Wizdom
22-03-08, 19:30
Red uw beleggingsverzekering
ERICA VERDEGAAL
Een studie van de Autoriteit Financiële Markten toont dat de kosten van beleggingsverzekeringen vaak buiten proporties zijn. Wat kunnen de miljoenen polishouders doen?
Heeft u een beleggingshypotheek, een lijfrentepolis met aandelen of zo'n beleggings- of (studie)spaarplan met een mooie naam? U weet wel, zo'n product waarvoor u maandelijks of jaarlijks automatisch een inleg betaalt, minimaal vijftien jaar lang? Dat is waarschijnlijk een beleggingsverzekering. En dat is niet zo best.
Dit blijkt uit een 'schokkende' verkenning van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM). Die concludeerde dat beleggingsverzekeringen complex, ondoorzichtig en relatief duur zijn. De verzekeraars die dergelijke producten verkopen handelen maar in beperkte mate in het belang van de belegger, terwijl de informatie die verstrekt wordt onvolledig, ontoereikend en zelfs soms onjuist is. Minister Zalm noemde deze week de uitkomsten van het onderzoek 'zorgwekkend'. En terecht: verzekeraars berekenen veelal zulke hoge kosten voor beleggingsverzekeringen, dat u vrijwel nooit winst op uw inleg zult maken.
Het is tijd voor de waarheid voor de talloze Nederlanders die samen miljoenen beleggingsverzekeringen hebben lopen. Veel mensen beseffen dat nog niet. Een beleggingsverzekering noemt zich namelijk vaak niet 'polis', maar verschuilt zich achter eufemismen als Koersplan, Toekomstplan, Kapitaalplan, Rendementplan, Financieel Vrijheids Plan, MultiLeven Opgroei Plan, Balansplan of Leven Combinatie Plan. 'Elke maand verdwijnt een groot deel van de inleg daarop in de zakken van verzekeraars', weet Johan Mulder. Hij is de ex-secretaris van de Stichting Koersplandewegkwijt, dat al jaren juridisch strijdt voor 7000 gedupeerde Koersplanbeleggers ( Aegon ) met samen 10.362 polissen. Vorig jaar trok Aegon euro 200 mln uit om individuele Koersplanklanten te
compenseren, maar Koersplandewegkwijt vindt dit niet genoeg.
Nu heeft Mulder zich, onder begeleiding van Steinbusch Advies & Recherche (SAR), een recherchebureau dat gespecialiseerd is in economische fraude, gestort op álle beleggingsverzekeringen. Met een kostenvoorbeeld verduidelijkt hij de noodzaak daarvan. 'Je legt bijvoorbeeld maandelijks euro 88,49 in . Daarvan gaat euro 6,64 provisie af voor de tussenpersoon en euro 2,46 voor aan- en verkoop van aandelen. De resterende euro 79,40 gaat in een beleggingsfonds.' Maar, zegt hij, van je beleggingseenheden wordt ook elke maand weer wat verkocht om andere kosten te dekken. Mulder: 'En daar gaan we weer: eerste kosten euro 2,80, afsluitprovisie euro 6,37 en doorlopende kosten euro 4,73. In dit voorbeeld verdwijnt maandelijks 25 procent van je inleg, maar het kan ook 30, 40 of soms 50 procent zijn.'
Rookgordijn
Wie nu geschrokken de kosten van zijn eigen beleggingsplan wil zien, stuit waarschijnlijk op een ondoordringbaar rookgordijn. 'Kleine polislettertjes lezen helpt niet', weet René Boosten, penningmeester van Koersplandewegkwijt. 'Bij Koersplan heeft in alle brochures, polissen en polisvoorwaarden vanaf 1989 tot en met 1998 nooit een letter gestaan over de risicoverzekering en de maandelijkse kosten daarvan. We hebben veel tijd en specialistische hulp nodig gehad om het product te analyseren.'
Ook financieel adviseur Paul Schoo, eigenaar van de pensioenrekensite Spaarbox.nl, vindt de polisvoorwaarden van beleggingsverzekeringen 'buitengewoon oncontroleerbaar'. 'Als je een beleggingspolis afkoopt, mag de verzekeraar gewoon bepaalde kosten achterhouden, zonder die te specificeren.' Ook wijst Schoo op duistere hoeken in de nieuwe financiële bijsluiter. 'De kosten van beleggen in subfondsen hoeft men niet in beeld te brengen. Als leek kom je daar dus niet uit.' Maar nog meer dan onduidelijke kosten vreest Schoo de koersrisico's van beleggingsverzekeringen. 'Na een koersdip van 10% op twee derde van je spaarperiode moet je maandlast verdrievoudigen om je eindkapitaal nog te kunnen halen. Tachtig procent van de mensen kan zo'n risico nooit dragen.'
Kunt u dit zwaard van Damocles ontwijken? Soms heeft klagen bij het Klachteninstituut Verzekeringen zin. Het jaarverslag 2005 vermeldt een vader die sinds 1993 maandelijks 100 gulden stortte in een studieverzekering voor zijn dochter. De tussenpersoon regelde een looptijd van 63 jaar, maar verzekerde dat de polis op elk moment kon worden beëindigd. Toen pa na twaalf jaar euro 6564 had ingelegd, bleek de polis maar euro 630 waard te zijn. Door bemiddeling van Ombudsman Verzekeringen Jan Wolter Wabeke werd de looptijd teruggebracht tot 30 jaar, waardoor de waarde tot euro 4729 steeg. Daarnaast betaalde de adviseur euro 600 uit coulance. Toch leent lang niet elke tegenvallende polis zich voor een succesvolle klacht, zegt Wabeke. 'Voor je hier aanklopt, moet je het bezwaar eerst concreet kenbaar hebben gemaakt aan je verzekeraar. Daarbij zien veel verzekerden zaken over het hoofd. Ten eerste moet je beseffen een verzekering te hebben gekocht en geen bankrekening. Die verzekering kost premie en die premie wordt dus niet belegd. Ten tweede is een verzekeringsproduct een langjarige overeenkomst, waarbij in het begin een hoop kosten van je inleg afgaan zoals provisie. Als je dan na vijf jaar zegt: "Ik hou ermee op", dan schop je het hele kostensysteem in de war. Ten derde kun je niet zomaar een beleggingsverlies afwentelen op je verzekeraar, want aan beleggen zitten goede en kwade kansen. Tot slot ga ik slechts over de totstandkoming en de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst en dus niet over de tarieven. Als je een dure auto koopt kun je later ook niet klagen dat je eigenlijk een goedkopere had gewild.'
'Eigenlijk kun je bar weinig doen', zegt financieel planner Kapé Breukelaar van Capital Consult. 'De situatie verschilt weliswaar per verzekeraar, maar meestal is het weinig zinvol om van maand- naar jaarbetaling te gaan, je inleg te minimaliseren of je polis premievrij te maken. De inhouding van kosten en provisie gaat meestal gewoon door.' Bij een studieplan valt afkoop te overwegen, vindt Breukelaar. 'Maar combineer je de polis met een hypotheek, dan kun je niet zomaar afkopen of minder inleggen, want je hebt een bepaalde waardeopbouw afgesproken.' Voortijdige afkoop kan trouwens ook leiden tot hoge kosten en inkomstenbelasting over het rendement.
Een laatste uitweg is de gerechtelijke aan-pak. Op 30 januari 2007 behandelt de Utrechtse rechtbank de zaak Koersplandewegkwijt versus Spaarbeleg/Aegon. Ook de Vereniging Consument&Geldzaken (C&G) heeft voor leden in diverse zaken schadevergoedingen van verzekeraars losgekregen, soms wel euro 10.000 per geval. Anton Weenink, juridisch adviseur van C&G wijst op de Europese Richtlijn uit 1992, die voorschrijft dat verzekeraars vooraf duidelijke en nauwkeurige informatie moeten verschaffen, ook over de kostenstructuur. 'Die regels hebben verzekeraars jarenlang aan hun laars gelapt. Volgens schatting treft dit minimaal drie miljoen polissen.'
Na de AFM-studie acht Johan Mulder de tijd rijp voor een 'megaoffensief'. Daarom biedt hij op www.platformaandelenlease.nl een voorbeeldbrief om de precieze kosten van beleggingspolissen op te vragen. Mulder: 'Als klant kun je dat eisen, maar je moet goed weten wat je vraagt.' Mulder roept op hem die informatie te mailen. De inventarisatie moet eerst leiden tot een representatief beeld van de kostensituatie bij beleggingspolissen. Daarna wil hij met SAR onderzoeken of wellicht strafbare feiten door verzekeraars zijn gepleegd. Mulder: 'Het is opvallend dat veel verzekeraars hoge kosten hebben, dat veelal belegd wordt in interne fondsen die minder goed presteren en dat je levensverzekeringspremie betaalt voor bijna niets, want als je overlijdt, krijgen je nabestaanden vaak niet meer dan de eigen inleg of het opgebouwde kapitaal. Ik vind het gemak waarmee verzekeraars decennialang beschikken over 20 tot zelfs 50% van de inleg van verzekerden, zonder dat die daar bewust mee akkoord zijn gegaan, onverteerbaar. Hier wordt al twintig jaar ten onrechte schandalig aan verdiend.'
Voorbeeld klaagbrief
Van www.platformaandelenlease.nl in het menu 'Sparen voor later' kunt u een voorbeeldbrief downloaden om de precieze kosten van beleggingspolissen op te vragen.
www.koersplandewegkwijt.nl,www.spaarbox.nl
© Het Financieele Dagblad
ERICA VERDEGAAL
Een studie van de Autoriteit Financiële Markten toont dat de kosten van beleggingsverzekeringen vaak buiten proporties zijn. Wat kunnen de miljoenen polishouders doen?
Heeft u een beleggingshypotheek, een lijfrentepolis met aandelen of zo'n beleggings- of (studie)spaarplan met een mooie naam? U weet wel, zo'n product waarvoor u maandelijks of jaarlijks automatisch een inleg betaalt, minimaal vijftien jaar lang? Dat is waarschijnlijk een beleggingsverzekering. En dat is niet zo best.
Dit blijkt uit een 'schokkende' verkenning van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM). Die concludeerde dat beleggingsverzekeringen complex, ondoorzichtig en relatief duur zijn. De verzekeraars die dergelijke producten verkopen handelen maar in beperkte mate in het belang van de belegger, terwijl de informatie die verstrekt wordt onvolledig, ontoereikend en zelfs soms onjuist is. Minister Zalm noemde deze week de uitkomsten van het onderzoek 'zorgwekkend'. En terecht: verzekeraars berekenen veelal zulke hoge kosten voor beleggingsverzekeringen, dat u vrijwel nooit winst op uw inleg zult maken.
Het is tijd voor de waarheid voor de talloze Nederlanders die samen miljoenen beleggingsverzekeringen hebben lopen. Veel mensen beseffen dat nog niet. Een beleggingsverzekering noemt zich namelijk vaak niet 'polis', maar verschuilt zich achter eufemismen als Koersplan, Toekomstplan, Kapitaalplan, Rendementplan, Financieel Vrijheids Plan, MultiLeven Opgroei Plan, Balansplan of Leven Combinatie Plan. 'Elke maand verdwijnt een groot deel van de inleg daarop in de zakken van verzekeraars', weet Johan Mulder. Hij is de ex-secretaris van de Stichting Koersplandewegkwijt, dat al jaren juridisch strijdt voor 7000 gedupeerde Koersplanbeleggers ( Aegon ) met samen 10.362 polissen. Vorig jaar trok Aegon euro 200 mln uit om individuele Koersplanklanten te
compenseren, maar Koersplandewegkwijt vindt dit niet genoeg.
Nu heeft Mulder zich, onder begeleiding van Steinbusch Advies & Recherche (SAR), een recherchebureau dat gespecialiseerd is in economische fraude, gestort op álle beleggingsverzekeringen. Met een kostenvoorbeeld verduidelijkt hij de noodzaak daarvan. 'Je legt bijvoorbeeld maandelijks euro 88,49 in . Daarvan gaat euro 6,64 provisie af voor de tussenpersoon en euro 2,46 voor aan- en verkoop van aandelen. De resterende euro 79,40 gaat in een beleggingsfonds.' Maar, zegt hij, van je beleggingseenheden wordt ook elke maand weer wat verkocht om andere kosten te dekken. Mulder: 'En daar gaan we weer: eerste kosten euro 2,80, afsluitprovisie euro 6,37 en doorlopende kosten euro 4,73. In dit voorbeeld verdwijnt maandelijks 25 procent van je inleg, maar het kan ook 30, 40 of soms 50 procent zijn.'
Rookgordijn
Wie nu geschrokken de kosten van zijn eigen beleggingsplan wil zien, stuit waarschijnlijk op een ondoordringbaar rookgordijn. 'Kleine polislettertjes lezen helpt niet', weet René Boosten, penningmeester van Koersplandewegkwijt. 'Bij Koersplan heeft in alle brochures, polissen en polisvoorwaarden vanaf 1989 tot en met 1998 nooit een letter gestaan over de risicoverzekering en de maandelijkse kosten daarvan. We hebben veel tijd en specialistische hulp nodig gehad om het product te analyseren.'
Ook financieel adviseur Paul Schoo, eigenaar van de pensioenrekensite Spaarbox.nl, vindt de polisvoorwaarden van beleggingsverzekeringen 'buitengewoon oncontroleerbaar'. 'Als je een beleggingspolis afkoopt, mag de verzekeraar gewoon bepaalde kosten achterhouden, zonder die te specificeren.' Ook wijst Schoo op duistere hoeken in de nieuwe financiële bijsluiter. 'De kosten van beleggen in subfondsen hoeft men niet in beeld te brengen. Als leek kom je daar dus niet uit.' Maar nog meer dan onduidelijke kosten vreest Schoo de koersrisico's van beleggingsverzekeringen. 'Na een koersdip van 10% op twee derde van je spaarperiode moet je maandlast verdrievoudigen om je eindkapitaal nog te kunnen halen. Tachtig procent van de mensen kan zo'n risico nooit dragen.'
Kunt u dit zwaard van Damocles ontwijken? Soms heeft klagen bij het Klachteninstituut Verzekeringen zin. Het jaarverslag 2005 vermeldt een vader die sinds 1993 maandelijks 100 gulden stortte in een studieverzekering voor zijn dochter. De tussenpersoon regelde een looptijd van 63 jaar, maar verzekerde dat de polis op elk moment kon worden beëindigd. Toen pa na twaalf jaar euro 6564 had ingelegd, bleek de polis maar euro 630 waard te zijn. Door bemiddeling van Ombudsman Verzekeringen Jan Wolter Wabeke werd de looptijd teruggebracht tot 30 jaar, waardoor de waarde tot euro 4729 steeg. Daarnaast betaalde de adviseur euro 600 uit coulance. Toch leent lang niet elke tegenvallende polis zich voor een succesvolle klacht, zegt Wabeke. 'Voor je hier aanklopt, moet je het bezwaar eerst concreet kenbaar hebben gemaakt aan je verzekeraar. Daarbij zien veel verzekerden zaken over het hoofd. Ten eerste moet je beseffen een verzekering te hebben gekocht en geen bankrekening. Die verzekering kost premie en die premie wordt dus niet belegd. Ten tweede is een verzekeringsproduct een langjarige overeenkomst, waarbij in het begin een hoop kosten van je inleg afgaan zoals provisie. Als je dan na vijf jaar zegt: "Ik hou ermee op", dan schop je het hele kostensysteem in de war. Ten derde kun je niet zomaar een beleggingsverlies afwentelen op je verzekeraar, want aan beleggen zitten goede en kwade kansen. Tot slot ga ik slechts over de totstandkoming en de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst en dus niet over de tarieven. Als je een dure auto koopt kun je later ook niet klagen dat je eigenlijk een goedkopere had gewild.'
'Eigenlijk kun je bar weinig doen', zegt financieel planner Kapé Breukelaar van Capital Consult. 'De situatie verschilt weliswaar per verzekeraar, maar meestal is het weinig zinvol om van maand- naar jaarbetaling te gaan, je inleg te minimaliseren of je polis premievrij te maken. De inhouding van kosten en provisie gaat meestal gewoon door.' Bij een studieplan valt afkoop te overwegen, vindt Breukelaar. 'Maar combineer je de polis met een hypotheek, dan kun je niet zomaar afkopen of minder inleggen, want je hebt een bepaalde waardeopbouw afgesproken.' Voortijdige afkoop kan trouwens ook leiden tot hoge kosten en inkomstenbelasting over het rendement.
Een laatste uitweg is de gerechtelijke aan-pak. Op 30 januari 2007 behandelt de Utrechtse rechtbank de zaak Koersplandewegkwijt versus Spaarbeleg/Aegon. Ook de Vereniging Consument&Geldzaken (C&G) heeft voor leden in diverse zaken schadevergoedingen van verzekeraars losgekregen, soms wel euro 10.000 per geval. Anton Weenink, juridisch adviseur van C&G wijst op de Europese Richtlijn uit 1992, die voorschrijft dat verzekeraars vooraf duidelijke en nauwkeurige informatie moeten verschaffen, ook over de kostenstructuur. 'Die regels hebben verzekeraars jarenlang aan hun laars gelapt. Volgens schatting treft dit minimaal drie miljoen polissen.'
Na de AFM-studie acht Johan Mulder de tijd rijp voor een 'megaoffensief'. Daarom biedt hij op www.platformaandelenlease.nl een voorbeeldbrief om de precieze kosten van beleggingspolissen op te vragen. Mulder: 'Als klant kun je dat eisen, maar je moet goed weten wat je vraagt.' Mulder roept op hem die informatie te mailen. De inventarisatie moet eerst leiden tot een representatief beeld van de kostensituatie bij beleggingspolissen. Daarna wil hij met SAR onderzoeken of wellicht strafbare feiten door verzekeraars zijn gepleegd. Mulder: 'Het is opvallend dat veel verzekeraars hoge kosten hebben, dat veelal belegd wordt in interne fondsen die minder goed presteren en dat je levensverzekeringspremie betaalt voor bijna niets, want als je overlijdt, krijgen je nabestaanden vaak niet meer dan de eigen inleg of het opgebouwde kapitaal. Ik vind het gemak waarmee verzekeraars decennialang beschikken over 20 tot zelfs 50% van de inleg van verzekerden, zonder dat die daar bewust mee akkoord zijn gegaan, onverteerbaar. Hier wordt al twintig jaar ten onrechte schandalig aan verdiend.'
Voorbeeld klaagbrief
Van www.platformaandelenlease.nl in het menu 'Sparen voor later' kunt u een voorbeeldbrief downloaden om de precieze kosten van beleggingspolissen op te vragen.
www.koersplandewegkwijt.nl,www.spaarbox.nl
© Het Financieele Dagblad