HUISBAAS
23-09-10, 00:24
Terwijl in Europa nog altijd wordt gediscussieerd over de toetreding tot de EU van Turkije, interesseert die kwestie de Turken steeds minder. Europa vinden ze duur en arrogant; ze richten hun blik de andere kant op, naar het oosten.
Met één been in Europa, met het andere in de Oosterse wereld – die positie kenmerkt Turkije al eeuwenlang. Tegenstanders van de toetreding van Turkije tot de Europese Unie betogen dat deze spagaat het land steeds weer uit zijn evenwicht zal brengen en alleen maar negatieve gevolgen kan hebben voor de oude EU-landen. Voorstanders zien voor Turkije juist een unieke rol weggelegd, als brug tussen twee werelden.
Turkije zelf lijkt de uitkomst van dit debat niet meer af te wachten. Het is al druk bezig met bruggen bouwen: naar het westen, maar ook naar het oosten en de Arabische wereld. En met succes.
De Turkse economie draait op volle toeren en het aantal buitenlandse projecten waarin Turkse ondernemingen actief zijn, met name in het Midden-Oosten en Rusland, groeit razendsnel. Turkish Airlines, op dit moment een van de snelst groeiende vliegmaatschappijen ter wereld, vervoert aanzienlijk meer passagiers uit het Midden-Oosten en Rusland. Maar ook het aantal vluchten op Duitsland en Groot-Brittannië is vergeleken met vorig jaar sterk gestegen.
Turkije laat zich niet door een vermeende weifelende positie tussen twee werelden uit zijn evenwicht brengen. Integendeel. Het land verwerft juist een steeds sterkere positie buiten de EU. Zo exporteert Turkije steeds meer producten en kennis naar het Midden-Oosten.
Consultant
‘Europa? Nee, voorlopig behoort dat niet tot mijn plannen. Ik heb net promotie gekregen en ik vertrek naar Dubai voor een tweejarig bouwproject.’ Aan de telefoon is mijn neef, die een jaar geleden afstudeerde aan de Universiteit van Istanbul. Hij mag nu aan een machine bouwen in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten.
Ook een Turkse vriendin die als consultant voor een bedrijf in New York werkt, en een ex-buurvrouw (ze is arts in opleiding) die verbonden is aan een ivf-kliniek in Amman, maken bij voorkeur in het Midden-Oosten en de Verenigde Staten carrière.
Het is opmerkelijk dat Europa bijna niet meer wordt genoemd wanneer professionals praten over hun ambities. En het verbaasde mij ook hoe weinig Amerikanen interesse tonen voor Europa.
Toen ik vorig jaar Amerikaanse media-experts bezocht, toonden dezen zich buitengewoon geïnteresseerd in de ontwikkelingen in Turkije, Rusland, China en het Midden-Oosten. Europa vonden ze toeristisch interessant, maar geen continent om zaken mee te doen. Niet in de laatste plaats omdat ze dat veel te duur vonden.
Toetreding
Voor het eerst hoorde ik van een Turkse collega in Washington – die daar al sinds 1981 als journalist werkt – dat ze plannen heeft om terug te keren naar Istanbul. Om ‘bij te dragen aan een contemporary Turkey’, zoals ze zelf zei.
Het lijkt wel alsof iedereen van de partij wil zijn bij de modernisering van Turkije.
Het waren andere tijden op 3 oktober 2005, toen alle ogen op Europa waren gericht en het de vraag was of Turkije mocht beginnen met toetredingsonderhandelingen. Het waren ook andere tijden toen de Turken ons, hun familieleden in het Westen, decennialang als hun reddende engel zagen.
Vandaag de dag denken de Turkse jongeren anders over toetreding van Turkije tot ‘Big Brother’ EU. Als het kan, prima. Maar Turkije hoeft daar niet al te veel moeite voor te doen, is een veelgehoorde reactie.
Wanneer ik Istanbul bezoek, blijkt er het afgelopen jaar erg veel veranderd. In positieve zin.
Hoofddoekkwestie
Mensen zijn wat losser en durven meer voor hun rechten op te komen en over politiek te praten. Studenten bespreken de hoofddoekkwestie openlijk, vakbonden bepleiten betere arbeidsvoorwaarden, vrouwen pleiten voor goede kinderopvang omdat ze ook als moeder willen blijven werken.
De groei van de middenklasse is duidelijk zichtbaar: nieuwere auto's, veel winkelcentra en horecagelegenheden die druk bezocht worden. De mensen zien weer perspectieven.
Het zakenblad Forbes zette dit jaar Istanbul met 34 miljardairs op de vierde plaats in de wereld. Na Moskou, New York en Londen. Aan de bouw van nieuwe huizen, wijken en bedrijfsgebouwen te zien, is er inderdaad volop werk. Voor iedereen.
Was Turkije vroeger vooral afhankelijk van de investeringen van de ‘Almanci’, de Duitsers, nu wordt er veel handel gedreven met Arabieren en Russen. Voor het eerst in de Turkse geschiedenis vormen de Duitsers niet de grootste groep toeristen die een vakantie aan de Turkse kust boekt. Dit jaar staan de Russen op nummer 1 (er kwamen er 1,2 miljoen in de eerste zeven maanden van dit jaar).
Niet zo verwonderlijk , want de Russen zelf investeren en masse in de Turkse toeristenindustrie. Zijn de Turkse hoteleigenaren voornamelijk actief aan de kust, de buitenlandse hotelketens bouwen in de grote steden . Niet onverstandig, gezien het aantal internationale congressen dat de komende twee jaar in Istanbul zal worden gehouden. Een plaats die steeds aantrekkelijker wordt als internationale congresstad (Constantinopel was niet zonder reden een hoofdstad). Het Wereld Water Forum, het Wereld Volksgezondheids Congres, The European College of Neuropsychopharmacology en het IMF Congres vinden allemaal in Istanbul plaats. Sommige zakenhotels zijn voor de betreffende periode zelfs al volgeboekt.
Het doel is om volgend jaar negen miljoen toeristen in Istanbul te ontvangen, en in 2010 maar liefst tien miljoen (ter vergelijking: heel Nederland telt elf miljoen toeristen per jaar).
Soapserie
Dankzij de handel leren mensen elkaar ook veel beter kennen. Anders dan in Europa, waar Turkije zich continu moet verdedigen , wordt het land door de rest van de wereld met open armen ontvangen. Iedereen wil zaken doen met Turkije: behalve de EU ook Rusland, de ex-Sovjetrepublieken, en de Arabieren.
Turkse exportproducten hebben soms zelfs verrassende gevolgen, zoals de soapserie Nour, die een geweldig emancipatoir effect heeft op het Arabische publiek. Ook zie je dat Turkije wordt omarmd door ex-Sovjetrepublieken als Tsjetsjenië, Oezbekistan en Azerbeidzjan. Die kijken tegen Turkije op (op menige conferentie kwam ik Oezbeken tegen die zich uitsloofden om Turks met me te praten, en die vertelden hoe leuk ze het vinden dat de Turkse staatstelevisie TRT wekelijks aandacht geeft aan hun cultuur ).
En wat dacht u van het decennialang door Europa vergeten continent Afrika? In augustus werd een delegatie van Afrikaanse ministers en zakenmensen op het presidentieel paleis in Istanbul ontvangen. Ook werd een Africa Economic Forum gehouden, om te onderzoeken wat men voor elkaar kan betekenen.
Joods-christelijke waarden
Kortom: Turkije, dat zich al heel lang tot de vijftien self-sufficient countries of the world mag rekenen, en dat volgens mega-investeerder Goldman Sachs in 2050 tot de negen grootste economieën van de wereld zal behoren, lijkt niet meer naar Europa op of om te kijken. Het heeft Europa simpelweg niet nodig. Waarom bedelen en op je knieën vallen als je het zelf ook kunt, en misschien zelfs beter?
Zijn het niet Europese politici die continu hameren op het feit dat Europa is gebouwd op joods-christelijke waarden? Europa blijft benadrukken dat Turkije nog niet modern genoeg is om toe te treden tot de EU – alsof pas toegetreden landen als Bulgarije en Roemenië, waar tot nu toe elke dynamiek ontbreekt, dat wel zijn. De werkelijke reden is natuurlijk dat Turkije overwegend islamitisch is.
Maar wat zegt dat over moderniteit? Turkije bewijst dat het modern en progressief is door relaties aan te gaan met niet-islamitische landen. Er groeit bovendien een nieuwe generatie Turkse jongeren op, op wie de termen radicalisering en islamisering niet van toepassing zijn.
Volgens recent onderzoek, dat de Onafhankelijke Onderwijskundigen Vereniging (Bagimsiz Egitimciler Sendikasi) hield onder 16-23 jarige Turkse studenten in Ankara over liefde en relaties, wil 45 procent van hen samenwonen voordat ze gaan trouwen. 40 procent van de mannelijke studenten vindt het geen probleem om met een hoger opgeleide en meer verdienende vrouw te trouwen. Eenvijfde vindt dat ze hun eigen partner moet kunnen kiezen, en nog eens 18 procent zal dat werkelijk doen, ook al is de familie het niet met hun keuze eens.
Volgens Eurostat, het onderzoeksinstituut van de EU, zal in Europa over tien jaar het aantal sterfgevallen het aantal geboorten overtreffen als de huidige politieke lijn (en dus de immigratiewet) wordt gehandhaafd. In 2060 telt Europa 506 miljoen inwoners (tegen 495 miljoen nu).
Ter vergelijking: in de Verenigde Staten zal het inwonertal tot 2060 stijgen tot 468 miljoen (is nu 301 miljoen), inclusief 100 miljoen nieuwe immigranten.
Braindrain
In Europa zijn er nu vier werkenden tegenover één oudere. Over vijftig jaar zal die verhouding twee op één zijn. Veel ongunstiger dan in landen als Turkije, het Midden-Oosten, India of Brazilië, met hun nieuwe en jonge generaties.
Er is nog een belangrijke aderlating: de braindrain van hoog opgeleide allochtonen waar Nederland nu al van afhankelijk is. Als allochtone studenten moeilijk een stageplek vinden, kampen met loonachterstand op hun autochtone collega's, veel minder kans hebben op promotie en bovendien onder hun niveau moeten werken, zullen deze hipo’s hun kansen ergens zoeken waar ze wel welkom zijn.
Niet voor niets staan er alleen multinationals in de toptien van Beste Imago onder multiculturele hoogopgeleiden. Ze voelen zich veel meer thuis bij internationaal georiënteerde werkgevers. Wel staat op de tiende plaats een ministerie: dat van Buitenlandse Zaken – waarschijnlijk vanwege het bredere beeld van de mensen die hier werken.
Deze hoogopgeleiden (die vaak als tweederangsburgers worden behandeld) voelen geen prikkel om in Nederland te blijven. Ze gaan liever naar het buitenland waar royaal gebruik wordt gemaakt van hun ijver, visie, intellect en energie. Waar ze niet continu hoeven uit te leggen waarom zij wél geïntegreerd zijn. Ze emigreren, of overwegen dat te gaan doen.
Ideale carrière
Als je deze mensen vraagt waar ze hun ideale carrière zien, antwoorden ze bijna allemaal: in Dubai, Istanbul of New York. Europese steden tellen niet mee.
Wil Europa nog met de wereldeconomie kunnen meedraaien, dan zal het zijn arrogantie moeten verruilen voor een open houding, en direct plannen moeten maken om deze braindrain te voorkomen.
Dat vraagt om meer dan goede sociale voorzieningen, secundaire arbeidsvoorwaarden of hypotheekrenteaftrek. Dat vereist ook een toekomstvisie (vooral op immigratiepolitiek), gecombineerd met vertrouwen en lef van de Europese regeringen. Lef om met gespreide armen de wereld in te gaan en kansen met nieuwe mensen te beproeven. Als ze dat niet doen, zijn het dit keer niet de immigranten die de boot missen, maar Europa zelf.
Het woord ‘oriënteren’ is een mooi begrip dat intellectuelen graag gebruiken. Het beteken: ‘je op het oosten richten’. Het is grappig dat Turkije dat nu kennelijk wel doet (op het Midden-Oosten en op Rusland) en West-Europa niet (op Turkije). Maar ja, misschien heeft Europa zijn tijd wel gehad: en is het niet langer het centrum van de wereld.
Senay Özdemir is journalist en oprichter van SEN Magazine.
Volkskrant
__________________
Oorspronkelijk geplaatst op forums.ansaar.nl
Met één been in Europa, met het andere in de Oosterse wereld – die positie kenmerkt Turkije al eeuwenlang. Tegenstanders van de toetreding van Turkije tot de Europese Unie betogen dat deze spagaat het land steeds weer uit zijn evenwicht zal brengen en alleen maar negatieve gevolgen kan hebben voor de oude EU-landen. Voorstanders zien voor Turkije juist een unieke rol weggelegd, als brug tussen twee werelden.
Turkije zelf lijkt de uitkomst van dit debat niet meer af te wachten. Het is al druk bezig met bruggen bouwen: naar het westen, maar ook naar het oosten en de Arabische wereld. En met succes.
De Turkse economie draait op volle toeren en het aantal buitenlandse projecten waarin Turkse ondernemingen actief zijn, met name in het Midden-Oosten en Rusland, groeit razendsnel. Turkish Airlines, op dit moment een van de snelst groeiende vliegmaatschappijen ter wereld, vervoert aanzienlijk meer passagiers uit het Midden-Oosten en Rusland. Maar ook het aantal vluchten op Duitsland en Groot-Brittannië is vergeleken met vorig jaar sterk gestegen.
Turkije laat zich niet door een vermeende weifelende positie tussen twee werelden uit zijn evenwicht brengen. Integendeel. Het land verwerft juist een steeds sterkere positie buiten de EU. Zo exporteert Turkije steeds meer producten en kennis naar het Midden-Oosten.
Consultant
‘Europa? Nee, voorlopig behoort dat niet tot mijn plannen. Ik heb net promotie gekregen en ik vertrek naar Dubai voor een tweejarig bouwproject.’ Aan de telefoon is mijn neef, die een jaar geleden afstudeerde aan de Universiteit van Istanbul. Hij mag nu aan een machine bouwen in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten.
Ook een Turkse vriendin die als consultant voor een bedrijf in New York werkt, en een ex-buurvrouw (ze is arts in opleiding) die verbonden is aan een ivf-kliniek in Amman, maken bij voorkeur in het Midden-Oosten en de Verenigde Staten carrière.
Het is opmerkelijk dat Europa bijna niet meer wordt genoemd wanneer professionals praten over hun ambities. En het verbaasde mij ook hoe weinig Amerikanen interesse tonen voor Europa.
Toen ik vorig jaar Amerikaanse media-experts bezocht, toonden dezen zich buitengewoon geïnteresseerd in de ontwikkelingen in Turkije, Rusland, China en het Midden-Oosten. Europa vonden ze toeristisch interessant, maar geen continent om zaken mee te doen. Niet in de laatste plaats omdat ze dat veel te duur vonden.
Toetreding
Voor het eerst hoorde ik van een Turkse collega in Washington – die daar al sinds 1981 als journalist werkt – dat ze plannen heeft om terug te keren naar Istanbul. Om ‘bij te dragen aan een contemporary Turkey’, zoals ze zelf zei.
Het lijkt wel alsof iedereen van de partij wil zijn bij de modernisering van Turkije.
Het waren andere tijden op 3 oktober 2005, toen alle ogen op Europa waren gericht en het de vraag was of Turkije mocht beginnen met toetredingsonderhandelingen. Het waren ook andere tijden toen de Turken ons, hun familieleden in het Westen, decennialang als hun reddende engel zagen.
Vandaag de dag denken de Turkse jongeren anders over toetreding van Turkije tot ‘Big Brother’ EU. Als het kan, prima. Maar Turkije hoeft daar niet al te veel moeite voor te doen, is een veelgehoorde reactie.
Wanneer ik Istanbul bezoek, blijkt er het afgelopen jaar erg veel veranderd. In positieve zin.
Hoofddoekkwestie
Mensen zijn wat losser en durven meer voor hun rechten op te komen en over politiek te praten. Studenten bespreken de hoofddoekkwestie openlijk, vakbonden bepleiten betere arbeidsvoorwaarden, vrouwen pleiten voor goede kinderopvang omdat ze ook als moeder willen blijven werken.
De groei van de middenklasse is duidelijk zichtbaar: nieuwere auto's, veel winkelcentra en horecagelegenheden die druk bezocht worden. De mensen zien weer perspectieven.
Het zakenblad Forbes zette dit jaar Istanbul met 34 miljardairs op de vierde plaats in de wereld. Na Moskou, New York en Londen. Aan de bouw van nieuwe huizen, wijken en bedrijfsgebouwen te zien, is er inderdaad volop werk. Voor iedereen.
Was Turkije vroeger vooral afhankelijk van de investeringen van de ‘Almanci’, de Duitsers, nu wordt er veel handel gedreven met Arabieren en Russen. Voor het eerst in de Turkse geschiedenis vormen de Duitsers niet de grootste groep toeristen die een vakantie aan de Turkse kust boekt. Dit jaar staan de Russen op nummer 1 (er kwamen er 1,2 miljoen in de eerste zeven maanden van dit jaar).
Niet zo verwonderlijk , want de Russen zelf investeren en masse in de Turkse toeristenindustrie. Zijn de Turkse hoteleigenaren voornamelijk actief aan de kust, de buitenlandse hotelketens bouwen in de grote steden . Niet onverstandig, gezien het aantal internationale congressen dat de komende twee jaar in Istanbul zal worden gehouden. Een plaats die steeds aantrekkelijker wordt als internationale congresstad (Constantinopel was niet zonder reden een hoofdstad). Het Wereld Water Forum, het Wereld Volksgezondheids Congres, The European College of Neuropsychopharmacology en het IMF Congres vinden allemaal in Istanbul plaats. Sommige zakenhotels zijn voor de betreffende periode zelfs al volgeboekt.
Het doel is om volgend jaar negen miljoen toeristen in Istanbul te ontvangen, en in 2010 maar liefst tien miljoen (ter vergelijking: heel Nederland telt elf miljoen toeristen per jaar).
Soapserie
Dankzij de handel leren mensen elkaar ook veel beter kennen. Anders dan in Europa, waar Turkije zich continu moet verdedigen , wordt het land door de rest van de wereld met open armen ontvangen. Iedereen wil zaken doen met Turkije: behalve de EU ook Rusland, de ex-Sovjetrepublieken, en de Arabieren.
Turkse exportproducten hebben soms zelfs verrassende gevolgen, zoals de soapserie Nour, die een geweldig emancipatoir effect heeft op het Arabische publiek. Ook zie je dat Turkije wordt omarmd door ex-Sovjetrepublieken als Tsjetsjenië, Oezbekistan en Azerbeidzjan. Die kijken tegen Turkije op (op menige conferentie kwam ik Oezbeken tegen die zich uitsloofden om Turks met me te praten, en die vertelden hoe leuk ze het vinden dat de Turkse staatstelevisie TRT wekelijks aandacht geeft aan hun cultuur ).
En wat dacht u van het decennialang door Europa vergeten continent Afrika? In augustus werd een delegatie van Afrikaanse ministers en zakenmensen op het presidentieel paleis in Istanbul ontvangen. Ook werd een Africa Economic Forum gehouden, om te onderzoeken wat men voor elkaar kan betekenen.
Joods-christelijke waarden
Kortom: Turkije, dat zich al heel lang tot de vijftien self-sufficient countries of the world mag rekenen, en dat volgens mega-investeerder Goldman Sachs in 2050 tot de negen grootste economieën van de wereld zal behoren, lijkt niet meer naar Europa op of om te kijken. Het heeft Europa simpelweg niet nodig. Waarom bedelen en op je knieën vallen als je het zelf ook kunt, en misschien zelfs beter?
Zijn het niet Europese politici die continu hameren op het feit dat Europa is gebouwd op joods-christelijke waarden? Europa blijft benadrukken dat Turkije nog niet modern genoeg is om toe te treden tot de EU – alsof pas toegetreden landen als Bulgarije en Roemenië, waar tot nu toe elke dynamiek ontbreekt, dat wel zijn. De werkelijke reden is natuurlijk dat Turkije overwegend islamitisch is.
Maar wat zegt dat over moderniteit? Turkije bewijst dat het modern en progressief is door relaties aan te gaan met niet-islamitische landen. Er groeit bovendien een nieuwe generatie Turkse jongeren op, op wie de termen radicalisering en islamisering niet van toepassing zijn.
Volgens recent onderzoek, dat de Onafhankelijke Onderwijskundigen Vereniging (Bagimsiz Egitimciler Sendikasi) hield onder 16-23 jarige Turkse studenten in Ankara over liefde en relaties, wil 45 procent van hen samenwonen voordat ze gaan trouwen. 40 procent van de mannelijke studenten vindt het geen probleem om met een hoger opgeleide en meer verdienende vrouw te trouwen. Eenvijfde vindt dat ze hun eigen partner moet kunnen kiezen, en nog eens 18 procent zal dat werkelijk doen, ook al is de familie het niet met hun keuze eens.
Volgens Eurostat, het onderzoeksinstituut van de EU, zal in Europa over tien jaar het aantal sterfgevallen het aantal geboorten overtreffen als de huidige politieke lijn (en dus de immigratiewet) wordt gehandhaafd. In 2060 telt Europa 506 miljoen inwoners (tegen 495 miljoen nu).
Ter vergelijking: in de Verenigde Staten zal het inwonertal tot 2060 stijgen tot 468 miljoen (is nu 301 miljoen), inclusief 100 miljoen nieuwe immigranten.
Braindrain
In Europa zijn er nu vier werkenden tegenover één oudere. Over vijftig jaar zal die verhouding twee op één zijn. Veel ongunstiger dan in landen als Turkije, het Midden-Oosten, India of Brazilië, met hun nieuwe en jonge generaties.
Er is nog een belangrijke aderlating: de braindrain van hoog opgeleide allochtonen waar Nederland nu al van afhankelijk is. Als allochtone studenten moeilijk een stageplek vinden, kampen met loonachterstand op hun autochtone collega's, veel minder kans hebben op promotie en bovendien onder hun niveau moeten werken, zullen deze hipo’s hun kansen ergens zoeken waar ze wel welkom zijn.
Niet voor niets staan er alleen multinationals in de toptien van Beste Imago onder multiculturele hoogopgeleiden. Ze voelen zich veel meer thuis bij internationaal georiënteerde werkgevers. Wel staat op de tiende plaats een ministerie: dat van Buitenlandse Zaken – waarschijnlijk vanwege het bredere beeld van de mensen die hier werken.
Deze hoogopgeleiden (die vaak als tweederangsburgers worden behandeld) voelen geen prikkel om in Nederland te blijven. Ze gaan liever naar het buitenland waar royaal gebruik wordt gemaakt van hun ijver, visie, intellect en energie. Waar ze niet continu hoeven uit te leggen waarom zij wél geïntegreerd zijn. Ze emigreren, of overwegen dat te gaan doen.
Ideale carrière
Als je deze mensen vraagt waar ze hun ideale carrière zien, antwoorden ze bijna allemaal: in Dubai, Istanbul of New York. Europese steden tellen niet mee.
Wil Europa nog met de wereldeconomie kunnen meedraaien, dan zal het zijn arrogantie moeten verruilen voor een open houding, en direct plannen moeten maken om deze braindrain te voorkomen.
Dat vraagt om meer dan goede sociale voorzieningen, secundaire arbeidsvoorwaarden of hypotheekrenteaftrek. Dat vereist ook een toekomstvisie (vooral op immigratiepolitiek), gecombineerd met vertrouwen en lef van de Europese regeringen. Lef om met gespreide armen de wereld in te gaan en kansen met nieuwe mensen te beproeven. Als ze dat niet doen, zijn het dit keer niet de immigranten die de boot missen, maar Europa zelf.
Het woord ‘oriënteren’ is een mooi begrip dat intellectuelen graag gebruiken. Het beteken: ‘je op het oosten richten’. Het is grappig dat Turkije dat nu kennelijk wel doet (op het Midden-Oosten en op Rusland) en West-Europa niet (op Turkije). Maar ja, misschien heeft Europa zijn tijd wel gehad: en is het niet langer het centrum van de wereld.
Senay Özdemir is journalist en oprichter van SEN Magazine.
Volkskrant
__________________
Oorspronkelijk geplaatst op forums.ansaar.nl