Marsipulami
05-05-14, 11:21
De Ebbenhouten Schoen is niets anders dan een variant op "je bent de beste voetballer met kroeshaar"
Opinie 5/05/14 - 06u00
Douglas De Coninck is journalist bij deze krant.
De Ebbenhouten Schoen was een hip idee. Maar wel in de jaren negentig, schrijft Douglas De Coninck. Is de trofee voor 'de beste voetballer van Afrikaanse afkomst' achterhaald?
Tweeëntwintig jaar geleden was de wereld nog zo overzichtelijk als een Panini-album. Elke Belgische voetbalploeg had één zwarte, soms zelfs twee zwarten.
Tv-zender RTL-TVi en een Brusselse vzw bedachten een trofee voor de beste Afrikaanse voetballer in onze competitie. Een hip idee was dat, vroege jaren negentig. In Zuid-Afrika was net Nelson Mandela vrijgelaten. In Illinois was het de jonge Barack Obama gelukt om via stemregistratie in achtergestelde buurten Carol Moseley Braun verkozen te krijgen als eerste zwarte vrouw in de Amerikaanse senaat. In Belgisch voetbalstadions waren oe-oegeluiden en bananen helaas nog onmogelijk weg te denken onderdelen van het decor.
Toen de Nigeriaanse spits Daniel Amokachi in 1992 de eerste Ebbenhouten Schoen in ontvangst mocht nemen, gebeurde dat met een knipoog. Tot dan toe was nog nooit een niet-blanke voetballer in aanmerking gekomen voor de enige trofee die er voor een profvoetballer in België werkelijk toe doet: de Gouden Schoen.
Begonnen als gimmick
Ook al stond nergens geschreven dat het winnen van de Gouden Schoen een privilege was voor blanke spelers, was het sinds 1954 nooit anders geweest. Exotischer dan de Nederlandse winnaars Johan Boskamp (1975) en Robbie Rensenbrink (1976) scheen het niet te kunnen worden. Tot de Ebbenhouten Schoen.
De Gouden Schoen van 1993 ging naar een Zweed, Pär Zetterberg. In 1995 volgde de Australiër Paul Okon en in 1998 de Kroaat Branko Strupar. Vandaag is er niemand die zich nog kan voorstellen hoe huidskleur of paspoort ooit punten van overweging hadden kunnen zijn om het talent en de prestaties van Jovanovic, Boussoufa of Mbokani te beoordelen. De wake-upcall heeft gewerkt.
De vraag is of de Ebbenhouten Schoen zelf nog werkt. Keren we terug naar editie 1997, het seizoen van Excelsior Moeskroen en de broers Mpenza, samen goed voor 42 doelpunten. Daarmee hadden ze hun clubje naar Europees voetbal geleid. Voor de selectieheren van de Ebbenhouten Schoen , bezig met hun shortlist, kwamen de problemen plots uit alle hoeken.
"We kunnen niet voorbij de Mpenza's."
"Maar dat zijn Belgen. Die zijn hier opgegroeid. Ze komen uit voor de Rode Duivels."
"Mbo is geboren in Kinshasa. Hij is een authentieke Afrikaan."
"En Emile?"
"Die is geboren in Zellik."
"We kunnen moeilijk Mbo wel toelaten en Emile niet."
Het reglement werd aangepast. Ook voetballers 'van Afrikaanse afkomst' kwamen voortaan in aanmerking, anders zou de Ebbenhouten Schoen zelf discrimineren. En zo werd Emile Mpenza de eerste Belg die hem won. Toch hadden de selectieheren nog een andere heikele kwestie uit te klaren. Iemand vroeg: "Wat met Nordin Jbari?"
"Die is toch niet zwart?"
"Nee, maar hij heeft een schitterend seizoen achter de rug."
"Hij is geboren in Sint-Joost-ten-Node. Het is een Belg."
"Met Marokkaanse ouders, zoals Mpenza Congolese ouders heeft. Marokko ligt ook in Afrika."
Nordin Jbari was de eerste niet-zwarte op de shortlist.
Vanavond wordt de 23ste Ebbenhouten Schoen uitgereikt. De kandidaten: Batshuayi, Odjidja, Mpoku, Harbaoui en Ezekiel. Een Brusselaar, een Gentenaar, een Luikenaar, een Tunesiër en een Nigeriaan. Drie van de vijf kunnen in theorie mee naar Rio. Samen met Vincent Kompany, die in 2004 de Ebbenhouten én de Gouden Schoen won.
Ook Boussoufa en Mbokani wonnen de beide schoenen al een keer. Je vraagt je af hoe dat moet zijn voor Japanner Kawashima (Standard) en Wang, de Chinees van Club Brugge. "Nee jongens, voor jullie hebben we geen trofee. Maar we brainstormen in de richting van een Gele Schoen."
Tweeëntwintig jaar Ebbenhouten Schoen heeft weinig veranderd aan de slavernij benaderende handel in jonge Afrikaanse voetballertjes. Er zijn nog altijd bananen. De UEFA krijgt geen wedstrijd uitgezonden zonder dat topvoetballers tijdens de pauze in een spotje no to racism debiteren. De bewoners van planeet voetbal zijn allemaal heel erg tegen racisme, jazeker. Maar niemand staat er nog bij stil dat dit ooit is begonnen als een gimmick. Wat de winnaar vanavond op het podium te horen krijgt, kan nooit iets anders zijn dan een variant op: "Proficiat, je bent de beste van de voetballers met kroeshaar."
Opinie 5/05/14 - 06u00
Douglas De Coninck is journalist bij deze krant.
De Ebbenhouten Schoen was een hip idee. Maar wel in de jaren negentig, schrijft Douglas De Coninck. Is de trofee voor 'de beste voetballer van Afrikaanse afkomst' achterhaald?
Tweeëntwintig jaar geleden was de wereld nog zo overzichtelijk als een Panini-album. Elke Belgische voetbalploeg had één zwarte, soms zelfs twee zwarten.
Tv-zender RTL-TVi en een Brusselse vzw bedachten een trofee voor de beste Afrikaanse voetballer in onze competitie. Een hip idee was dat, vroege jaren negentig. In Zuid-Afrika was net Nelson Mandela vrijgelaten. In Illinois was het de jonge Barack Obama gelukt om via stemregistratie in achtergestelde buurten Carol Moseley Braun verkozen te krijgen als eerste zwarte vrouw in de Amerikaanse senaat. In Belgisch voetbalstadions waren oe-oegeluiden en bananen helaas nog onmogelijk weg te denken onderdelen van het decor.
Toen de Nigeriaanse spits Daniel Amokachi in 1992 de eerste Ebbenhouten Schoen in ontvangst mocht nemen, gebeurde dat met een knipoog. Tot dan toe was nog nooit een niet-blanke voetballer in aanmerking gekomen voor de enige trofee die er voor een profvoetballer in België werkelijk toe doet: de Gouden Schoen.
Begonnen als gimmick
Ook al stond nergens geschreven dat het winnen van de Gouden Schoen een privilege was voor blanke spelers, was het sinds 1954 nooit anders geweest. Exotischer dan de Nederlandse winnaars Johan Boskamp (1975) en Robbie Rensenbrink (1976) scheen het niet te kunnen worden. Tot de Ebbenhouten Schoen.
De Gouden Schoen van 1993 ging naar een Zweed, Pär Zetterberg. In 1995 volgde de Australiër Paul Okon en in 1998 de Kroaat Branko Strupar. Vandaag is er niemand die zich nog kan voorstellen hoe huidskleur of paspoort ooit punten van overweging hadden kunnen zijn om het talent en de prestaties van Jovanovic, Boussoufa of Mbokani te beoordelen. De wake-upcall heeft gewerkt.
De vraag is of de Ebbenhouten Schoen zelf nog werkt. Keren we terug naar editie 1997, het seizoen van Excelsior Moeskroen en de broers Mpenza, samen goed voor 42 doelpunten. Daarmee hadden ze hun clubje naar Europees voetbal geleid. Voor de selectieheren van de Ebbenhouten Schoen , bezig met hun shortlist, kwamen de problemen plots uit alle hoeken.
"We kunnen niet voorbij de Mpenza's."
"Maar dat zijn Belgen. Die zijn hier opgegroeid. Ze komen uit voor de Rode Duivels."
"Mbo is geboren in Kinshasa. Hij is een authentieke Afrikaan."
"En Emile?"
"Die is geboren in Zellik."
"We kunnen moeilijk Mbo wel toelaten en Emile niet."
Het reglement werd aangepast. Ook voetballers 'van Afrikaanse afkomst' kwamen voortaan in aanmerking, anders zou de Ebbenhouten Schoen zelf discrimineren. En zo werd Emile Mpenza de eerste Belg die hem won. Toch hadden de selectieheren nog een andere heikele kwestie uit te klaren. Iemand vroeg: "Wat met Nordin Jbari?"
"Die is toch niet zwart?"
"Nee, maar hij heeft een schitterend seizoen achter de rug."
"Hij is geboren in Sint-Joost-ten-Node. Het is een Belg."
"Met Marokkaanse ouders, zoals Mpenza Congolese ouders heeft. Marokko ligt ook in Afrika."
Nordin Jbari was de eerste niet-zwarte op de shortlist.
Vanavond wordt de 23ste Ebbenhouten Schoen uitgereikt. De kandidaten: Batshuayi, Odjidja, Mpoku, Harbaoui en Ezekiel. Een Brusselaar, een Gentenaar, een Luikenaar, een Tunesiër en een Nigeriaan. Drie van de vijf kunnen in theorie mee naar Rio. Samen met Vincent Kompany, die in 2004 de Ebbenhouten én de Gouden Schoen won.
Ook Boussoufa en Mbokani wonnen de beide schoenen al een keer. Je vraagt je af hoe dat moet zijn voor Japanner Kawashima (Standard) en Wang, de Chinees van Club Brugge. "Nee jongens, voor jullie hebben we geen trofee. Maar we brainstormen in de richting van een Gele Schoen."
Tweeëntwintig jaar Ebbenhouten Schoen heeft weinig veranderd aan de slavernij benaderende handel in jonge Afrikaanse voetballertjes. Er zijn nog altijd bananen. De UEFA krijgt geen wedstrijd uitgezonden zonder dat topvoetballers tijdens de pauze in een spotje no to racism debiteren. De bewoners van planeet voetbal zijn allemaal heel erg tegen racisme, jazeker. Maar niemand staat er nog bij stil dat dit ooit is begonnen als een gimmick. Wat de winnaar vanavond op het podium te horen krijgt, kan nooit iets anders zijn dan een variant op: "Proficiat, je bent de beste van de voetballers met kroeshaar."