Marsipulami
24-03-14, 17:13
KU Leuven start met masteropleiding islamitische theologie
VRT
ma 24/03/2014 - 16:15 Belga
De KU Leuven start vanaf het academiejaar 2014-2015 met een eenjarige opleiding "islamitische theologie en godsdienstwetenschappen". Het betreft een optie binnen de master in de wereldgodsdiensten, de interreligieuze dialoog en de religiestudie van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen. De opleiding kwam tot stand in overleg met Vlaamse moslimgemeenschappen, UGent en Universiteit Antwerpen.
In deze opleiding wordt de islam bestudeerd vanuit historisch, thematisch en vergelijkend perspectief. De studenten maken kennis met de manieren waarop binnen de islam over geloof en leven wordt nagedacht en de uitdagingen en kansen van een gelovig engagement in een West-Europese context.
De opleiding staat open voor iedereen die over een academisch bachelordiploma beschikt. Voor professionele bachelors, bijvoorbeeld een leraar secundair onderwijs, zijn schakelprogramma's of verkorte academische bachelors voorzien.
Het masterdiploma geeft toegang tot beroepen zoals consulent in de moslimgemeenschap en leraar "islamitische godsdienst". De KU Leuven wil deze eenjarige opleiding binnen een vijftal jaren uitbouwen tot een volwaardige bachelor- en masteropleiding, die ook opleidt tot iman.
Volgens Vlaams Onderwijsminister Pascal Smet, die de opleiding dit jaar steunt met 140.000 euro en de volgende jaren telkens 160.000 euro heeft voorzien, is de opleiding het resultaat van het overleg dat hij organiseerde tussen de moslimgemeenschap, onderwijswereld en politie.
Rik Torfs, rector van de KU Leuven, wijst op het grote belang van de kennis van levensbeschouwingen om te komen tot een goede samenleving. Lieven Boeve, decaan van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, hoopt te kunnen starten met 10 tot 20 studenten.
Marsipulami
25-03-14, 12:33
Islamstudie aan katholieke unief? -Lieven Boeve
KU Leuven
di 25/03/2014 - 11:59 Lieven Boeve
De katholieke universiteit in Leuven start met een opleiding voor moslims. Het eenjarig universitair programma richt zich tot moslims en wil studenten leren nadenken over de bronnen, denkwijzen en praktijken van de islam in relatie tot onze hedendaagse context. Maar hoort zo’n opleiding islamitische theologie thuis aan een katholieke universiteit? Mijn antwoord: ja, absoluut!
Waarom? Moslims opleiden aan een faculteit katholieke theologie, maakt de katholieken immers niet minder katholiek maar potentieel precies meer.
Toen duidelijk werd dat ik, als decaan van de theologische faculteit, Mieke Van Hecke zou opvolgen in de Guimardstraat, waren journalisten geneigd hieruit op te maken dat het katholiek onderwijs katholieker moest worden. Diezelfde journalisten waren echter wat in de war toen bleek dat diezelfde katholieke theoloog (die op zondag nog naar de mis ging!) achter de plannen zat om een opleiding islamitische theologie en godsdienstwetenschappen te organiseren aan zijn faculteit. Wat nu? Is die theoloog, en zijn faculteit, dan toch minder katholiek dan gedacht?
Geen imamopleiding
Eerst moet een misverstand uit de weg geruimd worden: de bedoelde islamitisch-theologische opleiding is geen imamopleiding (zoals ook de katholiek-theologische opleiding aan de KU Leuven geen priesteropleiding is). Het gaat om een éénjarig universitair programma voor wie minstens reeds een academisch bachelor heeft en zich wenst te verdiepen in het denken over en vanuit de islamitische tradities. Meer bepaald wil deze opleiding studenten leren nadenken over de bronnen, denkwijzen en praktijken van de islam in relatie tot onze hedendaagse context. Vanuit de wetenschappelijke studie van deze bronnen, denkwijzen en praktijken gebeurt dit in dialoog met andere godsdiensten en levensbeschouwingen. Een niet geringe opdracht!
Het programma richt zich tot moslims die de eigen overtuigingen nader willen bestuderen, en die uitdrukkelijk de interactie tussen de eigen tradities, andere overtuigingen en de omgevende cultuur reflexief willen aangaan. Afgestudeerden kunnen aan de slag als islam-consulent, leerkracht (mits combinatie met een lerarenopleiding), adviseur,… Maar ook niet-moslims met een interesse in hoe religieuze tradities, hier in het bijzonder de islam, zich verhouden tot de uitdagingen van de context, zijn welkom. Voor hen zal deze opleiding een meerwaarde betekenen op werkplaatsen waar interculturaliteit en levensbeschouwelijke diversiteit een rol spelen.
Mits succesvol is het op termijn de bedoeling om een volwaardige vier- of vijfjarige opleiding islamitische theologie en godsdienstwetenschappen uit te bouwen.
Waarom zo’n opleiding?
In de eerste plaats omdat onze maatschappij hier nood aan heeft. Zoals iedereen, van welke godsdienst of levensbeschouwing ook, worden moslims vandaag geconfronteerd met nieuwe vragen en ontwikkelingen in de cultuur en samenleving waarin ze leven. Tradities worden niet langer van de ene generatie aan de andere doorgeven. Moderne wetenschap en emancipatie zetten klassieke denk- en gedragspatronen onder druk.
Tegelijk er is er een veelheid aan religies en levensbeschouwelijke bronnen. In de actuele samenleving is de zoektocht naar identiteit en zingeving voor ieder een opdracht geworden. En deze zoektocht is niet makkelijk. Op twee wijzen wordt deze zoektocht zelfs al te snel stopgezet. Uit angst voor identiteitsverlies zijn de enen geneigd zich op te sluiten in het grote gelijk van de eigen traditie, of ze nu christen, vrijzinnig atheïst of moslim zijn, terwijl anderen zich zonder veel omhaal overleveren aan de waan van de dag en de sturing van de markt.
Tussen de extremen van fundamentalisme, enerzijds, en relativisme en onverschilligheid, anderzijds, is het de opdracht van elke levensbeschouwelijke positie identiteit te vinden vanuit de eigen bronnen in interactie met de omgevende plurale samenleving. Te zoeken naar een meer reflexieve omgang met identiteit en pluraliteit, traditie en verschil. Komen tot levensbeschouwelijke maturiteit veronderstelt dat mensen vanuit de dialoog met de andere de eigen identiteit in vraag kunnen stellen en kritisch-constructief verrijken.
Mensen worden zich meer bewust van de eigen vooronderstellingen, zijn staat hierover te communiceren en kunnen vanuit de eigen bronnen ingaan op vragen en ontwikkelingen in cultuur, gemeenschap en samenleving. Zoals gezegd: dit is een opdracht voor christenen, atheïsten,… en dus ook voor moslims in onze actuele context. De nieuwe opleiding wil bijdragen tot een grotere levensbeschouwelijke maturiteit en communicatie. Moslims zowel als niet-moslims zullen er baat bij hebben de islamitische bronnen, denkpatronen en praktijken in een academisch onderbouwde dialoog te brengen met de vragen en ontwikkelingen van deze tijd.
Waarom aan de theologische faculteit van Leuven?
Naast het praktische feit dat de meeste expertise zich nu reeds aan de KU Leuven bevindt, is er een principiële reden. Er is immers geen noodzakelijke tegenstelling tussen expliciet vasthouden aan de eigen identiteit, en ruimte maken voor de religieuze andere. Meer nog: in een in levensbeschouwelijk gepluraliseerde context is het precies het contact met de levensbeschouwelijke andere die aanzet om zich meer bewust te worden van de eigen identiteit, erover na te denken en in gesprek te gaan.
Moslims opleiden aan een faculteit katholieke theologie, maakt de katholieken niet minder katholiek maar potentieel precies meer, want bewuster en reflexiever katholiek. En hetzelfde geldt voor moslims.
Onze gepluraliseerde samenleving van de toekomst heeft geen behoefte aan mensen met minder identiteit, maar met meer identiteit: een open en dialogale identiteit. Niet een soort van soft-secularistische consensus zonder veel profiel, laat staan een verabsoluteerd zelfbeschikkingsdenken, zal onze samenleving redden van fundamentalisme en relativisme. Wel mensen die actief en kritisch-constructief vanuit de eigen levensbeschouwelijke bronnen en gemeenschappen in staat zijn mee na te denken en de dialoog aan te gaan over het goede leven en samenleven, voorbij aan onverschilligheid en de verlokkingen van de markt. Een opdracht voor de moslims en hun gemeenschappen in onze samenleving, evengoed als van alle andere overtuigingen en gezindten.
(De auteur is nu decaan van de faculteit theologie in Leuven. Deze tekst verscheen ook op de webstie KU Leuven Blogt.)