Joesoef
29-03-08, 09:50
Zak met rijst niet meer te betalen
Door GERBEN VAN ’T HOF
ROTTERDAM - De wereldwijde vraag naar rijst, maïs, granen en spijsolie is zo groot dat de prijzen explosief stijgen.
Hoge prijzen voor rijst. Voor veel mensen in derdewereldlanden wordt het te veel. FOTO EPA
Voor veel mensen in derdewereldlanden is hun dagelijkse maaltijd daardoor niet meer te betalen.
,,We moeten de huidige prijsstijgingen zien als een waarschuwing,'' zegt Niek Koning, landbouweconoom aan de Wageningen Universiteit. ,,Honger is tot nu toe vrijwel altijd het gevolg van armoede en niet van schaarste. Maar dat kan het wel worden als er niet snel wordt geïnvesteerd in nieuwe landbouwtechnieken.''
Dertig jaar lang bleven de grondstoffenprijzen vrijwel stabiel, onder meer door voedselvoorraden aan te leggen. Maar door de stijgende vraag naar grondstoffen is van die voorraden weinig meer over.
Wat een kilo maïs, een zak soja of een blik bakolie kost, wordt vastgesteld op de grondstoffenbeurzen in onder meer Chicago, Tokio en Hannover. De handelshuizen noteren aan de lopende band klinkende slotkoersen. Alleen al de prijs van graan is het afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Een goede zaak voor de beurshandelaren, maar een slechte zaak voor mensen met weinig geld.
Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO zijn in 36 landen - waarvan 21 in Afrika - enkele producten zo duur geworden dat ze voor veel mensen niet meer zijn te betalen. Het gevolg zijn massale demonstraties en zelfs voedselrellen.
De enorme prijsstijgingen hebben een aantal oorzaken. De beschikbare hoeveelheid grondstoffen is beperkt, terwijl de wereldbevolking alleen maar toeneemt. De verwachting is dat het aantal mensen van ruim zes miljard nu naar meer dan negen miljard in 2050 zal zijn gestegen. Al die monden moeten gevoed.
De welvaartsgroei in landen als China en India beïnvloedt de prijs van grondstoffen eveneens. Door de economische opleving kunnen steeds meer inwoners het zich veroorloven om een duur product als vlees te kopen. Maar voor elke 450 gram rundvlees bijvoorbeeld, moet de koe 3,5 kilo granen eten. Die granen kunnen dus niet door mensen worden geconsumeerd.
Veel grondstoffen verdwijnen ook nog eens in de bandstoftanks van auto's. De vraag naar biobrandstof blijft almaar groeien, waardoor graan, palmolie, maïs, suikerriet en soja niet belanden bij hongerige mensen, maar bij raffinaderijen.
Verder worden de kosten voor onder meer brandstof of kunstmest doorberekend in de voedselprijzen. Omdat olie en kunstmest duurder zijn geworden, is voedsel dat ook.
Zal de voedselprijs blijven stijgen? Koning denkt van niet. Hij zag een aantal factoren die daaraan bijdragen al eerder de revue passeren. ,,In de jaren '70 was eveneens sprake van een explosieve bevolkingstoename en ook toen stegen de inkomens in veel landen sterk. De vraag naar sommige voedelproducten was groter dan het aanbod, wat de prijzen opdreef. Geleidelijk zijn die toen ook weer gezakt.''
Een vereiste is volgens Koning wel dat boeren efficiënter gaan produceren. ,,De hoeveelheid vruchtbare landbouwgrond is beperkt. De grond die voorhanden is, moet dus optimaal worden benut.''
Ook ontwikkelingsorganisaties en overheden beginnen in te zien dat voedsel alleen betaalbaar kan blijven door investeringen in de landbouw, stelt Madelon Meijer van hulporganisatie Oxfam Novib. ,,En dat is vrij uniek. Het ondersteunen en opleiden van arme boeren is voor de lange termijn het beste.'' Volgens haar zijn boeren bijvoorbeeld geholpen met informatie over het klimaat, zodat ze leren daarop in te spelen. Sommige landen kampen met droogte terwijl andere juist worden geteisterd door overstromingen waardoor oogsten mislukken.
Ook mislukken oogsten doordat boeren te weinig kennis hebben over plantziekten. ,,In het Centraal-Afrikaanse Burundi ging twee jaar geleden de casaveoogst verloren doordat er een virus in de planten zat. Hulporganisaties deelden direct voedsel uit. Maar dat is juist een voorbeeld van hoe het niet moet. Het was beter geweest om stekken van planten uit te delen.''
Door GERBEN VAN ’T HOF
ROTTERDAM - De wereldwijde vraag naar rijst, maïs, granen en spijsolie is zo groot dat de prijzen explosief stijgen.
Hoge prijzen voor rijst. Voor veel mensen in derdewereldlanden wordt het te veel. FOTO EPA
Voor veel mensen in derdewereldlanden is hun dagelijkse maaltijd daardoor niet meer te betalen.
,,We moeten de huidige prijsstijgingen zien als een waarschuwing,'' zegt Niek Koning, landbouweconoom aan de Wageningen Universiteit. ,,Honger is tot nu toe vrijwel altijd het gevolg van armoede en niet van schaarste. Maar dat kan het wel worden als er niet snel wordt geïnvesteerd in nieuwe landbouwtechnieken.''
Dertig jaar lang bleven de grondstoffenprijzen vrijwel stabiel, onder meer door voedselvoorraden aan te leggen. Maar door de stijgende vraag naar grondstoffen is van die voorraden weinig meer over.
Wat een kilo maïs, een zak soja of een blik bakolie kost, wordt vastgesteld op de grondstoffenbeurzen in onder meer Chicago, Tokio en Hannover. De handelshuizen noteren aan de lopende band klinkende slotkoersen. Alleen al de prijs van graan is het afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Een goede zaak voor de beurshandelaren, maar een slechte zaak voor mensen met weinig geld.
Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO zijn in 36 landen - waarvan 21 in Afrika - enkele producten zo duur geworden dat ze voor veel mensen niet meer zijn te betalen. Het gevolg zijn massale demonstraties en zelfs voedselrellen.
De enorme prijsstijgingen hebben een aantal oorzaken. De beschikbare hoeveelheid grondstoffen is beperkt, terwijl de wereldbevolking alleen maar toeneemt. De verwachting is dat het aantal mensen van ruim zes miljard nu naar meer dan negen miljard in 2050 zal zijn gestegen. Al die monden moeten gevoed.
De welvaartsgroei in landen als China en India beïnvloedt de prijs van grondstoffen eveneens. Door de economische opleving kunnen steeds meer inwoners het zich veroorloven om een duur product als vlees te kopen. Maar voor elke 450 gram rundvlees bijvoorbeeld, moet de koe 3,5 kilo granen eten. Die granen kunnen dus niet door mensen worden geconsumeerd.
Veel grondstoffen verdwijnen ook nog eens in de bandstoftanks van auto's. De vraag naar biobrandstof blijft almaar groeien, waardoor graan, palmolie, maïs, suikerriet en soja niet belanden bij hongerige mensen, maar bij raffinaderijen.
Verder worden de kosten voor onder meer brandstof of kunstmest doorberekend in de voedselprijzen. Omdat olie en kunstmest duurder zijn geworden, is voedsel dat ook.
Zal de voedselprijs blijven stijgen? Koning denkt van niet. Hij zag een aantal factoren die daaraan bijdragen al eerder de revue passeren. ,,In de jaren '70 was eveneens sprake van een explosieve bevolkingstoename en ook toen stegen de inkomens in veel landen sterk. De vraag naar sommige voedelproducten was groter dan het aanbod, wat de prijzen opdreef. Geleidelijk zijn die toen ook weer gezakt.''
Een vereiste is volgens Koning wel dat boeren efficiënter gaan produceren. ,,De hoeveelheid vruchtbare landbouwgrond is beperkt. De grond die voorhanden is, moet dus optimaal worden benut.''
Ook ontwikkelingsorganisaties en overheden beginnen in te zien dat voedsel alleen betaalbaar kan blijven door investeringen in de landbouw, stelt Madelon Meijer van hulporganisatie Oxfam Novib. ,,En dat is vrij uniek. Het ondersteunen en opleiden van arme boeren is voor de lange termijn het beste.'' Volgens haar zijn boeren bijvoorbeeld geholpen met informatie over het klimaat, zodat ze leren daarop in te spelen. Sommige landen kampen met droogte terwijl andere juist worden geteisterd door overstromingen waardoor oogsten mislukken.
Ook mislukken oogsten doordat boeren te weinig kennis hebben over plantziekten. ,,In het Centraal-Afrikaanse Burundi ging twee jaar geleden de casaveoogst verloren doordat er een virus in de planten zat. Hulporganisaties deelden direct voedsel uit. Maar dat is juist een voorbeeld van hoe het niet moet. Het was beter geweest om stekken van planten uit te delen.''