Marsipulami
11-05-12, 15:28
Antropologe volgt drie jaar lang islam-bekeerlingen
Geplaatst door onze redactie op vrijdag 11 mei 2012 om 09:05u (Bron: KU Leuven)
LEUVEN (RKnieuws.net) - Volgens recente cijfers zijn er in België tussen de 6.000 en 30.000 nieuwe moslims, autochtonen die zich tot de islam bekeerden. Elk jaar komen er 500 bij. Wie zijn deze bekeerlingen, en waarom kiezen ze voor de islam? Antropologe Iman Lechkar volgde voor haar doctoraatsonderzoek drie jaar lang een veertigtal bekeerlingen doorheen vooroordelen, idealen en teleurstellingen.
“Ik vond de nieuwe moslims voor mijn onderzoek via twee zelforganisaties van autochtone Belgen die zich tot de islam bekeerden”, vertelt Iman Lechkar. “Die bekeerlingen vormen een heel diverse groep, het is een mix van laag- en hooggeschoolden. Van de mensen die ik heb gevolgd, bijvoorbeeld, had een meerderheid een diploma hoger onderwijs. Twee jaar lang had ik gesprekken met hen, ik woonde hun activiteiten bij, ik kwam in contact met hun familie en hun naaste omgeving.”
“In vroeger onderzoek naar bekeringen had men wel eens de neiging om over emotionele en rationele bekeringen te spreken. Maar in dit soort beslissingen kan je emotie en ratio niet zomaar uit elkaar halen. Bij ‘mijn’ bekeerlingen kwam de beslissing in ieder geval niet puur rationeel tot stand. Zonder uitzondering zijn ze overtuigd geraakt door hun omgang met bepaalde personen, door plaatselijk contact met moslims in de buurt waar ze wonen, op reis in het Midden-Oosten, ze worden verliefd op een moslim of moslima … Ze leren mensen kennen die een bepaald wereldbeeld belichamen dat hen aantrekt. Ze vertellen me te vallen voor het collectieve gevoel, het belang van familiecontacten, de waarden van de islam. ‘De islam zegt dat we vrijgevig moeten zijn, de rest is vergankelijk.’ Dat charmeert hen, en overtuigt hen om zelf de stap te zetten.”
Geen radicalisering
Een bekering blijkt niet altijd een succesverhaal. Zowel in de nieuwe religie als in de ‘oude’ familiekring botsen de bekeerlingen op vooroordelen en teleurstellingen. “Geboren moslims zijn wel vaak onder de indruk van een bekeerling”, vertelt Lechkar, “en ik noteerde een aantal positieve verhalen waar de nieuwe moslim volledig opgenomen wordt in de familiekring. Maar soms was er ook géén aanvaarding. Dan bleek een bekeerling bijvoorbeeld niet goed genoeg voor de dochter van geboren moslims, en moest de nieuwe moslim zijn rooskleurige ideaalbeeld van ‘de’ moslimgemeenschap zelf bijstellen. ‘De’ moslimgemeenschap bestaat ook helemaal niet, net zomin als ‘de’ christelijke gemeenschap. Moslims in België zijn ook maar gewoon mensen met gebreken, die hier onderhevig zijn aan alle krachten en verleidingen van onze liberale samenleving. Vandaar ook dat de bekeerlingen een aantal zelforganisaties zoals Al’Minara en Hijra hebben opgericht, van én voor nieuwe moslims, waar ze hun oorspronkelijke idealen kunnen blijven beleven en verkondigen.”
En aan de andere kant is er het verhaal van de Vlaamse ouders: vader of moeder die de kamer van zoon- of dochterlief binnenkomt en ze op een bidmatje aantreft. “Ja, dat botst soms, zeker in het begin zijn er vaak wrijvingen”, zegt Lechkar. “Maar meestal wordt na een tijdje die nieuwe identiteit toch aanvaard. Slechts één man vertelde me: ‘Ik hoef sinds mijn bekering niet meer bij mijn moeder langs te gaan.’” De nieuwe moslims moeten plots ook opboksen tegen de clichébeelden die er over hun godsdienst bestaan. “Ouders die hun bekeerde zoon vlakaf vragen: ‘Wil je nu ook jezelf gaan opblazen?’ Maar dat slijt, ze ontdekken dat de bekering in de praktijk immers geen radicalisering is, het gaat om dezelfde persoon met een paar andere accenten. Bovendien is in de islam het respect voor je ouders heel belangrijk. Sommige ouders vertelden me dat het contact met hun zoon of dochter nu net beter verloopt dan vóór hun bekering.”
Comfortabel
Hoe verteren de nieuwe moslims de strengere regels binnen de islam: de dagelijkse rituelen, de kledingvoorschriften? “In het begin zie je dat de bekeerlingen rechter in de leer zijn dan de gemiddelde moslim”, zegt Lechkar. “Ze willen de beste leerling van de klas zijn en ze zijn heel streng voor zichzelf. Die regels en uiterlijkheden zijn duidelijk rituelen om in die nieuwe realiteit, in dat nieuwe geloof te groeien. Maar na verloop van tijd zwakt dat wat af, ze worden ‘relaxter’ in hun geloof.”
En de man-vrouwverhoudingen binnen de islam? Kan een hoogopgeleide vrouw zich zomaar schikken in wat een ondergeschikte rol lijkt? “Bij moslims is het inderdaad zo dat de vrouw mág gaan werken, maar ze moet niet. Het is de plicht van de man om financieel voor het gezin in te staan. Alle vrouwen die ik heb geïnterviewd, werken wel, maar ze geven tegelijk aan dat ze die rolverdeling bij moslims heel aantrekkelijk vinden. Ze noemen het ‘comfortabel’: door het materiële te relativeren, kunnen ze zich op andere waarden richten. De druk van de consumptiegerichte samenleving is minder. Ze ‘mogen’ hun gezin vooropstellen, voor hun kinderen zorgen. Daar vinden ze rust in.”
“Maar zoals ik al zei: je kan emotie en ratio niet zomaar uit elkaar halen. Een bekering naar de islam is puur rationeel niet altijd een cadeau: voor de mannen verandert er uiterlijk niet zoveel, maar de vrouwen worden plots geconfronteerd met discriminatie nu ze een hoofddoek dragen, en ze merken dat ze professioneel niet meer kunnen doorgroeien. Ze moeten soms nieuw werk zoeken, zich heroriënteren, naar godsdienstleerkracht of zo. Ze moeten ook het vaak hogere socio-economische niveau van hun ouders – hogere middenklasse – loslaten. Maar dat is het hen waard. Ze vertellen me: ‘Mijn ouders waren echte workaholics, met weinig tijd voor vrienden en familie. Ik leef nu een eenvoudiger, meer betekenisvol leven.’”
Geplaatst door onze redactie op vrijdag 11 mei 2012 om 09:05u (Bron: KU Leuven)
LEUVEN (RKnieuws.net) - Volgens recente cijfers zijn er in België tussen de 6.000 en 30.000 nieuwe moslims, autochtonen die zich tot de islam bekeerden. Elk jaar komen er 500 bij. Wie zijn deze bekeerlingen, en waarom kiezen ze voor de islam? Antropologe Iman Lechkar volgde voor haar doctoraatsonderzoek drie jaar lang een veertigtal bekeerlingen doorheen vooroordelen, idealen en teleurstellingen.
“Ik vond de nieuwe moslims voor mijn onderzoek via twee zelforganisaties van autochtone Belgen die zich tot de islam bekeerden”, vertelt Iman Lechkar. “Die bekeerlingen vormen een heel diverse groep, het is een mix van laag- en hooggeschoolden. Van de mensen die ik heb gevolgd, bijvoorbeeld, had een meerderheid een diploma hoger onderwijs. Twee jaar lang had ik gesprekken met hen, ik woonde hun activiteiten bij, ik kwam in contact met hun familie en hun naaste omgeving.”
“In vroeger onderzoek naar bekeringen had men wel eens de neiging om over emotionele en rationele bekeringen te spreken. Maar in dit soort beslissingen kan je emotie en ratio niet zomaar uit elkaar halen. Bij ‘mijn’ bekeerlingen kwam de beslissing in ieder geval niet puur rationeel tot stand. Zonder uitzondering zijn ze overtuigd geraakt door hun omgang met bepaalde personen, door plaatselijk contact met moslims in de buurt waar ze wonen, op reis in het Midden-Oosten, ze worden verliefd op een moslim of moslima … Ze leren mensen kennen die een bepaald wereldbeeld belichamen dat hen aantrekt. Ze vertellen me te vallen voor het collectieve gevoel, het belang van familiecontacten, de waarden van de islam. ‘De islam zegt dat we vrijgevig moeten zijn, de rest is vergankelijk.’ Dat charmeert hen, en overtuigt hen om zelf de stap te zetten.”
Geen radicalisering
Een bekering blijkt niet altijd een succesverhaal. Zowel in de nieuwe religie als in de ‘oude’ familiekring botsen de bekeerlingen op vooroordelen en teleurstellingen. “Geboren moslims zijn wel vaak onder de indruk van een bekeerling”, vertelt Lechkar, “en ik noteerde een aantal positieve verhalen waar de nieuwe moslim volledig opgenomen wordt in de familiekring. Maar soms was er ook géén aanvaarding. Dan bleek een bekeerling bijvoorbeeld niet goed genoeg voor de dochter van geboren moslims, en moest de nieuwe moslim zijn rooskleurige ideaalbeeld van ‘de’ moslimgemeenschap zelf bijstellen. ‘De’ moslimgemeenschap bestaat ook helemaal niet, net zomin als ‘de’ christelijke gemeenschap. Moslims in België zijn ook maar gewoon mensen met gebreken, die hier onderhevig zijn aan alle krachten en verleidingen van onze liberale samenleving. Vandaar ook dat de bekeerlingen een aantal zelforganisaties zoals Al’Minara en Hijra hebben opgericht, van én voor nieuwe moslims, waar ze hun oorspronkelijke idealen kunnen blijven beleven en verkondigen.”
En aan de andere kant is er het verhaal van de Vlaamse ouders: vader of moeder die de kamer van zoon- of dochterlief binnenkomt en ze op een bidmatje aantreft. “Ja, dat botst soms, zeker in het begin zijn er vaak wrijvingen”, zegt Lechkar. “Maar meestal wordt na een tijdje die nieuwe identiteit toch aanvaard. Slechts één man vertelde me: ‘Ik hoef sinds mijn bekering niet meer bij mijn moeder langs te gaan.’” De nieuwe moslims moeten plots ook opboksen tegen de clichébeelden die er over hun godsdienst bestaan. “Ouders die hun bekeerde zoon vlakaf vragen: ‘Wil je nu ook jezelf gaan opblazen?’ Maar dat slijt, ze ontdekken dat de bekering in de praktijk immers geen radicalisering is, het gaat om dezelfde persoon met een paar andere accenten. Bovendien is in de islam het respect voor je ouders heel belangrijk. Sommige ouders vertelden me dat het contact met hun zoon of dochter nu net beter verloopt dan vóór hun bekering.”
Comfortabel
Hoe verteren de nieuwe moslims de strengere regels binnen de islam: de dagelijkse rituelen, de kledingvoorschriften? “In het begin zie je dat de bekeerlingen rechter in de leer zijn dan de gemiddelde moslim”, zegt Lechkar. “Ze willen de beste leerling van de klas zijn en ze zijn heel streng voor zichzelf. Die regels en uiterlijkheden zijn duidelijk rituelen om in die nieuwe realiteit, in dat nieuwe geloof te groeien. Maar na verloop van tijd zwakt dat wat af, ze worden ‘relaxter’ in hun geloof.”
En de man-vrouwverhoudingen binnen de islam? Kan een hoogopgeleide vrouw zich zomaar schikken in wat een ondergeschikte rol lijkt? “Bij moslims is het inderdaad zo dat de vrouw mág gaan werken, maar ze moet niet. Het is de plicht van de man om financieel voor het gezin in te staan. Alle vrouwen die ik heb geïnterviewd, werken wel, maar ze geven tegelijk aan dat ze die rolverdeling bij moslims heel aantrekkelijk vinden. Ze noemen het ‘comfortabel’: door het materiële te relativeren, kunnen ze zich op andere waarden richten. De druk van de consumptiegerichte samenleving is minder. Ze ‘mogen’ hun gezin vooropstellen, voor hun kinderen zorgen. Daar vinden ze rust in.”
“Maar zoals ik al zei: je kan emotie en ratio niet zomaar uit elkaar halen. Een bekering naar de islam is puur rationeel niet altijd een cadeau: voor de mannen verandert er uiterlijk niet zoveel, maar de vrouwen worden plots geconfronteerd met discriminatie nu ze een hoofddoek dragen, en ze merken dat ze professioneel niet meer kunnen doorgroeien. Ze moeten soms nieuw werk zoeken, zich heroriënteren, naar godsdienstleerkracht of zo. Ze moeten ook het vaak hogere socio-economische niveau van hun ouders – hogere middenklasse – loslaten. Maar dat is het hen waard. Ze vertellen me: ‘Mijn ouders waren echte workaholics, met weinig tijd voor vrienden en familie. Ik leef nu een eenvoudiger, meer betekenisvol leven.’”