Eric de Blois
12-05-11, 15:20
Kampbewaker Demjanjuk hoeft niet de cel in
Redactie − 12/05/11
Bron: Trouw (http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/2427830/2011/05/12/Kampbewaker-Demjanjuk-hoeft-niet-de-cel-in.dhtml)
http://static3.trouw.nl/static/FOTO/pe/11/12/2/media_xl_838367.jpg
John Demjanjuk (91) hoeft toch niet de cel in. Hoewel hij eerder vandaag tot vijf jaar gevangenisstraf werd veroordeeld is nu naar buiten gekomen dat de voormalig kampbewaarder 'vrijuit' gaat vanwege zijn hoge leeftijd.
Eerder vanmiddag bevond een rechtbank in het Zuid-Duitse München Demjanjuk schuldig aan medeplichtigheid bij de moord op 27.900 Joden in het vernietigingskamp van de nazi's in Sobibor.
Maar voorlopig hoeft Demjanjuk dus niet achter de tralies. 'De verdachte wordt vrijgelaten', zei rechter Ralph Alt. Demjanjuk wordt niet alleen vanwege zijn hoge leeftijd vrijgelaten. Andere redenen zijn het feit dat hij niet kan reizen en omdat er beroep is aangetekend tegen het vonnis. De voormalige kampbewaker mag dit hoger beroep nu in vrijheid afwachten. Demjanjuk heeft zelf nog niet gereageerd op de uitspraak. In de ochtend had rechter Ralph Alt hem gevraagd of hij het laatste woord wilde hebben, voorafgaand aan het uitspreken van het vonnis. Demjanjuk antwoordde kort en bondig: 'Nein'. Tijdens het proces, dat in november 2009 begon, heeft hij nooit een verklaring afgelegd.
Krijgsgevangene
Demjanjuk heeft zelf altijd gesteld dat hij als krijgsgevange in Duitse kampen heeft gezeten en geen kampbewaker is geweest. Hij zou onder andere in het kamp Trawniki hebben gezeten. In dit kamp zaten tijdens de oorlog Sovjetsoldaten die door de Duitsers krijgsgevangen waren gemaakt. Voor de Sovjetkrijgsgevangen was vrijwillige omscholing tot hulpkracht voor de SS, de enige manier om uit hun eigen ellendige situatie te ontsnappen. De mannen die de opleiding voltooiden werden Trawniki's genoemd en ingezet in de vernietigingskampen in dezelfde Oost-Poolse regio. Een van die kampen was Sobibor, waar Demjanjuk zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden.
Belangrijke vaststelling
Historica Angelika Benz deed een belangrijke vaststelling in het proces van Demjanjuk. Namelijk dat een derde van de Trawniki's zich heeft kunnen ontrekken aan het proces van omscholing. Maar van Demjanjuk weet men niet of dit het geval was. 'De een kon gemakkelijker vluchten dan de ander. Dat hing sterk af van plaats en tijd en dus wil ik uit algemene gegevens niet afleiden hoe de situatie voor iemand in het bijzonder was', aldus Benz.
Levensloop
John Demjanjuk wordt in 1920 geboren in het Oekraïense dorpje Dubovi Makharintsi, als Ivan Demjanjuk. Vanaf 1940 moet hij in het Rode Leger dienen, waarmee hij later tegen de Duitsers vecht. In 1942 wordt Demjanjuk krijgsgevangen gemaakt tijdens gevechten op de Krim, in het zuiden van wat nu Oekraïne is. Na de oorlog doet Demjanjuk zich voor als slachtoffer van het Derde Rijk, waardoor hij in 1951 naar de Verenigde Staten kan emigreren. Hij vestigt zich met zijn vrouw en kinderen in de staat Ohio, waar hij werkt als automonteur. In 1958 krijgt hij een Amerikaans paspoort. Demjanjuks juridische problemen beginnen in de jaren zeventig, als de Amerikaanse justitie - getipt door de Russische geheime dienst KGB - besluit hem zijn staatsburgerschap te ontnemen. Hij zou gelogen hebben over zijn oorlogsverleden. De VS leveren Demjanjuk in 1986 uit aan Israël, waar hij na een jarenlang proces wordt veroordeeld tot de doodstraf voor misdaden tegen de menselijkheid. Zijn verdedigers voeren echter aan dat er sprake is van een persoonsverwisseling. De identiteitskaart die hem als kampbewaker was verschaft, zou door de Sovjetautoriteiten zijn vervalst. Vijf jaar later neemt het Israëlische hooggerechtshof de argumenten van Demjanjuks advocaten over. De monteur keert terug naar Ohio en krijgt enige tijd later zijn Amerikaans paspoort terug. In 1999 wordt hij opnieuw aangeklaagd en moet hij zich verantwoorden voor zijn daden in onder meer Sobibor. Een rechter stelt de openbaar aanklager in het gelijk en in 2004 raakt Demjanjuk opnieuw zijn paspoort kwijt. De VS willen hem uitleveren aan zijn geboorteland Oekraïne. Demjanjuk vecht zijn uitzetting met succes aan. Hij zegt bang te zijn in de Oekraïne te worden gemarteld. Dan vraagt Duitsland om zijn uitlevering. Demjanjuk verzet zich lang, maar dat mag niet baten: hij wordt in 2009 uitgeleverd aan Duitsland. Zijn proces begint eind november 2009 en resulteert anderhalf jaar later in de veroordeling van vijf jaar cel.
Meer onderzoeken
Terwijl de tijd dringt, is het aantal onderzoeken naar mogelijke oorlogsmisdadigers uit de nazitijd in de periode april 2009 tot maart 2010 gestegen tot 852. Dat zijn er 146 meer dan in 2008, zo werd in januari dit jaar bekend. Het is het tweede achtereenvolgende jaar dat het aantal lopende onderzoeken naar verdachten van oorlogsmisdaden in de Tweede Wereldoorlog is toegenomen. Bovenaan de lijst van meest gezochte oorlogsmisdadigers van het centrum voor opsporing van nazimisdadigers Simon Wiesenthal Center staat Sandor Kepiro. Hij wordt verdacht van de moord op zeker 1250 burgers in de Servische stad Novi Sad. Vooral in Duitsland is het aantal onderzoeken sterk toegenomen: van 27 in 2007/2008 tot 177 in 2009/2010. De Duitse justitie heeft meer lager geplaatste nazi's en mensen van niet-Duitse afkomst die in Duitsland wonen op het oog. Het proces in München begon in november 2009. Destijds ging men er vanuit dat het vonnis in mei 2010 zou worden uitgesproken. Er ontstond echter langdurige vertraging, onder meer door de broze gezondheid van Demjanjuk.
Redactie − 12/05/11
Bron: Trouw (http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/2427830/2011/05/12/Kampbewaker-Demjanjuk-hoeft-niet-de-cel-in.dhtml)
http://static3.trouw.nl/static/FOTO/pe/11/12/2/media_xl_838367.jpg
John Demjanjuk (91) hoeft toch niet de cel in. Hoewel hij eerder vandaag tot vijf jaar gevangenisstraf werd veroordeeld is nu naar buiten gekomen dat de voormalig kampbewaarder 'vrijuit' gaat vanwege zijn hoge leeftijd.
Eerder vanmiddag bevond een rechtbank in het Zuid-Duitse München Demjanjuk schuldig aan medeplichtigheid bij de moord op 27.900 Joden in het vernietigingskamp van de nazi's in Sobibor.
Maar voorlopig hoeft Demjanjuk dus niet achter de tralies. 'De verdachte wordt vrijgelaten', zei rechter Ralph Alt. Demjanjuk wordt niet alleen vanwege zijn hoge leeftijd vrijgelaten. Andere redenen zijn het feit dat hij niet kan reizen en omdat er beroep is aangetekend tegen het vonnis. De voormalige kampbewaker mag dit hoger beroep nu in vrijheid afwachten. Demjanjuk heeft zelf nog niet gereageerd op de uitspraak. In de ochtend had rechter Ralph Alt hem gevraagd of hij het laatste woord wilde hebben, voorafgaand aan het uitspreken van het vonnis. Demjanjuk antwoordde kort en bondig: 'Nein'. Tijdens het proces, dat in november 2009 begon, heeft hij nooit een verklaring afgelegd.
Krijgsgevangene
Demjanjuk heeft zelf altijd gesteld dat hij als krijgsgevange in Duitse kampen heeft gezeten en geen kampbewaker is geweest. Hij zou onder andere in het kamp Trawniki hebben gezeten. In dit kamp zaten tijdens de oorlog Sovjetsoldaten die door de Duitsers krijgsgevangen waren gemaakt. Voor de Sovjetkrijgsgevangen was vrijwillige omscholing tot hulpkracht voor de SS, de enige manier om uit hun eigen ellendige situatie te ontsnappen. De mannen die de opleiding voltooiden werden Trawniki's genoemd en ingezet in de vernietigingskampen in dezelfde Oost-Poolse regio. Een van die kampen was Sobibor, waar Demjanjuk zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden.
Belangrijke vaststelling
Historica Angelika Benz deed een belangrijke vaststelling in het proces van Demjanjuk. Namelijk dat een derde van de Trawniki's zich heeft kunnen ontrekken aan het proces van omscholing. Maar van Demjanjuk weet men niet of dit het geval was. 'De een kon gemakkelijker vluchten dan de ander. Dat hing sterk af van plaats en tijd en dus wil ik uit algemene gegevens niet afleiden hoe de situatie voor iemand in het bijzonder was', aldus Benz.
Levensloop
John Demjanjuk wordt in 1920 geboren in het Oekraïense dorpje Dubovi Makharintsi, als Ivan Demjanjuk. Vanaf 1940 moet hij in het Rode Leger dienen, waarmee hij later tegen de Duitsers vecht. In 1942 wordt Demjanjuk krijgsgevangen gemaakt tijdens gevechten op de Krim, in het zuiden van wat nu Oekraïne is. Na de oorlog doet Demjanjuk zich voor als slachtoffer van het Derde Rijk, waardoor hij in 1951 naar de Verenigde Staten kan emigreren. Hij vestigt zich met zijn vrouw en kinderen in de staat Ohio, waar hij werkt als automonteur. In 1958 krijgt hij een Amerikaans paspoort. Demjanjuks juridische problemen beginnen in de jaren zeventig, als de Amerikaanse justitie - getipt door de Russische geheime dienst KGB - besluit hem zijn staatsburgerschap te ontnemen. Hij zou gelogen hebben over zijn oorlogsverleden. De VS leveren Demjanjuk in 1986 uit aan Israël, waar hij na een jarenlang proces wordt veroordeeld tot de doodstraf voor misdaden tegen de menselijkheid. Zijn verdedigers voeren echter aan dat er sprake is van een persoonsverwisseling. De identiteitskaart die hem als kampbewaker was verschaft, zou door de Sovjetautoriteiten zijn vervalst. Vijf jaar later neemt het Israëlische hooggerechtshof de argumenten van Demjanjuks advocaten over. De monteur keert terug naar Ohio en krijgt enige tijd later zijn Amerikaans paspoort terug. In 1999 wordt hij opnieuw aangeklaagd en moet hij zich verantwoorden voor zijn daden in onder meer Sobibor. Een rechter stelt de openbaar aanklager in het gelijk en in 2004 raakt Demjanjuk opnieuw zijn paspoort kwijt. De VS willen hem uitleveren aan zijn geboorteland Oekraïne. Demjanjuk vecht zijn uitzetting met succes aan. Hij zegt bang te zijn in de Oekraïne te worden gemarteld. Dan vraagt Duitsland om zijn uitlevering. Demjanjuk verzet zich lang, maar dat mag niet baten: hij wordt in 2009 uitgeleverd aan Duitsland. Zijn proces begint eind november 2009 en resulteert anderhalf jaar later in de veroordeling van vijf jaar cel.
Meer onderzoeken
Terwijl de tijd dringt, is het aantal onderzoeken naar mogelijke oorlogsmisdadigers uit de nazitijd in de periode april 2009 tot maart 2010 gestegen tot 852. Dat zijn er 146 meer dan in 2008, zo werd in januari dit jaar bekend. Het is het tweede achtereenvolgende jaar dat het aantal lopende onderzoeken naar verdachten van oorlogsmisdaden in de Tweede Wereldoorlog is toegenomen. Bovenaan de lijst van meest gezochte oorlogsmisdadigers van het centrum voor opsporing van nazimisdadigers Simon Wiesenthal Center staat Sandor Kepiro. Hij wordt verdacht van de moord op zeker 1250 burgers in de Servische stad Novi Sad. Vooral in Duitsland is het aantal onderzoeken sterk toegenomen: van 27 in 2007/2008 tot 177 in 2009/2010. De Duitse justitie heeft meer lager geplaatste nazi's en mensen van niet-Duitse afkomst die in Duitsland wonen op het oog. Het proces in München begon in november 2009. Destijds ging men er vanuit dat het vonnis in mei 2010 zou worden uitgesproken. Er ontstond echter langdurige vertraging, onder meer door de broze gezondheid van Demjanjuk.