IbnRushd
29-03-08, 23:15
Geert Wilders zette vooral Nederland voor aap
zaterdag 29 maart 2008
(DeMorgen) - Drie maanden lang domineerde Geert Wilders met zijn anti-Koranfilm het publieke debat in Nederland. Billenknijpend zagen onze noorderburen, met premier Balkenende voorop, uit naar de première van Fitna. Maar nu de film uit is, blijkt het allemaal best mee te vallen.
Ook buiten Nederland wordt het 'weinig vernieuwende knip-en-plakwerk' van Wilders vrij rustig ontvangen. Opluchting dus, maar ook iets van teleurstelling: 'We zijn niet eens in staat een fatsoenlijke internationale rel te schoppen', schrijft De Telegraaf. De grote vraag is hoe Wilders Nederland, politiek Den Haag inbegrepen, zo lang klemvast in zijn greep kon houden.
Fitna is vooral een mix van Koranverzen, afgewisseld met gruwelijke beelden. De film gaat van start met de beruchte Deense cartoon waarin de profeet Mohammed wordt afgebeeld met een bom in zijn tulband. Het lontje knettert vervaarlijk, waarna de film een reeks bekende beelden toont van onder meer de aanslagen op het World Trade Center in New York, ter dood veroordeelde homo's in Iran, bebloede kinderen en een ontvoerde westerling van wie de keel wordt afgesneden door moslimfundamentalisten.
Het venijn zit 'm in de staart, als Wilders de islam er onder meer van beschuldigt dat hij de westerse samenleving wil vernietigen. Even lijkt het alsof er een pagina uit de Koran wordt gescheurd, maar even later is te lezen dat het een pagina uit een telefoonboek betrof. Want Wilders vindt het niet zijn taak gewelddadige teksten uit de Koran te scheuren. Dat moeten de moslims zelf maar doen, aldus de PVV-voorman. Ten slotte keert de Deense spotprent terug. Het lontje is bijna opgebrand en de bom staat op het punt te ontploffen.
Dan volgen beelden van onweer en bliksemschichten, illustratief voor het 'noodweer' dat Nederland te wachten staat als de islamisering van de Nederlandse maatschappij niet wordt stopgezet, verklaarde Wilders achteraf.
"Het is niet al te moeilijk een dergelijk filmpje in elkaar te flansen", zegt filmmaker Eddy Terstall. "Maar je kunt zien dat er goed over is nagedacht. Uit propagandistisch oogpunt is het knap gedaan. Wilders insinueert dat Nederland hetzelfde staat te wachten, als de islamisering van de Nederlandse maatschappij niet snel wordt gestopt. Hij maakt zijn punt, en dat doet hij goed. Maar op het toekomstbeeld dat hij schetst voor Nederland zou ik mijn geld niet willen zetten."
Volgens Terstall bestaat de film uit twee delen. "De eerste vijf minuten zou propaganda van salafisten kunnen zijn. Zij gebruiken deze beelden juist om hun visie kracht bij te zetten, terwijl Wilders er het tegenovergestelde mee betoogt."
In filmtechnisch opzicht stelt Fitna volgens Terstall niet al te veel voor. "Je zou toch denken dat wanneer hij er zo lang over doet er wat beters uit zou komen." De suggestie dat er een pagina uit de Koran wordt gescheurd, vindt Terstall een pesterijtje. "Dat moet kunnen. Als hij er daadwerkelijk pagina's uit had gescheurd, dan had ik dat kwalijk gevonden. Het vernielen van boeken is sowieso barbaars."
"De film is in elk geval niet kwetsend", zegt Abdullah Haselhoef, die een poosje beschouwd werd als de officieuze woordvoerder van de moslims in Nederland. De voormalige imam vindt Fitna weliswaar een eenzijdige film "die ruim een miljard moslims over één kam scheert". Maar, zegt hij, "iedere weldenkende moslim zou hier boven moeten staan. Een aantal moslims zal het best een onaangename film vinden, maar het overgrote deel van de moslims in Nederland maakt zich hier echt niet druk om. Ze kijken er niet eens naar."
Wilders schetst een misvormd beeld, vindt Haselhoef, maar hij vraagt zich af of het nodig is daar opgewonden over te raken. "Als een blinde zegt dat de zon zwart is, dan worden we daar toch ook niet boos over? Wilders schetst een misvormd beeld, hij weet niet hoe de zaken er werkelijk voor staan."
Haselhoef vindt wel dat Nederland zich moet beraden over zijn houding ten aanzien van uitlatingen als de film van Wilders. "Vorige week is in Nederland iemand tot vier maanden cel veroordeeld wegens majesteitsschennis, en als je de teksten van Wilders op een spandoek plakt en 'moslims' vervangt door 'joden', dan beland je achter de tralies wegens antisemitisme."
Volgens Haselhoef deugt er inhoudelijk weinig van Fitna. "De verzen uit de Koran die Wilders aanhaalt, zijn uit hun verband gerukt. Het gaat om gevallen waarin de mensen zelf eerst worden aangevallen. Er valt in dezelfde hoofdstukken ook te lezen dat wanneer de tegenstander vrede wil, je dat moet accepteren, zelfs als je vermoedt dat hij eigenlijk geen vrede wil." Volgens Haselhoef roepen andere verzen zelfs op tot een tolerante houding ten opzichte van 'ongelovigen'.
"In hoofdstuk 109 wordt bijvoorbeeld tegen de ongelovigen gezegd: 'U aanbidt niet wie ik aanbid, daarom is uw levenswijze voor u, en is mijn levenswijze de mijne.'"
Politicoloog André Krouwel, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, vindt Fitna een ronduit teleurstellende film. "Het is duidelijk geen goede film: er ontbreekt een heldere boodschap en hij zit ook technisch slecht in elkaar. Wat is nu precies de bedoeling van deze film? Wat wil Wilders nu echt zeggen?" Krouwel, die eerder de waarschuwende rol van Balkenende en consorten bekritiseerde, had meer verwacht van Wilders.
"Ik had op iets nieuws gehoopt. Maar inhoudelijk kan ik er weinig uit halen. De enige boodschap die Wilders lijkt te willen ventileren is dat moslims tegen vrijheid zijn, en dat is gewoon niet zo. Hij neemt een aantal idiote individuen en veralgemeent hun gedrag naar de gehele moslimbevolking. In Amerika zijn er fundamentalistische christenen die abortusartsen doodschieten en sommige 'dierenvrienden' vermoorden bonthandelaars. Betekent dat daarom: pas op voor christenen, pas op voor dierenvrienden?"
Voormalig vakbondsman en voorzitter van de HBO-raad Doekle Terpstra reageerde vorig jaar met een ingezonden brief in het dagblad Trouw op de denkbeelden van Wilders, nadat hij op de radio had gehoord over de filmplannen van Wilders. Op 2 januari opende datzelfde Trouw met een manifest van Terpstra. Benoemen en bouwen is een pleidooi tegen "een steeds verder gaande verharding" in het debat over religie en minderheden, en is ondertekend door een aantal prominente Nederlanders. Hoewel Terpstra de film vond meevallen, heeft hij achteraf geenszins spijt van zijn inspanningen. Hij vindt de aandacht die de film vooraf kreeg overigens niet overdreven.
"Toen ik Fitna voor het eerst zag, dacht ik: het valt mee. Maar op het tweede gezicht zie je toch vileine en gemene dingen in die film. Het is erg suggestief knip-en-plakwerk. Ik vind het kwalijk dat Wilders alle moslims identificeert met de vreselijkste beelden die je je voor kunt stellen. Met deze beelden zonder je de moslims af in ons land, en creëer je onzekerheid en haatgevoelens."
Terpstra roept Wilders op om "nu eindelijk eens" een inhoudelijk debat aan te gaan. "De problemen die er zijn op het gebied van integratie moet je niet alleen willen benoemen. Je moet ook met oplossingen komen. En dat doet Wilders niet. Ik vind het geweldig dat hij nu door het land wil trekken om het debat op gang te brengen. Maar de afgelopen jaren is hij het gesprek met moslimorganisaties altijd uit de weg gegaan."
Kort na de lancering van Fitna op internet zei Wilders voor de televisiecamera's dat Balkenende zich na het zien van de film wel eens achter de oren zal krabben. "Hij heeft zichzelf volslagen belachelijk gemaakt", voegde hij er later aan toe. Balkenende had op een speciaal belegde persconferentie immers gewaarschuwd voor een crisis als Wilders zijn filmplannen zou verwezenlijken. Net als hij vreesden ook CDA-minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen en de fractievoorzitter van de christendemocraten Pieter van Geel voor ernstige gevolgen als de film openbaar zou worden, zowel in Nederland als daarbuiten.
Nu het allemaal mee blijkt te vallen, krijgen de kabinetsleden uit diverse hoeken het verwijt dat ze premature paniekzaaiers zijn. "Balkenende is duidelijk over de schreef gegaan", zegt ook André Krouwel. "Ik begrijp de tactiek wel. Ze wilden erg graag laten zien dat Wilders niet heel Nederland achter zich heeft staan, en dat hij maar een marginaal politicus is, met negen zetels." Filmmaker Terstall deelt die mening. "Het kabinet heeft zich belachelijk gemaakt. Ze insinueerden dat in een open samenleving als de onze de regering zich kan en wil bemoeien met wat derden filmen of schrijven. Dat is in een dictatuur wel een normale gang van zaken, maar in Nederland hoort dat niet thuis, ook al is Wilders een politicus."
Terpstra is het niet met Krouwel en Terstall eens. "Ik vind wel dat de media de film veel te veel aandacht hebben gegeven. Ik was het zelfs met Wilders eens toen hij zei dat je niet kunt praten over een film die nog niet verschenen is. Maar ik begrijp ook de regeringsverantwoordelijkheid die het kabinet draagt. En het was niet het kabinet, maar Wilders zelf die zo lang heeft gewacht met het uitbrengen van de film. Het kabinet wist niet wat het kon verwachten."
Hoewel Wilders' film vooralsnog voor weinig grote problemen zorgt, zijn de zorgen voor het kabinet zeker nog niet voorbij. Zeker nu ook politicus Ehsan Jami, oud-PvdA-lid en oprichter van het Centraal Comité voor Ex-moslims, heeft aangekondigd dat hij op 20 april op de proppen komt met The Life of Mohammed, een tekenfilm die volgens Jami nog "veel verder zal gaan" dan de film van Wilders, en ook in de internationale wereld veel meer ophef zal veroorzaken (DM 28/3).
Minister van Staat Hans van den Broek, die een tekening uit de film zag, noemde de film reeds "politieke pyromanie. Brand stichten, maar blussen: ho maar." Hij had het over "vernederende en haatzaaiende" beelden.
Volgens Krouwel toont de heisa omtrent Wilders en Jami dat Nederland geen raad weet met het integratievraagstuk. "Ik word regelmatig gebeld door buitenlandse kranten. Ze begrijpen maar niet waar wij in Nederland mee bezig zijn. Het probleem is Wilders niet, en ook Jami niet. Het probleem is dat de traditionele partijen geen antwoord hebben op de problemen die aan de orde worden gesteld, ze splijten stuk voor stuk uiteen. Eerst de VVD, toen na Wilders ook Rita Verdonk de partij verliet vanwege meningsverschillen over het integratievraagstuk. De PvdA splijt ook uiteen omdat ze geen raad weten met de moslims in hun achterban en ook het CDA is ambivalent. Enerzijds hebben ze kritiek op de islam, maar daarin willen ze ook niet te ver gaan, want dan doen ze misschien hun eigen christen achterban te kort."
Het wordt volgens Krouwel daarom hoog tijd dat het debat gevoerd wordt. "En daar draagt de film van Wilders in elk geval niet aan bij. Wilders heeft er ook geen belang bij, en mist het intellect om dat debat op gang te brengen. Het is hem om de gratis reclame te doen geweest. En die heeft hij gekregen. In overvloed."
Door: Felix de Fijter
Bron: DeMorgen (via nieuwsfeit.nl)
zaterdag 29 maart 2008
(DeMorgen) - Drie maanden lang domineerde Geert Wilders met zijn anti-Koranfilm het publieke debat in Nederland. Billenknijpend zagen onze noorderburen, met premier Balkenende voorop, uit naar de première van Fitna. Maar nu de film uit is, blijkt het allemaal best mee te vallen.
Ook buiten Nederland wordt het 'weinig vernieuwende knip-en-plakwerk' van Wilders vrij rustig ontvangen. Opluchting dus, maar ook iets van teleurstelling: 'We zijn niet eens in staat een fatsoenlijke internationale rel te schoppen', schrijft De Telegraaf. De grote vraag is hoe Wilders Nederland, politiek Den Haag inbegrepen, zo lang klemvast in zijn greep kon houden.
Fitna is vooral een mix van Koranverzen, afgewisseld met gruwelijke beelden. De film gaat van start met de beruchte Deense cartoon waarin de profeet Mohammed wordt afgebeeld met een bom in zijn tulband. Het lontje knettert vervaarlijk, waarna de film een reeks bekende beelden toont van onder meer de aanslagen op het World Trade Center in New York, ter dood veroordeelde homo's in Iran, bebloede kinderen en een ontvoerde westerling van wie de keel wordt afgesneden door moslimfundamentalisten.
Het venijn zit 'm in de staart, als Wilders de islam er onder meer van beschuldigt dat hij de westerse samenleving wil vernietigen. Even lijkt het alsof er een pagina uit de Koran wordt gescheurd, maar even later is te lezen dat het een pagina uit een telefoonboek betrof. Want Wilders vindt het niet zijn taak gewelddadige teksten uit de Koran te scheuren. Dat moeten de moslims zelf maar doen, aldus de PVV-voorman. Ten slotte keert de Deense spotprent terug. Het lontje is bijna opgebrand en de bom staat op het punt te ontploffen.
Dan volgen beelden van onweer en bliksemschichten, illustratief voor het 'noodweer' dat Nederland te wachten staat als de islamisering van de Nederlandse maatschappij niet wordt stopgezet, verklaarde Wilders achteraf.
"Het is niet al te moeilijk een dergelijk filmpje in elkaar te flansen", zegt filmmaker Eddy Terstall. "Maar je kunt zien dat er goed over is nagedacht. Uit propagandistisch oogpunt is het knap gedaan. Wilders insinueert dat Nederland hetzelfde staat te wachten, als de islamisering van de Nederlandse maatschappij niet snel wordt gestopt. Hij maakt zijn punt, en dat doet hij goed. Maar op het toekomstbeeld dat hij schetst voor Nederland zou ik mijn geld niet willen zetten."
Volgens Terstall bestaat de film uit twee delen. "De eerste vijf minuten zou propaganda van salafisten kunnen zijn. Zij gebruiken deze beelden juist om hun visie kracht bij te zetten, terwijl Wilders er het tegenovergestelde mee betoogt."
In filmtechnisch opzicht stelt Fitna volgens Terstall niet al te veel voor. "Je zou toch denken dat wanneer hij er zo lang over doet er wat beters uit zou komen." De suggestie dat er een pagina uit de Koran wordt gescheurd, vindt Terstall een pesterijtje. "Dat moet kunnen. Als hij er daadwerkelijk pagina's uit had gescheurd, dan had ik dat kwalijk gevonden. Het vernielen van boeken is sowieso barbaars."
"De film is in elk geval niet kwetsend", zegt Abdullah Haselhoef, die een poosje beschouwd werd als de officieuze woordvoerder van de moslims in Nederland. De voormalige imam vindt Fitna weliswaar een eenzijdige film "die ruim een miljard moslims over één kam scheert". Maar, zegt hij, "iedere weldenkende moslim zou hier boven moeten staan. Een aantal moslims zal het best een onaangename film vinden, maar het overgrote deel van de moslims in Nederland maakt zich hier echt niet druk om. Ze kijken er niet eens naar."
Wilders schetst een misvormd beeld, vindt Haselhoef, maar hij vraagt zich af of het nodig is daar opgewonden over te raken. "Als een blinde zegt dat de zon zwart is, dan worden we daar toch ook niet boos over? Wilders schetst een misvormd beeld, hij weet niet hoe de zaken er werkelijk voor staan."
Haselhoef vindt wel dat Nederland zich moet beraden over zijn houding ten aanzien van uitlatingen als de film van Wilders. "Vorige week is in Nederland iemand tot vier maanden cel veroordeeld wegens majesteitsschennis, en als je de teksten van Wilders op een spandoek plakt en 'moslims' vervangt door 'joden', dan beland je achter de tralies wegens antisemitisme."
Volgens Haselhoef deugt er inhoudelijk weinig van Fitna. "De verzen uit de Koran die Wilders aanhaalt, zijn uit hun verband gerukt. Het gaat om gevallen waarin de mensen zelf eerst worden aangevallen. Er valt in dezelfde hoofdstukken ook te lezen dat wanneer de tegenstander vrede wil, je dat moet accepteren, zelfs als je vermoedt dat hij eigenlijk geen vrede wil." Volgens Haselhoef roepen andere verzen zelfs op tot een tolerante houding ten opzichte van 'ongelovigen'.
"In hoofdstuk 109 wordt bijvoorbeeld tegen de ongelovigen gezegd: 'U aanbidt niet wie ik aanbid, daarom is uw levenswijze voor u, en is mijn levenswijze de mijne.'"
Politicoloog André Krouwel, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, vindt Fitna een ronduit teleurstellende film. "Het is duidelijk geen goede film: er ontbreekt een heldere boodschap en hij zit ook technisch slecht in elkaar. Wat is nu precies de bedoeling van deze film? Wat wil Wilders nu echt zeggen?" Krouwel, die eerder de waarschuwende rol van Balkenende en consorten bekritiseerde, had meer verwacht van Wilders.
"Ik had op iets nieuws gehoopt. Maar inhoudelijk kan ik er weinig uit halen. De enige boodschap die Wilders lijkt te willen ventileren is dat moslims tegen vrijheid zijn, en dat is gewoon niet zo. Hij neemt een aantal idiote individuen en veralgemeent hun gedrag naar de gehele moslimbevolking. In Amerika zijn er fundamentalistische christenen die abortusartsen doodschieten en sommige 'dierenvrienden' vermoorden bonthandelaars. Betekent dat daarom: pas op voor christenen, pas op voor dierenvrienden?"
Voormalig vakbondsman en voorzitter van de HBO-raad Doekle Terpstra reageerde vorig jaar met een ingezonden brief in het dagblad Trouw op de denkbeelden van Wilders, nadat hij op de radio had gehoord over de filmplannen van Wilders. Op 2 januari opende datzelfde Trouw met een manifest van Terpstra. Benoemen en bouwen is een pleidooi tegen "een steeds verder gaande verharding" in het debat over religie en minderheden, en is ondertekend door een aantal prominente Nederlanders. Hoewel Terpstra de film vond meevallen, heeft hij achteraf geenszins spijt van zijn inspanningen. Hij vindt de aandacht die de film vooraf kreeg overigens niet overdreven.
"Toen ik Fitna voor het eerst zag, dacht ik: het valt mee. Maar op het tweede gezicht zie je toch vileine en gemene dingen in die film. Het is erg suggestief knip-en-plakwerk. Ik vind het kwalijk dat Wilders alle moslims identificeert met de vreselijkste beelden die je je voor kunt stellen. Met deze beelden zonder je de moslims af in ons land, en creëer je onzekerheid en haatgevoelens."
Terpstra roept Wilders op om "nu eindelijk eens" een inhoudelijk debat aan te gaan. "De problemen die er zijn op het gebied van integratie moet je niet alleen willen benoemen. Je moet ook met oplossingen komen. En dat doet Wilders niet. Ik vind het geweldig dat hij nu door het land wil trekken om het debat op gang te brengen. Maar de afgelopen jaren is hij het gesprek met moslimorganisaties altijd uit de weg gegaan."
Kort na de lancering van Fitna op internet zei Wilders voor de televisiecamera's dat Balkenende zich na het zien van de film wel eens achter de oren zal krabben. "Hij heeft zichzelf volslagen belachelijk gemaakt", voegde hij er later aan toe. Balkenende had op een speciaal belegde persconferentie immers gewaarschuwd voor een crisis als Wilders zijn filmplannen zou verwezenlijken. Net als hij vreesden ook CDA-minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen en de fractievoorzitter van de christendemocraten Pieter van Geel voor ernstige gevolgen als de film openbaar zou worden, zowel in Nederland als daarbuiten.
Nu het allemaal mee blijkt te vallen, krijgen de kabinetsleden uit diverse hoeken het verwijt dat ze premature paniekzaaiers zijn. "Balkenende is duidelijk over de schreef gegaan", zegt ook André Krouwel. "Ik begrijp de tactiek wel. Ze wilden erg graag laten zien dat Wilders niet heel Nederland achter zich heeft staan, en dat hij maar een marginaal politicus is, met negen zetels." Filmmaker Terstall deelt die mening. "Het kabinet heeft zich belachelijk gemaakt. Ze insinueerden dat in een open samenleving als de onze de regering zich kan en wil bemoeien met wat derden filmen of schrijven. Dat is in een dictatuur wel een normale gang van zaken, maar in Nederland hoort dat niet thuis, ook al is Wilders een politicus."
Terpstra is het niet met Krouwel en Terstall eens. "Ik vind wel dat de media de film veel te veel aandacht hebben gegeven. Ik was het zelfs met Wilders eens toen hij zei dat je niet kunt praten over een film die nog niet verschenen is. Maar ik begrijp ook de regeringsverantwoordelijkheid die het kabinet draagt. En het was niet het kabinet, maar Wilders zelf die zo lang heeft gewacht met het uitbrengen van de film. Het kabinet wist niet wat het kon verwachten."
Hoewel Wilders' film vooralsnog voor weinig grote problemen zorgt, zijn de zorgen voor het kabinet zeker nog niet voorbij. Zeker nu ook politicus Ehsan Jami, oud-PvdA-lid en oprichter van het Centraal Comité voor Ex-moslims, heeft aangekondigd dat hij op 20 april op de proppen komt met The Life of Mohammed, een tekenfilm die volgens Jami nog "veel verder zal gaan" dan de film van Wilders, en ook in de internationale wereld veel meer ophef zal veroorzaken (DM 28/3).
Minister van Staat Hans van den Broek, die een tekening uit de film zag, noemde de film reeds "politieke pyromanie. Brand stichten, maar blussen: ho maar." Hij had het over "vernederende en haatzaaiende" beelden.
Volgens Krouwel toont de heisa omtrent Wilders en Jami dat Nederland geen raad weet met het integratievraagstuk. "Ik word regelmatig gebeld door buitenlandse kranten. Ze begrijpen maar niet waar wij in Nederland mee bezig zijn. Het probleem is Wilders niet, en ook Jami niet. Het probleem is dat de traditionele partijen geen antwoord hebben op de problemen die aan de orde worden gesteld, ze splijten stuk voor stuk uiteen. Eerst de VVD, toen na Wilders ook Rita Verdonk de partij verliet vanwege meningsverschillen over het integratievraagstuk. De PvdA splijt ook uiteen omdat ze geen raad weten met de moslims in hun achterban en ook het CDA is ambivalent. Enerzijds hebben ze kritiek op de islam, maar daarin willen ze ook niet te ver gaan, want dan doen ze misschien hun eigen christen achterban te kort."
Het wordt volgens Krouwel daarom hoog tijd dat het debat gevoerd wordt. "En daar draagt de film van Wilders in elk geval niet aan bij. Wilders heeft er ook geen belang bij, en mist het intellect om dat debat op gang te brengen. Het is hem om de gratis reclame te doen geweest. En die heeft hij gekregen. In overvloed."
Door: Felix de Fijter
Bron: DeMorgen (via nieuwsfeit.nl)