Marsipulami
20-06-07, 07:06
Ouders over moordenaar zoon: 'hij mag morgen al vrij'
“Veel mensen denken dat onze vergevingsgezindheid is afgekocht. Ik zeg u: we hebben daar nul komma nul cent voor gekregen. Op een mensenleven staat geen prijs!”
Dat zegt Mart Vriens, moeder van de eind 2004 vermoorde Roel Clijsters uit Neerpelt. Dader Benny Janssens uit Mol werd begin juni veroordeeld tot 15 jaar cel - een opmerkelijk milde straf, ook omdat de rechter de vergevende houding van Roels ouders mee in rekening nam.
“Ondanks alles wens ik je toch nog een zalig Kerstmis en een gelukkig nieuwjaar.” Begin december 2004, nauwelijks een maand nadat haar zoon Roel was doodgeschoten, stuurde Mart die boodschap naar de cel van Benny Janssens, de man die de trekker van de longrifle had overgehaald. “Omdat ik een eerlijk gesprek met hem wilde, en een antwoord op een aantal vragen: wat was de oorzaak, welke waren de omstandigheden van de ruzie? Welk aandeel had hij daarin, en onze Roel zelf ? Maar zowel de gevangenisdirecteur als de onderzoeksrechter vonden dat zo’n gesprek het onderzoek kon schaden. Daar kon ik wel inkomen. Dus heb ik Benny pas in maart van dit jaar kunnen spreken.”
Sukkelaar
“Ik had me op voorhand een beeld van hem gevormd,” zegt Mart. “En dat bleek ook te kloppen: een stille, in zichzelf gekeerde persoon. Echt niemand om schrik voor te hebben. Eerder een sukkelaar, een beetje zoals onze Roel.”
In aanwezigheid van een herstelbemiddelaar had Mart dat eerlijke gesprek met Benny Janssens. De precieze inhoud daarvan wil ze niet kwijt. “Behalve dan dat ik inderdaad antwoorden op m’n vragen gekregen heb - voor ons hoefde het proces daarna zelfs niet meer plaats te vinden. Tijdens het gesprek durfde hij me niet eens aan te kijken, zozeer schaamde hij zich voor wat gebeurd is. Op een bepaald moment zei ik hem: Schud mij ook maar een taske koffie in, ge doet dat goed. Daardoor was hij zo verbaasd dat hij me toch aankeek.”
Mart en haar man Lei beschouwen ook Benny Janssens als een slachtoffer: “Net als onze Roel zat hij volledig aan de grond door z’n druggebruik. Hij had geen geld voor z’n kinderen, zat voortdurend onder de speed, kon niet meer gaan werken. Tel daarbij een hoog oplopende ruzie, en je geraakt wel aan het schieten. Het gedrag van Roel valt niet goed te praten - dat is hard, maar het is de waarheid. Alleen, voor het gerecht telt: wie geschoten heeft, is de dader.”
Maar dat wil niet zeggen dat Mart en Lei de man die hun Roel doodschoot van alle schuld vrijpleiten. “Hij heeft gezegd dat hij héél veel spijt had, en dat het nooit had mogen gebeuren. Maar toen ik hem sprak in de gevangenis, zat hij nog onder de valium. Ik heb hem toen gezegd: Als je zo op het proces komt, draai ik de knop om. Stop met drugs, laat die vuiligheid uit je lijf. Sta open in het leven, bereid je voor om voor je gezin te zorgen als je hier weer uit geraakt. En dat heeft gewerkt: toen in de gevangenis zag hij er heel bleek en onverzorgd uit, met vettige lange haren. Op de eerste zittingsdag verscheen hij met kortgeknipt haar en zag hij er al veel gezonder uit. Ik heb gehoord dat hij in de gevangenis nu ook al cursussen volgt. Ge hebt daar nú al een ander mens van gemaakt, vertelde de herstelbemiddelaar me,” aldus Mart.
Ze is blij dat zij en Lei zich geen burgerlijke partij gesteld hebben. “Onze raadsman haalde bij onze eerste ontmoeting een tabelletje boven: Jullie kunnen hier 10.000 euro uit halen! Maar daar gaat het niet om. Een mensenleven kan je niet in geld uitdrukken. Wat als we met dat geld een auto hadden gekocht? Je kan toch niet anders dan daar aan denken telkens als je die auto ziet? Maar vooral: met een burgerlijke partijstelling had Benny Janssens nooit een eerlijk proces gekregen. En bovendien: als hij die schuld op een of andere manier had afbetaald, was het voorbij geweest. Nu zit hij met een open schuld, die kán hij niet afbetalen. En ik ben er zeker van dat ik hem voor de rest van z’n leven in gedachten zal blijven. Wat ons betreft, mogen ze hem vandaag al vrijlaten.”
De milde houding van Roels ouders speelde mee in de bepaling van Janssens’ strafmaat, die relatief mild was. Dat is een primeur voor de Belgische rechtsgeschiedenis: nooit eerder kon een moordenaar rekenen op verzachtende omstandigheden, aangereikt door de familie van het slachtoffer. Maar Mart en Lei vinden hun houding niet zo ongewoon: “We doen iets dat heel menselijk is, dat ons vroeger altijd is geleerd: onrecht vergeven, niet het vergelden. En dan nog zijn er mensen die daar iets anders achter zien. Toen m’n man voor het eerst na het proces weer ging werken, vroeg een collega hem: En? Hoeveel hebt ge gehad?”
Drugshonden
De ouders van Roel hopen dat Benny Janssens en z’n gezin lessen trekken uit het gebeurde. En ze zijn opgelucht dat de lijdensweg van Roel ten einde is: “Roel is begonnen met drugs om langer te kunnen dansen, niet omdat-ie ongelukkig was - wel integendeel. Hij zei altijd dat hij het onder controle had, maar op een bepaald moment is hij de verkeerde vrienden tegengekomen en toen ging het bergaf. Niets dat we deden, hielp. Brokken lijmen en gaten vullen, dat was het enige dat we konden doen. Rond Kerstmis komen z’n kameraden altijd langs, en dan heb ik altijd het gevoel dat hij daar ook bij is. En hoe je het ook draait of keert: nu is hij wél van de drugs af. Dus hebben we toch een beetje gewonnen.”
Vergevingsgezindheid is niet de enige boodschap van Lei en Mart. Dat drugs een groeiend en giftig probleem zijn, kan niet duidelijk genoeg gemaakt worden: “Vanaf het zesde studiejaar moeten ze de jeugd voorlichten over drugs. Dat ze maar eens een junkie voor de klas halen, met z’n kapotte tanden. En dat ze met drugshonden aan de schoolpoorten langsgaan. En nog één ding: kunnen ze het beroepsgeheim van artsen niet opheffen als het gaat om minderjarigen? Toen Roel 17 was, zei de huisarts dat hij last had van lage bloeddruk. Omdat Roel hem had verboden ons van z’n druggebruik te vertellen. Zou die dokter dat ook gedaan hebben als Roels appendix op springen stond?”
“Veel mensen denken dat onze vergevingsgezindheid is afgekocht. Ik zeg u: we hebben daar nul komma nul cent voor gekregen. Op een mensenleven staat geen prijs!”
Dat zegt Mart Vriens, moeder van de eind 2004 vermoorde Roel Clijsters uit Neerpelt. Dader Benny Janssens uit Mol werd begin juni veroordeeld tot 15 jaar cel - een opmerkelijk milde straf, ook omdat de rechter de vergevende houding van Roels ouders mee in rekening nam.
“Ondanks alles wens ik je toch nog een zalig Kerstmis en een gelukkig nieuwjaar.” Begin december 2004, nauwelijks een maand nadat haar zoon Roel was doodgeschoten, stuurde Mart die boodschap naar de cel van Benny Janssens, de man die de trekker van de longrifle had overgehaald. “Omdat ik een eerlijk gesprek met hem wilde, en een antwoord op een aantal vragen: wat was de oorzaak, welke waren de omstandigheden van de ruzie? Welk aandeel had hij daarin, en onze Roel zelf ? Maar zowel de gevangenisdirecteur als de onderzoeksrechter vonden dat zo’n gesprek het onderzoek kon schaden. Daar kon ik wel inkomen. Dus heb ik Benny pas in maart van dit jaar kunnen spreken.”
Sukkelaar
“Ik had me op voorhand een beeld van hem gevormd,” zegt Mart. “En dat bleek ook te kloppen: een stille, in zichzelf gekeerde persoon. Echt niemand om schrik voor te hebben. Eerder een sukkelaar, een beetje zoals onze Roel.”
In aanwezigheid van een herstelbemiddelaar had Mart dat eerlijke gesprek met Benny Janssens. De precieze inhoud daarvan wil ze niet kwijt. “Behalve dan dat ik inderdaad antwoorden op m’n vragen gekregen heb - voor ons hoefde het proces daarna zelfs niet meer plaats te vinden. Tijdens het gesprek durfde hij me niet eens aan te kijken, zozeer schaamde hij zich voor wat gebeurd is. Op een bepaald moment zei ik hem: Schud mij ook maar een taske koffie in, ge doet dat goed. Daardoor was hij zo verbaasd dat hij me toch aankeek.”
Mart en haar man Lei beschouwen ook Benny Janssens als een slachtoffer: “Net als onze Roel zat hij volledig aan de grond door z’n druggebruik. Hij had geen geld voor z’n kinderen, zat voortdurend onder de speed, kon niet meer gaan werken. Tel daarbij een hoog oplopende ruzie, en je geraakt wel aan het schieten. Het gedrag van Roel valt niet goed te praten - dat is hard, maar het is de waarheid. Alleen, voor het gerecht telt: wie geschoten heeft, is de dader.”
Maar dat wil niet zeggen dat Mart en Lei de man die hun Roel doodschoot van alle schuld vrijpleiten. “Hij heeft gezegd dat hij héél veel spijt had, en dat het nooit had mogen gebeuren. Maar toen ik hem sprak in de gevangenis, zat hij nog onder de valium. Ik heb hem toen gezegd: Als je zo op het proces komt, draai ik de knop om. Stop met drugs, laat die vuiligheid uit je lijf. Sta open in het leven, bereid je voor om voor je gezin te zorgen als je hier weer uit geraakt. En dat heeft gewerkt: toen in de gevangenis zag hij er heel bleek en onverzorgd uit, met vettige lange haren. Op de eerste zittingsdag verscheen hij met kortgeknipt haar en zag hij er al veel gezonder uit. Ik heb gehoord dat hij in de gevangenis nu ook al cursussen volgt. Ge hebt daar nú al een ander mens van gemaakt, vertelde de herstelbemiddelaar me,” aldus Mart.
Ze is blij dat zij en Lei zich geen burgerlijke partij gesteld hebben. “Onze raadsman haalde bij onze eerste ontmoeting een tabelletje boven: Jullie kunnen hier 10.000 euro uit halen! Maar daar gaat het niet om. Een mensenleven kan je niet in geld uitdrukken. Wat als we met dat geld een auto hadden gekocht? Je kan toch niet anders dan daar aan denken telkens als je die auto ziet? Maar vooral: met een burgerlijke partijstelling had Benny Janssens nooit een eerlijk proces gekregen. En bovendien: als hij die schuld op een of andere manier had afbetaald, was het voorbij geweest. Nu zit hij met een open schuld, die kán hij niet afbetalen. En ik ben er zeker van dat ik hem voor de rest van z’n leven in gedachten zal blijven. Wat ons betreft, mogen ze hem vandaag al vrijlaten.”
De milde houding van Roels ouders speelde mee in de bepaling van Janssens’ strafmaat, die relatief mild was. Dat is een primeur voor de Belgische rechtsgeschiedenis: nooit eerder kon een moordenaar rekenen op verzachtende omstandigheden, aangereikt door de familie van het slachtoffer. Maar Mart en Lei vinden hun houding niet zo ongewoon: “We doen iets dat heel menselijk is, dat ons vroeger altijd is geleerd: onrecht vergeven, niet het vergelden. En dan nog zijn er mensen die daar iets anders achter zien. Toen m’n man voor het eerst na het proces weer ging werken, vroeg een collega hem: En? Hoeveel hebt ge gehad?”
Drugshonden
De ouders van Roel hopen dat Benny Janssens en z’n gezin lessen trekken uit het gebeurde. En ze zijn opgelucht dat de lijdensweg van Roel ten einde is: “Roel is begonnen met drugs om langer te kunnen dansen, niet omdat-ie ongelukkig was - wel integendeel. Hij zei altijd dat hij het onder controle had, maar op een bepaald moment is hij de verkeerde vrienden tegengekomen en toen ging het bergaf. Niets dat we deden, hielp. Brokken lijmen en gaten vullen, dat was het enige dat we konden doen. Rond Kerstmis komen z’n kameraden altijd langs, en dan heb ik altijd het gevoel dat hij daar ook bij is. En hoe je het ook draait of keert: nu is hij wél van de drugs af. Dus hebben we toch een beetje gewonnen.”
Vergevingsgezindheid is niet de enige boodschap van Lei en Mart. Dat drugs een groeiend en giftig probleem zijn, kan niet duidelijk genoeg gemaakt worden: “Vanaf het zesde studiejaar moeten ze de jeugd voorlichten over drugs. Dat ze maar eens een junkie voor de klas halen, met z’n kapotte tanden. En dat ze met drugshonden aan de schoolpoorten langsgaan. En nog één ding: kunnen ze het beroepsgeheim van artsen niet opheffen als het gaat om minderjarigen? Toen Roel 17 was, zei de huisarts dat hij last had van lage bloeddruk. Omdat Roel hem had verboden ons van z’n druggebruik te vertellen. Zou die dokter dat ook gedaan hebben als Roels appendix op springen stond?”