Bekijk Volledige Versie : Welke Marokkaanse partij stem jij?
Als je nu in Marokko zou zitten, op welke partij zou je dan stemmen?
Ik vraag me ook af waarom het stemgedrag van veel Marokkanen totaal anders is bij de Nederlandse verkiezingen. Het blijkt namelijk dat 'buitenlandse' Marokkanen vaak conservatief stemmen, zoals op de islamistische PJD, maar in Nederland stemmen ze weer progressief (SP, Groenlinks, PvdA). Op het eerste gezicht lijkt dat hypocriet, maar misschien heeft dit wel oorzaken?
Wint islampartij Marokkaanse verkiezingen?
Vrijdag moeten de Marokkanen naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. De grootste oppositiepartij, de islamitische PJD, lijkt goed te zullen scoren. Sami Zemni, coördinator van de onderzoeksgroep Midden-Oosten en Noord-Afrika aan de Universiteit Gent, verwacht zelfs dat ze dit keer ook aan de regering zal mogen deelnemen.
U bent net terug van Marokko. Hoe verloopt de verkiezingscampagne?
SAMI ZEMNI: Tijdens de tien dagen dat ik in Rabat was, is de campagne van start gegaan. Geleidelijk aan zag ik overal affiches en flyers opduiken. Toch verloopt een verkiezingscampagne anders dan bij ons. Door de hoge graad van analfabetisme bij de Marokkaanse bevolking worden de programma's vaak mondeling bekendgemaakt. De militanten van de partijen lopen in groepjes door de stad en geven aan de mensen uitleg over hun partijpunten.
Op de affiches staat ook weinig geschreven. Elke partij in Marokko heeft naast de naam ook een symbool zodat ook de analfabeten de affiches herkennen. De islampartij PJD heeft bijvoorbeeld een olielamp, de liberale partij een leeuw, de centrumrechtse Istiqlal een weegschaal.
Wat is de inzet van de verkiezingen?
ZEMNI: Eigenlijk zijn er niet echt strijdpunten. De verschillende partijen hameren in de straten vooral op hun eigen standpunten, maar gaan daarover niet met elkaar in debat zoals bij ons.
Wat er wel leeft bij deze verkiezingen is een soort van moeheid tegenover het huidige beleid. Toen de Marokkaanse koning, Hassann II en na zijn dood in 1999 zijn zoon en opvolger Mohammed VI, tien jaar geleden de twee grootste oppositiepartijen, de socialistische USFP en de centrumrechtse Istiqlalpartij, aan de macht bracht, waren de verwachtingen hooggespannen.
Maar die partijen zijn intussen al een groot deel van hun pluimen verloren. Ondanks het feit dat er in Marokko veel veranderd is, vindt de bevolking dat het allemaal niet snel genoeg is gebeurd. Het volk hoopt dat er met deze verkiezingen een vernieuwing komt.
De PJD, de Partie de la Justice et du Développement, die vandaag de grootste oppositiepartij is, doet het goed in de peilingen. Zal die de vernieuwing brengen?
ZEMNI: Er zijn niet veel manieren om echte vernieuwing door te voeren. De sleutel tot verandering ligt bij de koning. Dat de PJD aan de macht kan komen, is een beredeneerde keuze van het regime en behoort tot de mogelijkheden. De PJD wordt wel eens afgeschilderd als een omstreden partij. Ze zou fundamentalistische standpunten hebben à la de Taliban. Dat is een verkeerde opvatting.
De PJD is eigenlijk het best te vergelijken met de AK-partij in Turkije. Het zijn een soort islamdemocraten, zoals wij hier de christendemocraten hebben. Ze willen wel de maatschappij baseren op godsdienstige waarden, maar eigenlijk zijn ze vooral bezig met thema's als onderwijs en de strijd tegen de corruptie en het terrorisme.
In 2002 had de koning aan de PJD gevraagd om niet in alle kiesomschrijvingen op te komen. Dat heeft de partij toen niet gedaan. Daarmee wilde de koning ervoor zorgen dat er niet teveel macht naar één partij ging. Nu mag de PJD dat van de koning wel. Daardoor benadrukt de partij nu ook zelf dat het niet alle macht wil, maar graag in coalitie zou gaan met andere partijen om het land te regeren.
De PJD zei inderdaad onlangs in een interview met de Spaanse krant ABC dat het niet te veel zetels wilde halen en het desnoods zichzelf wilde beperken. Hoe is dat mogelijk?
ZEMNI: De PJD is heel erg voorzichtig met deze verkiezingen. Het wil alles doen om de bevolking te tonen dat zij brave mensen zijn en dat zij Marokko niet willen veroveren. Ze zeggen dat ze willen meehelpen in de strijd tegen het terrorisme en de corruptie en dat ze daarvoor een goede coalitie zoeken waarin ze hun punten naar voren kunnen brengen.
Zichzelf beperken bij een teveel aan zetels, is gemakkelijk te verwezenlijken. Zo kunnen ze afspraken maken met de tegenstander om hun plaats in te nemen of men kan opvolgers aanduiden uit een andere partij, of onafhankelijke worden. Of men beslist toch te blijven zitten, maar maakt een grote coalitie, enzovoort. Er zijn geen herverkiezingen nodig.
De Marokkaanse koning heeft heel veel macht. In hoeverre is er dan nog sprake van een democratie?
ZEMNI: De koning heeft inderdaad de touwtjes in handen, maar hij valt niet te vergelijken met een middeleeuwse potentaat. Hij werkt eigenlijk volgens een 'verdeel- en heerspolitiek'. Hij wil niet dat één partij de sterkste is, maar dat er coalities worden gevormd van partijen die elkaars tegengewicht kunnen zijn. Die coalities zijn daardoor natuurlijk minder sterk waardoor de koning weer machtiger is.
De grondwet machtigt de koning om de premier en vier belangrijke ministers aan te duiden zonder daarbij rekening te moeten houden met de verkiezingsuitslag. De mensen die hij aanstelt, hoeven zelfs niet aan de verkiezingen hebben deelgenomen.
Driss Jettou, de huidige premier van Marokko, is daar een voorbeeld van. Hij werd nooit verkozen. Het is een technocraat die de koning aangeduid heeft met de bedoeling dat hij kon groeien boven de politieke strekkingen heen. Dat is aan de ene kant positief, aan de andere kant heeft Jettou daardoor niet het dynamisme van een politieke leider.
De koning beslist dus over de belangrijkste zaken. Is het daardoor dat er in Marokko altijd een lage opkomst is bij verkiezingen?
ZEMNI: Het is vast één van de redenen. Toch is er ook twijfel. Aan de ene kant is er inderdaad het idee dat Marokko pas een democratie kan worden als de grondwet verandert. Aan de andere kant willen de mensen toch gaan stemmen omdat ze er van overtuigd zijn dat het verschil in standpunten tussen pakweg de USFP en de PJD ook een verschil moet betekenen in het beleid.
Een voorbeeld dat aantoont dat de verkiezingen niet veel uitmaken is dat de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, een persoonlijke vriend van de koning, twee weken geleden ontslag heeft genomen en zich verkiesbaar heeft gesteld in een kleine, landelijke omschrijving. Hij zal daar dus worden voorgesteld als vriend van de koning en de landelijke bevolking zal hem ongetwijfeld verkiezen, in tegenstelling tot in een stedelijke kieskring. In landelijk gebied zijn ze immers nog veel trouwer aan de koning.
Een tegenvoorbeeld is dat er bij deze verkiezingen gesleuteld werd aan de kieswetgeving om meer vrouwen aan de macht te helpen. Er werd besloten om een nationale lijst te maken die uitsluitend voor vrouwelijke kandidaten is. Voor die lijst zijn dertig zetels in het parlement voorbehouden.
Wat verwacht u van de verkiezingen?
ZEMNI: Organisatorisch zullen deze verkiezingen wel transparant zijn. Ik verwacht niet zoveel gesjoemel, natuurlijk zullen hier en daar wel wat arme mensen worden omgekocht, maar dat zal niet zo ingrijpend zijn.
Wat de uitslag betreft, denk ik dat de PJD mee zal mogen regeren in een coalitie. Maar of de PJD zal willen deelnemen, hangt af van de voorgestelde coalitiepartners en het regeerakkoord. Daardoor lijkt de kans nog altijd niet zo groot dat ze effectief zullen meedoen.
Of de koning weer zo'n technocraat als Jettou zal aanstellen om de coalitie te leiden, is niet zeker. De koning heeft aangekondigd dat het iemand uit de politiek zou zijn, al is dat natuurlijk een rekbaar begrip. Want een bevriend ex-staatssecretaris vlug laten deelnemen aan een verkiezing laten maakt hem plots ook tot een 'politicus'.
http://www.knack.be/nieuws/wereld/parlementsverkiezingen-marokko--mogelijk-islampartij-in-regering/site72-section26-article7779.html
Wat moet je aan met verkiezingen in Marokko (7 september)? Die zijn nogal saai, vinden Marokkanen zelf ook. Dit land telt 33 miljoen inwoners. De helft daarvan is kiesgerechtigd. Het zou me verbazen als de helft daar weer van bij de verkiezingen kwam opdagen. Dat levert immers niks op.
In dit land scharrelen de meeste kiezers als kippen rond. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat schrapen ze met hun poten over de grond, op zoek naar iets eetbaars. De koning, bijgestaan door een kleine elite, verzamelt de eieren. Anders gezegd: zestig procent van de kiezers beschikt over geen opleiding, vijftien procent heeft alleen de lagere school doorlopen en nog eens vijftien ook de middelbare school. De tien procent die overblijft behoort tot de elite: in de politiek, in het bedrijfsleven. Het zijn de eierverzamelaars.
De kippen weten dat ze hun hok niet uit kunnen, nu niet en straks ook niet. Ze dromen van Europa, daar waar de rijke toeristen vandaan komen, omdat ze binnen het hok moeten overleven van die paar graantjes die ze dagelijks oppikken. Veel meer is daar niet. Gezondheidszorg? Scholing? Werk? Toekomst? Het is allemaal even bedroevend, en verkiezingen veranderen daar niks aan. En al doen die toeristen allemaal heel vriendelijk, ze houden hun grenzen wel dicht. Ook hier heeft stemmen weinig zin.
En misschien dat veel van die on- en halfgeletterden er ook nog vanuit gaan dat niet de koning en zijn kliek Marokko bestieren, maar Allah. En die heeft het niet nodig dat op hem wordt gestemd.
Paradoxaal genoeg vindt men onder gelovigen tegelijk de grootste politieke oproerkraaiers : de islamisten van de Parti de la Justice et du Développement. Deze PJD wil niet alleen dat Marokkanen allemaal goede moslims zijn maar zegt ook op te komen voor de arme mensen, waarvan er een hoop zijn. Men wil betere huizen en betere gezondheidszorg en beter onderwijs en meer werk. En men wil de alomtegenwoordige corruptie bestrijden. Met deze ideeën – tegelijkertijd socialistisch én conservatief – boekt men succes. De PJD, een betrekkelijke nieuwkomer, tot nog toe in de oppositie, wordt dit jaar naar alle waarschijnlijkheid de grootste politieke partij. Een halve eeuw lang domineerden de onafhankelijkheidspartij Istiqlal en de socialistische partij USFP het politieke bestel – maar nu krijgen ze te maken met deze mild-fundamentalistische nieuwkomer PJD.
Wat maakt die PJD nu zo aantrekkelijk? Ah! Niet zo eenvoudig. Ten eerste ziet de gewone Marokkaan politici als dieven en zakkenvullers, niet helemaal ten onrechte. Daarop stemt hij dus niet. Een uitzondering is voor sommigen – die toch wel willen stemmen – de PJD, die haar handen nog nooit vuil heeft hoeven maken. Ten tweede zijn het verwarrende tijden. Mondiaal is er de polarisatie tussen de islam en het Westen. Binnen de landsgrenzen rukt het Westen – het moderne leven – ook op. Eeuwenoude tradities, zoals de rolverdeling tussen man en vrouw, waarbij de vrouw er als persoon weinig toe doet, dreigen te verdwijnen. Er is een schreeuwende werkloosheid, die vooral jongere mannen treft, die dus gefrustreerd rondlopen. Velen neigen terug te grijpen op een geïdealiseerd verleden, waarin alles duidelijk was, waarin de islam het leven in al zijn facetten domineerde en men niet aan zijn identiteit hoefde te twijfelen. Dit soort verschijnselen verklaart het succes van de PJD bij soms heel verschillende kiezers: hoogopgeleide werklozen, analfabete krottenwijkbewoners, comfortabel levende notabelen.
De elite wacht de uitslag van de verkiezingen natuurlijk niet lijdzaam af – daarvoor heeft men te veel te verliezen. Uit allerlei landen komen straks waarnemers en die gaan zeggen dat de verkiezingen in Marokko heel eerlijk zijn verlopen. Dat klopt dan ook. Maar ze zeggen er niet bij dat de uitslag vooraf al vaststond, onder meer doordat men hier met kiesdistricten werkt, en door de grenzen daarvan met beleid te trekken valt vrij nauwkeurig te voorspellen hoeveel stemmen die PJD precies gaat krijgen.
De grootste partij, vooruit, dat houdt men dan niet tegen. Maar niet zó groot dat men te machtig wordt. De PJD zal vermoedelijk dan ook niet – nog niet – willen regeren. Men laat dat nog een termijn over aan de traditionele partijen, nu al een bloedeloos zooitje, over vier jaar hopelijk op sterven na dood. Nog een paar jaar in de oppositie komt de PJD niet slecht uit. Draagvlak vergroten. Macht verzamelen. Koning klem zetten.
Het is dus al duidelijk wie gaan regeren: namelijk wie dat nu ook doen, of beter, wie dat nu ook niet doen, want feitelijk doet de koning het. Die zal straks ook weer de premier aanwijzen, een van zijn vertrouwelingen. Dus waar hebben we het nog over? Wat valt er te kiezen? Waarom nog naar de stembus gaan? Tenzij men voor de PJD is.
© Kees Beekmans / De Groene Amsterdammer
Geplaatst door Julien
Als je nu in Marokko zou zitten, op welke partij zou je dan stemmen?
Ik vraag me ook af waarom het stemgedrag van veel Marokkanen totaal anders is bij de Nederlandse verkiezingen. Het blijkt namelijk dat 'buitenlandse' Marokkanen vaak conservatief stemmen, zoals op de islamistische PJD, maar in Nederland stemmen ze weer progressief (SP, Groenlinks, PvdA). Op het eerste gezicht lijkt dat hypocriet, maar misschien heeft dit wel oorzaken?
Ik zou op een partij stemmen maar die bestaat helaas nog niet.
partij zou heten: BESTRIJD CORRUPTIE OF ANTI CORRUPTIE iets in die geest.
Er komt heel wat geld binnen in Marokko maar de bevolking profiteert er niet van.
Power to the people.
Ik was in Marokko tijdens de verkiezingen.
En ik heb toen 'Hizb 3Oumali gestemd' Een soort PvdA, althans dat leid ik af van hun partij naam... :argwaan: