Marsipulami
09-05-13, 09:35
Herman Van Rompuy getuigt over rol christenen in Europa
Gepubliceerd op donderdag 09 mei 2013 00:53 | Geschreven door Redactie Rorate |
ANTWERPEN (RKnieuws.net) — De gerichtheid op de ander bewaren, het sociale en familiale kapitaal bevorderen en de idealen van vrede en verzoening koesteren. Die schragen de Europese beschaving. Dat zei de voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, in Antwerpen tijdens een lezing op uitnodiging van het christelijk weekblad Tertio.
“We weten niet wie we zijn, als we niet weten vanwaar we komen”, begon Herman Van Rompuy. Hij wees op de wortels van de verlichtingsidealen en de Europese gemeenschap: de Grieks-Latijnse cultuur en het christendom. “Het belijdende christendom is sterk afgenomen, maar het culturele christendom is gebleven. De christelijke waarden blijven zichtbaar in het gedrag van de Europeanen.”
De Europadag op 9 mei herinnert aan 1950, toen de Franse minister Robert Schumann pleitte voor het gemeenschappelijke beheer van de Franse en Duitse kolen– en staalproductie. Op dat ogenblik waren christendemocraten aan de macht in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Italië, toen ook omschreven als het ‘Vaticaanse Europa’. Ze legden de basis van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal. Een aantal van hen belichaamde het beste uit de katholieke traditie. Ze wensten vrede en verzoening te bewerken. “Vergeven en verzoenen zijn de moeilijkste daden. De breuk herstellen en de bladzijde omdraaien, vragen een bekering. Zijn dat geen christelijke daden bij uitstek? Amper vijf jaar na de oorlog kozen ze daarvoor en betrokken er zelfs West-Duitsland bij. Zo begon het Europese avontuur en het gaf een andere wending aan de geschiedenis.”
De Europese Unie telt weldra 28 lidstaten en 24 talen. Nieuwe generaties maakten de twee wereldoorlogen niet meer mee. “Maar in Oost-Europa en de Balkan is de Koude Oorlog nog niet uit de geesten verdwenen. In het vroegere Joegoslavië, aan de grenzen van de huidige Unie, werd tot 15 jaar geleden oorlog gevoerd. Die landen willen tot Europa behoren omdat ze vrede en verzoening willen.”
Van Rompuy is geen cultuurpessimist. Toch ziet hij individualisering en polarisering groeien die het vijanddenken voeden. “We moeten beducht zijn voor dat splijtende wij-zij-denken. De Europese gedachte berust op ‘Ich und du’, solidariteit en samenhorigheid. Europa kan niet bestaan zonder de gerichtheid op de ander.”
De raadsvoorzitter gelooft niet in een Verenigde Staten van Europa. “In Amerika is een bewoner altijd eerst Amerikaan en dan pas lid van een staat. Wij hebben een gelaagde identiteit: we zijn inwoner van onze stad of gemeente, Vlaming, Belg en Europeaan. We zijn niet tevreden met één identiteit en dat is net onze rijkdom. Europa is die verscheidenheid en toch hebben we de keuze gemaakt voor een ‘common destiny’, een gemeenschappelijke lotsbestemming. Dat maakt Europa uniek. Het is multi– en intercultureel en toch vormen we één beschaving. Essentieel is dat al wie tot de Unie wil behoren, de politieke democratie, de rechtstaat, de gelijkheid van man en vrouw, de scheiding tussen kerk en staat, en de bescherming van minderheden erkent. Rond die waarden en die beschaving is de Unie één geworden.”
Kan ook godsdienst een rol spelen in Europa? “9/11 stelde godsdienst in een slecht daglicht. Het zou leiden tot oorlog en daarom diende de rol van godsdienst in de samenleving beperkt of naar de privésfeer verbannen te worden. De Arabische Lente liet het omgekeerde zien: het verlangen naar democrtie en de islam kunnen samengaan. Het proces naar democratie is niet te keren, al manen sommigen tot voorzichtigheid. Elk nieuw drama zoals in Boston stelt die positieve evolutie in de schaduw en brengt ons weer bij af.”
Van Rompuy is overtuigd van het belang van religie als verbindingskracht in de samenleving. “Dat sociale kapitaal countert het groeiende extremisme. We moeten weer aan gemeenschapsopbouw doen en een gemeenschapgevoel creëren om het vijanddenken te vermijden. Dat ontstaat uit angst en angst groeit vaak uit een teveel bezig zijn met zichzelf. Godsdiensten ondersteunen dat sociale en familiale kapitaal en bevorderen de gerichtheid op de ander, het medeleven en de solidariteit. Ook collectieve rituelen zijn belangrijk. Denk aan de inhuldiging van koning Willem Alexander in Nederland of de collectieve rouw bij het overlijden van koning Boudewijn.”
Een samenleving zonder idealisme houdt volgens de raadsvoorzitter niet lang stand. Godsdiensten voeden idealen vanuit hun authenticiteit. Van Rompuy verwees naar het bezoek van Michail Gorbatsjov aan paus Johannes Paulus II tijdens de ‘perestrojka’. “Hij vroeg hulp bij de morele heropbouw van de Sovjetunie en wou een einde maken aan het rijk van de leugen. Van godsdiensten verwachten we weerwerk in een samenleving waar schijn en leugen domineren.”
Al haalden de pedofilieschandalen de geloofwaardigheid van de kerk onderuit, toch meent Van Rompuy dat de authenticiteit van de Blijde Boodschap weer kan aanslaan. Paus Franciscus ervaart hij als een teken van hoop omdat hij die authenticiteit belichaamt. “Hoe weinig belijdende christenen er ook zijn in Europa, als je het beste dat godsdienst te bieden heeft, kunt tonen, gaat daar een sterk appel van uit. Net omdat het christendom vandaag geen machtspositie meer heeft, gaat er geen bedreiging meer van uit en ontstaat er een verdraagzaamheid voor. Daardoor kan er onbevangen van het geloof worden getuigd. Ik ben een hevige verdediger van de scheiding van kerk en staat, maar evenzeer ben ik voorstander van het engagement van de gelovige in de wereld. Gelovigen moeten tonen dat het geloof relevant is.”
Van Rompuy benadrukte dat de democratie niet kan bestaan zonder sociaal kapitaal en zonder een morele of spirituele basis. Levensbeschouwingen en godsdiensten hebben een belangrijke rol in het bevorderen van die waarden. “Als Europa alleen dient om een toegevoegde economische waarde en groei te bewerken, dan komt het zwaar onder vuur te liggen in tijden van crisis. Juist daarom zien velen Europa nu als deel van het probleem in plaats van als deel van de oplossing. Europa draait om meer. Als het gaat over vrede, verzoening en solidariteit, dan kan het gerust tegen de schok van de crisis. Met of zonder Europa was die er gekomen. Maar het staat buiten kijf dat de Europese eenmaking tot aan de crisis leidde tot toenemende welvaart. Alleen nam ons geluk niet evenredig toe, omdat mensen zich altijd vergelijken met wie beter is dan henzelf. Je moet je niet meten aan de ander, maar ermee samenleven. Spiritualiteit en zingeving helpen een interne balans te bereiken waardoor we in harmonie leven met onszelf en onze omgeving, en zetten ons aan tot engagement voor wat er echt toe doet. Naar godsvrucht en vermogen is het enige wat christenen kunen doen: de ‘imitatio Christi’.”
(Emmanuel Van Lierde – TERTIO)
Gepubliceerd op donderdag 09 mei 2013 00:53 | Geschreven door Redactie Rorate |
ANTWERPEN (RKnieuws.net) — De gerichtheid op de ander bewaren, het sociale en familiale kapitaal bevorderen en de idealen van vrede en verzoening koesteren. Die schragen de Europese beschaving. Dat zei de voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, in Antwerpen tijdens een lezing op uitnodiging van het christelijk weekblad Tertio.
“We weten niet wie we zijn, als we niet weten vanwaar we komen”, begon Herman Van Rompuy. Hij wees op de wortels van de verlichtingsidealen en de Europese gemeenschap: de Grieks-Latijnse cultuur en het christendom. “Het belijdende christendom is sterk afgenomen, maar het culturele christendom is gebleven. De christelijke waarden blijven zichtbaar in het gedrag van de Europeanen.”
De Europadag op 9 mei herinnert aan 1950, toen de Franse minister Robert Schumann pleitte voor het gemeenschappelijke beheer van de Franse en Duitse kolen– en staalproductie. Op dat ogenblik waren christendemocraten aan de macht in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Italië, toen ook omschreven als het ‘Vaticaanse Europa’. Ze legden de basis van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal. Een aantal van hen belichaamde het beste uit de katholieke traditie. Ze wensten vrede en verzoening te bewerken. “Vergeven en verzoenen zijn de moeilijkste daden. De breuk herstellen en de bladzijde omdraaien, vragen een bekering. Zijn dat geen christelijke daden bij uitstek? Amper vijf jaar na de oorlog kozen ze daarvoor en betrokken er zelfs West-Duitsland bij. Zo begon het Europese avontuur en het gaf een andere wending aan de geschiedenis.”
De Europese Unie telt weldra 28 lidstaten en 24 talen. Nieuwe generaties maakten de twee wereldoorlogen niet meer mee. “Maar in Oost-Europa en de Balkan is de Koude Oorlog nog niet uit de geesten verdwenen. In het vroegere Joegoslavië, aan de grenzen van de huidige Unie, werd tot 15 jaar geleden oorlog gevoerd. Die landen willen tot Europa behoren omdat ze vrede en verzoening willen.”
Van Rompuy is geen cultuurpessimist. Toch ziet hij individualisering en polarisering groeien die het vijanddenken voeden. “We moeten beducht zijn voor dat splijtende wij-zij-denken. De Europese gedachte berust op ‘Ich und du’, solidariteit en samenhorigheid. Europa kan niet bestaan zonder de gerichtheid op de ander.”
De raadsvoorzitter gelooft niet in een Verenigde Staten van Europa. “In Amerika is een bewoner altijd eerst Amerikaan en dan pas lid van een staat. Wij hebben een gelaagde identiteit: we zijn inwoner van onze stad of gemeente, Vlaming, Belg en Europeaan. We zijn niet tevreden met één identiteit en dat is net onze rijkdom. Europa is die verscheidenheid en toch hebben we de keuze gemaakt voor een ‘common destiny’, een gemeenschappelijke lotsbestemming. Dat maakt Europa uniek. Het is multi– en intercultureel en toch vormen we één beschaving. Essentieel is dat al wie tot de Unie wil behoren, de politieke democratie, de rechtstaat, de gelijkheid van man en vrouw, de scheiding tussen kerk en staat, en de bescherming van minderheden erkent. Rond die waarden en die beschaving is de Unie één geworden.”
Kan ook godsdienst een rol spelen in Europa? “9/11 stelde godsdienst in een slecht daglicht. Het zou leiden tot oorlog en daarom diende de rol van godsdienst in de samenleving beperkt of naar de privésfeer verbannen te worden. De Arabische Lente liet het omgekeerde zien: het verlangen naar democrtie en de islam kunnen samengaan. Het proces naar democratie is niet te keren, al manen sommigen tot voorzichtigheid. Elk nieuw drama zoals in Boston stelt die positieve evolutie in de schaduw en brengt ons weer bij af.”
Van Rompuy is overtuigd van het belang van religie als verbindingskracht in de samenleving. “Dat sociale kapitaal countert het groeiende extremisme. We moeten weer aan gemeenschapsopbouw doen en een gemeenschapgevoel creëren om het vijanddenken te vermijden. Dat ontstaat uit angst en angst groeit vaak uit een teveel bezig zijn met zichzelf. Godsdiensten ondersteunen dat sociale en familiale kapitaal en bevorderen de gerichtheid op de ander, het medeleven en de solidariteit. Ook collectieve rituelen zijn belangrijk. Denk aan de inhuldiging van koning Willem Alexander in Nederland of de collectieve rouw bij het overlijden van koning Boudewijn.”
Een samenleving zonder idealisme houdt volgens de raadsvoorzitter niet lang stand. Godsdiensten voeden idealen vanuit hun authenticiteit. Van Rompuy verwees naar het bezoek van Michail Gorbatsjov aan paus Johannes Paulus II tijdens de ‘perestrojka’. “Hij vroeg hulp bij de morele heropbouw van de Sovjetunie en wou een einde maken aan het rijk van de leugen. Van godsdiensten verwachten we weerwerk in een samenleving waar schijn en leugen domineren.”
Al haalden de pedofilieschandalen de geloofwaardigheid van de kerk onderuit, toch meent Van Rompuy dat de authenticiteit van de Blijde Boodschap weer kan aanslaan. Paus Franciscus ervaart hij als een teken van hoop omdat hij die authenticiteit belichaamt. “Hoe weinig belijdende christenen er ook zijn in Europa, als je het beste dat godsdienst te bieden heeft, kunt tonen, gaat daar een sterk appel van uit. Net omdat het christendom vandaag geen machtspositie meer heeft, gaat er geen bedreiging meer van uit en ontstaat er een verdraagzaamheid voor. Daardoor kan er onbevangen van het geloof worden getuigd. Ik ben een hevige verdediger van de scheiding van kerk en staat, maar evenzeer ben ik voorstander van het engagement van de gelovige in de wereld. Gelovigen moeten tonen dat het geloof relevant is.”
Van Rompuy benadrukte dat de democratie niet kan bestaan zonder sociaal kapitaal en zonder een morele of spirituele basis. Levensbeschouwingen en godsdiensten hebben een belangrijke rol in het bevorderen van die waarden. “Als Europa alleen dient om een toegevoegde economische waarde en groei te bewerken, dan komt het zwaar onder vuur te liggen in tijden van crisis. Juist daarom zien velen Europa nu als deel van het probleem in plaats van als deel van de oplossing. Europa draait om meer. Als het gaat over vrede, verzoening en solidariteit, dan kan het gerust tegen de schok van de crisis. Met of zonder Europa was die er gekomen. Maar het staat buiten kijf dat de Europese eenmaking tot aan de crisis leidde tot toenemende welvaart. Alleen nam ons geluk niet evenredig toe, omdat mensen zich altijd vergelijken met wie beter is dan henzelf. Je moet je niet meten aan de ander, maar ermee samenleven. Spiritualiteit en zingeving helpen een interne balans te bereiken waardoor we in harmonie leven met onszelf en onze omgeving, en zetten ons aan tot engagement voor wat er echt toe doet. Naar godsvrucht en vermogen is het enige wat christenen kunen doen: de ‘imitatio Christi’.”
(Emmanuel Van Lierde – TERTIO)