Slinger
28-10-07, 09:32
Neanderthaler was blank met rood haar
Gepubliceerd: 27 oktober 2007, NRC
Door Hendrik Spiering
Rotterdam, 27 okt. Neanderthalers hadden hoogstwaarschijnlijk een blanke huid en rossig haar. Dit blijkt uit Neanderthal-DNA dat is gevonden in twee botten van deze ongeveer 30.000 jaar geleden uitgestorven naaste verwant van de moderne mens.
http://www.nrc.nl/multimedia/archive/00194/Neanderthaler_was_b_194222d.jpg
Hedendaagse roodharigen.
foto maarten hartman/hh
Het onderzoek door een internationaal team van specialisten is deze week vervroegd gepubliceerd door Science (Sciencexpress, 25 oktober).De genetici zijn er in geslaagd uit beide botten (een uit het Italiaanse Monti Lessini en een uit het Spaanse El Sidron) cruciale delen van het gen MC1R te isoleren. MC1R is belangrijk voor huidskleur en haarkleur. Een verminderde werkzaamheid van het gen door een mutatie zorgt voor een blanke huid en rood haar zoals relatief veel voorkomt bij Europeanen. Hoe blank en hoe rossig ze zijn hangt af van welk ander allel ze in hun genoom hebben: heterozygoten (met twee verschillende genvarianten) zijn donkerder dan homozygoten (met alleen het gemuteerde gen).
De mutatie die nu bij Neanderthalers is aangetroffen is een andere dan bij moderne Europeanen voorkomt. Maar bij testen in celcultuur bleek deze mutatie wel te leiden tot een verminderde werkzaamheid, die niet te onderscheiden is van het effect van de moderne Europese mutatie.
Het is dus niet zo dat Europeanen met een blanke huid en rood haar die kenmerken te danken hebben aan een Neanderthal-gen. Die ontlening aan de Neanderthalers was wel eens voorgesteld door onderzoekers die menen dat de moderne mensen en Neanderthalers tot de zelfde soort behoorden en daarom ook veel genen uitwisselden. De gedachte van ontlening kwam op omdat het leefgebied van de Neanderthalers beperkt was tot Europa en West-Azië.
Algemeen wordt aangenomen dat een blanke huid een aanpassing is aan het leven op hogere breedtegraden, met minder zon: zonder blanke huid zouden de Europeanen met zo weinig zon te weinig vitamine D aanmaken en ernstig gaan lijden aan de Engelse ziekte (rachitis). Ongetwijfeld hebben de Neanderthalers hun gemuteerde gen aan dezelfde noodzaak te danken.
Hoe blank de Neanderthalers precies waren en hoe rood hun haar nu echt was, is niet bekend. Want door de mogelijkheid van vervuiling met modern DNA kon niet met zekerheid worden vastgesteld of in de Neanderthalbotten ook het gewone ongemuteerde standaardgen MC1R voor een donkere huid en donker haar in de botten aanwezig was. Het is wel gevonden, maar het kan van moderne mensen afkomstig zijn. Vervuiling met modern DNA is het grootste gevaar van dit soort onderzoek.
Gepubliceerd: 27 oktober 2007, NRC
Door Hendrik Spiering
Rotterdam, 27 okt. Neanderthalers hadden hoogstwaarschijnlijk een blanke huid en rossig haar. Dit blijkt uit Neanderthal-DNA dat is gevonden in twee botten van deze ongeveer 30.000 jaar geleden uitgestorven naaste verwant van de moderne mens.
http://www.nrc.nl/multimedia/archive/00194/Neanderthaler_was_b_194222d.jpg
Hedendaagse roodharigen.
foto maarten hartman/hh
Het onderzoek door een internationaal team van specialisten is deze week vervroegd gepubliceerd door Science (Sciencexpress, 25 oktober).De genetici zijn er in geslaagd uit beide botten (een uit het Italiaanse Monti Lessini en een uit het Spaanse El Sidron) cruciale delen van het gen MC1R te isoleren. MC1R is belangrijk voor huidskleur en haarkleur. Een verminderde werkzaamheid van het gen door een mutatie zorgt voor een blanke huid en rood haar zoals relatief veel voorkomt bij Europeanen. Hoe blank en hoe rossig ze zijn hangt af van welk ander allel ze in hun genoom hebben: heterozygoten (met twee verschillende genvarianten) zijn donkerder dan homozygoten (met alleen het gemuteerde gen).
De mutatie die nu bij Neanderthalers is aangetroffen is een andere dan bij moderne Europeanen voorkomt. Maar bij testen in celcultuur bleek deze mutatie wel te leiden tot een verminderde werkzaamheid, die niet te onderscheiden is van het effect van de moderne Europese mutatie.
Het is dus niet zo dat Europeanen met een blanke huid en rood haar die kenmerken te danken hebben aan een Neanderthal-gen. Die ontlening aan de Neanderthalers was wel eens voorgesteld door onderzoekers die menen dat de moderne mensen en Neanderthalers tot de zelfde soort behoorden en daarom ook veel genen uitwisselden. De gedachte van ontlening kwam op omdat het leefgebied van de Neanderthalers beperkt was tot Europa en West-Azië.
Algemeen wordt aangenomen dat een blanke huid een aanpassing is aan het leven op hogere breedtegraden, met minder zon: zonder blanke huid zouden de Europeanen met zo weinig zon te weinig vitamine D aanmaken en ernstig gaan lijden aan de Engelse ziekte (rachitis). Ongetwijfeld hebben de Neanderthalers hun gemuteerde gen aan dezelfde noodzaak te danken.
Hoe blank de Neanderthalers precies waren en hoe rood hun haar nu echt was, is niet bekend. Want door de mogelijkheid van vervuiling met modern DNA kon niet met zekerheid worden vastgesteld of in de Neanderthalbotten ook het gewone ongemuteerde standaardgen MC1R voor een donkere huid en donker haar in de botten aanwezig was. Het is wel gevonden, maar het kan van moderne mensen afkomstig zijn. Vervuiling met modern DNA is het grootste gevaar van dit soort onderzoek.