Marsipulami
25-04-07, 10:54
Overtuigde gelovigen behoren tot de gelukkigste mensen
ANTWERPEN (RKnieuws.net) - Sommigen zal het verbazen, voor anderen bevestigt het wat ze al wisten, weer anderen zal het ergeren: overtuigde gelovigen behoren tot de gelukkigste mensen in onze samenleving. Dat blijkt uit een recent grootschalig sociologisch onderzoek Het grootste geluk.
Je kunt de onderzoekers alvast geen vooringenomenheid aanwrijven: ze behoren tot de studiegroep Tor van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Die universiteit is alleszins traditioneel een bastion van humanistische vrijzinnigheid en antikerkelijkheid. De mentor van Tor, hoogleraar sociologie Mark Elchardus, heeft evenwel ook in vroegere studies al vaker getoond dat hij het geloofsfenomeen onbevangen benadert.
Zo is hij de vader van het inzicht dat een van de belangrijke nieuwe breuklijnen in onze samenleving openheid of angst voor de/het vreemde niet parallel loopt met de traditionele tweedeling tussen gelovigen en ongelovigen, maar veeleer tussen levensbeschouwelijk overtuigden gelovigen , vrijzinnigen en onverschilligen. Die laatsten zijn het meest vatbaar voor angst, sneller geneigd tot xenofobie en grotere pleitbezorgers voor een harde repressie van criminaliteit. Overtuigde (on-)gelovigen zijn opener. Premier Guy Verhofstadt en zijn Open Vld kunnen het maar beter weten.
Nu blijken kerngelovigen, mensen die regelmatig praktiseren en orthodoxe overtuigingen koesteren, dus ook beduidend gelukkiger dan onverschilligen of twijfelaars. De onderzoekers dragen daarvoor enkele valabele redenen aan die je van buitenaf inderdaad kunt vaststellen: overtuigde gelovigen hebben een houvast, zijn ingeschakeld in een gemeenschap en beschikken over een zingevingskader om met de eindigheidservaring van lijden en dood om te gaan.
Dat ze het geluksgevoel van gelovigen niet van binnenuit benaderen, kun je de onderzoekers niet kwalijk nemen. Maar vanuit dat insidersperspectief valt nog wel meer te zeggen. Misschien wel de belangrijkste reden waarom overtuigde gelovigen fundamenteel gelukkig zijn, is dat ze zich vergezeld weten. Er is Iemand in hun leven die hen draagt, die hen onvoorwaardelijk bemint en hen hoe dan ook nooit laat vallen. Die hypothese vindt in zekere zin bevestiging in een andere vaststelling van de onderzoekers: onder mensen die alleen wonen, en alleszins onder gescheiden singles, zijn velen zeer ongelukkig. Voor wie gelukkig wil zijn, is alleen door het leven gaan niet aan te raden, noteert de studie. Welnu, gelovigen gaan nooit alleen door het leven. Die ervaring is voor religieuze celibatairen trouwens cruciaal. Niet toevallig wees een enquete van Gazet van Antwerpen recentelijk uit dat priesters zich doorgaans gelukkig noemen.
Tegen het verband tussen geloof en geluk kan een oud filosofisch bezwaar rijzen: godsdienst is opium van het volk. Natuurlijk voelt een gelovige zich happy, klinkt het dan, maar dat is een vals geluksgevoel, een ontkenning van de realiteit, een vlucht. Toegegeven, veel van wat voor geloof doorging of nog altijd doorgaat, is van die orde. Authentiek christendom is evenwel anders. Om de simpele reden dat het christendom zelfs de rauwste realiteit niet ontkent: de Verrezene is de Gekruisigde. Diegene die aan Gods rechterhand is verheven, is dezelfde die uitriep: God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?
Jazeker, het christendom is de godsdienst van de hoop, maar die hoop is altijd de vrucht van een spanning: Pasen ondanks Goede Vrijdag, leven te midden van de dood, liefde in weerwil van het kwaad. Dat zorgt ervoor dat christenen misschien wel niet het grootste geluk kennen zoals de titel van de Tor-studie luidt maar wel het diepste geluk. Dat wil zeggen: een besef van geborgenheid ,genade, zeggen sommigen ondanks lijden, dood en kwaad.
Er is aan dat soort geluk iets wat de andere resultaten van deze nieuwe studie vreemd is: het valt niet te manipuleren of te instrumentaliseren. Elchardus geeft toe dat het ultieme doel van zijn onderzoek erin bestaat een politiek van het geluk te stimuleren: beleid en wetgeving moeten worden afgestemd op de gelukservaring. Als geluk meetbaar is, is het ook maakbaar. Dat geldt ongetwijfeld voor geluk dat synoniem is van welzijn en dat te maken heeft met financieel comfort, keuzevrijheid en tijdsbesteding, maar helaas of gelukkig niet voor het diepe geluk dat met geloven samenhangt.
Geloof valt nooit te gebruiken ten bate van iets anders. Je kunt om gelukkig te worden niet even de methodiek van het geloof proberen. Dat is bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Geloof maak je niet, het is er, in een gemeenschap die leeft vanuit een traditie. Je kunt het hoogstens mee-maken door erin te stappen. En je bent volkomen vrij je er al dan niet in te engageren. Wie het waagt, merkt meestal in een terugblik dat daar ook geluk mee gepaard gaat. Het enige wat een overheid kan doen, is gemeenschappen die zulke ervaringen mogelijk maken, volop ruimte geven. Dat besef groeit. Gelukkig.
ANTWERPEN (RKnieuws.net) - Sommigen zal het verbazen, voor anderen bevestigt het wat ze al wisten, weer anderen zal het ergeren: overtuigde gelovigen behoren tot de gelukkigste mensen in onze samenleving. Dat blijkt uit een recent grootschalig sociologisch onderzoek Het grootste geluk.
Je kunt de onderzoekers alvast geen vooringenomenheid aanwrijven: ze behoren tot de studiegroep Tor van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Die universiteit is alleszins traditioneel een bastion van humanistische vrijzinnigheid en antikerkelijkheid. De mentor van Tor, hoogleraar sociologie Mark Elchardus, heeft evenwel ook in vroegere studies al vaker getoond dat hij het geloofsfenomeen onbevangen benadert.
Zo is hij de vader van het inzicht dat een van de belangrijke nieuwe breuklijnen in onze samenleving openheid of angst voor de/het vreemde niet parallel loopt met de traditionele tweedeling tussen gelovigen en ongelovigen, maar veeleer tussen levensbeschouwelijk overtuigden gelovigen , vrijzinnigen en onverschilligen. Die laatsten zijn het meest vatbaar voor angst, sneller geneigd tot xenofobie en grotere pleitbezorgers voor een harde repressie van criminaliteit. Overtuigde (on-)gelovigen zijn opener. Premier Guy Verhofstadt en zijn Open Vld kunnen het maar beter weten.
Nu blijken kerngelovigen, mensen die regelmatig praktiseren en orthodoxe overtuigingen koesteren, dus ook beduidend gelukkiger dan onverschilligen of twijfelaars. De onderzoekers dragen daarvoor enkele valabele redenen aan die je van buitenaf inderdaad kunt vaststellen: overtuigde gelovigen hebben een houvast, zijn ingeschakeld in een gemeenschap en beschikken over een zingevingskader om met de eindigheidservaring van lijden en dood om te gaan.
Dat ze het geluksgevoel van gelovigen niet van binnenuit benaderen, kun je de onderzoekers niet kwalijk nemen. Maar vanuit dat insidersperspectief valt nog wel meer te zeggen. Misschien wel de belangrijkste reden waarom overtuigde gelovigen fundamenteel gelukkig zijn, is dat ze zich vergezeld weten. Er is Iemand in hun leven die hen draagt, die hen onvoorwaardelijk bemint en hen hoe dan ook nooit laat vallen. Die hypothese vindt in zekere zin bevestiging in een andere vaststelling van de onderzoekers: onder mensen die alleen wonen, en alleszins onder gescheiden singles, zijn velen zeer ongelukkig. Voor wie gelukkig wil zijn, is alleen door het leven gaan niet aan te raden, noteert de studie. Welnu, gelovigen gaan nooit alleen door het leven. Die ervaring is voor religieuze celibatairen trouwens cruciaal. Niet toevallig wees een enquete van Gazet van Antwerpen recentelijk uit dat priesters zich doorgaans gelukkig noemen.
Tegen het verband tussen geloof en geluk kan een oud filosofisch bezwaar rijzen: godsdienst is opium van het volk. Natuurlijk voelt een gelovige zich happy, klinkt het dan, maar dat is een vals geluksgevoel, een ontkenning van de realiteit, een vlucht. Toegegeven, veel van wat voor geloof doorging of nog altijd doorgaat, is van die orde. Authentiek christendom is evenwel anders. Om de simpele reden dat het christendom zelfs de rauwste realiteit niet ontkent: de Verrezene is de Gekruisigde. Diegene die aan Gods rechterhand is verheven, is dezelfde die uitriep: God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?
Jazeker, het christendom is de godsdienst van de hoop, maar die hoop is altijd de vrucht van een spanning: Pasen ondanks Goede Vrijdag, leven te midden van de dood, liefde in weerwil van het kwaad. Dat zorgt ervoor dat christenen misschien wel niet het grootste geluk kennen zoals de titel van de Tor-studie luidt maar wel het diepste geluk. Dat wil zeggen: een besef van geborgenheid ,genade, zeggen sommigen ondanks lijden, dood en kwaad.
Er is aan dat soort geluk iets wat de andere resultaten van deze nieuwe studie vreemd is: het valt niet te manipuleren of te instrumentaliseren. Elchardus geeft toe dat het ultieme doel van zijn onderzoek erin bestaat een politiek van het geluk te stimuleren: beleid en wetgeving moeten worden afgestemd op de gelukservaring. Als geluk meetbaar is, is het ook maakbaar. Dat geldt ongetwijfeld voor geluk dat synoniem is van welzijn en dat te maken heeft met financieel comfort, keuzevrijheid en tijdsbesteding, maar helaas of gelukkig niet voor het diepe geluk dat met geloven samenhangt.
Geloof valt nooit te gebruiken ten bate van iets anders. Je kunt om gelukkig te worden niet even de methodiek van het geloof proberen. Dat is bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Geloof maak je niet, het is er, in een gemeenschap die leeft vanuit een traditie. Je kunt het hoogstens mee-maken door erin te stappen. En je bent volkomen vrij je er al dan niet in te engageren. Wie het waagt, merkt meestal in een terugblik dat daar ook geluk mee gepaard gaat. Het enige wat een overheid kan doen, is gemeenschappen die zulke ervaringen mogelijk maken, volop ruimte geven. Dat besef groeit. Gelukkig.