Marsipulami
17-12-14, 14:44
Roebel is haast niet meer te houden
Peter de Waard
17-12-14, 10.28u
De Russische roebel zet zijn vrije val van de afgelopen dagen door. Vanochtend daalde de waarde van de munt 4 procent, waardoor nu meer dan 70 roebel voor een dollar moet worden betaald. Binnen een jaar is de Russische munt de helft minder waard geworden. Poetin lijkt nog stevig in het zadel te zitten, maar de vraag is hoe lang dat nog duurt.
Gisteren kostte één dollar zelfs even 80 roebel, waarna de munt zich licht herstelde. In een week tijd is de roebel ruim 15 procent aan waarde verloren. De Russische centrale bank heeft gisteren geprobeerd de munt te versterken door de rente drastisch te verhogen, maar tevergeefs.
President Poetin wordt door deze nieuwe roebelcrisis in het nauw gebracht. Zijn machtsbasis rust vooral op het feit dat hij stabiliteit in het land bracht. Maar op dit moment lijkt hij nog niet in de gevarenzone te zijn gekomen.
Lev Gudkov, hoofd van het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada Center, zei gisteren tegenover persbureau Reuters dat hij nog zo veel steun heeft dat zijn positie nog zeker anderhalf tot twee jaar houdbaar lijkt. Volgens de recentste peilingen zou nog 80 procent van de Russen vertrouwen hebben in de president.
Poetins voorgangers Michael Gorbatsjov en Boris Jeltsin werden allebei het slachtoffer van een roebelcrisis, zo weet Poetin ook. De president liet zich gisteren niet zien of horen. Wel overlegde premier Medvedev samen met gouverneur Elvira Nabiullina van de centrale bank. Gisternacht had de centrale bank via een om 1 uur Russische tijd uitgeven persbericht bekendgemaakt dat de rente verder zou worden verhoogd van 10,5 tot 17 procent in een poging kapitaalvlucht tegen te gaan.
Olieprijs
Maar toen de prijs van Brent-olie dinsdag verder daalde tot onder de 60 dollar, raakte de roebel opnieuw in een vrije val. Rusland is voor het leeuwendeel van de staatsinkomsten en deviezen afhankelijk van olie en gas. Vice-gouverneur Sergei Shvetsov van de centrale bank noemde de keuze tussen een verdere renteverhoging en niets doen die tussen 'zeer slecht' en 'zeer zeer slecht'.
Voor de Russische bevolking is de nieuwe koersval van de munt ook een tegenslag. Hierdoor worden importartikelen zoals iPhones aanzienlijk duurder. Als reactie daarop heeft Apple zelfs de verkoop van zijn producten in Rusland gestaakt. De onlinewinkel van het bedrijf is er volledig offline en klanten kunnen geen aankopen meer doen in roebel.
Er was evenwel geen sprake van paniek bij de banken of van protesten. Sommige analisten denken dat het komend voorjaar anders zal worden als het land direct met de gevolgen van een diepe recessie wordt geconfronteerd. Verwacht wordt een economische krimp van zeker 4,5 procent in de eerste helft van 2015 als de olieprijs niet aantrekt.
Tussenkomst
Er moet nu worden afgewacht wat de regering en de centrale bank nog meer kunnen doen om een verdere koersval van de roebel te voorkomen. Een van de opties zou een nog verdere verhoging van de rente kunnen zijn. Begin dit jaar was het officiële rentetarief 5,5 procent. Nu is dat stapsgewijs al opgevoerd tot 17 procent, zodat er twijfel is of een verdere verhoging veel zou helpen.
Een andere, veel radicalere mogelijkheid is een verbod op het omwisselen van roebels in andere valuta. De Russische deviezenreserves zijn echter nog niet uitgeput. Het land zou nog 400 miljard dollar aan reserves hebben. Begin dit jaar was dat ruim 500 miljard.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry zei dinsdag in Londen dat de sancties blijkbaar effect hebben en dat Poetin bezig is zijn koers bij te stellen. Hij noemde het constructief dat verschillende mensen door Rusland uit het oosten van Oekraïne zijn teruggetrokken. Niettemin tekende president Obama gisteren nog een wet voor nieuwe sancties tegen het land.
Roebelcrisissen uit de Russische geschiedenis
1991 Gorbatsjovs roebelcrisis
Na de val van de Berlijnse muur liep ook het communistische bewind in de Sovjet-Unie op zijn einde. De roebel deed officieel 0,7 voor 1 dollar, maar op de zwarte markt kon 15 roebel voor 1 dollar worden gekregen. In augustus 1991 was de val van president Gorbatsjov en viel de Sovjet-Unie uiteen. Dat ging gepaard met grote financiële chaos. De nieuwe Russische president Jeltsin probeerde in een klap de planeconomie in een vrijemarkteconomie om te vormen. Alleen ging ieder van de 'roebelstaten' op veel te grote voet leven, waardoor de geldhoeveelheid explodeerde en hyperinflatie ontstond. In 1992 liep de inflatie op tot meer dan 2.000 procent.
1998 Jeltsins roebelcrisis
De roebelcrisis van 1998 was een uitvloeisel van de grote economische terugval op de Aziatische markten een jaar eerder. Ook toen kelderde de olieprijs. Daarnaast was het land verwikkeld geraakt in een dure oorlog in Tsjetsjenië. Jeltsin wilde de koers van de roebel kunstmatig overeind houden en leende daarvoor geld met kortlopend papier, waarop beleggers een hoge rente kregen. Er werd een nieuwe roebel geïntroduceerd, die evenveel waard was als 1.000 oude. Jeltsin leende in de zomer 22 miljard dollar bij het IMF. Maar een maand later stortte de munt definitief in. Er brak paniek uit waarna burgers massaal hun banktegoeden opnamen.
Peter de Waard
17-12-14, 10.28u
De Russische roebel zet zijn vrije val van de afgelopen dagen door. Vanochtend daalde de waarde van de munt 4 procent, waardoor nu meer dan 70 roebel voor een dollar moet worden betaald. Binnen een jaar is de Russische munt de helft minder waard geworden. Poetin lijkt nog stevig in het zadel te zitten, maar de vraag is hoe lang dat nog duurt.
Gisteren kostte één dollar zelfs even 80 roebel, waarna de munt zich licht herstelde. In een week tijd is de roebel ruim 15 procent aan waarde verloren. De Russische centrale bank heeft gisteren geprobeerd de munt te versterken door de rente drastisch te verhogen, maar tevergeefs.
President Poetin wordt door deze nieuwe roebelcrisis in het nauw gebracht. Zijn machtsbasis rust vooral op het feit dat hij stabiliteit in het land bracht. Maar op dit moment lijkt hij nog niet in de gevarenzone te zijn gekomen.
Lev Gudkov, hoofd van het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada Center, zei gisteren tegenover persbureau Reuters dat hij nog zo veel steun heeft dat zijn positie nog zeker anderhalf tot twee jaar houdbaar lijkt. Volgens de recentste peilingen zou nog 80 procent van de Russen vertrouwen hebben in de president.
Poetins voorgangers Michael Gorbatsjov en Boris Jeltsin werden allebei het slachtoffer van een roebelcrisis, zo weet Poetin ook. De president liet zich gisteren niet zien of horen. Wel overlegde premier Medvedev samen met gouverneur Elvira Nabiullina van de centrale bank. Gisternacht had de centrale bank via een om 1 uur Russische tijd uitgeven persbericht bekendgemaakt dat de rente verder zou worden verhoogd van 10,5 tot 17 procent in een poging kapitaalvlucht tegen te gaan.
Olieprijs
Maar toen de prijs van Brent-olie dinsdag verder daalde tot onder de 60 dollar, raakte de roebel opnieuw in een vrije val. Rusland is voor het leeuwendeel van de staatsinkomsten en deviezen afhankelijk van olie en gas. Vice-gouverneur Sergei Shvetsov van de centrale bank noemde de keuze tussen een verdere renteverhoging en niets doen die tussen 'zeer slecht' en 'zeer zeer slecht'.
Voor de Russische bevolking is de nieuwe koersval van de munt ook een tegenslag. Hierdoor worden importartikelen zoals iPhones aanzienlijk duurder. Als reactie daarop heeft Apple zelfs de verkoop van zijn producten in Rusland gestaakt. De onlinewinkel van het bedrijf is er volledig offline en klanten kunnen geen aankopen meer doen in roebel.
Er was evenwel geen sprake van paniek bij de banken of van protesten. Sommige analisten denken dat het komend voorjaar anders zal worden als het land direct met de gevolgen van een diepe recessie wordt geconfronteerd. Verwacht wordt een economische krimp van zeker 4,5 procent in de eerste helft van 2015 als de olieprijs niet aantrekt.
Tussenkomst
Er moet nu worden afgewacht wat de regering en de centrale bank nog meer kunnen doen om een verdere koersval van de roebel te voorkomen. Een van de opties zou een nog verdere verhoging van de rente kunnen zijn. Begin dit jaar was het officiële rentetarief 5,5 procent. Nu is dat stapsgewijs al opgevoerd tot 17 procent, zodat er twijfel is of een verdere verhoging veel zou helpen.
Een andere, veel radicalere mogelijkheid is een verbod op het omwisselen van roebels in andere valuta. De Russische deviezenreserves zijn echter nog niet uitgeput. Het land zou nog 400 miljard dollar aan reserves hebben. Begin dit jaar was dat ruim 500 miljard.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry zei dinsdag in Londen dat de sancties blijkbaar effect hebben en dat Poetin bezig is zijn koers bij te stellen. Hij noemde het constructief dat verschillende mensen door Rusland uit het oosten van Oekraïne zijn teruggetrokken. Niettemin tekende president Obama gisteren nog een wet voor nieuwe sancties tegen het land.
Roebelcrisissen uit de Russische geschiedenis
1991 Gorbatsjovs roebelcrisis
Na de val van de Berlijnse muur liep ook het communistische bewind in de Sovjet-Unie op zijn einde. De roebel deed officieel 0,7 voor 1 dollar, maar op de zwarte markt kon 15 roebel voor 1 dollar worden gekregen. In augustus 1991 was de val van president Gorbatsjov en viel de Sovjet-Unie uiteen. Dat ging gepaard met grote financiële chaos. De nieuwe Russische president Jeltsin probeerde in een klap de planeconomie in een vrijemarkteconomie om te vormen. Alleen ging ieder van de 'roebelstaten' op veel te grote voet leven, waardoor de geldhoeveelheid explodeerde en hyperinflatie ontstond. In 1992 liep de inflatie op tot meer dan 2.000 procent.
1998 Jeltsins roebelcrisis
De roebelcrisis van 1998 was een uitvloeisel van de grote economische terugval op de Aziatische markten een jaar eerder. Ook toen kelderde de olieprijs. Daarnaast was het land verwikkeld geraakt in een dure oorlog in Tsjetsjenië. Jeltsin wilde de koers van de roebel kunstmatig overeind houden en leende daarvoor geld met kortlopend papier, waarop beleggers een hoge rente kregen. Er werd een nieuwe roebel geïntroduceerd, die evenveel waard was als 1.000 oude. Jeltsin leende in de zomer 22 miljard dollar bij het IMF. Maar een maand later stortte de munt definitief in. Er brak paniek uit waarna burgers massaal hun banktegoeden opnamen.