super ick
23-02-16, 16:21
De PVV is niet meer alleen voor de boze blanke oudere man
PVV-achterban Bij haar tienjarig bestaan scoort de PVV van Geert Wilders in de peilingen hoger dan ooit. Wie zijn al die mensen die nu op de PVV zouden stemmen? Zeker niet alleen de boze blanke oudere man, blijkt uit onderzoek. „Hij heeft een gouden combinatie gevonden van rechts-populisme en een steeds linksere agenda.”
Emilie van Outeren
20 februari 2016
Boze kaalkoppies, bange borderliners en onopgeleide oudere tokkies. Over de achterban van de PVV bestaan aannames en vooroordelen genoeg. Maar met peilingen die op dit moment wel tot 41 Tweede Kamerzetels voorspellen, kán Wilders’ aanhang niet bestaan uit een homogene groep ontevreden islamofoben zonder kansen op de arbeidsmarkt. De vraag is: wie zijn de potentiële PVV-kiezers wel?
Volgende week is het precies tien jaar geleden dat Geert Wilders de Partij voor de Vrijheid oprichtte. Een partij waarvan de oprichter het enige lid is en blijft en die dus geen georganiseerde achterban heeft. Af en toe organiseren afdelingen besloten avondjes voor sympathisanten, zoals begin deze maand in Zeeland. De PVV is hard op zoek naar kandidaat-Kamerleden die de geprognosticeerde zetels moeten vullen. De enige openbare samenkomsten zijn wanneer Wilders flyert in steden waar hij een ruime fanbase vermoedt, zoals recent in Rotterdam en Spijkenisse.
Zijn aanhang daar was divers: jonge mannen met petjes en tatoeages waren niet sterker vertegenwoordigd dan oudere vrouwen met kleurspoelingen en hippe brillen. Wel waren de bewonderaars allemaal blank en, zo leerde een weinig representatieve steekproef aan gesprekken, merendeels werkloos. Sommigen staan door zieke of handicap al jaren langs de kant, anderen verloren in de crisis hun werk. Ze spraken angst en frustratie uit dat vluchtelingen en migranten niet alleen hun banen inpikken, maar ook uitkeringen, gesubsidieerde woningen en andere voorzieningen.
Nieuwe aanwas in krimpgebied
De meeste Wilders-fans hebben nooit de kans of de behoefte om zich op zo’n evenement uit te spreken. Hun enige meetbare steun is hun stem bij verkiezingen. Uitslagen per stembureau laten duidelijke geografische voorkeuren zien. PVV-kiezers zijn sterk vertegenwoordigd in Limburg, de provincie waar Wilders vandaan komt, en in randgemeenten van grote steden, vooral bij Rotterdam. In Flevoland, West-Brabant en Oost-Nederland neemt zijn basis toe.
Die spreiding is uitvoerig onderzocht door Josse de Voogd, die zichzelf ‘electorale geograaf’ noemt. In zijn boek Bakfietsen en rolluiken (2010) toont hij aan dat naoorlogse wijken en groeikernen en stagnerende industriegebieden typische PVV-wijken zijn. „Sindsdien heeft Wilders aanhang gewonnen in krimpgebieden op het platteland. Hij heeft een gouden combinatie gevonden van rechts-populisme en een steeds linksere agenda, waardoor hij niet meer alleen met de VVD, maar ook met de SP concurreert”, zegt De Voogd nu.
Publicist Chris Aalberts interviewde 87 PVV-kiezers in 2012 en leerde zo dat deze eigenlijk in twee groepen uiteenvallen. „Er is een minderheid die echt gelooft dat Wilders de waarheid in pacht heeft. Maar de grootste groep bestaat uit mensen die snel twijfelen aan de effectiviteit en de integriteit van de politiek en een stem op Wilders zien als een drukmiddel. Het zijn over het algemeen een tikje rechtse, wat oudere kiezers met een conservatief waardepatroon, redelijk gematigde mensen. Ze zijn het op heel veel punten niet met Wilders eens.”
Dat de PVV bij die mensen nu succesvoller lijkt dan voorheen, heeft volgens Aalbers één doorslaggevende oorzaak: vluchtelingen. „Veel mensen zien niet zo’n groot gevaar in de islam of in Europa, maar het beeld dat we overspoeld worden door vreemdelingen beangstigt bijna iedereen.”
Vrouwen en hoger opgeleiden
Verschillende peilers bevestigen dat Wilders’ aanhang zich niet alleen verdiept, maar ook verbreedt. „Het beeld was dat de PVV-kiezer een boze, blanke, oudere man was”, zegt Tim de Beer, onderzoeker bij TNS Nipo die de PVV peilt op 33 Tweede Kamerzetels. „Dat klopt niet meer. We zien dat mensen die nu zeggen PVV te gaan stemmen opmerkelijk jong zijn.”
Jeroen Kester, die in de Politieke Barometer van deze week 30 zetels voorspelt, heeft niet alleen onderzocht wat kiezersvoorkeur is, maar ook waarom. Wilders springt er op belangrijke punten uit. Hij „weet wat er leeft” in de samenleving, „luistert naar de kiezer” en „spreekt de taal van de burger”. „De partij weet onrust, over vluchtelingen en de zorg, goed te kanaliseren, terwijl andere partijen worstelen om er een antwoord op te vinden”, zegt Kester. Dat lijkt misschien een open deur, maar het betekent dat Wilders nieuwe markten aanboort: sinds de zomer scoort hij beter onder vrouwen, jongeren en hoog opgeleiden die eerder niet overwogen op hem te stemmen.
De peilingen van Maurice de Hond tonen eenzelfde verschuiving: meer vrouwen en meer hogeropgeleiden lopen naar de PVV over. In zijn laatste peiling zou de partij nu zelfs 41 zetels halen. „Zijn doorbraak toont dat Wilders sterker wordt in de groep die hem al steunde, maar ook anderen aantrekt. Het is duidelijk dat het vluchtelingen-onderwerp veel breder speelt in de samenleving dan alleen bij de stereotype Wilders-kiezer.”
Die nieuwe kiezers lopen vooral over van VVD en SP, of zijn mensen die eerder niet stemden. „We vragen in peilingen ook naar ‘opkomstintentie’. Die is bij mensen die zeggen voor de PVV te kiezen beduidend lager dan bij anderen”, zegt Tim de Beer. De grote onzekerheid voor de PVV en concurrerende partijen is nu: komen de Wilders-fans wel opdagen.
De PVV is niet meer alleen voor de boze blanke oudere man - NRC (http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/02/20/pvv-trekt-nieuwe-kiezers-1589978)
PVV-achterban Bij haar tienjarig bestaan scoort de PVV van Geert Wilders in de peilingen hoger dan ooit. Wie zijn al die mensen die nu op de PVV zouden stemmen? Zeker niet alleen de boze blanke oudere man, blijkt uit onderzoek. „Hij heeft een gouden combinatie gevonden van rechts-populisme en een steeds linksere agenda.”
Emilie van Outeren
20 februari 2016
Boze kaalkoppies, bange borderliners en onopgeleide oudere tokkies. Over de achterban van de PVV bestaan aannames en vooroordelen genoeg. Maar met peilingen die op dit moment wel tot 41 Tweede Kamerzetels voorspellen, kán Wilders’ aanhang niet bestaan uit een homogene groep ontevreden islamofoben zonder kansen op de arbeidsmarkt. De vraag is: wie zijn de potentiële PVV-kiezers wel?
Volgende week is het precies tien jaar geleden dat Geert Wilders de Partij voor de Vrijheid oprichtte. Een partij waarvan de oprichter het enige lid is en blijft en die dus geen georganiseerde achterban heeft. Af en toe organiseren afdelingen besloten avondjes voor sympathisanten, zoals begin deze maand in Zeeland. De PVV is hard op zoek naar kandidaat-Kamerleden die de geprognosticeerde zetels moeten vullen. De enige openbare samenkomsten zijn wanneer Wilders flyert in steden waar hij een ruime fanbase vermoedt, zoals recent in Rotterdam en Spijkenisse.
Zijn aanhang daar was divers: jonge mannen met petjes en tatoeages waren niet sterker vertegenwoordigd dan oudere vrouwen met kleurspoelingen en hippe brillen. Wel waren de bewonderaars allemaal blank en, zo leerde een weinig representatieve steekproef aan gesprekken, merendeels werkloos. Sommigen staan door zieke of handicap al jaren langs de kant, anderen verloren in de crisis hun werk. Ze spraken angst en frustratie uit dat vluchtelingen en migranten niet alleen hun banen inpikken, maar ook uitkeringen, gesubsidieerde woningen en andere voorzieningen.
Nieuwe aanwas in krimpgebied
De meeste Wilders-fans hebben nooit de kans of de behoefte om zich op zo’n evenement uit te spreken. Hun enige meetbare steun is hun stem bij verkiezingen. Uitslagen per stembureau laten duidelijke geografische voorkeuren zien. PVV-kiezers zijn sterk vertegenwoordigd in Limburg, de provincie waar Wilders vandaan komt, en in randgemeenten van grote steden, vooral bij Rotterdam. In Flevoland, West-Brabant en Oost-Nederland neemt zijn basis toe.
Die spreiding is uitvoerig onderzocht door Josse de Voogd, die zichzelf ‘electorale geograaf’ noemt. In zijn boek Bakfietsen en rolluiken (2010) toont hij aan dat naoorlogse wijken en groeikernen en stagnerende industriegebieden typische PVV-wijken zijn. „Sindsdien heeft Wilders aanhang gewonnen in krimpgebieden op het platteland. Hij heeft een gouden combinatie gevonden van rechts-populisme en een steeds linksere agenda, waardoor hij niet meer alleen met de VVD, maar ook met de SP concurreert”, zegt De Voogd nu.
Publicist Chris Aalberts interviewde 87 PVV-kiezers in 2012 en leerde zo dat deze eigenlijk in twee groepen uiteenvallen. „Er is een minderheid die echt gelooft dat Wilders de waarheid in pacht heeft. Maar de grootste groep bestaat uit mensen die snel twijfelen aan de effectiviteit en de integriteit van de politiek en een stem op Wilders zien als een drukmiddel. Het zijn over het algemeen een tikje rechtse, wat oudere kiezers met een conservatief waardepatroon, redelijk gematigde mensen. Ze zijn het op heel veel punten niet met Wilders eens.”
Dat de PVV bij die mensen nu succesvoller lijkt dan voorheen, heeft volgens Aalbers één doorslaggevende oorzaak: vluchtelingen. „Veel mensen zien niet zo’n groot gevaar in de islam of in Europa, maar het beeld dat we overspoeld worden door vreemdelingen beangstigt bijna iedereen.”
Vrouwen en hoger opgeleiden
Verschillende peilers bevestigen dat Wilders’ aanhang zich niet alleen verdiept, maar ook verbreedt. „Het beeld was dat de PVV-kiezer een boze, blanke, oudere man was”, zegt Tim de Beer, onderzoeker bij TNS Nipo die de PVV peilt op 33 Tweede Kamerzetels. „Dat klopt niet meer. We zien dat mensen die nu zeggen PVV te gaan stemmen opmerkelijk jong zijn.”
Jeroen Kester, die in de Politieke Barometer van deze week 30 zetels voorspelt, heeft niet alleen onderzocht wat kiezersvoorkeur is, maar ook waarom. Wilders springt er op belangrijke punten uit. Hij „weet wat er leeft” in de samenleving, „luistert naar de kiezer” en „spreekt de taal van de burger”. „De partij weet onrust, over vluchtelingen en de zorg, goed te kanaliseren, terwijl andere partijen worstelen om er een antwoord op te vinden”, zegt Kester. Dat lijkt misschien een open deur, maar het betekent dat Wilders nieuwe markten aanboort: sinds de zomer scoort hij beter onder vrouwen, jongeren en hoog opgeleiden die eerder niet overwogen op hem te stemmen.
De peilingen van Maurice de Hond tonen eenzelfde verschuiving: meer vrouwen en meer hogeropgeleiden lopen naar de PVV over. In zijn laatste peiling zou de partij nu zelfs 41 zetels halen. „Zijn doorbraak toont dat Wilders sterker wordt in de groep die hem al steunde, maar ook anderen aantrekt. Het is duidelijk dat het vluchtelingen-onderwerp veel breder speelt in de samenleving dan alleen bij de stereotype Wilders-kiezer.”
Die nieuwe kiezers lopen vooral over van VVD en SP, of zijn mensen die eerder niet stemden. „We vragen in peilingen ook naar ‘opkomstintentie’. Die is bij mensen die zeggen voor de PVV te kiezen beduidend lager dan bij anderen”, zegt Tim de Beer. De grote onzekerheid voor de PVV en concurrerende partijen is nu: komen de Wilders-fans wel opdagen.
De PVV is niet meer alleen voor de boze blanke oudere man - NRC (http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/02/20/pvv-trekt-nieuwe-kiezers-1589978)