Marsipulami
18-04-08, 16:06
Euthanasiasme zorgt niet voor een goede dood
door R. Seldenrijk
De wand tussen vrijwillige en onvrijwillige dood wordt steeds dunner. Dr. R. Seldenrijk waarschuwt voor een nieuwe golf van euthanasiasme, nu in het debat over levensbeëindiging van mensen die levensmoe zijn, psychisch lijden of dementeren.
Het euthanasiasme - het streven naar aanvaarding en wettelijke toelaatbaarheid van euthanasie - is terug. Niet in de betekenis van het woord die de Euthanasiewet bedoelt. Nee, nu gaat het om levensbeëindiging van mensen die gezond maar levensmoe zijn (pil van Drion) en om mensen met een psychiatrische aandoening of dementie.
Als we ouder worden kan ons geheugen geleidelijk vervagen. Dementie (letterlijk: ont-geesting) is een psychische ziekte met een lichamelijke oorzaak in het brein. Dementie is de ziekte van de onmacht. Het contact met dierbaren raakt verloren en we verliezen zelfs herinneringen uit het verre verleden.
Door het verdwenen ziekte-inzicht wordt ontluistering niet ervaren. Er is dus geen sprake van 'uitzichtloos' en 'ondraaglijk' lijden zoals de Euthanasiewet dat vereist. Tijdens het gehele proces blijft betrokkene gevoelig voor stemmingen en er blijft behoefte aan veiligheid en vertrouwen. Dát moet de zorgverlening valideren en kenmerken.
Het zorgproces is een medemenselijk gebeuren van geven en nemen. Waar blijft de medische en verpleegkundige professionaliteit? Hoe staat het met de menslievende zorg, de medemenselijke betrekking en liefdevolle nabijheid die de gezondheidszorg altijd heeft gekenmerkt? Is er een andere manier om de menselijke waardigheid te behoeden, om te zorgen dat iedereen blijft meetellen in de menselijke kring?
Ethiek
In de ethiek van de zorg gaat het om het perspectief van zorgzaamheid in de kwetsbare situatie van de mens als naaste. Het gaat om een fundamentele bezinning op de eindigheid en kwetsbaarheid van het bestaan. Welke zorg is nodig voor een als zinvol ervaren leven? Dat geldt ook tijdens het dementeringsproces.
Maar hoe komt het dat ethici verschillend denken? In elke wetenschap bestaan verschillen van inzicht. Maar de ethiek slaat alles. Ethici spelen het klaar om tot onderling volstrekt tegengestelde conclusies te komen. Dat doen deze specialisten in morele vraagstukken op terreinen die voor het individu en voor de samenleving uiterst wezenlijk zijn. Denk aan de invulling van het respect voor het leven, de fabrieksmatige technologie van veel zorgverlening die de werkelijkheid op een negatieve manier beïnvloedt of de economisch-technische benadering van de zorgverlening (marktwerking). Dat komt, omdat ethiek altijd begint bij een fundamentele overtuiging. Geen mens - en dus ook geen ethicus - kan zonder een religie of een andere levensbeschouwing.
Een christenethicus heeft dus minstens evenveel recht van spreken. Die laat zich in zijn visie niet beperken tot een zintuiglijk waarneembare werkelijkheid. De medische ethiek heeft drie elementen nodig: oog voor de eigen normativiteit van de medische praktijk, een visie op de cultuur en een levensbeschouwelijke oriëntatie.
Euthanasia
De wand tussen vrijwillige en onvrijwillige dood wordt steeds dunner. Het euthanasiasme bedreigt een levenbestendige samenleving. Het verzoek om levensbeëindigend handelen kan invoelbaar zijn, maar daarom is het nog niet moreel juist. De betekenis van de mens als 'beeld van God' overstijgt eigenschappen zoals rationaliteit of vrije wil. Het gaat om Gods relatie met ons, niet om de vraag naar de intrinsieke kwaliteit van mijn zijn als (dement of vegetatief) individu. Het belangrijkste argument tegen euthanasie is dat niet wij, maar God het eigendoms- en beschikkingsrecht heeft over ons leven. En wie in het lijden van Christus deelt, deelt ook in Zijn verlossing (Rom. 8:17).
Het woord euthanasie wil zeggen: een goede dood, wél sterven (Grieks: eu-thanatos). De christelijke middeleeuwen - en het christelijk geloof in zichzelf - kenden een welbewuste voorbereiding op een goede dood (euthanasia). De ars moriendi is de klassieke kunst van een christelijk sterven, een wélstervenskunst. Daarbij staat het innerlijk zoeken van vrede met God voorop en bidden wij (eventueel plaatsvervangend): Op Uw heil wacht ik, o HERE (Gen. 49:18).
Dr. R. Seldenrijk is directeur van de Nederlandse Patiënten-vereniging.
door R. Seldenrijk
De wand tussen vrijwillige en onvrijwillige dood wordt steeds dunner. Dr. R. Seldenrijk waarschuwt voor een nieuwe golf van euthanasiasme, nu in het debat over levensbeëindiging van mensen die levensmoe zijn, psychisch lijden of dementeren.
Het euthanasiasme - het streven naar aanvaarding en wettelijke toelaatbaarheid van euthanasie - is terug. Niet in de betekenis van het woord die de Euthanasiewet bedoelt. Nee, nu gaat het om levensbeëindiging van mensen die gezond maar levensmoe zijn (pil van Drion) en om mensen met een psychiatrische aandoening of dementie.
Als we ouder worden kan ons geheugen geleidelijk vervagen. Dementie (letterlijk: ont-geesting) is een psychische ziekte met een lichamelijke oorzaak in het brein. Dementie is de ziekte van de onmacht. Het contact met dierbaren raakt verloren en we verliezen zelfs herinneringen uit het verre verleden.
Door het verdwenen ziekte-inzicht wordt ontluistering niet ervaren. Er is dus geen sprake van 'uitzichtloos' en 'ondraaglijk' lijden zoals de Euthanasiewet dat vereist. Tijdens het gehele proces blijft betrokkene gevoelig voor stemmingen en er blijft behoefte aan veiligheid en vertrouwen. Dát moet de zorgverlening valideren en kenmerken.
Het zorgproces is een medemenselijk gebeuren van geven en nemen. Waar blijft de medische en verpleegkundige professionaliteit? Hoe staat het met de menslievende zorg, de medemenselijke betrekking en liefdevolle nabijheid die de gezondheidszorg altijd heeft gekenmerkt? Is er een andere manier om de menselijke waardigheid te behoeden, om te zorgen dat iedereen blijft meetellen in de menselijke kring?
Ethiek
In de ethiek van de zorg gaat het om het perspectief van zorgzaamheid in de kwetsbare situatie van de mens als naaste. Het gaat om een fundamentele bezinning op de eindigheid en kwetsbaarheid van het bestaan. Welke zorg is nodig voor een als zinvol ervaren leven? Dat geldt ook tijdens het dementeringsproces.
Maar hoe komt het dat ethici verschillend denken? In elke wetenschap bestaan verschillen van inzicht. Maar de ethiek slaat alles. Ethici spelen het klaar om tot onderling volstrekt tegengestelde conclusies te komen. Dat doen deze specialisten in morele vraagstukken op terreinen die voor het individu en voor de samenleving uiterst wezenlijk zijn. Denk aan de invulling van het respect voor het leven, de fabrieksmatige technologie van veel zorgverlening die de werkelijkheid op een negatieve manier beïnvloedt of de economisch-technische benadering van de zorgverlening (marktwerking). Dat komt, omdat ethiek altijd begint bij een fundamentele overtuiging. Geen mens - en dus ook geen ethicus - kan zonder een religie of een andere levensbeschouwing.
Een christenethicus heeft dus minstens evenveel recht van spreken. Die laat zich in zijn visie niet beperken tot een zintuiglijk waarneembare werkelijkheid. De medische ethiek heeft drie elementen nodig: oog voor de eigen normativiteit van de medische praktijk, een visie op de cultuur en een levensbeschouwelijke oriëntatie.
Euthanasia
De wand tussen vrijwillige en onvrijwillige dood wordt steeds dunner. Het euthanasiasme bedreigt een levenbestendige samenleving. Het verzoek om levensbeëindigend handelen kan invoelbaar zijn, maar daarom is het nog niet moreel juist. De betekenis van de mens als 'beeld van God' overstijgt eigenschappen zoals rationaliteit of vrije wil. Het gaat om Gods relatie met ons, niet om de vraag naar de intrinsieke kwaliteit van mijn zijn als (dement of vegetatief) individu. Het belangrijkste argument tegen euthanasie is dat niet wij, maar God het eigendoms- en beschikkingsrecht heeft over ons leven. En wie in het lijden van Christus deelt, deelt ook in Zijn verlossing (Rom. 8:17).
Het woord euthanasie wil zeggen: een goede dood, wél sterven (Grieks: eu-thanatos). De christelijke middeleeuwen - en het christelijk geloof in zichzelf - kenden een welbewuste voorbereiding op een goede dood (euthanasia). De ars moriendi is de klassieke kunst van een christelijk sterven, een wélstervenskunst. Daarbij staat het innerlijk zoeken van vrede met God voorop en bidden wij (eventueel plaatsvervangend): Op Uw heil wacht ik, o HERE (Gen. 49:18).
Dr. R. Seldenrijk is directeur van de Nederlandse Patiënten-vereniging.