Marsipulami
28-12-11, 13:06
2011 rampjaar voor klimaat
28/12/11, 13u29
2011 zal in de geschiedenisboeken van onze kleinkinderen komen te staan als een rampzalig jaar voor ons milieu en wellicht als een kantelmoment in de opwarming van ons klimaat. Niet omdat er eindelijk iets gedaan werd daartegen - integendeel, de strijd werd zo ongeveer opgegeven - maar omdat voor het eerst wereldwijd de gevolgen ervan bijzonder hard gevoeld zijn. Het was, ondanks een La Niña die koeling had moeten brengen, een nieuw jaar van trieste records ook.
De hoeveelheid broeikasgassen in onze atmosfeer bleef stijgen in 2011. We zitten nu boven de 394 ppm aan CO². Er werden in 2011 ook nog altijd meer in plaats van minder broeikasgassen wereldwijd uitgestoten. En geen klein beetje: wellicht zes procent meer dan in het recessiejaar 2009. Het kantelmoment waarop we een opwarming van 2 graden (we zitten nu aan 0,8) nog konden tegenhouden is ondertussen gepasseerd. Of: wat de pensioenvooruitzichten zijn voor iemand die jonger dan 35 is in deze tijden, is maar de vraag, maar één ding staat vast, namelijk dat u andere oorden zal moeten opzoeken om ervan te genieten.
De National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) stelde vast dat in 2011 de temperaturen bleven stijgen (ze zijn de laatste 300 maanden volgens NOAA steevast aan het stijgen) De dertien warmste jaren vonden plaats in de vijftien sinds 1997. En dit jaar zorgde de La Niña (het warme water voor de Zuid-Amerikaanse kust wordt weggedreven en een koude stroom komt hiervoor in de plaats. Het warme oppervlaktewater verschuift naar Australië, verder dan in een 'normaal' jaar, waardoor er meer regen valt in Azië en Amerika) niet voor een trendbreuk in de opwarming.
Ondanks een nieuwe globale economische stagnatie (en recessie zelfs in een aantal landen) werd op Mauna Loa in Hawaï een paar maanden geleden 394 ppm CO² gemeten. Dat is 39 procent meer dan aan het begin van de industriële revolutie.
IJs weg
De gevolgen daarvan worden elk jaar uitgesprokener. Op 11 september meldden wetenschappers van de Universiteit van Bremen dat het noordpoolijs aan z'n snelste tempo ooit aan het smelten was. Dat op zich was niet zo'n verrassing. Alarmerender was iets anders wat Georg Heygster, hoofd van het gereputeerde Institute of Environmental Physics in Bremen, bekend maakte: dat het afsmelten ondertussen twee keer sneller gaat dan dertig jaar geleden.
Niet omdat het twee keer warmer is geworden, maar door iets waar we al helemaal geen vat op hebben, namelijk het albedo-effect. Het feit dat het (witte) ijs zonlicht weerkaatst en (donker) zeewater warmte absorbeert en dat er elk jaar minder ijs is (en meer zeewateroppervlak) accelereert het afsmelten. Het is een vicieuze cirkel, en eentje waar we helemaal machteloos tegenover staan.
Er is meer. We zitten nu aan een verlies van poolijs van 10 procent in het jongste decennium. Dat gaat over oppervlakte, dus wat we vanuit de ruimte kunnen meten met satellieten. Maar aan de noordpool stijgt de gemiddelde temperatuur twee tot drie keer sneller dan bij ons. En dat zorgt ervoor dat het volume (de dikte dus) van dat poolijs sinds 1979 met 62 procent is afgenomen. Een proces datuiteraard ook steeds versneld.
Het gaat ertoe leiden dat in 2045 er in de zomer geen noordpool meer bestaat tout court. Aan het einde van deze eeuw zal dat ook in de winter het geval zijn. En dat zijn de meest positieve inschattingen. Het is de laatste keer gebeurd zo'n 125.000 jaar geleden, tijdens het Eemien. Toen lag het zeeniveau zes meter hoger dan vandaag.
Gletsjers weg
Smeltend poolijs gaat niet zorgen voor die zes meter, maar het ijs dat verdwijnt op Groenland en aan de Zuidpool wel. In augustus 2010 verloor de Petermanngletsjer op Groenland - 300 kilometer lang, een kilometer dik en goed voor zes procent van de oppervlakte van het immense eiland een stuk van 260 km². Amper één jaar later was daar geen spoor meer van te vinden. En Petermann is bij lange niet het enige geval. In de hele wereld zijn gletsjers steeds sneller aan het wegsmelten.
We kunnen sinds dit jaar ook met zekerheid zeggen dat het zeewater in de poolgebieden opwarmt, wat bijkomend slecht nieuws is, want nog maar eens een accelerator. Het betekent dat pakijs zowel langs de bovenkant als de onderkant smelt, waardoor het sneller verdwijnt en ook op die manier via het albedo-effect de temperaturen nog sneller zal doen stijgen. Waardoor het landijs in die gebieden weer sneller gaat smelten.
Er is nog een bijkomend en niet meteen klein probleem. Warmer weer in de poolgebieden is slecht nieuws omdat bij het smelten van de permafrost methaan vrijkomt, het schadelijkste van de broeikasgassen.
Als de projecties die nu gemaakt zijn voor temperatuurstijging in het poolgebied (en die steevast te conservatief zijn gebleken) kloppen, dan zal de hoeveelheid broeikasgassen die daardoor vrijkomt neerkomen op ongeveer de helft van alle broeikasgassen die sinds het begin van de industriële revolutie zijn vrijgekomen. We spreken hier over een temperatuurstijgin van om en bij de tien graden aan de polen en drie graden globaal.
Of, nog een element dat de trend van opwarming gaat versnellen. Het is om moedeloos van te worden. Gelukkig ligt dat allemaal nog ver in de toekomst. Niet dus. Global warming is aan het gebeuren en we moesten in 2011 niet ver kijken om het te (willen) zien.
The Year of the Tornado
Terwijl in 2010 het vooral Europa, Rusland, Pakistan en het Midden-Oosten waren die de grootste weerextremen over zich heen kregen, was het vooral Amerika dat in 2011 dat slaag kreeg. De Mississippi en de Missouri traden beiden herhaaldelijk uit hun oevers, overstroomden immense gebieden. Er was een recordaantal bosbranden en een recorddroogte in het zuiden en zuidwesten.
In alle staten werden de warmte en koude-records op één of andere manier gebroken berekende de Natural Resources Defense Council. Veertien verschillende weerrampen gingen door de grens van de één miljard dollar-kost. In totaal heeft extreem weer in de VS alleen al dit jaar voor 80 miljard euro schade bezorgd.
"Van de zwaarste sneeuwstormen tot het dodelijkste tornadoseizoen tot de zwaarste overstromingen, de ergste droogte sinds de jaren dertig en de hoogst gemeten temperaturen en het derde zwaarste oorkaanseizoen ooit: we hebben het allemaal gehad dit jaar", zegt NOAA-woordvoerder Christopher Vaccaro.
Leven met te veel/te weinig water
Om er daar eentje uit te pikken; 2011 is omgeschreven als "the year of the tornado". Tussen januari en juni waren er 1.600 tornado's in de VS die serieuze schade aanrichtten. De helft daarvan in april en op 27 april alleen al waren er 226.
In 2011 werd ook duidelijk dat we gaan moeten leren leven met veel te veel of veel te weinig water en weinig daartussen. Het begon met Australië, waar een gebied zo groot als Frankrijk en Duitsland samen gewoon helemaal onderliep. Het eindigde (hopelijk) met Washi, een tropische storm die meer dan duizend Filipino's ombracht en 300.000 huizen verwoestte.
Tussendoor liep half Thailand en Bangkok onder ('t was zelfs meer: 65 van de 77 provincies), met "maar" 730 doden maar wel tientallen miljarden aan schade. In het noorden van China was er de ergste droogte in 60 jaar. We hebben hier over een gebied van acht Chinese provincies, waar drievierde van China's tarwe wordt verbouwd. De prijs van bloem ging er met 40 procent omhoog, en snel volgde ook de prijs van vlees (varkenvlees werd 25 procent duurder in China). De wereldvoorraad aan graan was in juni al 15 procent gezakt, die van tarwe met 6,7 procent.
Afrika
De Hoorn van Afrika (Ethiopië, Somalië, Eritrea, een stuk van Kenia en Djibouti) werd ook getroffen door de ergste droogte daar in 60 jaar en wat volgde was de ergste hongersnood in Afrika in 25 jaar. 925.000 Somali's sloegen op de vlucht en belandden in kampen in Kenia en Ethiopië. De droogte bedreigt er nog steeds 14 miljoen mensen. Ze heeft nu al tussen 600.000 en een miljoen dodelijke slachtoffers geëist.
En de verandering van ons klimaat heeft er wel degelijk mee te maken. In Kenia kwamen "drought-related shocks" (hongersnoden door aanhoudende droogte) vroeger om de tien jaar voor. Nu is dat om de vijf jaar of minder. In Ethiopië was het om de 6 à 8 jaar. Nu is het om de twee jaar.
Texas
Maar ook rijke werelddelen kregen af te rekenen met hitte en droogte in 2011. In Austin in Texas steeg het kwik 27 dagen achter elkaar boven de 38 graden. Normaal is het maar 12 dagen in een heel jaar warmer dan 38 graden daar. Volgens de Texas Forest Service zijn er door de aanhoudende droogte al tussen de 100 en 500 miljoen bomen gestorven in de staat. Dat is gerekend zonder de bomen die opgingen in bosbranden, die in 2011 alleen in Texas al een gebied van 16.000 km² in de as legden. Vlaanderen is 13.500 km² groot.
In Europa was het abnormaal warm in het begin en aan het einde van het jaar. In Noorwegen was het 5,3 graden warmer dan normaal in november, de Donau zakte tot een historisch laag peil en onze contreien kenden het droogste najaar sinds er begonnen werd met metingen in 1881.
Ondertussen, terwijl West-Europese overheden meer geld gaven om een paar banken te redden (nu ja, voorlopig althans) in twee maanden dan ze in 20 jaar spendeerden aan het proberen tegen te gaan van global warming, leverde de klimaattop in Durban ook weinig op. Het komt erop neer dat er voor 2020 niks zal gebeuren en dat politici hebben zich twee ambtstermijnen gekocht om de problemen voor zich uit te schuiven. (mvl)
28/12/11, 13u29
2011 zal in de geschiedenisboeken van onze kleinkinderen komen te staan als een rampzalig jaar voor ons milieu en wellicht als een kantelmoment in de opwarming van ons klimaat. Niet omdat er eindelijk iets gedaan werd daartegen - integendeel, de strijd werd zo ongeveer opgegeven - maar omdat voor het eerst wereldwijd de gevolgen ervan bijzonder hard gevoeld zijn. Het was, ondanks een La Niña die koeling had moeten brengen, een nieuw jaar van trieste records ook.
De hoeveelheid broeikasgassen in onze atmosfeer bleef stijgen in 2011. We zitten nu boven de 394 ppm aan CO². Er werden in 2011 ook nog altijd meer in plaats van minder broeikasgassen wereldwijd uitgestoten. En geen klein beetje: wellicht zes procent meer dan in het recessiejaar 2009. Het kantelmoment waarop we een opwarming van 2 graden (we zitten nu aan 0,8) nog konden tegenhouden is ondertussen gepasseerd. Of: wat de pensioenvooruitzichten zijn voor iemand die jonger dan 35 is in deze tijden, is maar de vraag, maar één ding staat vast, namelijk dat u andere oorden zal moeten opzoeken om ervan te genieten.
De National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) stelde vast dat in 2011 de temperaturen bleven stijgen (ze zijn de laatste 300 maanden volgens NOAA steevast aan het stijgen) De dertien warmste jaren vonden plaats in de vijftien sinds 1997. En dit jaar zorgde de La Niña (het warme water voor de Zuid-Amerikaanse kust wordt weggedreven en een koude stroom komt hiervoor in de plaats. Het warme oppervlaktewater verschuift naar Australië, verder dan in een 'normaal' jaar, waardoor er meer regen valt in Azië en Amerika) niet voor een trendbreuk in de opwarming.
Ondanks een nieuwe globale economische stagnatie (en recessie zelfs in een aantal landen) werd op Mauna Loa in Hawaï een paar maanden geleden 394 ppm CO² gemeten. Dat is 39 procent meer dan aan het begin van de industriële revolutie.
IJs weg
De gevolgen daarvan worden elk jaar uitgesprokener. Op 11 september meldden wetenschappers van de Universiteit van Bremen dat het noordpoolijs aan z'n snelste tempo ooit aan het smelten was. Dat op zich was niet zo'n verrassing. Alarmerender was iets anders wat Georg Heygster, hoofd van het gereputeerde Institute of Environmental Physics in Bremen, bekend maakte: dat het afsmelten ondertussen twee keer sneller gaat dan dertig jaar geleden.
Niet omdat het twee keer warmer is geworden, maar door iets waar we al helemaal geen vat op hebben, namelijk het albedo-effect. Het feit dat het (witte) ijs zonlicht weerkaatst en (donker) zeewater warmte absorbeert en dat er elk jaar minder ijs is (en meer zeewateroppervlak) accelereert het afsmelten. Het is een vicieuze cirkel, en eentje waar we helemaal machteloos tegenover staan.
Er is meer. We zitten nu aan een verlies van poolijs van 10 procent in het jongste decennium. Dat gaat over oppervlakte, dus wat we vanuit de ruimte kunnen meten met satellieten. Maar aan de noordpool stijgt de gemiddelde temperatuur twee tot drie keer sneller dan bij ons. En dat zorgt ervoor dat het volume (de dikte dus) van dat poolijs sinds 1979 met 62 procent is afgenomen. Een proces datuiteraard ook steeds versneld.
Het gaat ertoe leiden dat in 2045 er in de zomer geen noordpool meer bestaat tout court. Aan het einde van deze eeuw zal dat ook in de winter het geval zijn. En dat zijn de meest positieve inschattingen. Het is de laatste keer gebeurd zo'n 125.000 jaar geleden, tijdens het Eemien. Toen lag het zeeniveau zes meter hoger dan vandaag.
Gletsjers weg
Smeltend poolijs gaat niet zorgen voor die zes meter, maar het ijs dat verdwijnt op Groenland en aan de Zuidpool wel. In augustus 2010 verloor de Petermanngletsjer op Groenland - 300 kilometer lang, een kilometer dik en goed voor zes procent van de oppervlakte van het immense eiland een stuk van 260 km². Amper één jaar later was daar geen spoor meer van te vinden. En Petermann is bij lange niet het enige geval. In de hele wereld zijn gletsjers steeds sneller aan het wegsmelten.
We kunnen sinds dit jaar ook met zekerheid zeggen dat het zeewater in de poolgebieden opwarmt, wat bijkomend slecht nieuws is, want nog maar eens een accelerator. Het betekent dat pakijs zowel langs de bovenkant als de onderkant smelt, waardoor het sneller verdwijnt en ook op die manier via het albedo-effect de temperaturen nog sneller zal doen stijgen. Waardoor het landijs in die gebieden weer sneller gaat smelten.
Er is nog een bijkomend en niet meteen klein probleem. Warmer weer in de poolgebieden is slecht nieuws omdat bij het smelten van de permafrost methaan vrijkomt, het schadelijkste van de broeikasgassen.
Als de projecties die nu gemaakt zijn voor temperatuurstijging in het poolgebied (en die steevast te conservatief zijn gebleken) kloppen, dan zal de hoeveelheid broeikasgassen die daardoor vrijkomt neerkomen op ongeveer de helft van alle broeikasgassen die sinds het begin van de industriële revolutie zijn vrijgekomen. We spreken hier over een temperatuurstijgin van om en bij de tien graden aan de polen en drie graden globaal.
Of, nog een element dat de trend van opwarming gaat versnellen. Het is om moedeloos van te worden. Gelukkig ligt dat allemaal nog ver in de toekomst. Niet dus. Global warming is aan het gebeuren en we moesten in 2011 niet ver kijken om het te (willen) zien.
The Year of the Tornado
Terwijl in 2010 het vooral Europa, Rusland, Pakistan en het Midden-Oosten waren die de grootste weerextremen over zich heen kregen, was het vooral Amerika dat in 2011 dat slaag kreeg. De Mississippi en de Missouri traden beiden herhaaldelijk uit hun oevers, overstroomden immense gebieden. Er was een recordaantal bosbranden en een recorddroogte in het zuiden en zuidwesten.
In alle staten werden de warmte en koude-records op één of andere manier gebroken berekende de Natural Resources Defense Council. Veertien verschillende weerrampen gingen door de grens van de één miljard dollar-kost. In totaal heeft extreem weer in de VS alleen al dit jaar voor 80 miljard euro schade bezorgd.
"Van de zwaarste sneeuwstormen tot het dodelijkste tornadoseizoen tot de zwaarste overstromingen, de ergste droogte sinds de jaren dertig en de hoogst gemeten temperaturen en het derde zwaarste oorkaanseizoen ooit: we hebben het allemaal gehad dit jaar", zegt NOAA-woordvoerder Christopher Vaccaro.
Leven met te veel/te weinig water
Om er daar eentje uit te pikken; 2011 is omgeschreven als "the year of the tornado". Tussen januari en juni waren er 1.600 tornado's in de VS die serieuze schade aanrichtten. De helft daarvan in april en op 27 april alleen al waren er 226.
In 2011 werd ook duidelijk dat we gaan moeten leren leven met veel te veel of veel te weinig water en weinig daartussen. Het begon met Australië, waar een gebied zo groot als Frankrijk en Duitsland samen gewoon helemaal onderliep. Het eindigde (hopelijk) met Washi, een tropische storm die meer dan duizend Filipino's ombracht en 300.000 huizen verwoestte.
Tussendoor liep half Thailand en Bangkok onder ('t was zelfs meer: 65 van de 77 provincies), met "maar" 730 doden maar wel tientallen miljarden aan schade. In het noorden van China was er de ergste droogte in 60 jaar. We hebben hier over een gebied van acht Chinese provincies, waar drievierde van China's tarwe wordt verbouwd. De prijs van bloem ging er met 40 procent omhoog, en snel volgde ook de prijs van vlees (varkenvlees werd 25 procent duurder in China). De wereldvoorraad aan graan was in juni al 15 procent gezakt, die van tarwe met 6,7 procent.
Afrika
De Hoorn van Afrika (Ethiopië, Somalië, Eritrea, een stuk van Kenia en Djibouti) werd ook getroffen door de ergste droogte daar in 60 jaar en wat volgde was de ergste hongersnood in Afrika in 25 jaar. 925.000 Somali's sloegen op de vlucht en belandden in kampen in Kenia en Ethiopië. De droogte bedreigt er nog steeds 14 miljoen mensen. Ze heeft nu al tussen 600.000 en een miljoen dodelijke slachtoffers geëist.
En de verandering van ons klimaat heeft er wel degelijk mee te maken. In Kenia kwamen "drought-related shocks" (hongersnoden door aanhoudende droogte) vroeger om de tien jaar voor. Nu is dat om de vijf jaar of minder. In Ethiopië was het om de 6 à 8 jaar. Nu is het om de twee jaar.
Texas
Maar ook rijke werelddelen kregen af te rekenen met hitte en droogte in 2011. In Austin in Texas steeg het kwik 27 dagen achter elkaar boven de 38 graden. Normaal is het maar 12 dagen in een heel jaar warmer dan 38 graden daar. Volgens de Texas Forest Service zijn er door de aanhoudende droogte al tussen de 100 en 500 miljoen bomen gestorven in de staat. Dat is gerekend zonder de bomen die opgingen in bosbranden, die in 2011 alleen in Texas al een gebied van 16.000 km² in de as legden. Vlaanderen is 13.500 km² groot.
In Europa was het abnormaal warm in het begin en aan het einde van het jaar. In Noorwegen was het 5,3 graden warmer dan normaal in november, de Donau zakte tot een historisch laag peil en onze contreien kenden het droogste najaar sinds er begonnen werd met metingen in 1881.
Ondertussen, terwijl West-Europese overheden meer geld gaven om een paar banken te redden (nu ja, voorlopig althans) in twee maanden dan ze in 20 jaar spendeerden aan het proberen tegen te gaan van global warming, leverde de klimaattop in Durban ook weinig op. Het komt erop neer dat er voor 2020 niks zal gebeuren en dat politici hebben zich twee ambtstermijnen gekocht om de problemen voor zich uit te schuiven. (mvl)