PDA

Bekijk Volledige Versie : Verloren zonen



Marsipulami
17-10-13, 18:43
Verloren zonen

VRT

Moeders getuigen hoe hun zonen radicale moslims werden

do 17/10/2013 - 18:00 Tim Verheyden

In "Koppen" getuigen vanavond twee moeders over hoe ze hun zoon geleidelijk aan zagen veranderen in een geradicaliseerde moslims. Beide moeders gingen op zoek naar hulp, maar botsten op een muur van bureaucratie.

Brussel centrum. Ingrid kijkt schichtig om zich heen. Hoe vaak heeft ze hier al niet gelopen, op zoek naar haar zoon Neal?

Ze heeft me nog maar net verteld over de vele achtervolgingen door de stad nadat hij thuis weer eens werd opgehaald door een zwarte auto die om de hoek stond geparkeerd. Die hoek ligt aan het ouderlijke huis, ergens in een typische Vlaamse wijk in de buurt van Vilvoorde, zoals er zoveel wijken zijn tussen Voeren en De Panne.

Neal was 17 toen hij stage liep bij een vzw in Anderlecht, vandaag zijn we drie jaar verder en is Neal een bekeerde moslim die amper nog contact heeft met zijn ouders. Een geradicaliseerde bekeerde moslim volgens zijn moeder, met uitgesproken ideeën tegen de westerse samenleving. Ingrid zag haar zoon veranderen: van een vrolijke 17-jarige basketter tot een in zichzelf gekeerde jongeman met lange baard en een djelaba.

Georganiseerde aanpak?

Het was zo weer een van die dagen dat er met Neal amper te praten viel. Plots krijgt hij een sms, hij rent naar buiten, naar de zwarte auto om de hoek en rijdt weg. Ingrid probeert haar zoon te volgen. De rit gaat naar het centrum van Brussel, het is moeilijk de zwarte auto te volgen en hij verdwijnt in het verkeer van de hoofdstad. Alweer.

Soms volgt ze hem op de metro, maar elke keer weer is hij haar te slim af. Talloze dagen heeft Ingrid al door Brussel gedoold. Waar kan haar zoon zitten? Bij wie? Wie zijn zijn vrienden die hem die radicale ideeën aanpraten?

"Hier moet toch een georganiseerde groep achter zitten", bedenkt Ingrid als we door de straten van de hoofdstad wandelen. "Het voelt allemaal heel erg goed georganiseerd aan".

De dag dat Neal 18 werd, had niemand nog iets over hem te zeggen en verliet hij het ouderlijk huis. Zonder geld, ergens in Brussel. Ingrid heeft geen idee waar hij verblijft.

Stap voor stap

"Een doemscenario", vertelt een andere mama, Katelijn, me. Hij is 17, nog zes maanden en ook hij is meerderjarig. Ook hij is geradicaliseerd. Het begon bij een boksclub in Vilvoorde, waar hij bevriend raakte met een Marokkaanse jongen.

Katelijn: "Eerst bouwen ze een vriendschap op. Ze delen de interesse in die sport en ze bevestigen hem heel hard in die groep. Maar vanaf dag één gebruiken de ronselaars die vriendschap om uit te vissen wat zijn sterke en zwakke punten zijn, de punten waarop hij gemakkelijk te beïnvloeden is."

"Het is een spelletje van bevestiging en dan weer afstoten: je gaat er nooit helemaal bij horen, want dit doe je niet goed, want je kent niet genoeg van onze Koran. Zo is dat een jaar lang gegaan, zonder dat ik iets merkte."

"Op een dag laat hij dan zijn baard groeien en als ik zeg dat die baard niet echt verzorgd is, dan zegt hij: dat machientje werkt niet goed, ik wil me met de hand scheren."

Katelijn spreekt met haar zoon af dat zij hem na de examens zal helpen met scheren. "Maar op een avond komt hij dan thuis en is dat baardje in moslimvorm geschoren", zucht Katelijne. "En dan begon hij zich ook tegen onze samenleving te richten. Plots mocht er thuis ook geen alcohol meer gedronken worden en luisterde hij alleen maar naar Koranverzen."

Leven geven voor Allah

Katelijn en Ingrid willen niet de indruk wekken dat ze tegen de islam zijn, integendeel. Katelijn komt als leerkracht Nederlands voor anderstaligen dagelijks in contact komt met moslims. En ook met de bekering an sich zouden de twee moeders nog kunnen leven.

Maar de vraag hoe ze met de radicalisering moet omgaan kwelt Katelijn. Ze wil dat haar zoon gelukkig is. Ze zoekt meer informatie over de islam en de bekering tot moslim. Maar dan komt haar zoon op een dag thuis en spreekt hij over de strijd in Syrië.

Katelijn: "Hij zei altijd: mijn vrienden gaan mij nooit vragen om te gaan vechten in Syrië. Maar ze hebben hem nooit iets gevraagd, ze hebben niet gezegd: bekeer u, ze bewerken hem zodat hij er zelf begint aan te denken, wat natuurlijk veel sterker is."

"Maar als hij dan op een dag thuiskomt en zegt: dit leven hier heeft niet zo’n belang, maar het is het paradijs dat ons te wachten staat en daar moeten we nu punten voor verzamelen en het maximum van de punten dat we kunnen krijgen, is met ons leven te geven voor Allah, met ons leven te geven voor de grote zaak."

"Dan heb ik niet getwijfeld om meteen het meldpunt Syrië te bellen, omdat ik aanvoelde dat er een destructieve input bezig was en ik hem niet meer herkende. Maar op dat moment hadden zij hem eigenlijk al volledig in hun grip."

Hulp blijft uit

Het is de noodkreet van twee moeders die ik de voorbije dagen heb gehoord. Een schreeuw om hulp die intussen al maanden bezig is, in het geval van Ingrid al jaren. Plots werd radicalisering een hot topic: moslimjongeren die naar Syrië trokken om er te strijden voor de goede zaak, mogelijk geradicaliseerd door mensen uit de entourage van Sharia4belgium.

De minister van Binnenlandse Zaken richtte een Syrië-meldpunt op en de burgemeesters van Vilvoorde, Mechelen, Antwerpen en Maaseik begonnen hun eigen taskforce, inclusief brochure die moet duidelijk maken hoe je radicalisering kan herkennen. Het maakt Ingrid en Katelijn boos. Al maanden zagen ze dit aankomen.

Katelijn: "Ik ken de mensen die mijn zoon hebben geradicaliseerd, ik weet waar ze wonen en hoe ze eruit zien. Vanaf de eerste dag ben ik hulp gaan zoeken op alle mogelijke plaatsen, ik heb meer dan 40 mensen of instanties gecontacteerd en ik ken intussen veel mensen van goede wil, maar als het erop aankomt om echt hulp te krijgen, dan gebeurt er niets."

"Bij politie en gerecht zeggen ze: hij is geen misdadiger, dus we kunnen hem nergens in bescherming nemen. En die burgemeesters maken dan een hele mooie dure brochure van 40 bladzijden, op 9.000 exemplaren... ik heb die gelezen... tja... Mensen voor wie het nog altijd ver van hun bed is, gaan er niet veel wijzer uit worden. Dus...

- Een mooie pr-campagne?

"Ja, ik denk het echt wel. Er moest iets gebeuren, ze moesten ergens met iets naar buiten komen. Maar het staat ook letterlijk in de brochure dat ze het eigenlijk niet weten."

Toekomst met veel vragen

Twee dagen later. Telefoon.

Katelijns zoon is weggelopen. Hij is niet op school opgedaagd. Katelijn is in paniek. Alweer. Geen enkel moment kan ze hem nog alleen laten. Ze denkt terug aan de nachten dat ze voor zijn deur zat te waken, uit angst dat hij naar Syrië zou vertrekken. Op elk mogelijk moment van de nacht was hij wakker. Ze werd opgeschrikt door de geluiden die ze soms hoorde uit zijn kamer. Zou hij vertrekken? Die angst is nu even voorbij, maar wat als hij meerderjarig is? Hij sprak af en toe wel eens over de Jihad.

Katelijn wil er niet aan denken. "Wat als hij hier..." Neen.

Ik vertel het verhaal van Katelijns zoon aan de mama van Neal. Ze kent de vrees dat haar zoon iets zou doen in de naam van Allah. "Naar Syrië vertrekken? Neen, dat doet Neal niet. Maar hij is erg naïef. De dag dat zijn vrienden hem vragen om met een rugzak het station binnen te wandelen en zichzelf op te blazen, zal hij dat doen. En wat dan?"

De twee moeders delen zoveel vragen:

Waarom hun zonen?
Wie zit hier achter?
Wat is hun doel?
Waarom laten ze onze zonen niet met rust?
Waarom laten ze kinderen geen kind zijn?

Geen coördinatie

Ze delen ook dezelfde problemen waarmee zoveel moslimouders de voorbije maanden zijn geconfronteerd. Ik heb verhalen gehoord van vaders en moeders die voor de voordeur slapen om erover te waken dat hun zonen niet naar Syrië trekken om er te strijden.

Of je zoon nu Mohammed of Neal heet, de zorgen van een moeder zijn universeel: emoties die schipperen tussen schuldgevoel, machteloosheid en woede. Drie redenen waarom zeker Katelijn heel lang twijfelde om een interview te geven.

En die radicalisering? Als we het verhaal van Katelijn en Ingrid horen, dan is dat ook al veel langer bezig dan de voorbije tien maanden, de maanden dat die verhalen plots opdoken in de media en iedereen een versnelling hoger schakelde.

Of zoals professor internationale politiek Rik Coolsaet het zegt: "De burgemeesters, hulpverleners en Binnenlandse Zaken nemen allemaal initiatieven, maar er is niemand die coördineert en evalueert. En dat is een grote missing link."

Bekijk de volledige reportage vanavond in "Koppen"


"Koppen", vanaf 20.40 uur op Eén.