IbnRushd
18-04-08, 21:51
Salafisme als blingbling
Jonge Marokkanen hanteren steeds vaker de islam als vormend element van hun identiteit, zegt Martijn de Koning in een studie waarop hij morgen promoveert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
GOUDA - Martijn de Koning volgde zes jaar lang een groep jongeren in Gouda, Marokkaanse Nederlanders van twaalf tot 21 jaar, jongens en meisjes, van vmbo tot hbo. Zij klampen zich steeds bewuster vast aan de islam als hun identiteit, ondervond hij.
De jongeren schipperen met andere loyaliteiten, die aan hun thuiscultuur en de Nederlandse maatschappij. Dat zorgt voor ambivalent gedrag. Niet die ambivalentie zorgt volgens De Koning voor problemen, maar het idee dat bij jonge Marokkanen en hun omgeving leeft, dat zo'n ambivalentie niet mag.
Antropoloog De Koning (35) promoveert morgen aan de Vrije Universiteit. In zijn proefschrift Zoeken naar een 'zuivere' islam. Geloofsbeleving en identiteitsvorming van jonge Marokkaans-Nederlandse moslims constateert De Koning, dat jongeren steeds meer gaan hechten aan de islam als onderdeel van hun identiteit, naarmate de islam in Nederland steeds meer in discussie raakte. Daarbij nemen ze afstand van de islam zoals beleden in hun culturele omgeving - thuis en in de moskee - en zoeken ze een eigen weg, in onderlinge sociale controle en op internet.
Daarbij kan een zoektocht ontstaan naar een 'zuivere' islam, die universeel is, dus aansluiting geeft op de islamitische wereldgemeenschap, de umma , en die morele superioriteit oplevert: een 'zuiver' geloof is beter dan andere religies, ook dan andere vormen van de islam.
De manier waarop dat gaat, is vaak via harde morele ijkpunten - veel dingen zijn haram (verboden) of halal (toegestaan) - en knip- en plakwerk, met behulp van meer of minder radicaal-islamitische websites.
De Koning: ,,De moslimjongeren van nu in Nederland zijn nog steeds gericht op nauwkeurige navolging van de rituelen, maar ook steeds meer gericht op de inhoud van hun innerlijke geloof ( imaan ). De islam beleven ze persoonlijk, emotioneel, authentiek. Vandaar zoeken ze naar de zuivere islam en een eigen weg daarheen met internet. Ik zie een parallel met jonge evangelische christenen die ook radicaal zijn en hun eigen Bijbelkennis vergaren met internet en leeftijdgenoten; thuis en het onderwijs in kerk of moskee zijn uit. Die parallellen kwam ook aan het licht tijdens een conferentie aan de Vrije Universiteit, waar zowel christenen als moslims aan het woord kwamen.''
Schipperen
Jonge moslims in Nederland zijn ambivalent. Enerzijds hanteren ze steeds meer de islam als vormend element van hun identiteit, anderzijds schipperen ze tussen verschillende loyaliteiten en eisenpakketten die hen worden gesteld, zoals de Marokkaanse cultuur thuis en de Nederlandse maatschappij.
Die ambivalentie is niet het probleem, stelt De Koning, maar het feit dat die in Nederland volgens de moslimjongeren niet wordt erkend. Ze moeten in hun beleving kiezen tussen Marokkaanse moslim zijn of Nederlander. Dat is bedreigend en daarom vluchten ze in hun anders-zijn.
In beide gevallen zijn het thuisfront en het onderwijs in kerk of moskee 'uit'. De zoektocht naar een zuivere islam komt overeen met wat internationaal een tendens naar het salafisme wordt genoemd.
Martijn de Koning volgde in een eerdere studie vier Nederlandse moslima's die die stroming binnen de islam metterdaad aan-hingen.
Vrome voorgangers
Salafisme komt van het Arabische zelfstandige naamwoord salaf , dat zoiets als 'vrome voorganger' betekent. Het salafisme wil zich herbronnen op de islam zoals die in de eerste eeuwen na Mohammed gold, en wil alleen de Koran en de soenna (de overleveringen over het leven van de profeet) als gezaghebbend aannemen. Die teksten zijn letterlijk uit te voeren en helder voor iedereen; er is dus geen interpretatie of exegese mogelijk.
Volgens Bernard Haykel, hoogleraar studies Nabije Oosten aan de Princeton University, is het salafisme een politieke en intellectuele beweging in opkomst. Haykel weet alles van de politieke en religieuze geschiedenis van Saoedi-Arabië, waar het salafisme in de vorm van wahabisme staatsdoctrine is.
Volgens hem uit salafisme zich bij de aanhangers in drie varianten: een zich terugtrekken uit de maatschappij, het juist assertief en zeer kritisch deelnemen aan maatschappelijke discussies en - een kleine maar gewelddadige minderheid - het jihadi-salafisme. Al-Qaeda zou behoren tot de laatste variant.
Ook de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst schetste in een rapport uit oktober 2007 het salafisme als gevaar, omdat het radicalisering van moslimjongeren onzichtbaarder maakt.
De bewustwording gaat al meer uit de moskee vandaan, richting huiskamerbijeenkomsten, training door rondreizende imams en doe het zelfwerk op internet.
Stoere taal
Martijn de Koning doet momenteel onderzoek bij het 'salafisme-project' van het International Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM) en de Radbouduniversiteit Nijmegen.
Beide instellingen hielden in september vorig jaar een congres over salafisme. Daar zei Haykel dat salafisme gepaard gaat met stoere taal, en juist dat aspect is aantrekkelijk voor islamitische jongeren in het Westen die zich bedreigd voelen, onzeker zijn over hun identiteit en deelnemen aan de straatcultuur, met de hiphopteksten en alle blingbling- snuisterijen die daarbij horen.
Te goed geïntegreerd
In een artikel op zijn website zegt De Koning dat een hard integratiebeleid niet de oplossing is voor naar het salafisme neigende jongeren.
De religie zit lang niet altijd diep. ,,Nee, dat is waar. Ik wil zeker geen vervelend gedrag van jongeren op straat vergoelijken. Maar dan nog zie je dat ook deze scooterjongeren de islam gebruiken als steeds belangrijker deel van hun identiteit. Ze selecteren alleen op zo'n manier dat ze discussie over de islam zien als aanval op henzelf als personen. Ze zien geen nuance, geen ironie, geen tinten die zelfs bij Ayaan en Van Gogh te zien waren.''
In wezen hebben de 'k**marokkanen' zich juist te goed geïntegreerd, in plaats van te weinig, vindt De Koning. ,,Ze namen Nederlandse normen en waarden over zoals assertiviteit, authenticiteit en zelfstandigheid. Die vergroten ze uit. Ze hebben zich overaangepast. Mijns inziens moet de discussie daarom tevens gaan over de uitwassen van Nederlandse leefpatronen.''
ND.nl
16 april 2008
Jonge Marokkanen hanteren steeds vaker de islam als vormend element van hun identiteit, zegt Martijn de Koning in een studie waarop hij morgen promoveert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
GOUDA - Martijn de Koning volgde zes jaar lang een groep jongeren in Gouda, Marokkaanse Nederlanders van twaalf tot 21 jaar, jongens en meisjes, van vmbo tot hbo. Zij klampen zich steeds bewuster vast aan de islam als hun identiteit, ondervond hij.
De jongeren schipperen met andere loyaliteiten, die aan hun thuiscultuur en de Nederlandse maatschappij. Dat zorgt voor ambivalent gedrag. Niet die ambivalentie zorgt volgens De Koning voor problemen, maar het idee dat bij jonge Marokkanen en hun omgeving leeft, dat zo'n ambivalentie niet mag.
Antropoloog De Koning (35) promoveert morgen aan de Vrije Universiteit. In zijn proefschrift Zoeken naar een 'zuivere' islam. Geloofsbeleving en identiteitsvorming van jonge Marokkaans-Nederlandse moslims constateert De Koning, dat jongeren steeds meer gaan hechten aan de islam als onderdeel van hun identiteit, naarmate de islam in Nederland steeds meer in discussie raakte. Daarbij nemen ze afstand van de islam zoals beleden in hun culturele omgeving - thuis en in de moskee - en zoeken ze een eigen weg, in onderlinge sociale controle en op internet.
Daarbij kan een zoektocht ontstaan naar een 'zuivere' islam, die universeel is, dus aansluiting geeft op de islamitische wereldgemeenschap, de umma , en die morele superioriteit oplevert: een 'zuiver' geloof is beter dan andere religies, ook dan andere vormen van de islam.
De manier waarop dat gaat, is vaak via harde morele ijkpunten - veel dingen zijn haram (verboden) of halal (toegestaan) - en knip- en plakwerk, met behulp van meer of minder radicaal-islamitische websites.
De Koning: ,,De moslimjongeren van nu in Nederland zijn nog steeds gericht op nauwkeurige navolging van de rituelen, maar ook steeds meer gericht op de inhoud van hun innerlijke geloof ( imaan ). De islam beleven ze persoonlijk, emotioneel, authentiek. Vandaar zoeken ze naar de zuivere islam en een eigen weg daarheen met internet. Ik zie een parallel met jonge evangelische christenen die ook radicaal zijn en hun eigen Bijbelkennis vergaren met internet en leeftijdgenoten; thuis en het onderwijs in kerk of moskee zijn uit. Die parallellen kwam ook aan het licht tijdens een conferentie aan de Vrije Universiteit, waar zowel christenen als moslims aan het woord kwamen.''
Schipperen
Jonge moslims in Nederland zijn ambivalent. Enerzijds hanteren ze steeds meer de islam als vormend element van hun identiteit, anderzijds schipperen ze tussen verschillende loyaliteiten en eisenpakketten die hen worden gesteld, zoals de Marokkaanse cultuur thuis en de Nederlandse maatschappij.
Die ambivalentie is niet het probleem, stelt De Koning, maar het feit dat die in Nederland volgens de moslimjongeren niet wordt erkend. Ze moeten in hun beleving kiezen tussen Marokkaanse moslim zijn of Nederlander. Dat is bedreigend en daarom vluchten ze in hun anders-zijn.
In beide gevallen zijn het thuisfront en het onderwijs in kerk of moskee 'uit'. De zoektocht naar een zuivere islam komt overeen met wat internationaal een tendens naar het salafisme wordt genoemd.
Martijn de Koning volgde in een eerdere studie vier Nederlandse moslima's die die stroming binnen de islam metterdaad aan-hingen.
Vrome voorgangers
Salafisme komt van het Arabische zelfstandige naamwoord salaf , dat zoiets als 'vrome voorganger' betekent. Het salafisme wil zich herbronnen op de islam zoals die in de eerste eeuwen na Mohammed gold, en wil alleen de Koran en de soenna (de overleveringen over het leven van de profeet) als gezaghebbend aannemen. Die teksten zijn letterlijk uit te voeren en helder voor iedereen; er is dus geen interpretatie of exegese mogelijk.
Volgens Bernard Haykel, hoogleraar studies Nabije Oosten aan de Princeton University, is het salafisme een politieke en intellectuele beweging in opkomst. Haykel weet alles van de politieke en religieuze geschiedenis van Saoedi-Arabië, waar het salafisme in de vorm van wahabisme staatsdoctrine is.
Volgens hem uit salafisme zich bij de aanhangers in drie varianten: een zich terugtrekken uit de maatschappij, het juist assertief en zeer kritisch deelnemen aan maatschappelijke discussies en - een kleine maar gewelddadige minderheid - het jihadi-salafisme. Al-Qaeda zou behoren tot de laatste variant.
Ook de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst schetste in een rapport uit oktober 2007 het salafisme als gevaar, omdat het radicalisering van moslimjongeren onzichtbaarder maakt.
De bewustwording gaat al meer uit de moskee vandaan, richting huiskamerbijeenkomsten, training door rondreizende imams en doe het zelfwerk op internet.
Stoere taal
Martijn de Koning doet momenteel onderzoek bij het 'salafisme-project' van het International Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM) en de Radbouduniversiteit Nijmegen.
Beide instellingen hielden in september vorig jaar een congres over salafisme. Daar zei Haykel dat salafisme gepaard gaat met stoere taal, en juist dat aspect is aantrekkelijk voor islamitische jongeren in het Westen die zich bedreigd voelen, onzeker zijn over hun identiteit en deelnemen aan de straatcultuur, met de hiphopteksten en alle blingbling- snuisterijen die daarbij horen.
Te goed geïntegreerd
In een artikel op zijn website zegt De Koning dat een hard integratiebeleid niet de oplossing is voor naar het salafisme neigende jongeren.
De religie zit lang niet altijd diep. ,,Nee, dat is waar. Ik wil zeker geen vervelend gedrag van jongeren op straat vergoelijken. Maar dan nog zie je dat ook deze scooterjongeren de islam gebruiken als steeds belangrijker deel van hun identiteit. Ze selecteren alleen op zo'n manier dat ze discussie over de islam zien als aanval op henzelf als personen. Ze zien geen nuance, geen ironie, geen tinten die zelfs bij Ayaan en Van Gogh te zien waren.''
In wezen hebben de 'k**marokkanen' zich juist te goed geïntegreerd, in plaats van te weinig, vindt De Koning. ,,Ze namen Nederlandse normen en waarden over zoals assertiviteit, authenticiteit en zelfstandigheid. Die vergroten ze uit. Ze hebben zich overaangepast. Mijns inziens moet de discussie daarom tevens gaan over de uitwassen van Nederlandse leefpatronen.''
ND.nl
16 april 2008