PDA

Bekijk Volledige Versie : Experten over sexueel misbruik in de kerk



Marsipulami
04-01-11, 23:17
(...)

DE HOORZITTINGEN IN DE KAMER

(De experts van gva.be zijn in hun vakdomein autoriteiten. Zij maken het nieuws. Hun teksten liggen vaak mee aan de basis van een ander beleid.)


Wat waren de belangrijkste nieuwe punten uit deze hoorzittingen?

* Het wordt duidelijk dat de Belgische bisschoppen in twee groepen zijn verdeeld. De enen (Bonny, De Kesel, Harpigny) reageren streng en krachtig op ieder vermoeden van pedofilie: Bonny schorst verdachte priester preventief, De Kesel stapt naar het gerecht met zaken van mensen die hij duidelijk onschuldig vindt, Harpigny bepleit kerkelijke bestraffing van de alleroudste pastoors en is voor een meldingsplicht. De anderen (Van Looy, Danneels, Léonard) gedragen zich reactief en nemen een eerder afwachtende houding aan. Van Looy wachtte met het doorsturen van nieuwe meldingen over oude feiten tot er richtlijnen van de bisschoppenconferentie zouden zijn, Danneels vroeg klagers die bij hem kwamen niet naar namen van pedofiele pastoors, Léonard wil geen onderzoeken instellen op basis van namen van pedofiele pastoors alleen. Maar ook de "reactieven" vinden dat seksueel misbruik in de Kerk niet verdoezeld mag worden, ook zij excuseren zich ervoor en ook zij pleitten voor gerechtelijke én intern-kerkelijke sancties in alle gevallen.

* De slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk zijn er beter aan toe dan hun soortgenoten buiten de Kerk. Als de criminele feiten nl. verjaard zijn of als de dader vrijuit gaat om procedureredenen kunnen de slachtoffers van pedofiele pastoors nog altijd een kerkrechtelijke procedure aanspannen om een schadevergoeding van de dader te krijgen, omdat de verjaringstermijnen in het kerkelijk recht langer zijn dan die in het gewone recht van de staat én omdat de mogelijkheden tot schadevergoeding daar ook ruimer zijn. Aartsbisschop Léonard riep de slachtoffers van pedofiele pastoors ook op om die kerkrechtelijke procedures in ieder geval te gebruiken. Soortgelijke procedures bestaan niet voor vergelijkbare slachtoffers van seksueel misbruik in het gezin, in de sport en in de therapeutische sector.

* Léonard vond dat de schadevergoedingen voor de slachtoffers door justitie moeten worden vastgesteld. Vervolgens moet de dader die vergoeding betalen. Ook personen die medeplichtig zijn, schuldig verzuim pleegden of burgerlijk aansprakelijk zijn, kunnen door de gewone rechter worden verplicht tot schadevergoeding. Zo geldt het voor alle slachtoffers en dus ook voor die van pedofiele priesters, vond Léonard.

Moet de Kerk niet iets meer doen dan?

Léonard zegde dat hij huiverig staat tegen een automatisch recht op vergoeding van alle slachtoffers van pedofiele priesters. "Dokter Peter Adriaenssens was heel terughoudend tegenover schadevergoedingen: de meeste slachtoffers vragen geen schadevergoeding; schadeclaims kunnen een nieuwe cultuur van stilzwijgen stimuleren om die claims te ontwijken; het kan ook tot verklikkingen en onterechte schadeclaims leiden."

Léonard pleitte wel voor de oprichting van een solidariteitsfonds, waarin de Kerk vrijwillig geld zou kunnen storten. Maar de aartsbisschop meende ook dat dit fonds mede gespijsd moet worden door de andere sectoren waarin seksueel misbruik van minderjarigen wordt gepleegd. Zonder die allemaal op te noemen werd duidelijk dat zeker in aanmerking komen: de organisaties van de scouts, de therapeutische sector, de Gezinsbond, de Orde van Geneesheren, de sportfederaties e.d.

* Léonard wil dat koppels, die katholiek willen huwen, vooraf worden ingelicht over incest en pedofilie en dat ze na hun kerkelijk huwelijk ook pastoraal worden begeleid hierrond. "De meeste feiten van seksueel misbruik van kinderen komen nl. in het gezin voor", zo zegde hij. Hij wilde daar - in ieder geval voor de katholieke koppels - preventief ingrijpen. Kerkjurist en CD&V-senator Rik Torfs reageerde al afwijzend, omdat dit "de klok vijftig jaar zou terugdraaien en de pastoors de mogelijkheid zou geven om zich verregaand met het privéleven van hun katholieken te bemoeien".

* De aartsbisschop heeft in ieder bisdom een groepje laten oprichten dat de klachten over pedofiele priesters beluistert en desnoods de verantwoordelijke bisschop vraagt om er bij te zijn.

* Er komt een vademecum over hoe men binnen de Kerk met dit soort klachten moet omgaan en er komt ook een deontologische code.

* Léonard zegde bovendien dat kandidaat-priesters beter gescreend zullen worden en later ook beter begeleid. "Ik heb in Namen ieder jaar vijf priesters gewijd en geen enkele is betrokken bij seksueel misbruik met minderjarigen", zo zegde hij.

* De aartsbisschop had grote vragen bij de laïcisering van priesters als kerkelijke straf achteraf. Bij die straf, die alleen door Rome kan worden opgelegd, wordt de priester terug leek gemaakt en krijgt hij zijn C4, zodat hij kan gaan stempelen. Léonard zegde dat laïcisering er automatisch toe leidt dat de Kerk de pedofiele priester ook niet meer kan controleren of in een abdij kan plaatsen. Verder was Léonard voor een absoluut biechtgeheim en tegen een meldingsplicht voor seksueel misbruik, zoals die in Frankrijk bestaat, omdat die de vertrouwensrelatie tussen priester en bisschop in gevaar kan brengen, waardoor allerlei feiten niet meer aan het licht kunnen komen.

* Léonard verwierp de stelling dat het celibaat de oorzaak van het seksueel misbruik door priesters was "want het meeste seksueel misbruik van minderjarigen wordt gepleegd in het gezin, door getrouwde mensen. Als het celibaat de oorzaak van het seksueel misbruik was, dan zou de oplossing hiervoor het huwelijk zijn. En dat is het duidelijk niet."

BEDENKINGEN

1. De arresten van de Kamer van Inbeschuldigingstelling en van het Brusselse Hof van Beroep tonen aan dat er van een combine tussen het Brusselse gerecht en kardinaal Danneels tegen onderzoeksrechter De Troy geen sprake is. Het feit dat het Brusselse parket-generaal vond dat het wrakingsverzoek van Danneels onontvankelijk was, ontkracht de theorie van een groot katholiek complot om De Troy te wippen. Nochtans doet die theorie het nog altijd goed. Nu wordt duidelijk dat het Brusselse gerecht zich vooral op juridische elementen heeft gebaseerd om bepaalde beslissingen te nemen. Wellicht hebben bij sommigen ideologische elementen meegespeeld, maar die hebben in de rechtspraak toch niet de boventoon gehaald.

Nu er zicht is op de saisine van De Troy rijst de vraag hoe dit allemaal mogelijk is geweest. VRT-justitie-expert Leo Stoops opperde daarbij de volgende hypothese. Eremagistrate Halsberghe leefde op het einde van haar mandaat in onmin met de bisschoppen. Om die op hun nummer te zetten, flapte ze er het verhaal van de "geheime bergplaats" uit. Dat werd door ambitieuze speurders en de jonge onderzoeksrechter Wim De Troy heel ernstig genomen, wellicht te ernstig. Stoops wil met deze hypothese aantonen dat persoonlijke elementen in dit dossier belangrijker zijn dan een ideologische strijd.

2. De leden van de Kamercommissie Seksueel Misbruik hebben deze week ruim drie vierde van hun tijd besteed aan het eisen van excuses en schadevergoedingen van de Kerk. Nogal wat parlementsleden vonden het voorstel van Léonard om samen met andere sectoren een solidariteitsfonds op te richten, waar iedereen vrijwillig geld stort, "hoogst onvoldoende". Sommigen besloten er uit dat Léonard "niets voor de slachtoffers wil doen" en "zijn morele verantwoordelijkheid niet wil opnemen". Stefaan Van Hecke (Groen!) opperde zelfs de idee om de supplementaire schadevergoedingen, die de Kerk bovenop iedere rechterlijke verplichting volgens hem moet betalen, "dan maar af te houden van de dotaties aan de Kerk".

Merkwaardig. Waarom?

* De slachtoffers van pedofiele pastoors hebben nu juridisch al meer mogelijkheden dan die van andere pedofielen. De extreme aandacht die de parlementsleden hebben voor slachtoffers van pedofiele pastoors in het verleden komt beledigend over voor alle andere slachtoffers van pedofielen.

* Het parlement kan de Kerk niet dwingen tot een extra schadevergoeding buiten iedere gerechtelijke uitspraak om zonder de vrijheid van godsdienst te bedreigen. De Kamerleden weten dat ze zich hier niet mogen mee moeien, ze zegden dat ook voortdurend - en dat pleit voor hen - , maar tegelijkertijd gingen bijna al hun voorstellen over intern-kerkelijke zaken. Ze gedroegen zich deze week dus zoals de schoonmoeder die uitdrukkelijk verklaart "zich niet te zullen moeien" en die daarna zich met vuur en verve in de strijd gooit.

* Een parlementaire maatregel die alleen slachtoffers van pedofiele pastoors bevoordeligt zou het Grondwettelijk Hof nooit overleven, want hij zou andere slachtoffers in een vergelijkbare positie discrimineren. Een solidariteitsfonds voor de slachtoffers van pedofilie moet - uiteraard - gespijsd worden door àlle sectoren waarin dit misdrijf voorkomt. Het voorstel van Léonard is dus allesbehalve gek. Maar hoe zou het concreet gerealiseerd kunnen worden? Door een hervorming van het Fonds voor Opzettelijke Geweldsmisdrijven tegen Personen? En hoever wil het parlement daarin gaan? Zijn de Persbond of de Gezinsbond financieel aansprakelijk voor seksueel misbruik uit de jaren zeventig van vorige eeuw dat nu weliswaar verjaard is, maar toch nog veel schade aanricht en dat gepleegd is respectievelijk door toenmalige journalisten of door toenmalige ouders? Over deze vragen zou Kamercommissie Seksueel Misbruik wel eens een debatje mogen houden.

3. De roep van de parlementsleden om excuses van de kerkelijke overheden, de sorrycultuur, was deze week prominent aanwezig. De Belgische bisschoppen, Léonard op kop, hebben zich al meermaals geëxcuseerd voor het seksueel misbruik van priesters in het verleden. Maar voor sommige parlementsleden is het nooit genoeg. Sommigen verwachten dat ieder verhoor van een geestelijke begint met een hoogst persoonlijke akte van berouw. Dat kan symbolisch belangrijk zijn, maar het heeft tot pervers gevolg dat de persoonlijke verantwoordelijkheid van individuen voor hun eigen daden wordt uitgehold. De sorrycultuur, zoals ze nu wordt toegepast, bevordert een groepsdenken, dat alle individuen van een bepaalde sociale groep mee verantwoordelijk stelt voor gedragingen van sommige individuen uit die groep in het verleden. Daardoor wordt de individuele verantwoordelijkheid van de daders de facto geminimaliseerd. Is dat allemaal wel zo gezond?

4. Opmerkelijk was deze week ook dat nogal wat commissarissen aan de Kerk allerlei rechten misgunden die zij wel gunnen aan terroristen of aan de hormonenmaffia. Voorzitster Karine Lalieux (PS) is doorgaans een vurig pleitbezorgster van de mensenrechten én van de procedurerechten van vermeende terroristen, maar nu vond ze dat de Kerk geen gebruik had mogen maken van haar recht om De Troy te wraken. Want dat vertraagde de rechtsgang. Ook Carina Van Cauter (Open Vld), Marie-Christine Marghem (MR), Valérie Déom (PS), en Olivier Deleuze (Ecolo) verdedigden soortgelijke standpunten.

Deze nogal partijdige opstelling bleek verder toen het ging over de territoriale bevoegdheid van de bisschoppen. Enkele parlementsleden vonden het "verantwoordelijkheidsvlucht" als een bisschop een slachtoffer van seksueel misbruik in een ander bisdom dan het zijne doorstuurt naar dat andere bisdom. "Van het kastje naar de muur", meende Siegfried Bracke (N-VA). "Misschien zelfs schuldig verzuim", betoogde Van Cauter (Open Vld). Maar ja, België is nu eenmaal opgedeeld in acht bisdommen! Net zoals er 28 parketten zijn. Vlucht de procureur van Hasselt zijn verantwoordelijkheid als hij criminele feiten uit Gent niet zelf afhandelt, maar ze doorverwijst naar de procureur van Gent? Pleegt hij dan schuldig verzuim? Vertraagt hij dan opzettelijk de rechtsgang? Of past hij gewoon de regels van de territoriale bevoegdheid van de parketten toe? En is dat niet evenzeer zo met de bisdommen?

Duidelijk was dat een aantal commissarissen de hoorzittingen van deze week niet nodig had om de Kerk van nalatigheid of schuldig verzuim te beschuldigen. Opmerkelijk was echter ook dat geroutineerde advocaten zoals Renaat Landuyt (sp.a), Raf Terwingen (CD&V) en Sophie De Wit (N-VA) zich niet bezondigden aan deze partijdigheidskwalen, ze gedroegen zich als bedachtzame wijzen, ze zwegen bij betwistbare voorstellen van hun collega's-parlementsleden. Landuyt hamerde op de moreel belangrijke vraag of een veroordeelde pedofiel nog priester kan blijven en hij moest op dat vlak ook twee kampen bij de bisschoppen vaststellen. Sophie De Wit kaartte voor het eerst belangrijke juridische vragen aan: kan een bisschop burgerlijk aansprakelijk zijn voor zijn pedofiele pastoor en als dat niet zo is, kunnen we dit dan wijzigen en hoe zou dat kunnen? Het blijft eigenaardig dat de bisschoppen zoveel dingen aan hun priesters kunnen opleggen, terwijl de verhouding bisschop-pastoor dan toch niet die van een werkgever tegenover een werknemer is, zodat (financiële) burgerlijke aansprakelijkheid niet mogelijk is.

5. Het gaat veel te ver om de Commissie nu al mislukt te noemen, of "een bezigheidstherapie voor parlementsleden die geen wetten durven maken zolang er geen regering is", zoals iemand in de wandelgangen fluisterde. De Commissie heeft immers nog drie volle maanden te gaan. Maar als ze constructieve voorstellen wil doen in de strijd tegen het seksueel misbruik van kinderen, dan zal ze het over een andere boeg moeten gooien. Dan zal ze haar pijlen vooral moeten richten op sectoren waar die misbruiken momenteel veel voorkomen en minder op de geschiedenis. Doet ze dat niet, dan dreigt ze zelf de geschiedenis in te gaan als een rondje Kerk-bashen

http://www.gva.be/dekrant/experts/johndewit

Marsipulami
05-01-11, 22:39
"Sommige commissieleden gedragen zich als echte inquisiteurs"

© belga

Er zijn leden die een eigen agenda nastreven en die de waarheid ondergeschikt vinden aan hun persoonlijke rancune Senator Rik Torfs verwijt sommige leden van de bijzondere Kamercommissie Seksueel Misbruik dat ze handelen uit "profileringsdrang" en "persoonlijke rancune". Dat zei hij in een interview met het blad Kerk & Leven, dat woensdag verscheen.

"De leden van de bijzondere commissie Seksueel Misbruik worden verleid door profileringsdrang", zegt de professor kerkelijk recht. "Sommigen gedragen zich als echte inquisiteurs. (...) Er zijn leden die een eigen agenda nastreven en die de waarheid ondergeschikt vinden aan hun persoonlijke rancune. Een commissie kan slechts functioneren als er haast klinisch wordt nagegaan wat er aan de hand is, anders is het beter de reguliere rechtbanken hun werk te laten doen."

"Waar gaan die Devillé-dossiers over?"

Torfs vindt dat de commissie niet veel om het lijf heeft. "Een groot raadsel blijven voor mij de dossiers van (priester op rust) Rik Devillé, die in de ogen van de commissie een onaantastbare status geniet. Waar gaan die over? Kardinaal Danneels zei dat hij nooit concrete namen van Devillé kreeg."

Torfs zegt dat de ondervragingen soms wel therapie lijken voor de commissieleden zelf. "Ik mis ook een duidelijke methodologie. Urenlang worden er dezelfde vragen gesteld, alleen al omdat de camera's draaien."

Volgens Torfs verdient het thema van de meldingsplicht nader onderzoek. En wat betreft mogelijke schadevergoedingen moet de kerk zich allereerst onderwerpen aan het burgerlijk recht, zegt hij. De getuigenissen van de bisschoppen noemt Torfs een maat voor niets. "Opbeurend was hun getuigenis niet." Hij ziet de commissie vooral als "een nederlaag voor het parlement". (belga/mvdb)

05/01/11 17u21