Hatert
05-06-11, 16:16
Aanval op Srebrenica kondigde zich aan
Kees van den Bosch, Huub Jaspers, 05-06-2011 13:02
Volgens Hans Blom was de massamoord in Srebrenica een totaal onverwachte en impulsieve daad van Mladic. Maar er zijn veel bewijzen dat de aanval op Srebrenica voorzien werd.
Hans Blom, de oud-directeur van het NIOD, probeert de massamoord in Srebrenica als totaal onverwachte en impulsieve daad van Mladic en zijn mannen voor te stellen. 'Ze ontstaken in woede, gingen er achteraan, namen ze gevangen en hebben ze geëxecuteerd', zegt Blom in een interview in de Volkskrant van 30 mei.
Ruim 7.000 mannen gedood in een vlaag van woede. Mladic moet wel erg boos geweest zijn.
Blom gaat nog verder: niet alleen de massamoord was ongepland, maar ook de verovering van de enclave. Op 6 juli begon een militaire actie van Mladic om een belangrijke weg in het zuidoosten van de enclave in te nemen. 'Dat lukte zonder noemenswaardige tegenstand en op 11 juli stond het Bosnisch-Servische leger triomferend in Srebrenica'. Een meevaller dus, geen geplande actie.
Blom heeft er enig belang bij de zaken zo voor te stellen. De conclusies van de onder zijn leiding uitgevoerde studie van het NIOD was namelijk ook dat er geen voorkennis was van de plannen van Mladic om de enclave in te nemen. Mladic wist het zelf niet eens van tevoren, stelt het NIOD in zijn rapport.
Voorkennis
We hebben in Argos veel uitzendingen gewijd aan de vraag of de val van Srebrenica zich tevoren aankondigde. Daarin hebben we bewijzen en getuigenverklaringen aangedragen die aantonen dat bij delen van de internationale gemeenschap wel degelijk sprake was van voorkennis. In elk geval van het plan om de enclave in te nemen. Niet van de massamoord.
De schaamte daarover mag er niet toe leiden dat de - wellicht met opzet - genegeerde signalen van de op handen zijnde aanval achteraf ook verhuld worden. Net als Blom, gaat het ons om een 'zo zuiver mogelijke reconstructie van de gebeurtenissen en om de verklarende analyse daarvan'.
Om bij het einde te beginnen: oud- minister Joris Voorhoeve heeft in onze uitzending van 22 december 2006 gezegd: 'Men had wel iets kunnen doen. En men had uit onheilspellende ontwikkelingen en informatie van inlichtingendiensten natuurlijk ook de conclusie kunnen trekken: we moeten nu een stevige vuist maken.' Voorhoeve was minister van Defensie ten tijde van de val van Srebrenica. Achteraf heeft hij informatie gekregen die hem tot deze uitspraak brengt. Er waren aanwijzingen over de plannen van de Serviërs om de Srebrenica te veroveren. Niet over de massamoord die daarop volgde. Juist die tragedie maakt het zo moeilijk om achteraf het bestaan van die voorinformatie toe te geven.
Vervuild
Wat was die voorinformatie? Verschillende verklaringen van militairen, Dutchbatters en UNMO's (militaire waarnemers van de VN) wezen op toenemende militaire activiteiten van de Serviërs in het voorjaar van 1995. Sommige van die verklaringen van Dutchbatters zijn al afgelegd in februari van dat jaar, dus kunnen niet 'vervuild' zijn door kennis achteraf.
Het duidelijkste voorbeeld daarvan is de fax van commandant Karremans die op 8 juni 1995 aan het VN- commando in Sarajevo en aan het ministerie in Den Haag liet weten: 'Er zal een grote aanval worden uitgevoerd door de Bosnische Serviërs. Generaal Mladic persoonlijk geeft de orders aan de eenheden.' Karremans schrijft in dezelfde fax: 'De bron voor deze informatie moet als betrouwbaar worden geschetst.' Het bestaan van deze fax werd in juli 2000 onthuld door het actualiteitenprogramma Nova. Toen pas hoorde Voorhoeve over deze fax.
Op het VN Department of Peacekeeping Operations (DPKO) kreeg men in het voorjaar van 1995 luchtfoto's te zien. Daar zag men dat er in het noorden bij Bratunac door de Serviërs bunkers werden gebouwd en doorgangen door het bos werden gemaakt om het oprukken van tanks mogelijk te maken.
Dat vertelde Manfred Eisele, generaal buiten dienst en een van de hoogste chefs op het DPKO in 1995. 'Het was zonder meer duidelijk dat hier lang van tevoren een operatie werd voorbereid met als doel de machtsovername en aansluitend waarschijnlijk de verdrijving van de bevolking. Dat zagen we duidelijk aankomen. Wij kregen in New York regelmatig rapporten over de situatie ter plaatse die duidelijk lieten zien dat de Bosnische Serviërs de safe areas wilden aanvallen.'
Dan zijn er de orders van Karadzic van 31 maart 1995, enkele maanden voor de val dus, waarin hij schrijft dat de enclave zozeer moet worden afgeknepen dat overleven onmogelijk is. Letterlijk schrijft Karadzic aan Mladic dat het de bedoeling was om '...door geplande en goed doordachte gevechtsoperaties een ondraaglijke situatie van totale onzekerheid met geen enkele hoop op het verder leven, overleven voor de inwoners van Srebrenica mogelijk te maken' (geciteerd uit het vonnis van het Joegoslavië-tribunaal tegen Krstic). Mladic heeft hier zijn handtekening onder gezet.
Overleg
Andreas Zumach, correspondent bij de Verenigde Naties in Genève voor verschillende Duitse media, publiceerde in oktober 1995 een aantal artikelen waarin hij berichtte dat Amerikaanse inlichtingendiensten al medio juni 1995 op de hoogte waren van de Servische aanvalsplannen. Twee Amerikaanse inlichtingenofficieren hadden hem inzage gegeven in afgeluisterd communicatieverkeer tussen Belgrado en de generaal Mladic. 'Het bestaan van deze intercepts werd bevestigd door een westerse diplomaat', vermeldt het NIOD-rapport.
Op het Witte Huis vond na de val van Srebrenica overleg plaats tussen westerse diplomaten. Daarbij las de toenmalige Amerikaanse vice-president Al Gore voor uit de intercepts 'waaruit bleek dat Milosevic met Mladic overleg had gepleegd over de aanval op Srebrenica', aldus het NIOD-rapport. En voor de duidelijkheid: dit overleg tussen Belgrado en Mladic werd door de Amerikanen onderschept enkele weken vóór de aanval op Srebrenica.
Hoezo was er geen plan en geen voorkennis, zoals Blom beweert? Voorhoeve: 'Ik denk dat op grond van wat we nu weten we mogen veronderstellen dat er een beleid was om niet op te treden tegen een Servische aanval op de Srebrenica.' Argos: Vanuit de Amerikaanse regering? Voorhoeve: 'Ja. Dat mogen we concluderen uit hele sterke aanwijzingen dat in ieder geval twee inlichtingendiensten van twee grote leden van de Veiligheidsraad al anderhalve maand voor de Servische aanval op Srebrenica wisten dat de Serviërs dit van plan waren. Men had voorinformatie over Servische aanvalsplannen. Deelde die niet met Nederland. Het geeft te denken dus... was dit weloverwogen passiviteit?'
Waarom zouden westerse landen passief zijn gebleven? Zou het iets te maken kunnen hebben met de ophanden zijnde vredesonderhandelingen in voormalig Joegoslavië? Daarbij waren de enclaves een serieuze sta-in-de-weg voor het ontwerpen van een nieuwe kaart van Bosnië. Maar de gruwelijke massamoord die erop volgde, dat is waarschijnlijk een misrekening. Dat denkt ook Voorhoeve: 'Ik denk dat deze mensen een totale misrekening hebben gemaakt over wat Mladic en zijn troepen zouden doen met de bevolking.'
Misschien dat de oude man die nu gevangen zit in Den Haag nog nieuw licht op de zaak gaat werpen.
De auteurs zijn werkzaam voor het onderzoeksjournalistiek programma Argos (Radio 1).
http://opinie.volkskrant.nl/artikel/show/id/8637/Aanval_op_Srebrenica_kondigde_zich_aan
Kees van den Bosch, Huub Jaspers, 05-06-2011 13:02
Volgens Hans Blom was de massamoord in Srebrenica een totaal onverwachte en impulsieve daad van Mladic. Maar er zijn veel bewijzen dat de aanval op Srebrenica voorzien werd.
Hans Blom, de oud-directeur van het NIOD, probeert de massamoord in Srebrenica als totaal onverwachte en impulsieve daad van Mladic en zijn mannen voor te stellen. 'Ze ontstaken in woede, gingen er achteraan, namen ze gevangen en hebben ze geëxecuteerd', zegt Blom in een interview in de Volkskrant van 30 mei.
Ruim 7.000 mannen gedood in een vlaag van woede. Mladic moet wel erg boos geweest zijn.
Blom gaat nog verder: niet alleen de massamoord was ongepland, maar ook de verovering van de enclave. Op 6 juli begon een militaire actie van Mladic om een belangrijke weg in het zuidoosten van de enclave in te nemen. 'Dat lukte zonder noemenswaardige tegenstand en op 11 juli stond het Bosnisch-Servische leger triomferend in Srebrenica'. Een meevaller dus, geen geplande actie.
Blom heeft er enig belang bij de zaken zo voor te stellen. De conclusies van de onder zijn leiding uitgevoerde studie van het NIOD was namelijk ook dat er geen voorkennis was van de plannen van Mladic om de enclave in te nemen. Mladic wist het zelf niet eens van tevoren, stelt het NIOD in zijn rapport.
Voorkennis
We hebben in Argos veel uitzendingen gewijd aan de vraag of de val van Srebrenica zich tevoren aankondigde. Daarin hebben we bewijzen en getuigenverklaringen aangedragen die aantonen dat bij delen van de internationale gemeenschap wel degelijk sprake was van voorkennis. In elk geval van het plan om de enclave in te nemen. Niet van de massamoord.
De schaamte daarover mag er niet toe leiden dat de - wellicht met opzet - genegeerde signalen van de op handen zijnde aanval achteraf ook verhuld worden. Net als Blom, gaat het ons om een 'zo zuiver mogelijke reconstructie van de gebeurtenissen en om de verklarende analyse daarvan'.
Om bij het einde te beginnen: oud- minister Joris Voorhoeve heeft in onze uitzending van 22 december 2006 gezegd: 'Men had wel iets kunnen doen. En men had uit onheilspellende ontwikkelingen en informatie van inlichtingendiensten natuurlijk ook de conclusie kunnen trekken: we moeten nu een stevige vuist maken.' Voorhoeve was minister van Defensie ten tijde van de val van Srebrenica. Achteraf heeft hij informatie gekregen die hem tot deze uitspraak brengt. Er waren aanwijzingen over de plannen van de Serviërs om de Srebrenica te veroveren. Niet over de massamoord die daarop volgde. Juist die tragedie maakt het zo moeilijk om achteraf het bestaan van die voorinformatie toe te geven.
Vervuild
Wat was die voorinformatie? Verschillende verklaringen van militairen, Dutchbatters en UNMO's (militaire waarnemers van de VN) wezen op toenemende militaire activiteiten van de Serviërs in het voorjaar van 1995. Sommige van die verklaringen van Dutchbatters zijn al afgelegd in februari van dat jaar, dus kunnen niet 'vervuild' zijn door kennis achteraf.
Het duidelijkste voorbeeld daarvan is de fax van commandant Karremans die op 8 juni 1995 aan het VN- commando in Sarajevo en aan het ministerie in Den Haag liet weten: 'Er zal een grote aanval worden uitgevoerd door de Bosnische Serviërs. Generaal Mladic persoonlijk geeft de orders aan de eenheden.' Karremans schrijft in dezelfde fax: 'De bron voor deze informatie moet als betrouwbaar worden geschetst.' Het bestaan van deze fax werd in juli 2000 onthuld door het actualiteitenprogramma Nova. Toen pas hoorde Voorhoeve over deze fax.
Op het VN Department of Peacekeeping Operations (DPKO) kreeg men in het voorjaar van 1995 luchtfoto's te zien. Daar zag men dat er in het noorden bij Bratunac door de Serviërs bunkers werden gebouwd en doorgangen door het bos werden gemaakt om het oprukken van tanks mogelijk te maken.
Dat vertelde Manfred Eisele, generaal buiten dienst en een van de hoogste chefs op het DPKO in 1995. 'Het was zonder meer duidelijk dat hier lang van tevoren een operatie werd voorbereid met als doel de machtsovername en aansluitend waarschijnlijk de verdrijving van de bevolking. Dat zagen we duidelijk aankomen. Wij kregen in New York regelmatig rapporten over de situatie ter plaatse die duidelijk lieten zien dat de Bosnische Serviërs de safe areas wilden aanvallen.'
Dan zijn er de orders van Karadzic van 31 maart 1995, enkele maanden voor de val dus, waarin hij schrijft dat de enclave zozeer moet worden afgeknepen dat overleven onmogelijk is. Letterlijk schrijft Karadzic aan Mladic dat het de bedoeling was om '...door geplande en goed doordachte gevechtsoperaties een ondraaglijke situatie van totale onzekerheid met geen enkele hoop op het verder leven, overleven voor de inwoners van Srebrenica mogelijk te maken' (geciteerd uit het vonnis van het Joegoslavië-tribunaal tegen Krstic). Mladic heeft hier zijn handtekening onder gezet.
Overleg
Andreas Zumach, correspondent bij de Verenigde Naties in Genève voor verschillende Duitse media, publiceerde in oktober 1995 een aantal artikelen waarin hij berichtte dat Amerikaanse inlichtingendiensten al medio juni 1995 op de hoogte waren van de Servische aanvalsplannen. Twee Amerikaanse inlichtingenofficieren hadden hem inzage gegeven in afgeluisterd communicatieverkeer tussen Belgrado en de generaal Mladic. 'Het bestaan van deze intercepts werd bevestigd door een westerse diplomaat', vermeldt het NIOD-rapport.
Op het Witte Huis vond na de val van Srebrenica overleg plaats tussen westerse diplomaten. Daarbij las de toenmalige Amerikaanse vice-president Al Gore voor uit de intercepts 'waaruit bleek dat Milosevic met Mladic overleg had gepleegd over de aanval op Srebrenica', aldus het NIOD-rapport. En voor de duidelijkheid: dit overleg tussen Belgrado en Mladic werd door de Amerikanen onderschept enkele weken vóór de aanval op Srebrenica.
Hoezo was er geen plan en geen voorkennis, zoals Blom beweert? Voorhoeve: 'Ik denk dat op grond van wat we nu weten we mogen veronderstellen dat er een beleid was om niet op te treden tegen een Servische aanval op de Srebrenica.' Argos: Vanuit de Amerikaanse regering? Voorhoeve: 'Ja. Dat mogen we concluderen uit hele sterke aanwijzingen dat in ieder geval twee inlichtingendiensten van twee grote leden van de Veiligheidsraad al anderhalve maand voor de Servische aanval op Srebrenica wisten dat de Serviërs dit van plan waren. Men had voorinformatie over Servische aanvalsplannen. Deelde die niet met Nederland. Het geeft te denken dus... was dit weloverwogen passiviteit?'
Waarom zouden westerse landen passief zijn gebleven? Zou het iets te maken kunnen hebben met de ophanden zijnde vredesonderhandelingen in voormalig Joegoslavië? Daarbij waren de enclaves een serieuze sta-in-de-weg voor het ontwerpen van een nieuwe kaart van Bosnië. Maar de gruwelijke massamoord die erop volgde, dat is waarschijnlijk een misrekening. Dat denkt ook Voorhoeve: 'Ik denk dat deze mensen een totale misrekening hebben gemaakt over wat Mladic en zijn troepen zouden doen met de bevolking.'
Misschien dat de oude man die nu gevangen zit in Den Haag nog nieuw licht op de zaak gaat werpen.
De auteurs zijn werkzaam voor het onderzoeksjournalistiek programma Argos (Radio 1).
http://opinie.volkskrant.nl/artikel/show/id/8637/Aanval_op_Srebrenica_kondigde_zich_aan