Qaiys
13-11-07, 11:44
http://www.nrc.nl/multimedia/archive/00195/Het_Nederlandse_of_195807a.jpeg
Nederlanders op patrouille in de Baluchi vallei in Uruzgan. (Foto Reuters, Goran Tomasevic)
Ja, zo wordt Uruzgan dus een tweede Vietnam
De geschiedenis toont aan dat de inktvlekmethode desastreus uitpakt als de tegenstand goed is georganiseerd
Gepubliceerd: 5 november 2007 00:00 | Gewijzigd: 7 november 2007 13:47
Minister Koenders schijnt de inktvlekmethode als een aantrekkelijk model te zien. Als het verleden iets zegt over de toekomst, dan belooft dat weinig goeds.
Door Oscar Salemink
Twee weken geleden confereerde de NAVO in Noordwijk over vraagstukken van alliantie en (gebrek aan) solidariteit met betrekking tot ISAF. Dat is een heel andere situatie dan men hoopte te creëren toen men aan de missie begon – een missie die vooral een ‘opbouwkarakter’ zou hebben waarbij veiligheid gecreëerd zou worden via de zogeheten ‘inktvlekmethode’.
Hoewel er in openbare bronnen weinig informatie over die tactiek te vinden is, verbaast het mij niet dat de methode een mislukking blijkt te zijn. Dat heeft vooral te maken met problemen rond die inktvlekmethode zélf.
Ik heb de ‘inktvlekmethode’ bestudeerd in de locatie waar die is ontwikkeld en toegepast, namelijk in Vietnam. Dat was een langetermijnonderzoek over de relatie tussen etnografische kennis over lokale samenlevingen en culturen enerzijds, en economische, politieke en militaire belangen anderzijds. Na 1890 was de inktvlek nog een olievlek (tache d’huile) maar het principe – dat de vlek zich concentrisch verspreidt vanaf het punt waar de druppel is gevallen – is hetzelfde.
Deze tactiek was ontwikkeld door kolonel Gallieni – die in 1914 als maarschalk roem zou verwerven als de verdediger van Parijs – en werd met succes toegepast bij het neerslaan van tegenstand tegen de Franse onderwerping van Vietnam. Hij bedacht dat de koloniale troepen te gering in aantal waren om een uitgebreid, ontoegankelijk gebied effectief te controleren, en dat het daarom nodig was om gebruik te maken van lokale conflicten.
De koloniale orde, die het gevolg was van een olievlekmethode die zich baseerde op ondersteuning en bewapening van de ene groep ten koste van de andere, werkte zolang het Franse koloniale bewind relatief stevig in het zadel zat. Toen na de Tweede Wereldoorlog serieuze gewapende oppositie opkwam van de kant van de communistische Vietminh bleek de zwakte van de inktvlekmethode, want die creëert niet alleen medestanders maar ook ontevredenen en tegenstanders. Wanneer die tegenstanders gesteund en bewapend worden, of wanneer een vijand die grote groep ontevredenen weet te mobiliseren, dan slaat het militaire voordeel om in een nadeel. Het is dan ook geen toeval dat de Franse aftocht uit Vietnam werd gemarkeerd door twee militaire nederlagen in multi-etnische berggebieden – Diên Biên Phu in het noorden en An Khê in het Centraal Hoogland – wat tevens het failliet van de tache d’huile betekende.
Tijdens de ‘Amerikaanse’ Vietnamoorlog introduceerden de Amerikaanse Special Forces vanaf 1960 de inkspot-methode in het multi-etnische Centraal Hoogland van Vietnam, op een moment dat de communisten dat gebied dreigden over te nemen. Het programma bestond uit het bewapenen van tribale groepen – zogeheten Montagnards – die hun eigen dorpen dienden te verdedigen en uit kleine mobiele eenheden die de strijders te hulp moesten komen als een dorp werd aangevallen. Ook tot het programma hoorden kleine ontwikkelingsprojecten om een reden te geven om voor te strijden. De inkspot-methode bestond eruit dat vanuit veilige dorpen een steeds groter gebied zou worden gepacificeerd.
Het programma was in het begin succesvol tegen de Vietcong, maar zette de tribale groepen ook op tegen de – door de VS gesteunde – Zuid-Vietnamese autoriteiten waardoor het politiek niet houdbaar was. Toen zich tussen 1963 en 1965 een serie tribale opstanden tegen het Zuid-Vietnamese regime had afgespeeld in Special Forces-kampen, werd het programma ontbonden. De Special Forces werden deel van het reguliere Amerikaanse leger en de Montagnards werden deel van het reguliere Zuid-Vietnamese leger en tegen hun zin ingezet buiten hun eigen leefgebied.
De militaire voordelen die waren behaald, werden tenietgedaan omdat die gebaseerd waren op een verdeel- en heersbeleid dat politiek niet houdbaar bleek omdat de Amerikanen rekening moesten houden met de soevereiniteit van de Zuid-Vietnamese staat. Het failliet van de inkspot werd pijnlijk duidelijk toen in maart 1975 het Zuid-Vietnamese leger grote nederlagen leed in het strategisch Centrale Hoogland, als voorbode op de val van Saigon op 30 april 1975.
Het beeld van de inktvlekmethode dat hieruit oprijst, suggereert dat het deels succesvol kan zijn, als lokale groepen onder bescherming van een externe militaire macht worden bewapend tegen andere groepen, en iets hebben om voor te vechten. Zodra die externe macht – een koloniaal leger of buitenlandse interventiemacht – zich terugtrekt, of zodra er serieuze politieke en militaire tegenstand komt, werkt de methode niet. Integendeel: dan blijkt dat deze methode veel vijanden maakt, en daarmee zichzelf verslaat.
Historisch gezien is deze dubieuze methode alleen ‘succesvol’ geweest door verdeeldheid te zaaien en zolang een externe macht onbetwist militair dominant is – hetgeen in Afghanistan niet het geval is. Over de lange termijn heeft de inktvlekmethode desastreuze gevolgen voor de harmonie tussen bevolkingsgroepen.
Ik weet niet wat de Nederlandse legerleiding en het kabinet bezield heeft om troepen met een dergelijke tactiek naar Afghanistan te sturen. Vermoedelijk interpreteert men de wereld in termen van goed (Karzai) en kwaad (de Talibaan) zonder zich rekenschap te geven van de complexiteit van lokale relaties – zoals ook de Amerikanen in Vietnam meenden dat zij en hun bondgenoten ‘goed’ waren en daarom de hearts and minds zouden winnen. Een kostbare illusie.
Indien de legerleiding iets anders bedoelt met ‘inktvlek’, dan is het hoog tijd om daarover meer duidelijkheid te scheppen dan twee zinnen in beleidsdocumenten. Het schijnt namelijk dat de nieuwe minister voor Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders de inktvlekken en provinciale reconstructieteams in Uruzgan als aantrekkelijk model ziet. Als het verleden iets zegt over de toekomst dan belooft dat niet veel goeds.
Een cynicus zou vaststellen dat ook de Talibaan begonnen zijn een inktvlekstrategie te hanteren. Want Talibaan-strijders hebben sinds september veel terrein gewonnen rond Deh Rawood in Uruzgan.
Zoals een woordvoerder van Defensie zegt: „Het lijkt erop dat de Talibaan hun invloed rond Deh Rawood op deze manier willen vergroten.”
De gewonnen invloed gaat hand in hand met een verheviging van geweld. Defensie meldt dat in en rond Deh Rawood de voorbije weken zeker negentien burgers zijn vermoord. Vermoedelijk heeft de Talibaan hen vermoord wegens samenwerking met buitenlandse troepen of de regering.
Verwacht wordt dat het Nederlandse kabinet uiterlijk volgende maand beslist over verlenging van de missie. Portugal heeft vorige week laten weten zijn troepen vanaf volgend jaar augustus uit Zuid-Afghanistan terug te trekken.
http://www.nrc.nl/opinie/article809021.ece/Ja%2C_zo_wordt_Uruzgan_dus_een_tweede_Vietnam
Nederlanders op patrouille in de Baluchi vallei in Uruzgan. (Foto Reuters, Goran Tomasevic)
Ja, zo wordt Uruzgan dus een tweede Vietnam
De geschiedenis toont aan dat de inktvlekmethode desastreus uitpakt als de tegenstand goed is georganiseerd
Gepubliceerd: 5 november 2007 00:00 | Gewijzigd: 7 november 2007 13:47
Minister Koenders schijnt de inktvlekmethode als een aantrekkelijk model te zien. Als het verleden iets zegt over de toekomst, dan belooft dat weinig goeds.
Door Oscar Salemink
Twee weken geleden confereerde de NAVO in Noordwijk over vraagstukken van alliantie en (gebrek aan) solidariteit met betrekking tot ISAF. Dat is een heel andere situatie dan men hoopte te creëren toen men aan de missie begon – een missie die vooral een ‘opbouwkarakter’ zou hebben waarbij veiligheid gecreëerd zou worden via de zogeheten ‘inktvlekmethode’.
Hoewel er in openbare bronnen weinig informatie over die tactiek te vinden is, verbaast het mij niet dat de methode een mislukking blijkt te zijn. Dat heeft vooral te maken met problemen rond die inktvlekmethode zélf.
Ik heb de ‘inktvlekmethode’ bestudeerd in de locatie waar die is ontwikkeld en toegepast, namelijk in Vietnam. Dat was een langetermijnonderzoek over de relatie tussen etnografische kennis over lokale samenlevingen en culturen enerzijds, en economische, politieke en militaire belangen anderzijds. Na 1890 was de inktvlek nog een olievlek (tache d’huile) maar het principe – dat de vlek zich concentrisch verspreidt vanaf het punt waar de druppel is gevallen – is hetzelfde.
Deze tactiek was ontwikkeld door kolonel Gallieni – die in 1914 als maarschalk roem zou verwerven als de verdediger van Parijs – en werd met succes toegepast bij het neerslaan van tegenstand tegen de Franse onderwerping van Vietnam. Hij bedacht dat de koloniale troepen te gering in aantal waren om een uitgebreid, ontoegankelijk gebied effectief te controleren, en dat het daarom nodig was om gebruik te maken van lokale conflicten.
De koloniale orde, die het gevolg was van een olievlekmethode die zich baseerde op ondersteuning en bewapening van de ene groep ten koste van de andere, werkte zolang het Franse koloniale bewind relatief stevig in het zadel zat. Toen na de Tweede Wereldoorlog serieuze gewapende oppositie opkwam van de kant van de communistische Vietminh bleek de zwakte van de inktvlekmethode, want die creëert niet alleen medestanders maar ook ontevredenen en tegenstanders. Wanneer die tegenstanders gesteund en bewapend worden, of wanneer een vijand die grote groep ontevredenen weet te mobiliseren, dan slaat het militaire voordeel om in een nadeel. Het is dan ook geen toeval dat de Franse aftocht uit Vietnam werd gemarkeerd door twee militaire nederlagen in multi-etnische berggebieden – Diên Biên Phu in het noorden en An Khê in het Centraal Hoogland – wat tevens het failliet van de tache d’huile betekende.
Tijdens de ‘Amerikaanse’ Vietnamoorlog introduceerden de Amerikaanse Special Forces vanaf 1960 de inkspot-methode in het multi-etnische Centraal Hoogland van Vietnam, op een moment dat de communisten dat gebied dreigden over te nemen. Het programma bestond uit het bewapenen van tribale groepen – zogeheten Montagnards – die hun eigen dorpen dienden te verdedigen en uit kleine mobiele eenheden die de strijders te hulp moesten komen als een dorp werd aangevallen. Ook tot het programma hoorden kleine ontwikkelingsprojecten om een reden te geven om voor te strijden. De inkspot-methode bestond eruit dat vanuit veilige dorpen een steeds groter gebied zou worden gepacificeerd.
Het programma was in het begin succesvol tegen de Vietcong, maar zette de tribale groepen ook op tegen de – door de VS gesteunde – Zuid-Vietnamese autoriteiten waardoor het politiek niet houdbaar was. Toen zich tussen 1963 en 1965 een serie tribale opstanden tegen het Zuid-Vietnamese regime had afgespeeld in Special Forces-kampen, werd het programma ontbonden. De Special Forces werden deel van het reguliere Amerikaanse leger en de Montagnards werden deel van het reguliere Zuid-Vietnamese leger en tegen hun zin ingezet buiten hun eigen leefgebied.
De militaire voordelen die waren behaald, werden tenietgedaan omdat die gebaseerd waren op een verdeel- en heersbeleid dat politiek niet houdbaar bleek omdat de Amerikanen rekening moesten houden met de soevereiniteit van de Zuid-Vietnamese staat. Het failliet van de inkspot werd pijnlijk duidelijk toen in maart 1975 het Zuid-Vietnamese leger grote nederlagen leed in het strategisch Centrale Hoogland, als voorbode op de val van Saigon op 30 april 1975.
Het beeld van de inktvlekmethode dat hieruit oprijst, suggereert dat het deels succesvol kan zijn, als lokale groepen onder bescherming van een externe militaire macht worden bewapend tegen andere groepen, en iets hebben om voor te vechten. Zodra die externe macht – een koloniaal leger of buitenlandse interventiemacht – zich terugtrekt, of zodra er serieuze politieke en militaire tegenstand komt, werkt de methode niet. Integendeel: dan blijkt dat deze methode veel vijanden maakt, en daarmee zichzelf verslaat.
Historisch gezien is deze dubieuze methode alleen ‘succesvol’ geweest door verdeeldheid te zaaien en zolang een externe macht onbetwist militair dominant is – hetgeen in Afghanistan niet het geval is. Over de lange termijn heeft de inktvlekmethode desastreuze gevolgen voor de harmonie tussen bevolkingsgroepen.
Ik weet niet wat de Nederlandse legerleiding en het kabinet bezield heeft om troepen met een dergelijke tactiek naar Afghanistan te sturen. Vermoedelijk interpreteert men de wereld in termen van goed (Karzai) en kwaad (de Talibaan) zonder zich rekenschap te geven van de complexiteit van lokale relaties – zoals ook de Amerikanen in Vietnam meenden dat zij en hun bondgenoten ‘goed’ waren en daarom de hearts and minds zouden winnen. Een kostbare illusie.
Indien de legerleiding iets anders bedoelt met ‘inktvlek’, dan is het hoog tijd om daarover meer duidelijkheid te scheppen dan twee zinnen in beleidsdocumenten. Het schijnt namelijk dat de nieuwe minister voor Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders de inktvlekken en provinciale reconstructieteams in Uruzgan als aantrekkelijk model ziet. Als het verleden iets zegt over de toekomst dan belooft dat niet veel goeds.
Een cynicus zou vaststellen dat ook de Talibaan begonnen zijn een inktvlekstrategie te hanteren. Want Talibaan-strijders hebben sinds september veel terrein gewonnen rond Deh Rawood in Uruzgan.
Zoals een woordvoerder van Defensie zegt: „Het lijkt erop dat de Talibaan hun invloed rond Deh Rawood op deze manier willen vergroten.”
De gewonnen invloed gaat hand in hand met een verheviging van geweld. Defensie meldt dat in en rond Deh Rawood de voorbije weken zeker negentien burgers zijn vermoord. Vermoedelijk heeft de Talibaan hen vermoord wegens samenwerking met buitenlandse troepen of de regering.
Verwacht wordt dat het Nederlandse kabinet uiterlijk volgende maand beslist over verlenging van de missie. Portugal heeft vorige week laten weten zijn troepen vanaf volgend jaar augustus uit Zuid-Afghanistan terug te trekken.
http://www.nrc.nl/opinie/article809021.ece/Ja%2C_zo_wordt_Uruzgan_dus_een_tweede_Vietnam