illmatik
03-06-08, 22:36
Een kwart van de 4200 kerken in Nederland sluit de komende tien jaar haar deuren. Door de decennialange terugloop van kerkgangers verkeren de kerken in financieel zwaar weer, en wordt het voor hen steeds moeilijker om de vele bedehuizen die Nederland rijk is te onderhouden. Een vlug rekensommetje leert ons dat er pér week twee kerken de deuren definitief sluiten. De drastische afname van het aantal kerkgangers betekent overigens niet dat de natuurlijke drang naar (religieuze) transcendentie verdampt is. Integendeel, de behoefte om met gelijkgestemden tot spirituele diepgang te komen blijft in de harten van de mensen aanwezig. Dit verlangen zal zich dan ook in de samenleving manifesteren, hoewel de wijze waarop vaak niet de meest voor de hand liggende is.
De ontkerkelijking van Nederland kent derhalve een aantal bizarre neveneffecten, waaronder de opkomst van een nieuw areligieus volksritueel: de stille tocht. Ik zou dit volksgebruik het best kunnen omschrijven als een samensmelting van een (semi-) collectieve rouwmars en de als recreatief bekend staande avondvierdaagse. Deze ‘emo-recreatieve’ tocht moet het spirituele vacuüm (dat door de toenemende secularisatie steeds groter wordt) opvullen.
Goed, tot hier is het gemakkelijk te volgen. De kerkelijke instanties hebben inderdaad met een mottenballenimago te kampen (uit religieuze piëteit zwijg ik over de handtastelijkheid van sommige katholieke geestelijken), en kerstmis (tegenwoordig een Wallstreet-graadmeter voor consumentenbestedingen) is ook niet meer wat het is geweest. Maar om meteen een lampionnentocht te houden, en te snotteren op de schouder van vreemde? Dat past toch helemaal niet bij de nuchtere Hollander? Welnu, daar vergist u zich dus lelijk in. Het past heel goed bij de nuchtere Hollander!
Al in de middeleeuwen was het analfabete gepeupel gewoon om - opgehitst door de plaatselijke priester - bijeen te komen om ketters, heksen en andersdenkenden op de brandstapel te gooien. De brandende fakkels zijn nu ingeruild voor vredige waxinelichtjes, en de brandstapel heeft plaatsgemaakt voor een buurtbarbecue. Afvalligen worden tegenwoordig niet meer levend verbrand: verder dan het roosteren van een aantal lapjes dierenleed komt men niet meer.
De financiële laagdrempeligheid van de stille tocht speelt ook een niet te onderschatten rol. Deelname kost u hoogstens aantal kartonnen lampionnetjes (overactieve huismoeders maken er een crea-Bea-middag van, en gaan met toiletrollen en gekleurd crêpepapier in de weer), een theelichtje, een zakje Haribo en een buskaartje. Maar wat toch het zwaarst weegt is de vrijblijvendheid. Deelnemen aan een stille tocht verplicht u tot niets. Géén jaarlijkse bijdragen, géén kerkelijke tienden, géén spam-mail en géén abonnementen met drie maanden opzegtermijn of een stilzwijgende verlenging tot aan de Dag des Oordeels. Aan het eind van de mars wrijft u uw krokodillentranen weg, slaakt u een diepe zucht en pakt u de nachtbus naar huis.
Het fenomeen is inmiddels zó ver doorgeschoten dat er zelfs stille tochten voor honden(!) worden gehouden. In januari 2003 kwamen er op een sneeuwbuien-zaterdagmiddag uit verschillende delen van Nederland zestig hondenliefhebbers bijeen om de dood van hond ‘Bronx’ te gedenken. De eigenaar van Bronx, een bredanaar van 23 jaar, had het arme dier doodgeschopt. De stille tocht liep van een verzamelpunt naar de dierenbegraafplaats in Prinsenbeek. Daar legden de deelnemers bloemen op het graf van een andere hond, genaamd ‘Max’. Die kwam het jaar dáárvoor door verwaarlozing om het leven. Meer kan ik u er niet over vertellen, maar ik kan u wel (met wat Marokkaanse fantasie) enigszins schetsen hoe de tocht verlopen was.
Allereerst valt het commerciële karakter van de tocht op. Op de route naar het gedenkteken struikelt u over marskramers die u een t-shirt (size XL, want die maat past iedereen) met een sentimenteel opschrift in hondentaal (‘Woef, Max, Blaf!’ of ‘Bronx, rust zacht’) proberen te verkopen. De Nederlanders met een VOC-mentaliteit hebben in allerijl schattige knuffels van hond Samson (van het Belgische duo Samson en Gert) uit Vlaanderen geïmporteerd om die aan de geëmotioneerde deelnemers te kunnen slijten. De nazaten van het eerste naamloze vennootschap ter wereld (VOC) laten zich niet leiden door emoties.
Het plaatselijke asiel laat als tranenopwekker enkele vlooienbalen op een grasveldje ronddartelen. De hondenbezitters blijven na het zien van dit speelse tafereel vertederd staan, en denken met een zwaar gemoed aan hoe ze hun vorige hond in een vat zoutzuur opgelost hebben (om een hondenbegrafenis uit te kunnen sparen). Of à la Joran van der Sloot, met de stenen verzwaard, in open water gemieterd hebben. Lang blijven ze echter niet staan, want verderop worden gratis poffertjes uitgedeeld. Wie snel is kan nog voor een tweede portie in de rij gaan staan.
Ofschoon de opkomst van de stillte-tocht-cult ronduit verrassend is te noemen, is daarmee het kruis nog niet gebroken. Het oogt weliswaar allemaal niet meer zo fris onder de oksels: toch bestaat het christendom - stiekem - bijna 2000 jaar. Ik denk niet dat de stille tocht zo’n lang leven beschoren is. Maar hoe je het went of keert, het zal de dominees en priesters ongetwijfeld ongelofelijk veel pijn doen dat anno 2008 de dood van een hond meer bekijks trekt dan de gemiddelde kerkdienst.
© www.abdelhakim.nl
De ontkerkelijking van Nederland kent derhalve een aantal bizarre neveneffecten, waaronder de opkomst van een nieuw areligieus volksritueel: de stille tocht. Ik zou dit volksgebruik het best kunnen omschrijven als een samensmelting van een (semi-) collectieve rouwmars en de als recreatief bekend staande avondvierdaagse. Deze ‘emo-recreatieve’ tocht moet het spirituele vacuüm (dat door de toenemende secularisatie steeds groter wordt) opvullen.
Goed, tot hier is het gemakkelijk te volgen. De kerkelijke instanties hebben inderdaad met een mottenballenimago te kampen (uit religieuze piëteit zwijg ik over de handtastelijkheid van sommige katholieke geestelijken), en kerstmis (tegenwoordig een Wallstreet-graadmeter voor consumentenbestedingen) is ook niet meer wat het is geweest. Maar om meteen een lampionnentocht te houden, en te snotteren op de schouder van vreemde? Dat past toch helemaal niet bij de nuchtere Hollander? Welnu, daar vergist u zich dus lelijk in. Het past heel goed bij de nuchtere Hollander!
Al in de middeleeuwen was het analfabete gepeupel gewoon om - opgehitst door de plaatselijke priester - bijeen te komen om ketters, heksen en andersdenkenden op de brandstapel te gooien. De brandende fakkels zijn nu ingeruild voor vredige waxinelichtjes, en de brandstapel heeft plaatsgemaakt voor een buurtbarbecue. Afvalligen worden tegenwoordig niet meer levend verbrand: verder dan het roosteren van een aantal lapjes dierenleed komt men niet meer.
De financiële laagdrempeligheid van de stille tocht speelt ook een niet te onderschatten rol. Deelname kost u hoogstens aantal kartonnen lampionnetjes (overactieve huismoeders maken er een crea-Bea-middag van, en gaan met toiletrollen en gekleurd crêpepapier in de weer), een theelichtje, een zakje Haribo en een buskaartje. Maar wat toch het zwaarst weegt is de vrijblijvendheid. Deelnemen aan een stille tocht verplicht u tot niets. Géén jaarlijkse bijdragen, géén kerkelijke tienden, géén spam-mail en géén abonnementen met drie maanden opzegtermijn of een stilzwijgende verlenging tot aan de Dag des Oordeels. Aan het eind van de mars wrijft u uw krokodillentranen weg, slaakt u een diepe zucht en pakt u de nachtbus naar huis.
Het fenomeen is inmiddels zó ver doorgeschoten dat er zelfs stille tochten voor honden(!) worden gehouden. In januari 2003 kwamen er op een sneeuwbuien-zaterdagmiddag uit verschillende delen van Nederland zestig hondenliefhebbers bijeen om de dood van hond ‘Bronx’ te gedenken. De eigenaar van Bronx, een bredanaar van 23 jaar, had het arme dier doodgeschopt. De stille tocht liep van een verzamelpunt naar de dierenbegraafplaats in Prinsenbeek. Daar legden de deelnemers bloemen op het graf van een andere hond, genaamd ‘Max’. Die kwam het jaar dáárvoor door verwaarlozing om het leven. Meer kan ik u er niet over vertellen, maar ik kan u wel (met wat Marokkaanse fantasie) enigszins schetsen hoe de tocht verlopen was.
Allereerst valt het commerciële karakter van de tocht op. Op de route naar het gedenkteken struikelt u over marskramers die u een t-shirt (size XL, want die maat past iedereen) met een sentimenteel opschrift in hondentaal (‘Woef, Max, Blaf!’ of ‘Bronx, rust zacht’) proberen te verkopen. De Nederlanders met een VOC-mentaliteit hebben in allerijl schattige knuffels van hond Samson (van het Belgische duo Samson en Gert) uit Vlaanderen geïmporteerd om die aan de geëmotioneerde deelnemers te kunnen slijten. De nazaten van het eerste naamloze vennootschap ter wereld (VOC) laten zich niet leiden door emoties.
Het plaatselijke asiel laat als tranenopwekker enkele vlooienbalen op een grasveldje ronddartelen. De hondenbezitters blijven na het zien van dit speelse tafereel vertederd staan, en denken met een zwaar gemoed aan hoe ze hun vorige hond in een vat zoutzuur opgelost hebben (om een hondenbegrafenis uit te kunnen sparen). Of à la Joran van der Sloot, met de stenen verzwaard, in open water gemieterd hebben. Lang blijven ze echter niet staan, want verderop worden gratis poffertjes uitgedeeld. Wie snel is kan nog voor een tweede portie in de rij gaan staan.
Ofschoon de opkomst van de stillte-tocht-cult ronduit verrassend is te noemen, is daarmee het kruis nog niet gebroken. Het oogt weliswaar allemaal niet meer zo fris onder de oksels: toch bestaat het christendom - stiekem - bijna 2000 jaar. Ik denk niet dat de stille tocht zo’n lang leven beschoren is. Maar hoe je het went of keert, het zal de dominees en priesters ongetwijfeld ongelofelijk veel pijn doen dat anno 2008 de dood van een hond meer bekijks trekt dan de gemiddelde kerkdienst.
© www.abdelhakim.nl