Olive Yao
11-06-07, 23:31
Amerika, immigratieland Europa en de PvdA
Eddy Terstall, 12 mei 2007
Amerikanen zijn democraten die aan de Europeanen democratie hebben voorgeleefd en geleerd. Amerikanen zijn de rotzakken die vuile handen hebben gemaakt om de democratie te behouden in Europa. De Amerikanen hebben Europa uit de Eerste Wereldoorlog geholpen en uit de Tweede. Na Hitler verslagen te hebben en het Japanse militairisme, hebben ze Stalin uit West-Europa weggehouden.
Geen natie is brandschoon, ook de Amerikaanse niet. We denken aan de oorspronkelijke bevolking van wat wij Amerika noemen. En aan Vietnam, natuurlijk, ook dat was niet in orde. Onder invloed van de Koude Oorlog hebben vervolgens de Amerikanen in Latijns Amerika en in Azië heel wat foute machthebbers, heel wat our sons of bitches, een smoezelig handje gereikt. Ik vraag me wel eens af hoe Amerika, hoe de wéreld zich ontwikkeld zou hebben als Europa zichzelf niet verscheurd zou hebben in de Eerste Wereldoorlog, als absolute vormen van kwaad als Hitlerisme en Stalinisme niet bestaan hadden.
De taferelen in de Abu Ghraib gevangenis waren mensonterend. Wel veel minder mensonterend dan het vleeshakenbeleid ten tijde van het Saddam regime maar dat is geen excuus. Guantanamo Bay was mij en elk fatsoenlijk mens een doorn in het oog. Als je de mensenrechten wil verdedigen moet je zulke dingen niet doen. Schandalig en ook uit public relations-oogpunt was het niet handig. Op Irak zal ik nog een paar keer terug komen.
In de echte wereld zijn de morele keuzes niet altijd gemakkelijk en zijn de vuile handen niet altijd te vermijden. Zelfs niet in mijn ideale wereld, waar een machtig mensenrechtenleger onder leiding van Amnesty International de mensheid overal ter wereld tot het goede dwingt. In zo'n machtig mensenrechtenleger zou Europa een groot aandeel moeten hebben. En daar ligt een probleem.
Marc Steyn, een Amerikaan, heeft een boek geschreven dat nogal wat aandacht heeft getrokken, hier in Amerika en in Europa. America Alone heet het en de stelling van Steyn luidt: Europa is verwijfd en decadent geworden, verslaafd aan de verzorgingsstaat. Dat komt omdat de Europeanen niet in de reële wereld hebben hoeven te leven, omdat Amerika steeds alle militaire taken voor ze heeft opgeknapt.
Ook in de afgelopen decennia waren wij, midden in Europa, niet zelf in staat om de slachting van tienduizenden moslimsburgers te stoppen. Daarna Kosovo. In beide gevallen moesten de Amerikanen weer het voortouw nemen. Beide keren ten faveure van Moslims.
In beide landen was overigens geen olie te inden.
Ik weet oók niet hoe alles gecombineerd moet worden. Ik wil een Europa dat het goede leven koestert, waar mensen niet alleen nog maar bezig zijn te overleven in de rat race. Een Europa dat de essentie van de Verzorgingsstaat overeind laat. Dat technologische vooruitgang koppelt aan milieubewustzijn. Dat eerlijke handel drijft met ontwikkelingslanden. Europa, ik zei het al, moet een belangrijk aandeel hebben in dat machtige mensrechten leger, dat gewapende Amnesty International.dat burgers beschermt tegen criminele regeringen die hen onderdrukken op basis van ras, religie, geslacht, geaardheid of een afwijkende mening.
Mijn Europa neemt voorál zijn plicht op zich in Afrika. Daar hebben wij, als Europeanen een verleden liggen. Mijn Europa speelt een veel actievere rol in het Midden Oosten dan tot nu toe. Een verplichting hebben we tegenover alle mensen die daar leven: Joden of Arabieren. Mijn ideale Europa heeft overtuigingskracht door de manier waarop het zelf leeft en zijn waarden en normen uitdraagt in de wereld.
We hoeven vanuit Europa alleen maar de blik richting Oeral te richten en over de Middellandse Zee heen te kijken om de terreur en de dictatuur te zien, om te zien wat we níét willen zijn.
De overtuigingskracht van de Europese cultuur is groter dan wij denken. Overal waar ik kom tijdens culturele uitwisselingen, van Siberië tot Libanon, van Litouwen tot Calcutta. Tientallen landen op alle continenten. Steeds weer valt mij hetzelfde op bij lokale contacten met publiek, pers, beleids- en opinie-makers. Overal kijken de mensen naar Europa, wachten op Europa, verwachten iets van Europa.
Twee weken voor de laatste verkiezingen verscheen er een stuk in de Volkskrant met de oproep om "Europa" een rol te laten spelen in de campagne. Ik was mede-opsteller en ondertekenaar samen met nog een aantal piekeraars als Yoeri Albrecht, Herman Wijffels, Laurens-Jan Brinkhorst en Hafid Bouzza. Het thema was blijkbaar electoraal-cijfermatig niet interessant genoeg.
Irak weer even. Het is belangrijk dat er alsnog een parlementaire enquête komt naar het waarom en hoe van de politieke steun van Nederland aan de aanval op het regime van Saddam Hoessein. Maar hadden we als Nederland, als Europa, maar militáíre steun kunnen geven zodat we de Amerikanen hadden kunnen behoeden voor de kapitale fouten die ze na het verdrijven van de massamoordenaar, na het winnen van de slag, hebben gemaakt.
Als Europeanen hadden we kunnen voorkomen dat de prima adviezen en duidelijke waarschuwingen die de regering Bush wel degelijk van zijn eigen State Department heeft gekregen in de wind werden geslagen. We hadden ze kunnen behoeden voor het naïeve idee dat in Irak dezelfde werkwijze gevolgd kon worden als indertijd in Duitsland, Korea en Japan.
Een militaire zege, opbouw van een civiele samenleving, een dankbare bevolking. Maar de Iraki’s zijn bij lange na niet één volk. Wij, ouwe kolonialen, hadden de Amerikanen kunnen waarschuwen dat de ontmanteling van deze apartheidstaat een stuk moeilijker zou zijn. Zeker in een deel van de wereld waar er niet zo makkelijk een Mandela opstaat om bijltjesdag te voorkomen. Het zou een prima taakverdeling volgens het cliché zijn geweest: de Amerikanen koken en de Europeanen doen vooral de afwas. De Amerikanen dwingen de vrede af, wij Europeanen handhaven hem.
Ik zat in de laatste week van april 2007 in Sarajevo op een terras lekker mijn biertje te drinken. Tijdens mijn voorafgaande wandeling van drie uur had ik maximaal vijf hoofddoeken gezien en even de plek bezocht waar de Servische student Prinzip min of meer toevallig toch nog kroonprins Ferdinand en zijn gemalin doodschoot. Min of meer toevallig - de historici twisten er nog steeds over - volgden loopgravenoorlog en miljoenen doden. Europa verscheurde zichzelf in een oorlog die eigenlijk tot 1945 zou duren. De Amerikanen redden Europa zoals gezegd uit die oorlogen, en ook in Bosnië hadden we Amerika nodig. De bewoners van Sarajevo zijn grotendeels moslim, bevrijd door de supermacht die in hun ogen het Westen par excellence belichaamt. De ironie is dat moslims elders een anti-Westerse houding aannemen, en dat ze daarin worden gesteund door zogenaamd zelfkritische neplinkse Westerlingen. In Engeland waren er na Israëls inval in Libanon demonstraties waarin autochtone Engelsen samen optrokken met mannen en djellaba en vrouwen in burka’s, terwijl ze scandeerden: ‘We are all Hezbollah now!” In de PvdA gaat het er subtieler aan toe, maar niet wezenlijk anders.
Op dat terras in Sarajevo dronk ik dus bier en zag ik schaars geklede jonge vrouwen flirten. In de disco zag ik ze later onbedreigd dansen met wapperende haren. Nadat de SP-achtige Europeanen, ook binnen de PvdA, jarenlang Groen-linksig hadden toegekeken hoe nationalistische Serven 200.000 Bosnische moslimburgers afslachtten, nam Clinton het initiatief om in vier dagen de stellingen van die viezeriken weg te bombarderen. Niet de Europeanen zijn nu de held van de Bosnische moslims, en al helemaal niet Bin Laden, maar Bill Clinton. De Saoedies sturen tegenwoordig baardmannen naar Bosnië om, zoals ze overal ter wereld doen, met behulp van oliepoen de boel op te hitsen. Maar in Sarajevo krijgen ze geen poot aan de grond. De westerse vrijheden wonnen the hearts and minds. Amerikanen die moslims redden. Later ook in Kosovo. Dat past niet in het kinderlijke zwart/witte wereldbeeld van de politiek correcten.
Op dat terras besefte ik weer eens hoe contraproductief het makkelijke anti-Amerikanisme is, en hoe laf het politiekcorrecte beeld van de moslim-als-slachtoffer dat quasi-links tegenwoordig helpt verspreiden. Het ontbreekt het denkluie deel van de zogenaamd "linkse" politiek in Nederland aan moed om het multiculturele probleem realistisch onder ogen te zien, inclusief de internationale dimensies ervan. Te vaak geeft men een draai aan zijn angst en praat men politieke islamisten naar de mond. Dat noemt men goed, redelijk, een voorbeeld van dialoog voeren. Lastpakken die nog wel voor degelijke linkse waarden op durven komen als gelijkheid man/vrouw en homo/hetero zetten ze gemakshalve weg als “rechts”. Hier moeten we vanaf. De eerlijke discussie, met morele implicaties, zou zich voor een belangrijk deel moeten afspelen binnen de PvdA. Dat vereist de internationalistische traditie van de partij en het feit dat ze (nog) het vertrouwen heeft van de meeste Turkse en Marokkaanse Nederlanders.
Dat de PvdA ter wille van het regeerakkoord besloot af te zien van het onderzoek naar de besluitvorming rond deelname aan de oorlog in Irak is slecht voor onze verhouding met de moslims. De oorlog in Irak vormt op dit moment samen met de kwestie Israël-Palestina het brandpunt van de grote tegenstelling van deze tijd: die tussen de islam en het Westen. De enorme islamitische migrantengemeenschappen in West-Europa worden er diep door beïnvloed. Een scherp onderzoek is vereist, niet alleen omdat de burger daar recht op heeft, en ook niet om de moslimbevolking te plezieren, maar om de principes achter onze politiek voor iedereen te verduidelijken. Zolang dat niet gebeurt gedijt de anti-Westerse rethoriek. In canon meegezongen door politiek correcte zelfhaatcommandos. “We are all Hezbollah now!’ Zich linkser voelend dan ooit tevoren. Tevreden gade geslagen door ultra-rechtse integratievijandige Imams met Nederlandse paspoorten (of die dan ook nog een Syrisch paspoort hebben is alleen voor Wilders interressant).
Als je het onderzoek naar de Nederlandse Irakpolitiek inwisselt alsof het een kilo suiker betreft, dan moet je als vooraanstaande PvdA-ers niet spreken over strijd in Irak als de "illegitieme oorlog tegen Irak" of "voor eigen rechter spelen in Irak". Want de oorlog was en is niet tegen "Irak", niet tegen de Irakese bevolking, maar tegen het regime van Saddam Hoessein. Alsof het regime van Saddam Hoessein met zijn meer dan een miljoen doden in drie binnenlandse en twee buitenlandse oorlogen, met zijn dagelijkse terreur, niet alle "legitimiteit" had verspeeld.
En je beroepen op de V.N. en Veiligheidsraad voor morele legitimatie?
Wat is het morele gezag van een organisatie die een land als Syrië tot voorzitter va de mensenrechten-commissie kan hebben?
Wordt iets pas zedelijk en mooi als de Chinezen, of Poetin, of Chirac hun goedkeuring eraan hechten?
In Nederland wekt bijvoorbeeld een Marcel van Dam zowat de indruk dat die vele lijken die in de straten van Bagdad gevonden werden, handen op de rug gebonden en verminkt, daar door de Amerikanen neergelegd waren. Straks hebben de joden het nog gedaan. Of desnoods de zwarten of de homo's. Verantwoordelijk zijn de Amerikanen, maar schuldig zijn de daders. Al die autobommen bij markten en moskeeën, die slachtingen onder de burgerbevolking - de indruk werd door neplinks gewekt dat de Amerikanen dat hadden gedaan. Dat soort taal zet de toon. Niet minder dan 600.000 doden ten gevolge van de oorlog in Irak, zei het Nederlandse tv-journaal. Wie doodde die mensen dan? De Amerikanen, zo zal een Marokkaanse jongere in Nederland het interpreteren. En dat is hem dan ook niet kwalijk te nemen. Ik noem dit fenomeen: haatzaaien door onzorgvuldigheid.
Wouter Bos zei vlak na de afgelopen campagne dat hij van mij alleen nog inhoudelijke mailtjes van een enkele alinea aan kon. Modern leiderschap. Opslaan en verwerken. Maar misschien is dit modern leiderschap wel helemaal niet wat deze moderne tijden nodig hebben. Ik weet dat Wouter Bos beschikt over degelijke morele waarden, wat de oudlinkse mastodonten vanuit hun landgoederen en grachtenpanden ook mogen beweren. Deze waarden die hij één op één scherp kan verwoorden, zijn tegenwoordig blijkbaar lastig politiek te vertalen, vooral tijdens de door de media opgedrongen vluchtigheid van een verkiezingscampagne. Vooral als er ook een partij in je nek hijgt die niet bezig is met het afstellen van een maatschappelijk-moreel kompas, maar met een discussie over "de kiezer verleiden". Dat is opportunisme, allemaal gedacht vanuit het instituut PvdA. En dat instituut wordt véél te belangrijk gevonden. Door 3000 politici en aspirant-bestuurders en een stuk of 28 parlementaire journalisten. De rest van het land zal het volledig worst wezen. Wie de kiezer terug wil winnen, moet zèlf komen met inhoudelijke politiek. Je moet morele ijkpunten stellen, je moet benoemen wat "progressief", wat "links" is in tijden waarin normatieve kaders lijken te schuiven. En dan mag je het grote vraagstuk van onze verhouding tot de moslimwereld niet zo halfzacht wegmoffelen.
Het is in elk geval een slecht signaal aan de Nederlandse moslims dat Progressief-annex-links ter wille van het regeerakkoord nu wél lippendienst bewijzt aan een orthodoxe, dus ultrarechtse geestelijkheid die de emancipatie van de eigen kudde wil tegenhouden. En die kudde vooral de kudde wil laten blijven. Die mag niet uiteenvallen in zelfstandig denkende individuen. Maar onze Vrijheid van Godsdienst is niet bedoeld om de dogma's van orthodoxe collectieven te beschermen; die vrijheid is er om het individu de ruimte te geven zijn eigen godsbeeld te hebben, hardop te twijfelen, een godsdienst aan te nemen of om uit een godsdienst te treden. "Een ieder die... " zegt de grondwet. Maar juist die voorvechtster van godsdienstvrijheid, die met redelijke en humane argumenten uit een godsdienst trad, werd door neplinks tot nestbevuilster bestempeld en het land uitgejaagd. Ze zou niet effectief zijn, niet van gelovige moslims mogen eisen wat je van andere burgers wel eist. Tegelijk belijdt men met de mond de universele geldigheid van mensenrechten.
Het zal wel naïef klinken, maar zelf vind ik moraal niet moeilijk. Mij persoonlijk riedel, waarmee ik in het dagelijks gebruik prima uit de voeten kan, luidt aldus: man en vrouw, zwart en blank, homo en hetero zijn gelijk. Dat is eigenlijk de basis van alles. En natuurlijk solidariteit met de zwakkeren, nationaal, maar zeker ook internationaal. Verder ben ik voor de scheiding van kerk en staat en denk ik dat standpunten van mensen géén extra eerbied verdienen omdat ze "godsdienstig" genoemd worden. De humanistische moraal is niet meer of minder waard dan een "godsdienstige". Diversiteit in rechtsgelijkheid. Tegen alle vormen van discriminatie, of deze nou uit een wereldlijke of religieuze gedachtegang voort komen. Tolerantie tegenover datgene dat zelf ook tolerant is. Dat zit allemaal niet ver van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Maar in het neplinkse kamp zijn deze waarden niet meer vanzelfsprekend. Men draait, hand in hand met de christelijke partijen, rustig de zaken om. In de religieuze hoek heeft men bedacht dat er een hetze is tegen geloof. In de naam van tolerantie of respect eist men steeds vaker om niet met onwelgevallige meningen te worden geconfronteerd. Men is er vaak zelfs tegen dat je kritische mening uit over God, in het Arabisch Allah geheten.
In Nederland mogen gelukkig alle religies vrij beleden worden. Gebedshuizen mogen worden geopend, tv-stations, scholen zelfs. Dat is anders dan in Saoedie Arabië en andere Islamitische landen. In sommige landen mag er maar één geloof vrij beleden worden en op het verspreiden van een andere geloof staat de doodstraf. Dan mag je spreken over, op zijn minst, een hetze. Degene die in de Nederlandse context over een hetze spreken zijn niet goed snik. Het is de taak van een progressieve partij om dat in keurige bewoordingen duidelijk te maken aan de vrienden van de scheppingsverhalen.
Die progressieve partij zou ook Spinoza serieus moeten nemen, die zei dat geloven in God niets anders is dan een mening hebben over God. En alle meningen mogen geuit en weer bekritiseerd worden. Je mag het Amsterdamse parkeerbeleid bekritiseren, de Engelse keuken en ook iemands mening over "god". Het is dat Wouter Bos aan het eind van vorig jaar zelf een initiatief nam voor een motie voor de bescherming van Vrijheid van Meningsuiting, want uit de partij was dat nooit gekomen. Bang als die partij is om direct of indirect gezien te worden als een beweging die er aan meewerkt dat ook de islam bloot kan staan aan kritiek. Bang voor de Turkse en Marokkaanse kiezer.
Uit de veelbesproken"Wouter-tapes" bleek dat de PvdA in het nieuwe kabinet de post "integratie" on-voor-waar-de-lijk wilde binnenhalen. Waardoor de vraag dus rees waarom "integratie" dan zo afwezig was in het publieke debat van de verkiezingscampagne. Voorzover het onderwerp aanwezig was, was het vaak verkeerd aanwezig. Verkeerd, dat is: reactionaire religieuze gezagsdragers begunstigen boven homo's, feministes en vrijzinnigen. Verkeerd is: suggereren dat er een moreel midden te vinden is tussen die twee uitersten. Mensenrechten en gelijkheidsprincipes mogen het nooit afleggen ten opzichte van irrationele doctrines van ongelijkheid. Jammer voor de cultuurrelativisten, maar hoe krom ik in het kader van pappen en nathouden zou willen denken, iets anders kan ik er niet van maken. Ik ben nu eenmaal links.
Als het thema "integratie en immigratie" onder de gesel van Geert Wilders dan toch in het debat doordrong, dan ging het weer precies zoals met de reactie op de zwierige anarcho-populist Fortuyn. Het ging vooral niet over huwelijksmigratie en de vraag of er misschien een grens is aan de mate waarin we in West-Europa en in Nederland de islam kunnen absorberen, maar het ging over de vraag of Geert Wilders niet een erg slecht of zelfs minderwaardig mens is. Het is een Pawlow-reactie, het is opnieuw wegrennen voor problematiek.
Wilders is niet extreem rechts, maar asociaal populistisch rechts. De loyaliteit in twijfel trekken van moslims als zekere staatssecretaris sociale zaken die zelf dag en nacht zwaar bewaakt wordt is dom en onfatsoenlijk. Een openlijke poging tot discriminatie op de arbeidsmarkt tot in de tweede kamerbankjes en het kabinet. Dat is een heel fout signaal. Maar de obsessie voor Wilders moet niet in de weg gaan zitten van wat we zelf kunnen doen. De overlegstructuren veranderen bijvoorbeeld. En fouten die de politiek in het verleden maakte corrigeren.
Allochtonen moeten bij onze overheid niet alleen vertegenwoordigd worden door reli-baasjes die claimen dat ze spreken namens alle allochtonen met een islamitische achtergrond. Zo sluit je islamieten op in hun eigen cultuur die dan gedefinieerd wordt door juist diegenen die meestal orthodox zijn of op zijn minst nationalistisch. In de zeventiger jaren was de insteek bij immigratie dat het behoud van de eigen cultuur meer een voorwaarde was voor inburgering.
Op de vleugels van dat dogma hebben conservatieve, aan de moederlanden gelieerde groeperingen de kans gegrepen om de allochtone gemeenschappen onder hun controle te brengen. Die groeperingen nestelden zich in politieke partijen en maatschappelijke organisaties, en ze lieerden zich aan stichtingen en contactorganen. Er gaat disproportioneel veel geld en aandacht die kant uit, maar de gemiddelde Mohammed-met-de pet voelt zich toch vaak ondervertegenwoordigd. Die voelt zich namelijk niet alleen islamiet, maar ook student of ondernemer of misschien zelfs burger van Nederland. De godsdienstige subsidietijgers zijn veelal Wildersen met baarden. En ze zijn veel rechtser dan Wilders en veel kwalijker voor de integratie, veel kwalijker voor onze landgenoten Mustafa en Fatima en hun kinderen.
Je moet niet betuttelend zijn, in die zin dat je andere criteria aanlegt voor de islam dan bijvoorbeeld het christendom onder het motto dat zij nou eenmaal nog niet zo ver zijn. Moslims behandelen als een soort nobele wilden met het getto als reservaat in plaats van als mondige zelfstandige Nederlandse burgers. Dat is het onbewuste en bevoogdende racisme van neplinks.
Je moet mensen serieus nemen en serieuze eisen aan ze stellen. Anders zorg je er voor dat grote groepen mensen nooit deel van de samenleving worden. Dat ze zich nooit thuis of welkom zullen voelen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van integratiepartij PvdA.
Het is raar gesteld met "links". Ik herken mij vaak niet meer in de standpunten. De partij die dat gedachtegoed voor mij bij uitstek vertegenwoordigde, is de weg kwijt. En dat komt meer door de partij en de partijcultuur dan door de partijleider. Er zijn, naast Wouter, weliswaar scherpe geesten in de partij. Bert Koenders, Ahmed Aboutaleb, Aleid Wolfsen, Achmed Marcouch om er maar een paar te noemen. Maar de partij als instituut is een verstikkende factor. Bewegingloos. Dat hoort niet bij progressief.
Eddy Terstall, 12 mei 2007
Amerikanen zijn democraten die aan de Europeanen democratie hebben voorgeleefd en geleerd. Amerikanen zijn de rotzakken die vuile handen hebben gemaakt om de democratie te behouden in Europa. De Amerikanen hebben Europa uit de Eerste Wereldoorlog geholpen en uit de Tweede. Na Hitler verslagen te hebben en het Japanse militairisme, hebben ze Stalin uit West-Europa weggehouden.
Geen natie is brandschoon, ook de Amerikaanse niet. We denken aan de oorspronkelijke bevolking van wat wij Amerika noemen. En aan Vietnam, natuurlijk, ook dat was niet in orde. Onder invloed van de Koude Oorlog hebben vervolgens de Amerikanen in Latijns Amerika en in Azië heel wat foute machthebbers, heel wat our sons of bitches, een smoezelig handje gereikt. Ik vraag me wel eens af hoe Amerika, hoe de wéreld zich ontwikkeld zou hebben als Europa zichzelf niet verscheurd zou hebben in de Eerste Wereldoorlog, als absolute vormen van kwaad als Hitlerisme en Stalinisme niet bestaan hadden.
De taferelen in de Abu Ghraib gevangenis waren mensonterend. Wel veel minder mensonterend dan het vleeshakenbeleid ten tijde van het Saddam regime maar dat is geen excuus. Guantanamo Bay was mij en elk fatsoenlijk mens een doorn in het oog. Als je de mensenrechten wil verdedigen moet je zulke dingen niet doen. Schandalig en ook uit public relations-oogpunt was het niet handig. Op Irak zal ik nog een paar keer terug komen.
In de echte wereld zijn de morele keuzes niet altijd gemakkelijk en zijn de vuile handen niet altijd te vermijden. Zelfs niet in mijn ideale wereld, waar een machtig mensenrechtenleger onder leiding van Amnesty International de mensheid overal ter wereld tot het goede dwingt. In zo'n machtig mensenrechtenleger zou Europa een groot aandeel moeten hebben. En daar ligt een probleem.
Marc Steyn, een Amerikaan, heeft een boek geschreven dat nogal wat aandacht heeft getrokken, hier in Amerika en in Europa. America Alone heet het en de stelling van Steyn luidt: Europa is verwijfd en decadent geworden, verslaafd aan de verzorgingsstaat. Dat komt omdat de Europeanen niet in de reële wereld hebben hoeven te leven, omdat Amerika steeds alle militaire taken voor ze heeft opgeknapt.
Ook in de afgelopen decennia waren wij, midden in Europa, niet zelf in staat om de slachting van tienduizenden moslimsburgers te stoppen. Daarna Kosovo. In beide gevallen moesten de Amerikanen weer het voortouw nemen. Beide keren ten faveure van Moslims.
In beide landen was overigens geen olie te inden.
Ik weet oók niet hoe alles gecombineerd moet worden. Ik wil een Europa dat het goede leven koestert, waar mensen niet alleen nog maar bezig zijn te overleven in de rat race. Een Europa dat de essentie van de Verzorgingsstaat overeind laat. Dat technologische vooruitgang koppelt aan milieubewustzijn. Dat eerlijke handel drijft met ontwikkelingslanden. Europa, ik zei het al, moet een belangrijk aandeel hebben in dat machtige mensrechten leger, dat gewapende Amnesty International.dat burgers beschermt tegen criminele regeringen die hen onderdrukken op basis van ras, religie, geslacht, geaardheid of een afwijkende mening.
Mijn Europa neemt voorál zijn plicht op zich in Afrika. Daar hebben wij, als Europeanen een verleden liggen. Mijn Europa speelt een veel actievere rol in het Midden Oosten dan tot nu toe. Een verplichting hebben we tegenover alle mensen die daar leven: Joden of Arabieren. Mijn ideale Europa heeft overtuigingskracht door de manier waarop het zelf leeft en zijn waarden en normen uitdraagt in de wereld.
We hoeven vanuit Europa alleen maar de blik richting Oeral te richten en over de Middellandse Zee heen te kijken om de terreur en de dictatuur te zien, om te zien wat we níét willen zijn.
De overtuigingskracht van de Europese cultuur is groter dan wij denken. Overal waar ik kom tijdens culturele uitwisselingen, van Siberië tot Libanon, van Litouwen tot Calcutta. Tientallen landen op alle continenten. Steeds weer valt mij hetzelfde op bij lokale contacten met publiek, pers, beleids- en opinie-makers. Overal kijken de mensen naar Europa, wachten op Europa, verwachten iets van Europa.
Twee weken voor de laatste verkiezingen verscheen er een stuk in de Volkskrant met de oproep om "Europa" een rol te laten spelen in de campagne. Ik was mede-opsteller en ondertekenaar samen met nog een aantal piekeraars als Yoeri Albrecht, Herman Wijffels, Laurens-Jan Brinkhorst en Hafid Bouzza. Het thema was blijkbaar electoraal-cijfermatig niet interessant genoeg.
Irak weer even. Het is belangrijk dat er alsnog een parlementaire enquête komt naar het waarom en hoe van de politieke steun van Nederland aan de aanval op het regime van Saddam Hoessein. Maar hadden we als Nederland, als Europa, maar militáíre steun kunnen geven zodat we de Amerikanen hadden kunnen behoeden voor de kapitale fouten die ze na het verdrijven van de massamoordenaar, na het winnen van de slag, hebben gemaakt.
Als Europeanen hadden we kunnen voorkomen dat de prima adviezen en duidelijke waarschuwingen die de regering Bush wel degelijk van zijn eigen State Department heeft gekregen in de wind werden geslagen. We hadden ze kunnen behoeden voor het naïeve idee dat in Irak dezelfde werkwijze gevolgd kon worden als indertijd in Duitsland, Korea en Japan.
Een militaire zege, opbouw van een civiele samenleving, een dankbare bevolking. Maar de Iraki’s zijn bij lange na niet één volk. Wij, ouwe kolonialen, hadden de Amerikanen kunnen waarschuwen dat de ontmanteling van deze apartheidstaat een stuk moeilijker zou zijn. Zeker in een deel van de wereld waar er niet zo makkelijk een Mandela opstaat om bijltjesdag te voorkomen. Het zou een prima taakverdeling volgens het cliché zijn geweest: de Amerikanen koken en de Europeanen doen vooral de afwas. De Amerikanen dwingen de vrede af, wij Europeanen handhaven hem.
Ik zat in de laatste week van april 2007 in Sarajevo op een terras lekker mijn biertje te drinken. Tijdens mijn voorafgaande wandeling van drie uur had ik maximaal vijf hoofddoeken gezien en even de plek bezocht waar de Servische student Prinzip min of meer toevallig toch nog kroonprins Ferdinand en zijn gemalin doodschoot. Min of meer toevallig - de historici twisten er nog steeds over - volgden loopgravenoorlog en miljoenen doden. Europa verscheurde zichzelf in een oorlog die eigenlijk tot 1945 zou duren. De Amerikanen redden Europa zoals gezegd uit die oorlogen, en ook in Bosnië hadden we Amerika nodig. De bewoners van Sarajevo zijn grotendeels moslim, bevrijd door de supermacht die in hun ogen het Westen par excellence belichaamt. De ironie is dat moslims elders een anti-Westerse houding aannemen, en dat ze daarin worden gesteund door zogenaamd zelfkritische neplinkse Westerlingen. In Engeland waren er na Israëls inval in Libanon demonstraties waarin autochtone Engelsen samen optrokken met mannen en djellaba en vrouwen in burka’s, terwijl ze scandeerden: ‘We are all Hezbollah now!” In de PvdA gaat het er subtieler aan toe, maar niet wezenlijk anders.
Op dat terras in Sarajevo dronk ik dus bier en zag ik schaars geklede jonge vrouwen flirten. In de disco zag ik ze later onbedreigd dansen met wapperende haren. Nadat de SP-achtige Europeanen, ook binnen de PvdA, jarenlang Groen-linksig hadden toegekeken hoe nationalistische Serven 200.000 Bosnische moslimburgers afslachtten, nam Clinton het initiatief om in vier dagen de stellingen van die viezeriken weg te bombarderen. Niet de Europeanen zijn nu de held van de Bosnische moslims, en al helemaal niet Bin Laden, maar Bill Clinton. De Saoedies sturen tegenwoordig baardmannen naar Bosnië om, zoals ze overal ter wereld doen, met behulp van oliepoen de boel op te hitsen. Maar in Sarajevo krijgen ze geen poot aan de grond. De westerse vrijheden wonnen the hearts and minds. Amerikanen die moslims redden. Later ook in Kosovo. Dat past niet in het kinderlijke zwart/witte wereldbeeld van de politiek correcten.
Op dat terras besefte ik weer eens hoe contraproductief het makkelijke anti-Amerikanisme is, en hoe laf het politiekcorrecte beeld van de moslim-als-slachtoffer dat quasi-links tegenwoordig helpt verspreiden. Het ontbreekt het denkluie deel van de zogenaamd "linkse" politiek in Nederland aan moed om het multiculturele probleem realistisch onder ogen te zien, inclusief de internationale dimensies ervan. Te vaak geeft men een draai aan zijn angst en praat men politieke islamisten naar de mond. Dat noemt men goed, redelijk, een voorbeeld van dialoog voeren. Lastpakken die nog wel voor degelijke linkse waarden op durven komen als gelijkheid man/vrouw en homo/hetero zetten ze gemakshalve weg als “rechts”. Hier moeten we vanaf. De eerlijke discussie, met morele implicaties, zou zich voor een belangrijk deel moeten afspelen binnen de PvdA. Dat vereist de internationalistische traditie van de partij en het feit dat ze (nog) het vertrouwen heeft van de meeste Turkse en Marokkaanse Nederlanders.
Dat de PvdA ter wille van het regeerakkoord besloot af te zien van het onderzoek naar de besluitvorming rond deelname aan de oorlog in Irak is slecht voor onze verhouding met de moslims. De oorlog in Irak vormt op dit moment samen met de kwestie Israël-Palestina het brandpunt van de grote tegenstelling van deze tijd: die tussen de islam en het Westen. De enorme islamitische migrantengemeenschappen in West-Europa worden er diep door beïnvloed. Een scherp onderzoek is vereist, niet alleen omdat de burger daar recht op heeft, en ook niet om de moslimbevolking te plezieren, maar om de principes achter onze politiek voor iedereen te verduidelijken. Zolang dat niet gebeurt gedijt de anti-Westerse rethoriek. In canon meegezongen door politiek correcte zelfhaatcommandos. “We are all Hezbollah now!’ Zich linkser voelend dan ooit tevoren. Tevreden gade geslagen door ultra-rechtse integratievijandige Imams met Nederlandse paspoorten (of die dan ook nog een Syrisch paspoort hebben is alleen voor Wilders interressant).
Als je het onderzoek naar de Nederlandse Irakpolitiek inwisselt alsof het een kilo suiker betreft, dan moet je als vooraanstaande PvdA-ers niet spreken over strijd in Irak als de "illegitieme oorlog tegen Irak" of "voor eigen rechter spelen in Irak". Want de oorlog was en is niet tegen "Irak", niet tegen de Irakese bevolking, maar tegen het regime van Saddam Hoessein. Alsof het regime van Saddam Hoessein met zijn meer dan een miljoen doden in drie binnenlandse en twee buitenlandse oorlogen, met zijn dagelijkse terreur, niet alle "legitimiteit" had verspeeld.
En je beroepen op de V.N. en Veiligheidsraad voor morele legitimatie?
Wat is het morele gezag van een organisatie die een land als Syrië tot voorzitter va de mensenrechten-commissie kan hebben?
Wordt iets pas zedelijk en mooi als de Chinezen, of Poetin, of Chirac hun goedkeuring eraan hechten?
In Nederland wekt bijvoorbeeld een Marcel van Dam zowat de indruk dat die vele lijken die in de straten van Bagdad gevonden werden, handen op de rug gebonden en verminkt, daar door de Amerikanen neergelegd waren. Straks hebben de joden het nog gedaan. Of desnoods de zwarten of de homo's. Verantwoordelijk zijn de Amerikanen, maar schuldig zijn de daders. Al die autobommen bij markten en moskeeën, die slachtingen onder de burgerbevolking - de indruk werd door neplinks gewekt dat de Amerikanen dat hadden gedaan. Dat soort taal zet de toon. Niet minder dan 600.000 doden ten gevolge van de oorlog in Irak, zei het Nederlandse tv-journaal. Wie doodde die mensen dan? De Amerikanen, zo zal een Marokkaanse jongere in Nederland het interpreteren. En dat is hem dan ook niet kwalijk te nemen. Ik noem dit fenomeen: haatzaaien door onzorgvuldigheid.
Wouter Bos zei vlak na de afgelopen campagne dat hij van mij alleen nog inhoudelijke mailtjes van een enkele alinea aan kon. Modern leiderschap. Opslaan en verwerken. Maar misschien is dit modern leiderschap wel helemaal niet wat deze moderne tijden nodig hebben. Ik weet dat Wouter Bos beschikt over degelijke morele waarden, wat de oudlinkse mastodonten vanuit hun landgoederen en grachtenpanden ook mogen beweren. Deze waarden die hij één op één scherp kan verwoorden, zijn tegenwoordig blijkbaar lastig politiek te vertalen, vooral tijdens de door de media opgedrongen vluchtigheid van een verkiezingscampagne. Vooral als er ook een partij in je nek hijgt die niet bezig is met het afstellen van een maatschappelijk-moreel kompas, maar met een discussie over "de kiezer verleiden". Dat is opportunisme, allemaal gedacht vanuit het instituut PvdA. En dat instituut wordt véél te belangrijk gevonden. Door 3000 politici en aspirant-bestuurders en een stuk of 28 parlementaire journalisten. De rest van het land zal het volledig worst wezen. Wie de kiezer terug wil winnen, moet zèlf komen met inhoudelijke politiek. Je moet morele ijkpunten stellen, je moet benoemen wat "progressief", wat "links" is in tijden waarin normatieve kaders lijken te schuiven. En dan mag je het grote vraagstuk van onze verhouding tot de moslimwereld niet zo halfzacht wegmoffelen.
Het is in elk geval een slecht signaal aan de Nederlandse moslims dat Progressief-annex-links ter wille van het regeerakkoord nu wél lippendienst bewijzt aan een orthodoxe, dus ultrarechtse geestelijkheid die de emancipatie van de eigen kudde wil tegenhouden. En die kudde vooral de kudde wil laten blijven. Die mag niet uiteenvallen in zelfstandig denkende individuen. Maar onze Vrijheid van Godsdienst is niet bedoeld om de dogma's van orthodoxe collectieven te beschermen; die vrijheid is er om het individu de ruimte te geven zijn eigen godsbeeld te hebben, hardop te twijfelen, een godsdienst aan te nemen of om uit een godsdienst te treden. "Een ieder die... " zegt de grondwet. Maar juist die voorvechtster van godsdienstvrijheid, die met redelijke en humane argumenten uit een godsdienst trad, werd door neplinks tot nestbevuilster bestempeld en het land uitgejaagd. Ze zou niet effectief zijn, niet van gelovige moslims mogen eisen wat je van andere burgers wel eist. Tegelijk belijdt men met de mond de universele geldigheid van mensenrechten.
Het zal wel naïef klinken, maar zelf vind ik moraal niet moeilijk. Mij persoonlijk riedel, waarmee ik in het dagelijks gebruik prima uit de voeten kan, luidt aldus: man en vrouw, zwart en blank, homo en hetero zijn gelijk. Dat is eigenlijk de basis van alles. En natuurlijk solidariteit met de zwakkeren, nationaal, maar zeker ook internationaal. Verder ben ik voor de scheiding van kerk en staat en denk ik dat standpunten van mensen géén extra eerbied verdienen omdat ze "godsdienstig" genoemd worden. De humanistische moraal is niet meer of minder waard dan een "godsdienstige". Diversiteit in rechtsgelijkheid. Tegen alle vormen van discriminatie, of deze nou uit een wereldlijke of religieuze gedachtegang voort komen. Tolerantie tegenover datgene dat zelf ook tolerant is. Dat zit allemaal niet ver van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Maar in het neplinkse kamp zijn deze waarden niet meer vanzelfsprekend. Men draait, hand in hand met de christelijke partijen, rustig de zaken om. In de religieuze hoek heeft men bedacht dat er een hetze is tegen geloof. In de naam van tolerantie of respect eist men steeds vaker om niet met onwelgevallige meningen te worden geconfronteerd. Men is er vaak zelfs tegen dat je kritische mening uit over God, in het Arabisch Allah geheten.
In Nederland mogen gelukkig alle religies vrij beleden worden. Gebedshuizen mogen worden geopend, tv-stations, scholen zelfs. Dat is anders dan in Saoedie Arabië en andere Islamitische landen. In sommige landen mag er maar één geloof vrij beleden worden en op het verspreiden van een andere geloof staat de doodstraf. Dan mag je spreken over, op zijn minst, een hetze. Degene die in de Nederlandse context over een hetze spreken zijn niet goed snik. Het is de taak van een progressieve partij om dat in keurige bewoordingen duidelijk te maken aan de vrienden van de scheppingsverhalen.
Die progressieve partij zou ook Spinoza serieus moeten nemen, die zei dat geloven in God niets anders is dan een mening hebben over God. En alle meningen mogen geuit en weer bekritiseerd worden. Je mag het Amsterdamse parkeerbeleid bekritiseren, de Engelse keuken en ook iemands mening over "god". Het is dat Wouter Bos aan het eind van vorig jaar zelf een initiatief nam voor een motie voor de bescherming van Vrijheid van Meningsuiting, want uit de partij was dat nooit gekomen. Bang als die partij is om direct of indirect gezien te worden als een beweging die er aan meewerkt dat ook de islam bloot kan staan aan kritiek. Bang voor de Turkse en Marokkaanse kiezer.
Uit de veelbesproken"Wouter-tapes" bleek dat de PvdA in het nieuwe kabinet de post "integratie" on-voor-waar-de-lijk wilde binnenhalen. Waardoor de vraag dus rees waarom "integratie" dan zo afwezig was in het publieke debat van de verkiezingscampagne. Voorzover het onderwerp aanwezig was, was het vaak verkeerd aanwezig. Verkeerd, dat is: reactionaire religieuze gezagsdragers begunstigen boven homo's, feministes en vrijzinnigen. Verkeerd is: suggereren dat er een moreel midden te vinden is tussen die twee uitersten. Mensenrechten en gelijkheidsprincipes mogen het nooit afleggen ten opzichte van irrationele doctrines van ongelijkheid. Jammer voor de cultuurrelativisten, maar hoe krom ik in het kader van pappen en nathouden zou willen denken, iets anders kan ik er niet van maken. Ik ben nu eenmaal links.
Als het thema "integratie en immigratie" onder de gesel van Geert Wilders dan toch in het debat doordrong, dan ging het weer precies zoals met de reactie op de zwierige anarcho-populist Fortuyn. Het ging vooral niet over huwelijksmigratie en de vraag of er misschien een grens is aan de mate waarin we in West-Europa en in Nederland de islam kunnen absorberen, maar het ging over de vraag of Geert Wilders niet een erg slecht of zelfs minderwaardig mens is. Het is een Pawlow-reactie, het is opnieuw wegrennen voor problematiek.
Wilders is niet extreem rechts, maar asociaal populistisch rechts. De loyaliteit in twijfel trekken van moslims als zekere staatssecretaris sociale zaken die zelf dag en nacht zwaar bewaakt wordt is dom en onfatsoenlijk. Een openlijke poging tot discriminatie op de arbeidsmarkt tot in de tweede kamerbankjes en het kabinet. Dat is een heel fout signaal. Maar de obsessie voor Wilders moet niet in de weg gaan zitten van wat we zelf kunnen doen. De overlegstructuren veranderen bijvoorbeeld. En fouten die de politiek in het verleden maakte corrigeren.
Allochtonen moeten bij onze overheid niet alleen vertegenwoordigd worden door reli-baasjes die claimen dat ze spreken namens alle allochtonen met een islamitische achtergrond. Zo sluit je islamieten op in hun eigen cultuur die dan gedefinieerd wordt door juist diegenen die meestal orthodox zijn of op zijn minst nationalistisch. In de zeventiger jaren was de insteek bij immigratie dat het behoud van de eigen cultuur meer een voorwaarde was voor inburgering.
Op de vleugels van dat dogma hebben conservatieve, aan de moederlanden gelieerde groeperingen de kans gegrepen om de allochtone gemeenschappen onder hun controle te brengen. Die groeperingen nestelden zich in politieke partijen en maatschappelijke organisaties, en ze lieerden zich aan stichtingen en contactorganen. Er gaat disproportioneel veel geld en aandacht die kant uit, maar de gemiddelde Mohammed-met-de pet voelt zich toch vaak ondervertegenwoordigd. Die voelt zich namelijk niet alleen islamiet, maar ook student of ondernemer of misschien zelfs burger van Nederland. De godsdienstige subsidietijgers zijn veelal Wildersen met baarden. En ze zijn veel rechtser dan Wilders en veel kwalijker voor de integratie, veel kwalijker voor onze landgenoten Mustafa en Fatima en hun kinderen.
Je moet niet betuttelend zijn, in die zin dat je andere criteria aanlegt voor de islam dan bijvoorbeeld het christendom onder het motto dat zij nou eenmaal nog niet zo ver zijn. Moslims behandelen als een soort nobele wilden met het getto als reservaat in plaats van als mondige zelfstandige Nederlandse burgers. Dat is het onbewuste en bevoogdende racisme van neplinks.
Je moet mensen serieus nemen en serieuze eisen aan ze stellen. Anders zorg je er voor dat grote groepen mensen nooit deel van de samenleving worden. Dat ze zich nooit thuis of welkom zullen voelen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van integratiepartij PvdA.
Het is raar gesteld met "links". Ik herken mij vaak niet meer in de standpunten. De partij die dat gedachtegoed voor mij bij uitstek vertegenwoordigde, is de weg kwijt. En dat komt meer door de partij en de partijcultuur dan door de partijleider. Er zijn, naast Wouter, weliswaar scherpe geesten in de partij. Bert Koenders, Ahmed Aboutaleb, Aleid Wolfsen, Achmed Marcouch om er maar een paar te noemen. Maar de partij als instituut is een verstikkende factor. Bewegingloos. Dat hoort niet bij progressief.