Marsipulami
13-01-13, 09:06
De auto is geen jongensdroom meer
JEUGD VAN TEGENWOORDIG VERPLAATST ZICH ANDERS EN MINDER
zaterdag 12 januari 2013, 10u10
Auteur: Dorien Knockaert
De auto is niet meer hét symbool van vrijheid.
Roger Dohmen/Hollandse Hoogte
Hoe slecht vorig jaar ook was, op het Autosalon toont de sector zich hoopvol: in 2013 zal de autoverkoop niet verder dalen. Dat wordt zieltjes winnen, want twintigers kiezen steeds minder voor de auto. ‘Een auto is voor wie zich settelt.'
Als u moest kiezen, wat zou u nemen: een internetverbinding of een auto? Tweederde van de Amerikaanse twintigers zou voor de internetverbinding gaan, en steeds minder van hen hebben een rijbewijs. Ook in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leren steeds minder jongvolwassenen autorijden, en groeit hun voorkeur voor de fiets of het openbaar vervoer. In Nederland houdt het rijbewijs stand, maar neemt het autogebruik van de twintigers duidelijk af.
Dat alles staat in de Mobiliteitsbalans 2012 die het verplaatsingsgedrag van de Nederlanders becijfert en analyseert. In België maken we zulke jaarlijkse balansen niet – we weten enkel dat 25- tot 34-jarigen zich in 2011 minder verplaatsten dan in 2008, van gemiddeld 3,5 verplaatsingen per dag naar 2,83. Maar de autosector ziet hetzelfde gebeuren als in de buurlanden. ‘Het heeft te maken met verstedelijking', zegt Tony Verhelle van het tijdschrift Autogids. ‘Zes jaar geleden viel het in Tokio al op dat jongeren minder voor de auto begonnen te kiezen. Nu manifesteert de trend zich in de Nederlandse Randstad en ook hier verliest de auto in de stedelijke agglomeraties terrein.'
Symbool van vrijheid
Ook Joost Kaesemans van de Belgische automobielfederatie Febiac ziet een mentaliteitswijziging: een auto is geen jongensdroom meer. ‘De dag dat ik zestien werd, wou ik het koste wat het kost al mijn eerste rijbewijs halen, voor een bromfiets. Vandaag hebben jongeren andere dromen, ze willen een internetverbinding en een iPad. Een auto hoort daar pas bij wanneer ze een gezin stichten, het is iets geworden voor mensen die zich settelen.' En ze settelen zich steeds later.
Het is het verhaal van Generation Y, de generatie die constant online is en niet zonder zijn smartphone kan. De auto-industrie was er niet op voorzien. In 1990 schreven de transportonderzoekers Sharon Hallett en Gordon Stokes nog over de waarde die we hechtten aan autobezit: ‘Het is mogelijk dat er een product op de markt komt dat de auto in psychologisch opzicht overbodig maakt. Wat dat product zou kunnen zijn, is moeilijk in te beelden. Computers lijken het meest tegemoet te komen aan de verlangens die auto's nu inlossen: misschien zou men een of andere computer (waarschijnlijk iets draagbaars) kunnen maken die hetzelfde gevoel van controle en vrijheid geeft. Maar dat lijkt op dit moment helemaal niet waarschijnlijk.'
Wat tweeëntwintig jaar geleden helemaal niet waarschijnlijk leek, is intussen een feit. Vandaag is een auto nog altijd een symbool van vrijheid. Maar niet meer hét symbool. En een smartphone is goedkoper.
Ben Immers van het Nederlandse transportonderzoeksinstituut Trail bevestigt dat. ‘We zien vooral dat twintigers weer beter vertegenwoordigd zijn in de stad dan tien jaar geleden, en minder voor een woonplaats in de provincie kiezen: dat brengt een ander verplaatsingsgedrag met zich mee. Bovendien studeren jongeren steeds langer, en bij studeren horen minder verplaatsingen dan bij werken. Vooral bij jonge mannen, die traditioneel altijd meer autogezind waren dan vrouwen, valt in veel westerse landen op dat ze de jongste jaren minder geneigd zijn om hun rijbewijs te halen en met de wagen te rijden. Ook het verband tussen inkomen en mobiliteit – hoe meer je verdient, hoe meer je rondrijdt – zwakt af.'
‘Het is afwachten of het om een blijvende gedragsverandering gaat', zegt Immers. ‘Jongeren trekken er minder opuit met de auto, maar de vliegtrips naar het buitenland zijn wel toegenomen. Als we die zouden verwerken in onze statistieken, zouden we weer een ander beeld krijgen.' Bedenk ook: het afnemende autogebruik hangt niet noodzakelijk samen met een groter ecologisch bewustzijn.
Auto's zijn voor ouders
‘Ik heb twee jaar geleden rijlessen genomen, maar ik voelde mij niet op mijn gemak', vertelt illustratrice Eva Mouton (25). ‘Daardoor heb ik toen geen examen afgelegd. Ik mis mijn rijbewijs niet. Ik raak vanuit Gent overal met de trein en als ik meerijd met mijn vriend in de auto, valt het me altijd op hoe stresserend dat is, en hoe absurd het is dat al die auto's maar één mens vervoeren. Mijn vriend is een van de weinige twintigers in mijn vriendenkring die een auto hebben. Ook al heb je een rijbewijs, een auto is vreselijk duur. Het enige wat ik soms bedenk, is dat ik niet wil eindigen als mijn oma, die overal naartoe gereden moet worden. Maar voorlopig vind ik autorijden toch meer iets voor wanneer ik kinderen zal hebben en op de buiten zal wonen.'
Ook Titus Simoens (27), fotograaf, associeert auto's met ouderschap. ‘Ik kan me inbeelden dat ik het ooit leuk zal vinden om met mijn kinderen naar zee te rijden. Maar ik probeer mijn autoloze leven zo lang mogelijk te rekken. Dat is misschien niet evident, omdat ik tot in de verste uithoeken foto's moet gaan maken. Maar ik raak er altijd wel. En auto's doen mij zo weinig. Toen ik nog bij mijn ouders in Deinze woonde, zag ik er het nut wel van, maar droomde ik vooral van verre reizen. Die associeer ik veel meer met vrijheid dan auto's.'
Liesje Foblets (26) uit Antwerpen begon zelfs haar koffiebar zonder auto. ‘Sommige grote stukken heb ik laten leveren, maar mijn koffie ga ik elke ochtend met de fiets ophalen bij de branderij, en ook naar de groothandel ga ik met de fiets – desnoods met een trekkersrugzak op mijn rug. Het is best leuk zo. Ik was ooit wel van plan om mijn rijbewijs te halen en leerde autorijden, maar ben ermee gestopt, uit principiële bezwaren. Auto rijden is heel vervuilend en het is niet nodig, waarom zou ik het dan doen? Eigenlijk zie ik in mijn naaste vriendenkring maar twee mensen met een auto.'
Autodelen
Tom Palmaerts van Trendwolves, een bureau dat trends bij jongeren bestudeert, herkent het. ‘Enkele jaren geleden merkten we in interviews met trendsettende 18- tot 25-jarigen al een afnemende interesse voor het rijbewijs en de auto. De fietscultuur is sindsdien alleen nog gegroeid. Vroeger associeerde iedereen de auto met vrijheid, maar de jongeren in onze trendlabs associeerden hem veeleer met stilstand, boetes en niet mogen drinken.'
‘Maar dat waren hippe, grootstedelijke jongeren. We zouden moeten onderzoeken in hoeverre hun beeld van de auto al is doorgedrongen bij het mainstreampubliek. De economische crisis maakt de auto alleszins minder bereikbaar voor jonge mensen. Maar de alternatieven voor autobezit moeten nog groeien. Autodelen zou bijvoorbeeld interessant kunnen zijn voor autoloze twintigers die aan een gezin beginnen, maar de organisatie daarvan kan nog veel beter.'
Dat autodelen wel stilaan de idealistenfase ontgroeit, illustreert Car2Go, een formule die Daimler, de fabrikant van de Smart, aan het uitbouwen is in diverse Europese en Amerikaanse steden, maar niet in België. Car2Go werkt ongeveer zoals de Velo-fietsen in Antwerpen: je registreert je, kunt op je smartphone zien waar er in de buurt een vrije Smart staat, rijdt ermee weg en laat hem weer achter waar het je uitkomt. Betalen doe je per kilometer.
Nu de auto zijn aantrekkingskracht begint te verliezen en in toonaangevende westerse landen de groei in de automobiliteit afneemt of stokt, zijn sommige wetenschappers hun prognoses aan het herzien. Ze spreken van ‘peak car' of ‘peak travel': het idee dat autogebruik over zijn hoogtepunt is. Als dat klopt, moeten de meeste overheden hun mobiliteitsbeleid herzien. Want dat stoelt nog altijd op de veronderstelling dat mensen steeds méér met de auto zullen rijden.
‘Het gaat hier om nieuwe inzichten', zegt Jan van der Waard van het Nederlandse Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. ‘De oorzaken zijn nog niet helemaal duidelijk, dus is het ook moeilijk om te voorspellen wat de gevolgen zullen zijn. Het peak car-scenario is alleszins geen zekerheid. De nieuwe inzichten maken de toekomst net nog moeilijker te voorspellen.'
JEUGD VAN TEGENWOORDIG VERPLAATST ZICH ANDERS EN MINDER
zaterdag 12 januari 2013, 10u10
Auteur: Dorien Knockaert
De auto is niet meer hét symbool van vrijheid.
Roger Dohmen/Hollandse Hoogte
Hoe slecht vorig jaar ook was, op het Autosalon toont de sector zich hoopvol: in 2013 zal de autoverkoop niet verder dalen. Dat wordt zieltjes winnen, want twintigers kiezen steeds minder voor de auto. ‘Een auto is voor wie zich settelt.'
Als u moest kiezen, wat zou u nemen: een internetverbinding of een auto? Tweederde van de Amerikaanse twintigers zou voor de internetverbinding gaan, en steeds minder van hen hebben een rijbewijs. Ook in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leren steeds minder jongvolwassenen autorijden, en groeit hun voorkeur voor de fiets of het openbaar vervoer. In Nederland houdt het rijbewijs stand, maar neemt het autogebruik van de twintigers duidelijk af.
Dat alles staat in de Mobiliteitsbalans 2012 die het verplaatsingsgedrag van de Nederlanders becijfert en analyseert. In België maken we zulke jaarlijkse balansen niet – we weten enkel dat 25- tot 34-jarigen zich in 2011 minder verplaatsten dan in 2008, van gemiddeld 3,5 verplaatsingen per dag naar 2,83. Maar de autosector ziet hetzelfde gebeuren als in de buurlanden. ‘Het heeft te maken met verstedelijking', zegt Tony Verhelle van het tijdschrift Autogids. ‘Zes jaar geleden viel het in Tokio al op dat jongeren minder voor de auto begonnen te kiezen. Nu manifesteert de trend zich in de Nederlandse Randstad en ook hier verliest de auto in de stedelijke agglomeraties terrein.'
Symbool van vrijheid
Ook Joost Kaesemans van de Belgische automobielfederatie Febiac ziet een mentaliteitswijziging: een auto is geen jongensdroom meer. ‘De dag dat ik zestien werd, wou ik het koste wat het kost al mijn eerste rijbewijs halen, voor een bromfiets. Vandaag hebben jongeren andere dromen, ze willen een internetverbinding en een iPad. Een auto hoort daar pas bij wanneer ze een gezin stichten, het is iets geworden voor mensen die zich settelen.' En ze settelen zich steeds later.
Het is het verhaal van Generation Y, de generatie die constant online is en niet zonder zijn smartphone kan. De auto-industrie was er niet op voorzien. In 1990 schreven de transportonderzoekers Sharon Hallett en Gordon Stokes nog over de waarde die we hechtten aan autobezit: ‘Het is mogelijk dat er een product op de markt komt dat de auto in psychologisch opzicht overbodig maakt. Wat dat product zou kunnen zijn, is moeilijk in te beelden. Computers lijken het meest tegemoet te komen aan de verlangens die auto's nu inlossen: misschien zou men een of andere computer (waarschijnlijk iets draagbaars) kunnen maken die hetzelfde gevoel van controle en vrijheid geeft. Maar dat lijkt op dit moment helemaal niet waarschijnlijk.'
Wat tweeëntwintig jaar geleden helemaal niet waarschijnlijk leek, is intussen een feit. Vandaag is een auto nog altijd een symbool van vrijheid. Maar niet meer hét symbool. En een smartphone is goedkoper.
Ben Immers van het Nederlandse transportonderzoeksinstituut Trail bevestigt dat. ‘We zien vooral dat twintigers weer beter vertegenwoordigd zijn in de stad dan tien jaar geleden, en minder voor een woonplaats in de provincie kiezen: dat brengt een ander verplaatsingsgedrag met zich mee. Bovendien studeren jongeren steeds langer, en bij studeren horen minder verplaatsingen dan bij werken. Vooral bij jonge mannen, die traditioneel altijd meer autogezind waren dan vrouwen, valt in veel westerse landen op dat ze de jongste jaren minder geneigd zijn om hun rijbewijs te halen en met de wagen te rijden. Ook het verband tussen inkomen en mobiliteit – hoe meer je verdient, hoe meer je rondrijdt – zwakt af.'
‘Het is afwachten of het om een blijvende gedragsverandering gaat', zegt Immers. ‘Jongeren trekken er minder opuit met de auto, maar de vliegtrips naar het buitenland zijn wel toegenomen. Als we die zouden verwerken in onze statistieken, zouden we weer een ander beeld krijgen.' Bedenk ook: het afnemende autogebruik hangt niet noodzakelijk samen met een groter ecologisch bewustzijn.
Auto's zijn voor ouders
‘Ik heb twee jaar geleden rijlessen genomen, maar ik voelde mij niet op mijn gemak', vertelt illustratrice Eva Mouton (25). ‘Daardoor heb ik toen geen examen afgelegd. Ik mis mijn rijbewijs niet. Ik raak vanuit Gent overal met de trein en als ik meerijd met mijn vriend in de auto, valt het me altijd op hoe stresserend dat is, en hoe absurd het is dat al die auto's maar één mens vervoeren. Mijn vriend is een van de weinige twintigers in mijn vriendenkring die een auto hebben. Ook al heb je een rijbewijs, een auto is vreselijk duur. Het enige wat ik soms bedenk, is dat ik niet wil eindigen als mijn oma, die overal naartoe gereden moet worden. Maar voorlopig vind ik autorijden toch meer iets voor wanneer ik kinderen zal hebben en op de buiten zal wonen.'
Ook Titus Simoens (27), fotograaf, associeert auto's met ouderschap. ‘Ik kan me inbeelden dat ik het ooit leuk zal vinden om met mijn kinderen naar zee te rijden. Maar ik probeer mijn autoloze leven zo lang mogelijk te rekken. Dat is misschien niet evident, omdat ik tot in de verste uithoeken foto's moet gaan maken. Maar ik raak er altijd wel. En auto's doen mij zo weinig. Toen ik nog bij mijn ouders in Deinze woonde, zag ik er het nut wel van, maar droomde ik vooral van verre reizen. Die associeer ik veel meer met vrijheid dan auto's.'
Liesje Foblets (26) uit Antwerpen begon zelfs haar koffiebar zonder auto. ‘Sommige grote stukken heb ik laten leveren, maar mijn koffie ga ik elke ochtend met de fiets ophalen bij de branderij, en ook naar de groothandel ga ik met de fiets – desnoods met een trekkersrugzak op mijn rug. Het is best leuk zo. Ik was ooit wel van plan om mijn rijbewijs te halen en leerde autorijden, maar ben ermee gestopt, uit principiële bezwaren. Auto rijden is heel vervuilend en het is niet nodig, waarom zou ik het dan doen? Eigenlijk zie ik in mijn naaste vriendenkring maar twee mensen met een auto.'
Autodelen
Tom Palmaerts van Trendwolves, een bureau dat trends bij jongeren bestudeert, herkent het. ‘Enkele jaren geleden merkten we in interviews met trendsettende 18- tot 25-jarigen al een afnemende interesse voor het rijbewijs en de auto. De fietscultuur is sindsdien alleen nog gegroeid. Vroeger associeerde iedereen de auto met vrijheid, maar de jongeren in onze trendlabs associeerden hem veeleer met stilstand, boetes en niet mogen drinken.'
‘Maar dat waren hippe, grootstedelijke jongeren. We zouden moeten onderzoeken in hoeverre hun beeld van de auto al is doorgedrongen bij het mainstreampubliek. De economische crisis maakt de auto alleszins minder bereikbaar voor jonge mensen. Maar de alternatieven voor autobezit moeten nog groeien. Autodelen zou bijvoorbeeld interessant kunnen zijn voor autoloze twintigers die aan een gezin beginnen, maar de organisatie daarvan kan nog veel beter.'
Dat autodelen wel stilaan de idealistenfase ontgroeit, illustreert Car2Go, een formule die Daimler, de fabrikant van de Smart, aan het uitbouwen is in diverse Europese en Amerikaanse steden, maar niet in België. Car2Go werkt ongeveer zoals de Velo-fietsen in Antwerpen: je registreert je, kunt op je smartphone zien waar er in de buurt een vrije Smart staat, rijdt ermee weg en laat hem weer achter waar het je uitkomt. Betalen doe je per kilometer.
Nu de auto zijn aantrekkingskracht begint te verliezen en in toonaangevende westerse landen de groei in de automobiliteit afneemt of stokt, zijn sommige wetenschappers hun prognoses aan het herzien. Ze spreken van ‘peak car' of ‘peak travel': het idee dat autogebruik over zijn hoogtepunt is. Als dat klopt, moeten de meeste overheden hun mobiliteitsbeleid herzien. Want dat stoelt nog altijd op de veronderstelling dat mensen steeds méér met de auto zullen rijden.
‘Het gaat hier om nieuwe inzichten', zegt Jan van der Waard van het Nederlandse Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. ‘De oorzaken zijn nog niet helemaal duidelijk, dus is het ook moeilijk om te voorspellen wat de gevolgen zullen zijn. Het peak car-scenario is alleszins geen zekerheid. De nieuwe inzichten maken de toekomst net nog moeilijker te voorspellen.'