebben waardoor hun schedel extreem klein blijft. Sommige patiënten kunnen daarmee redelijk functioneren, velen zijn zwakzinnig.
In de studie worden de hersenen van twee moderne microcephalen beschreven die sterke gelijkenis vertonen met de LB1-schedel van Flores, opgegraven in een modderige grot op het eiland. Dat geldt ook voor het gebit van de Flores-mens, dat volgens het oorspronkelijke Nature-artikel opmerkelijk grote tanden bevatte. Hetzelfde, aldus Martin en collega’s, wordt in moderne microcephalen gevonden.
In hun artikel stellen ze ook vragen bij de vondsten van relatief primitieve stenen werktuigen bij de Flores-skeletten, vergelijkbaar met die van Mata Menge, een 800 duizend jaar oude vindplaats op het eiland. Volgens Martin zijn enkele van die werktuigen echter gemaakt met technieken die elders pas door Neandertalers en modernere mensen werden gebruikt. Ook dat is een aanwijzing dat de Floresmens een moderne dwerg was, en geen aparte oeroude kleine mensensoort, aldus Martin.
volkskrant.nl
De vondst van de Floresmens, één gave schedel en een reeks beenderen van verschillende individuen, trok bij de publicatie in Nature in 2004 om twee redenen enorme aandacht. Om te beginnen betekende hij volgens de vinders, onder wie ook enkele Nederlanders, het bestaan van een onbekende mensensoort: Homo floresiensis genaamd. Nog opmerkelijker was het dat kleine primitieve oermensen tegelijk met de moderne Homo sapiens op het eiland kon hebben geleefd. Er waren zelfs speculaties, op grond van volksverhalen over dwergmensjes diep in het bos, dat ze nog steeds zouden kunnen leven.
In het artikel in Anatomical Record schrijven de auteurs dat de verbeelding op Flores toch wat met de ontdekkers aan de haal is gegaan. ‘Als je je vondst eenmaal Hobbit noemt, is het moeilijk nuchter te blijven.’ Het afgelopen jaar verschenen al drie studies die de claims uit 2004 naar prullenbak verwezen. De vinders van Homo floresiensis houden toto nog toe vol dat ze wel degelijk een voorheen onbekende tak oermensen hebben geïdentificeerd. Op het eiland is die in isolement geëvolueerd, denken ze. De gevonden schedel is relatief recent maar geen Homo sapiens, houden ze vol.
Het felle wetenschappelijke debat spitst zich toe op de uitzonderlijk kleine schedel die op Flores is gevonden. Die heeft een herseninhoud van 400 cc, zo groot als een grapefruit en slechts éénderde van het volume bij een modern mens. Volgens curator Robert R. Martin van het Field Museum in Chicago, hoofdauteur van de nieuwe studie, is het ondenkbaar dat dat hersenvolume via evolutionaire krimp tot stand is gekomen. Daar staat tegenover dat het volume ruwweg wel overeen komt met het hersenvolume van hedendaagse microcephalen die genetische afwijkingen hebben waardoor hun schedel extreem klein blijft. Sommige patiënten kunnen daarmee redelijk functioneren, velen zijn zwakzinnig.
In de studie worden de hersenen van twee moderne microcephalen beschreven die sterke gelijkenis vertonen met de LB1-schedel van Flores, opgegraven in een modderige grot op het eiland. Dat geldt ook voor het gebit van de Flores-mens, dat volgens het oorspronkelijke Nature-artikel opmerkelijk grote tanden bevatte. Hetzelfde, aldus Martin en collega’s, wordt in moderne microcephalen gevonden.
In hun artikel stellen ze ook vragen bij de vondsten van relatief primitieve stenen werktuigen bij de Flores-skeletten, vergelijkbaar met die van Mata Menge, een 800 duizend jaar oude vindplaats op het eiland. Volgens Martin zijn enkele van die werktuigen echter gemaakt met technieken die elders pas door Neandertalers en modernere mensen werden gebruikt. Ook dat is een aanwijzing dat de Floresmens een moderne dwerg was, en geen aparte oeroude kleine mensensoort, aldus Martin.
volkskrant.nl