PDA

Bekijk Volledige Versie : 'Streng uitzetbeleid verliest mens uit oog'



Alim
27-10-06, 10:10
door onze redacteur Reiny de Fijter
Het Nederlandse uitzetbeleid te sterk gericht op snelheid en efficiëntie, waardoor vergeten wordt dat het bij uitzetting om mensen gaat, vindt specialist in vreemdelingenrecht Ben Olivier. ,,Wij zeggen veel te snel: ben ik mijn broeders hoeder?''
AMSTERDAM - Nederland heeft het strengste uitzetbeleid voor uitgeprocedeerde asielzoekers van West-Europa, zegt Ben Olivier, vreemdelingenrechtdeskundige en docent aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Dat uitzetbeleid wordt de laatste jaren vooral bepaald door de wens om snel en efficiënt te handelen, valt hem op.

Die tendens wordt verscherpt door het idee dat Nederland binnen Europa een voorbeeldfunctie vervult. ,,Nederland wil laten zien dat het beleid werkt. Daardoor wordt het nog strenger, een soort domino-effect. Deze ontwikkeling heeft tot gevolg, meent Olivier, dat steeds vaker wordt vergeten dat het bij dat uitzetbeleid om mensen gaat. ,,Als de rechter heeft besloten dat meneer of mevrouw het land uit moet, lijkt voor ons de kous af. Alsof het dan geen mensen meer zijn. Dat is niet fair. We moeten zulke mensen op een humane manier blijven begeleiden.''

Ben Olivier is een kritisch volger van het Nederlandse uitzetbeleid. ,,Het uitzetbeleid is de hoeksteen van het asielbeleid'', vindt hij. ,,Aan dat beleid kun je zien hoe beleidsbeslissingen vorm krijgen: als je mensen niet uitzet, blijft het een papieren discussie.'' Ondanks zijn kritische houding wordt Olivier regelmatig uitgenodigd door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om ambtenaren bij te scholen en van advies te dienen. ,,De IND verzamelt geen vleiers om zich heen, maar wil graag kritisch commentaar'', zegt Olivier. ,,Verplaats je nou eens in zo n uitgeprocedeerde asielzoeker'', vraagt Olivier de ambtenaren van de IND tijdens die bijscholingssessies steeds vaker. Zou je dan blij zijn met de manier waarop je in Nederland wordt bejegend? De wetenschapper vindt het momenteel van groot belang die vraag te stellen. ,,In de hoofden van die ambtenaren moet de link gemaakt worden dat ze met mensen van doen hebben. Maar die link zie ik lang niet altijd. De zin Ben ik mijn broeders hoeder? wordt tegenwoordig te snel gebruikt. In het Nederlandse uitzetbeleid is snelheid en efficiëntie bovenaan komen te staan.''

Het Nederlandse uitzetbeleid roept in de samenleving steeds meer verzet op. Zo publiceerde dagblad Trouw dinsdag een opiniebijdrage van een groep joodse Nederlanders die de Tweede Wereldoorlog als kinderen meemaakten. In reactie op uitspraken van Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie Tineke Huizinga stellen zij dat de behandeling van afgewezen asielzoekers inderdaad doet denken aan het lot van de joden in de Tweede Wereldoorlog. Minister Verdonk reageerde vorige week woedend op Huizinga toen die zei dat ze steeds vaker telefoontjes krijgt van mensen die zeggen dat het huidige uitzetbeleid hen aan de Tweede Wereldoorlog herinnert. Alle verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog zijn uit den boze, vindt Verdonk. Maar de groep joden steunt Huizinga. ,,Wij joodse Nederlanders, van wie sommigen als kind waren ondergedoken vinden dat er wel degelijk lessen getrokken moeten worden uit het verleden: vooral het beleid omtrent de gedetineerde asielzoekerkinderen heeft onze grote ongerustheid en morele verontwaardiging opgeroepen'', schrijven ze. Ook Olivier vraagt zich af of het nodig is een familie midden in de nacht met wapens en stokken van het bed te lichten terwijl er kinderen bij zijn. ,,Als mensen al lange tijd in Nederland zijn, is het toch niet nodig hen van het ene op het andere moment op te pakken. Is dergelijk overhaast en overspannen gedrag nu echt noodzakelijk, vraag ik mij dan af. Olivier maakt graag de vergelijking met de bouw van een illegale keuken. ,,Als de gemeente ontdekt dat er voor zo n keuken geen officiële aanvraag ligt, wordt toch ook niet direct besloten de keuken af te breken? Soms is een overhaaste beslissing nodig, maar vaak ook niet.''

De vraag kan dat uitzetbeleid niet anders is wat Olivier betreft terecht. Wel vindt hij het belangrijk daarbij in gedachten te houden dat het strenge Nederlandse beleid voortvloeit uit een regeerakkoord. ,,Dit strenge beleid is een politieke keuze die nog steeds wordt gesteund. Tegelijkertijd ligt er de mogelijkheid andere keuzes te maken, vindt Olivier. ,,Maar dit wordt belemmerd doordat het beleid te veel nadruk legt op snelheid. De snelheid van handelen is te veel ten koste gegaan van de zorgvuldigheid. Vluchtelingen moeten de kans krijgen hun verhaal te doen en die tijd is er nu niet. Ambtenaren worden kwaad als een asielzoeker niet direct vertelt waarom hij precies is gevlucht. Maar dan zeg ik: dat kun je niet van zo iemand verwachten. Vluchtverhalen lepel je niet zomaar op. Die mensen hebben soms de ergste dingen meegemaakt. Wij hebben alle verantwoordelijkheid bij de vreemdeling zelf neergelegd.''

Ook VluchtelingenWerk Nederland is niet te spreken over de uitvoering van het huidige Nederlandse uitzetbeleid. ,,De asielwet die er ligt is op zichzelf niet heel slecht. Maar de uitvoering ervan kan volgens ons heel anders'', zegt woordvoerder Annerieke Dekker. Ook Dekker vindt de nadruk op snelheid een groot probleem. ,,Een asielzoeker die in Nederland komt, moet binnen 48 uur uitsluitsel krijgen. Lukt dat niet, dan komt hij in de reguliere procedure. En die procedure kan soms weer jaren duren. Dat werkt niet. 48 uur is te snel, maar de reguliere procedure duurt weer te lang. Wij vinden dat een asielzoeker die buiten zijn schuld na drie jaar nog geen uitsluitsel heeft, een verblijfsvergunning moet krijgen. Als er aan het begin van de procedure beter werk wordt verricht, dan ontstaan er aan het eind minder problemen, verwacht Dekker.

In alle Europese landen is het asielbeleid de laatste jaren strenger geworden, signaleert Dekker. Maar het is volgens haar onmogelijk te stellen of het ene land een meer humaner beleid heeft dan het andere. ,,Dat is appels met peren vergelijken. Landen kennen een groot verschil in uitvoering.'' Wel valt het Dekker op dat Europese landen erg naar elkaar kijken als het gaat over asielbeleid. ,,Als een land een strenge maatregel neemt, dan zie je dat andere landen ook hun maatregelen verscherpen omdat ze bang zijn dat de vluchtelingen die bij het buurland niet binnenkomen zich dan bij hun melden. De harde toon die politici bezigen, stuit VluchtelingenWerk de laatste jaren tegen de borst. Zeggen dat Verdonk het verkeerd aanpakt, wil Dekker niet. ,,Het heeft geen zin om op de man te spelen. Wel vinden wij dat politici een voorbeeldfunctie vervullen onder meer voor ambtenaren. Ambtenaren worden volgens ons momenteel beïnvloed door ongenuanceerde uitspraken en gebruik van oneliners in het openbaar.

Bron: ND