mark61
31-01-10, 16:38
Bas Heijne, NRC
Wat opviel aan de regiezitting van het proces tegen Wilders, afgelopen woensdag, die ik vanaf de publieke tribune bijwoonde, waren de fluwelen handschoenen waarmee de verdachte werd aangepakt. Niemand wilde gezien worden als de vijand van het vrije woord, de voorzitter van de rechtbank niet, de officieren van justitie niet. Men benadrukte met klem dat Wilders bepaald nog niet veroordeeld was, dat hij ruim de gelegenheid zou krijgen zijn zegje te doen, dat hij genoeg „deskundigen” als getuigen moest kunnen oproepen om zijn harde beweringen over de aard van de islam te kunnen staven. Toen hij de rechtszaal uitliep, werd hij voor de verzamelde televisiejournalistiek ondervraagd alsof hij een zware beproeving had ondergaan. Keer op keer herhaalde hij dat de vrijheid van meningsuiting op het spel stond – geen journalist die hem vroeg waarom hij als kampioen van de vrije meningsuiting de Koran wilde verbieden en het dragen van een hoofddoek wilde beboeten.
Het was overduidelijk dat dit proces met lange tanden wordt gevoerd. De commentaren vooraf hadden al duidelijk gemaakt waarom: de klachten waren aanvankelijk door het OM in de prullenbak gegooid, juridisch is de kans op vrijspraak levensgroot, het gaat niet om wat Wilders zegt, maar of hij het mag zeggen. Uit de opinieartikelen, de televisiediscussies en de columns rijst het beeld op van een zaak waar niemand zijn vingers aan wil branden.
De intellectuele wegbereiders van Wilders, de islamcritici die dag en nacht gebeten zijn op het „linkse” establishment dat onwelgevallige stemmen zou willen smoren, halen Voltaire er weer eens bij. Zo druk hebben ze het met het vaststellen dat Wilders het recht heeft te zeggen wat hij vindt, dat ze steeds weer vergeten te zeggen wat zijzelf nu eigenlijk van Wilders vinden. Arme Voltaire.
Maar ook andere stemmen distantiëren zich. Keer op keer moet je lezen dat Wilders deze zaak alleen maar kan winnen. Wordt hij vrijgesproken, dan triomfeert hij over zijn tegenstanders. Wordt hij veroordeeld, dan is hij een martelaar van het vrije woord. Hoe dan ook een aantal zetels erbij, is de consensus.
Wat een onzin. De regiezitting was saai; de rechtbank is duidelijk niet het natuurlijke domein van een hit-and-runpoliticus, die het liefst vanaf de zijlijn attaqueert. Wilders zat erbij als het slachtoffer van een stalinistisch showproces, terwijl zijn advocaat, mr. Moszkowicz, juist een sfeer van gemeenzaamheid wilde scheppen, met voortdurende knipogen en verbale plaagstootjes. Wilders wil ongenaakbaar zijn, met Moszkowicz naast hem dreigt het gevaarlijk gezellig te worden.
Een belangrijker reden waarom dit proces in het nadeel van Wilders gaat uitvallen, is zijn eigen misrekening. Zoals de eerder door hem benaderde advocaat Anker verkondigde, wil Wilders zijn proces zo lang mogelijk rekken met zoveel mogelijk zittingen. Dat alles volgens het principe dat Wilders in het recente verleden zo snel vooruit heeft geholpen: media-aandacht is zetelwinst. Het is een klassieke fout: een beproefd recept blijkt in het mediatijdperk beperkt houdbaar. Wilders is een grijsgedraaide plaat. Daar komen steeds meer mensen achter, alleen niet in het journalistieke establishment, waar de angst voor het volk regeert. Zijn recente poging om zijn versleten vocabulaire te vernieuwen – het voorstel om een „kopvoddentax” in te voeren – was een fout die hem fataal dreigt te worden. Juist die lollige frase waar hij zelf zoveel genoegen aan leek te beleven, zorgt ervoor dat zijn „schunnige” (Bolkestein) voorstel hem zal blijven achtervolgen – daar heb je helemaal geen linkse kerk meer bij nodig.
Ik heb het wel eens gezegd: de beste oppositie tegen Wilders komt van Wilders zelf. De derde en belangrijkste reden waarom dit proces hem geen blijvende winst zal opleveren, is de inzet zelf. Kijk naar de lijst getuigen die hij wil oproepen en er overvalt je een gevoel van déjà-vu: we zijn terug in 2004. In die tijd was het islamdebat een ideologisch debat, het ging om de aard van de islam, er werden eindeloos sultans en kaliefen uit de vroege Middeleeuwen aangehaald; Afshin Ellian en Hans Jansen waren niet weg te slaan bij Barend en Van Dorp om de gewelddadige soera’s uit de Koran te reciteren die Mohammed B. hadden aangezet tot zijn gruweldaad.
Het is duidelijk de bedoeling van Wilders dat zijn zaak internationaal een brandpunt wordt voor de ideologische strijd tussen jihadisten en anti-jihadisten, want de lijst met gevraagde getuigen bevat ook een flink aantal getikte moslims, onder wie Mohammed B. Wilders internetproductie Fitna, waarvan een beschrijving is opgenomen in de aanklacht, is een typisch product van het anti-jihadisme, waarvan de Amerikaan Robert Spencer een van de belangrijkste voormannen is. Ook hij staat, naast Jansen en Ellian, op de lijst van op te roepen getuigen. Hebben we daar zin in? De stoet getuigen die Wilders laat oproepen en waarmee hij zijn proces wil rekken, vormen de extreme polen van een debat tussen fanatici. De Amerikaanse sponsors van Wilders, wie het ook mogen zijn, zien deze strijd als een ideologische strijd tussen beschavingen, maar die zienswijze spreekt in Nederland alleen een harde kern aan. De woede in Nederland richt zich de laatste jaren juist niet op de islam als zodanig, maar op onaangepaste moslims, op sociaal-culturele misstanden, op ontspoorde Marokkaanse jongeren, op multicultisubsidieslurpers en gescheiden loketten voor mannen en vrouwen. Er is oneindig meer sociale onvrede dan ideologische woede. De heersende klacht is: „Ze doen niet mee.” Wat Wilders wil aantonen is: „Ze kunnen niet meedoen.” Voor hem is de islam in Nederland een onoplosbaar probleem. Een gematigde moslim bestaat in zijn ogen niet – een goede moslim ook niet.
Dat zal hij de komende maanden keer op keer moeten betogen, voor hem is dat „de waarheid”. Het zal weer gaan over soera’s, niet over nare bontkraagjes. Dat spreekt niet aan. En tegenover de omzichtigheid van commentatoren uit het establishment met hun bevende respect voor het niet gehoorde volk, staat nu de frisse lef van mensen als Peter R. de Vries, die niet schrikt van een paar honderd scheldmails (een fraaie bloemlezing staat op zijn weblog). Er zijn steeds minder mensen bang voor Wilders en zijn achterban.
Ik twijfel er overigens niet aan of collega Ellian zal Wilders tijdens het proces duidelijk maken dat er een onderscheid bestaat tussen de islam en wat hijzelf consequent de „politieke” islam noemt – een onderscheid dat volgens Wilders niet bestaat. Nog een reden waarom uiteindelijke vrijspraak eerder een nederlaag dan een overwinning zal zijn.
Dit verhaal is geplaatst op zaterdag 23 januari 2010 om 0:00 uur
Wat opviel aan de regiezitting van het proces tegen Wilders, afgelopen woensdag, die ik vanaf de publieke tribune bijwoonde, waren de fluwelen handschoenen waarmee de verdachte werd aangepakt. Niemand wilde gezien worden als de vijand van het vrije woord, de voorzitter van de rechtbank niet, de officieren van justitie niet. Men benadrukte met klem dat Wilders bepaald nog niet veroordeeld was, dat hij ruim de gelegenheid zou krijgen zijn zegje te doen, dat hij genoeg „deskundigen” als getuigen moest kunnen oproepen om zijn harde beweringen over de aard van de islam te kunnen staven. Toen hij de rechtszaal uitliep, werd hij voor de verzamelde televisiejournalistiek ondervraagd alsof hij een zware beproeving had ondergaan. Keer op keer herhaalde hij dat de vrijheid van meningsuiting op het spel stond – geen journalist die hem vroeg waarom hij als kampioen van de vrije meningsuiting de Koran wilde verbieden en het dragen van een hoofddoek wilde beboeten.
Het was overduidelijk dat dit proces met lange tanden wordt gevoerd. De commentaren vooraf hadden al duidelijk gemaakt waarom: de klachten waren aanvankelijk door het OM in de prullenbak gegooid, juridisch is de kans op vrijspraak levensgroot, het gaat niet om wat Wilders zegt, maar of hij het mag zeggen. Uit de opinieartikelen, de televisiediscussies en de columns rijst het beeld op van een zaak waar niemand zijn vingers aan wil branden.
De intellectuele wegbereiders van Wilders, de islamcritici die dag en nacht gebeten zijn op het „linkse” establishment dat onwelgevallige stemmen zou willen smoren, halen Voltaire er weer eens bij. Zo druk hebben ze het met het vaststellen dat Wilders het recht heeft te zeggen wat hij vindt, dat ze steeds weer vergeten te zeggen wat zijzelf nu eigenlijk van Wilders vinden. Arme Voltaire.
Maar ook andere stemmen distantiëren zich. Keer op keer moet je lezen dat Wilders deze zaak alleen maar kan winnen. Wordt hij vrijgesproken, dan triomfeert hij over zijn tegenstanders. Wordt hij veroordeeld, dan is hij een martelaar van het vrije woord. Hoe dan ook een aantal zetels erbij, is de consensus.
Wat een onzin. De regiezitting was saai; de rechtbank is duidelijk niet het natuurlijke domein van een hit-and-runpoliticus, die het liefst vanaf de zijlijn attaqueert. Wilders zat erbij als het slachtoffer van een stalinistisch showproces, terwijl zijn advocaat, mr. Moszkowicz, juist een sfeer van gemeenzaamheid wilde scheppen, met voortdurende knipogen en verbale plaagstootjes. Wilders wil ongenaakbaar zijn, met Moszkowicz naast hem dreigt het gevaarlijk gezellig te worden.
Een belangrijker reden waarom dit proces in het nadeel van Wilders gaat uitvallen, is zijn eigen misrekening. Zoals de eerder door hem benaderde advocaat Anker verkondigde, wil Wilders zijn proces zo lang mogelijk rekken met zoveel mogelijk zittingen. Dat alles volgens het principe dat Wilders in het recente verleden zo snel vooruit heeft geholpen: media-aandacht is zetelwinst. Het is een klassieke fout: een beproefd recept blijkt in het mediatijdperk beperkt houdbaar. Wilders is een grijsgedraaide plaat. Daar komen steeds meer mensen achter, alleen niet in het journalistieke establishment, waar de angst voor het volk regeert. Zijn recente poging om zijn versleten vocabulaire te vernieuwen – het voorstel om een „kopvoddentax” in te voeren – was een fout die hem fataal dreigt te worden. Juist die lollige frase waar hij zelf zoveel genoegen aan leek te beleven, zorgt ervoor dat zijn „schunnige” (Bolkestein) voorstel hem zal blijven achtervolgen – daar heb je helemaal geen linkse kerk meer bij nodig.
Ik heb het wel eens gezegd: de beste oppositie tegen Wilders komt van Wilders zelf. De derde en belangrijkste reden waarom dit proces hem geen blijvende winst zal opleveren, is de inzet zelf. Kijk naar de lijst getuigen die hij wil oproepen en er overvalt je een gevoel van déjà-vu: we zijn terug in 2004. In die tijd was het islamdebat een ideologisch debat, het ging om de aard van de islam, er werden eindeloos sultans en kaliefen uit de vroege Middeleeuwen aangehaald; Afshin Ellian en Hans Jansen waren niet weg te slaan bij Barend en Van Dorp om de gewelddadige soera’s uit de Koran te reciteren die Mohammed B. hadden aangezet tot zijn gruweldaad.
Het is duidelijk de bedoeling van Wilders dat zijn zaak internationaal een brandpunt wordt voor de ideologische strijd tussen jihadisten en anti-jihadisten, want de lijst met gevraagde getuigen bevat ook een flink aantal getikte moslims, onder wie Mohammed B. Wilders internetproductie Fitna, waarvan een beschrijving is opgenomen in de aanklacht, is een typisch product van het anti-jihadisme, waarvan de Amerikaan Robert Spencer een van de belangrijkste voormannen is. Ook hij staat, naast Jansen en Ellian, op de lijst van op te roepen getuigen. Hebben we daar zin in? De stoet getuigen die Wilders laat oproepen en waarmee hij zijn proces wil rekken, vormen de extreme polen van een debat tussen fanatici. De Amerikaanse sponsors van Wilders, wie het ook mogen zijn, zien deze strijd als een ideologische strijd tussen beschavingen, maar die zienswijze spreekt in Nederland alleen een harde kern aan. De woede in Nederland richt zich de laatste jaren juist niet op de islam als zodanig, maar op onaangepaste moslims, op sociaal-culturele misstanden, op ontspoorde Marokkaanse jongeren, op multicultisubsidieslurpers en gescheiden loketten voor mannen en vrouwen. Er is oneindig meer sociale onvrede dan ideologische woede. De heersende klacht is: „Ze doen niet mee.” Wat Wilders wil aantonen is: „Ze kunnen niet meedoen.” Voor hem is de islam in Nederland een onoplosbaar probleem. Een gematigde moslim bestaat in zijn ogen niet – een goede moslim ook niet.
Dat zal hij de komende maanden keer op keer moeten betogen, voor hem is dat „de waarheid”. Het zal weer gaan over soera’s, niet over nare bontkraagjes. Dat spreekt niet aan. En tegenover de omzichtigheid van commentatoren uit het establishment met hun bevende respect voor het niet gehoorde volk, staat nu de frisse lef van mensen als Peter R. de Vries, die niet schrikt van een paar honderd scheldmails (een fraaie bloemlezing staat op zijn weblog). Er zijn steeds minder mensen bang voor Wilders en zijn achterban.
Ik twijfel er overigens niet aan of collega Ellian zal Wilders tijdens het proces duidelijk maken dat er een onderscheid bestaat tussen de islam en wat hijzelf consequent de „politieke” islam noemt – een onderscheid dat volgens Wilders niet bestaat. Nog een reden waarom uiteindelijke vrijspraak eerder een nederlaag dan een overwinning zal zijn.
Dit verhaal is geplaatst op zaterdag 23 januari 2010 om 0:00 uur