Soldim
01-07-09, 09:30
Gratis condooms bij de preek
Een missieziekenhuis waar vrijen zonder condoom wordt ‘beboet’, wegens kans op hiv-besmetting? Het kan in Kameroen, waar aids op zijn retour is.
‘Gefeliciteerd’, zegt de kapelaan tegen de hoogzwangere vrouw op het houten bankje in de kleine wachtruimte. ‘Je bent niet besmet. Maak je dus geen zorgen over je ongeboren kind.’
De vrouw glimlacht zichtbaar opgelucht. Boven haar hangen dreigende teksten aan de muur: God alone heals (Slechts God geneest). En: Sickness and suffering are characteristics of a spoiled world by sin (Ziekte en lijden kenmerken een door zonde bedorven wereld).
Missieziekenhuis
In het Cameroon Baptist Convention, een klein missieziekenhuis in Kameroen, worden gratis aidstests afgenomen. Tenzij iemand zonder condoom heeft gevreeën, ‘dan breng ik 1.000 francs (1,5 euro) in rekening’, zegt kapelaan en arts Njobara Hyacinth (42). Dat noemt hij ‘een leermoment’.
De kapelaan wenkt de volgende ‘patiënt’, die bloednerveus meegaat zijn behandelkamer in. De arts trekt een la open, pakt een naald en een teststrip, prikt in de vinger van de man en druppelt bloed op het witte stukje plastic. De man moet een kwartier op zijn oordeel wachten. In die tijd krijgt hij gratis condooms uitgereikt, plus een preek – letterlijk – over veilig vrijen en de toorn Gods, die neerdaalt als de patiënt onbeschermd aan zijn gerief probeert te komen.
Afrika ten zuiden van de Sahara is het gebied met de meest aidsbesmettingen ter wereld: hier woont tweederde van alle (33 miljoen) seropositieven. De paus oogstte dan ook veel kritiek toen hij tijdens zijn recente bezoek aan Kameroen beweerde dat condooms het aidsprobleem eerder verergeren dan verhelpen, omdat ze losbandigheid zouden stimuleren.
Benedictus XVI bepleitte als alternatief seksuele onthouding en huwelijkstrouw. Maar die aanbeveling valt op rotsige bodem in een land waar polygamie een wettelijk recht is – en al eeuwen traditie.
Misvatting
‘De kritiek komt vooral van West-Europeanen’, zegt Munoh Kenne, een 26-jarige arts in het General Hospital in Bamenda, die is afgestudeerd op seksuele relaties en aids in Kameroen. ‘Daar denken velen dat Afrikanen niet weten waar aids vandaan komt, maar dat is een misvatting’, zegt hij. ‘Elk kind op straat hier kan het je vertellen. En iedereen hier weet dat je besmetting kunt voorkomen met condooms.’
De arts erkent dat de kerk een grote rol speelt in zijn samenleving, en condooms verbiedt, maar ‘dat kan niemand een bal schelen’, lacht hij. ‘We zijn niet achterlijk. Hier geeft ieder zijn eigen invulling aan het geloof, dat lijken westerlingen weleens te vergeten.’
In Kameroen kunnen priesters er kritiekloos een minnares op na houden en delen kerkdienaren condooms uit bij de achterdeur. Sinds kardinaal Wiyghan Tumi van Douala in 2005 in een interview verkondigde dat condooms in het huwelijk zijn toegestaan als een van beide partners met hiv is besmet, declameert de overheid de ABC-formule: Abstinence (onthouding), Be faithful (wees trouw) en Condomise (gebruik condooms).
Aidslint
Het gevolg van deze dure, agressieve anti-aidscampagne is dat in elk dorp en elk gehucht een opzichtig bord staat, met het roze aidslint er bovenop, met niet mis te verstane waarschuwingsteksten als: ‘100 procent onthouding, anders 100 procent condoom!’ en: ‘AIDS KILLS!’.
Het lijkt te helpen. Het aantal nieuwe aidsbesmettingen in Kameroen daalde vorig jaar voor het eerst in tien jaar, of stagneerde in elk geval, zou blijken uit schattingen van vrijwilligers in ziekenhuizen en aidsvoorlichtingscentra. Unaids zag eerder al het percentage seropositieven onder volwassenen onder de 50 jaar dalen, van 6 procent in 2001 tot 5,1 in 2007.
Tegelijkertijd is het aantal bezoekers voor informatie en gratis aidstests explosief gestegen, zegt kapelaan Hyacinth. ‘Hier komen minstens twintig mensen per dag, vaak het dubbele. Ik zit de hele dag aidstests af te nemen en mensen voor te lichten.’
Relaties
Tot vorig jaar gingen relaties per definitie stuk als bleek dat een van beide partners hiv-positief was, zegt de kapelaan. ‘Nu is dat vaak niet meer zo. Koppels komen altijd samen, en ik vraag voorafgaand aan de test wat ze doen als een van beiden hiv-positief is. Ze weten dat behandeling mogelijk is, dus blijft het huwelijk vaak intact. Maar dan zijn condooms wel noodzakelijk.’
De kapelaan is ‘diepgelovig’ en bepleit huwelijkse trouw, maar het eisen van onthouding gaat zelfs hem te ver, stelt hij. ‘We moeten realistisch blijven.’ Over de paus rept hij met geen woord.
In het kantoortje voor zijn behandelkamer, onder de doemteksten aan de muur, zitten opnieuw twee zwangere vrouwen. Een van hen geeft de kapelaan een boekje met stempels, data en de uitslag van het laboratorium. Ze kijkt angstig. Hyacinth bladert door het boekje, bestudeert de uitslag, kijkt de vrouw strak aan en zegt, discreet: ‘Loop je even met me mee?’
de Volkskrant
Een missieziekenhuis waar vrijen zonder condoom wordt ‘beboet’, wegens kans op hiv-besmetting? Het kan in Kameroen, waar aids op zijn retour is.
‘Gefeliciteerd’, zegt de kapelaan tegen de hoogzwangere vrouw op het houten bankje in de kleine wachtruimte. ‘Je bent niet besmet. Maak je dus geen zorgen over je ongeboren kind.’
De vrouw glimlacht zichtbaar opgelucht. Boven haar hangen dreigende teksten aan de muur: God alone heals (Slechts God geneest). En: Sickness and suffering are characteristics of a spoiled world by sin (Ziekte en lijden kenmerken een door zonde bedorven wereld).
Missieziekenhuis
In het Cameroon Baptist Convention, een klein missieziekenhuis in Kameroen, worden gratis aidstests afgenomen. Tenzij iemand zonder condoom heeft gevreeën, ‘dan breng ik 1.000 francs (1,5 euro) in rekening’, zegt kapelaan en arts Njobara Hyacinth (42). Dat noemt hij ‘een leermoment’.
De kapelaan wenkt de volgende ‘patiënt’, die bloednerveus meegaat zijn behandelkamer in. De arts trekt een la open, pakt een naald en een teststrip, prikt in de vinger van de man en druppelt bloed op het witte stukje plastic. De man moet een kwartier op zijn oordeel wachten. In die tijd krijgt hij gratis condooms uitgereikt, plus een preek – letterlijk – over veilig vrijen en de toorn Gods, die neerdaalt als de patiënt onbeschermd aan zijn gerief probeert te komen.
Afrika ten zuiden van de Sahara is het gebied met de meest aidsbesmettingen ter wereld: hier woont tweederde van alle (33 miljoen) seropositieven. De paus oogstte dan ook veel kritiek toen hij tijdens zijn recente bezoek aan Kameroen beweerde dat condooms het aidsprobleem eerder verergeren dan verhelpen, omdat ze losbandigheid zouden stimuleren.
Benedictus XVI bepleitte als alternatief seksuele onthouding en huwelijkstrouw. Maar die aanbeveling valt op rotsige bodem in een land waar polygamie een wettelijk recht is – en al eeuwen traditie.
Misvatting
‘De kritiek komt vooral van West-Europeanen’, zegt Munoh Kenne, een 26-jarige arts in het General Hospital in Bamenda, die is afgestudeerd op seksuele relaties en aids in Kameroen. ‘Daar denken velen dat Afrikanen niet weten waar aids vandaan komt, maar dat is een misvatting’, zegt hij. ‘Elk kind op straat hier kan het je vertellen. En iedereen hier weet dat je besmetting kunt voorkomen met condooms.’
De arts erkent dat de kerk een grote rol speelt in zijn samenleving, en condooms verbiedt, maar ‘dat kan niemand een bal schelen’, lacht hij. ‘We zijn niet achterlijk. Hier geeft ieder zijn eigen invulling aan het geloof, dat lijken westerlingen weleens te vergeten.’
In Kameroen kunnen priesters er kritiekloos een minnares op na houden en delen kerkdienaren condooms uit bij de achterdeur. Sinds kardinaal Wiyghan Tumi van Douala in 2005 in een interview verkondigde dat condooms in het huwelijk zijn toegestaan als een van beide partners met hiv is besmet, declameert de overheid de ABC-formule: Abstinence (onthouding), Be faithful (wees trouw) en Condomise (gebruik condooms).
Aidslint
Het gevolg van deze dure, agressieve anti-aidscampagne is dat in elk dorp en elk gehucht een opzichtig bord staat, met het roze aidslint er bovenop, met niet mis te verstane waarschuwingsteksten als: ‘100 procent onthouding, anders 100 procent condoom!’ en: ‘AIDS KILLS!’.
Het lijkt te helpen. Het aantal nieuwe aidsbesmettingen in Kameroen daalde vorig jaar voor het eerst in tien jaar, of stagneerde in elk geval, zou blijken uit schattingen van vrijwilligers in ziekenhuizen en aidsvoorlichtingscentra. Unaids zag eerder al het percentage seropositieven onder volwassenen onder de 50 jaar dalen, van 6 procent in 2001 tot 5,1 in 2007.
Tegelijkertijd is het aantal bezoekers voor informatie en gratis aidstests explosief gestegen, zegt kapelaan Hyacinth. ‘Hier komen minstens twintig mensen per dag, vaak het dubbele. Ik zit de hele dag aidstests af te nemen en mensen voor te lichten.’
Relaties
Tot vorig jaar gingen relaties per definitie stuk als bleek dat een van beide partners hiv-positief was, zegt de kapelaan. ‘Nu is dat vaak niet meer zo. Koppels komen altijd samen, en ik vraag voorafgaand aan de test wat ze doen als een van beiden hiv-positief is. Ze weten dat behandeling mogelijk is, dus blijft het huwelijk vaak intact. Maar dan zijn condooms wel noodzakelijk.’
De kapelaan is ‘diepgelovig’ en bepleit huwelijkse trouw, maar het eisen van onthouding gaat zelfs hem te ver, stelt hij. ‘We moeten realistisch blijven.’ Over de paus rept hij met geen woord.
In het kantoortje voor zijn behandelkamer, onder de doemteksten aan de muur, zitten opnieuw twee zwangere vrouwen. Een van hen geeft de kapelaan een boekje met stempels, data en de uitslag van het laboratorium. Ze kijkt angstig. Hyacinth bladert door het boekje, bestudeert de uitslag, kijkt de vrouw strak aan en zegt, discreet: ‘Loop je even met me mee?’
de Volkskrant