Al Sawt
21-07-16, 13:22
De moeizame band met het Westen
Gisteren om 03:00 Opinies
DRIES LESAGE
In het Westen is het nog altijd taboe te suggereren dat toenmalig president George W. Bush zelf achter de aanslagen van 11 september 2001 zat. Dat is maar goed ook. Maar dat president Recep Tayyip Erdogan de couppoging van 15 juli zelf zou hebben geënsceneerd, is in het Westen nu al een mainstream suggestie.
Erdogan zat politiek nochtans stevig in het zadel. Waarom dan deze noodgreep? Hoe zou hij de ‘acteurs’ gemotiveerd hebben om voor een nepstaatsgreep hun leven te riskeren? Want dat hoorde erbij: ofwel werden de bevelvoerende officieren door rechtgeaarde veiligheidsmensen gedood, ofwel gingen ze met het label ‘verrader’ de gevangenis in – aangenomen dat Erdogans recente uitspraken over de herinvoering van de doodstraf niet serieus zijn.
Of als de president ervoor koos de betrokken officieren met rust te laten en onschuldigen op te sluiten, hoe dacht hij dan een totale legeropstand te vermijden? Voor de Turken die geloven dat de couppoging echt was, komt deze discussie aan als een nieuwe zware schok, die de kloof met het Westen alleen maar groter maakt.
Fethullah Gülen
De VS en Europa maken zich nu vooral zorgen over de zuiveringsoperaties, die duizenden militairen, magistraten en ambtenaren treffen. Deze bezorgdheid is terecht, hoewel je enkel kunt oordelen als je de omvang van de dreiging kent. Erdogan schrijft de putsch toe aan de beweging van Fethullah Gülen, een Turkse islamitische prediker die in de VS verblijft. Gülen zelf ontkent. Ook hij oppert de these van het opgezet spel. Hoewel ze ooit medestanders waren, vechten ze sinds 2012 een bittere politieke oorlog uit.
Sinds 2014 waren al duizenden gülenisten weggezuiverd uit politie en justitie. Volgens Turkse regerings- en oppositiegezinde kranten zou binnenkort het leger grondig aan de beurt komen. Dit kan de wanhopige actie van (onder meer) Gülen-gezinde officieren getriggerd hebben. Dit is uiteraard ook maar een hypothese.
Maar sinds de breuk met Erdogan nemen de westerse politiek en media het militant voor de Gülen-beweging op, waardoor deze hypothese in feite nu al van tafel wordt geveegd. Ze nemen Gülens discours over dat de breuk helemaal te wijten is aan Erdogans autoritarisme.
Nieuwe identiteit
De beschuldiging dat het Gülen-netwerk overal in de Turkse staat infiltreert om zelf de macht te grijpen, is echter helemaal geen uitvinding van Erdogan. Ook de Turkse oppositiepartijen delen die mening. Gülen had dit in een gelekte preek immers zelf aangekondigd. Tal van westerse kwaliteitsmedia en experts brachten de gülenistische magistraten in verband met massale vervolging van andersdenkenden op basis van vervalst bewijsmateriaal.
Dat gebeurde in de periode 2007-2013 wegens ‘poging tot staatsgreep’ (de zaken Ergenekon en Balyöz) en ‘banden met de terreurorganisatie PKK’ (de zaak KCK). Honderden secularistische legerofficieren en Koerdische activisten verdwenen achter de tralies. Daar waren ook tientallen journalisten bij, zodat Turkije het land werd met de meeste journalisten in de gevangenis. De intussen verboden gülenistische krant Zaman steunde deze processen door dik en dun, en had vaak primeurs.
Erdogan zelf was hoogstwaarschijnlijk medeplichtig, hoewel hij gaandeweg kritischer werd. In februari 2012 probeerden de procureurs in de KCK-zaak zelfs de top van de Turkse inlichtingendienst MIT te arresteren. De MIT-functionarissen voerden vredesgesprekken met de PKK, maar waren zogezegd ‘te close geworden met de PKK’. Je kon er ook een poging in zien om de democratisch verkozen Erdogan onderuit te halen. Erdogan beschuldigt de gülenisten tevens van massale afluisterpraktijken, waarbij de tapes mogelijk met buitenlandse diensten worden gedeeld.
De vijand van mijn vijand is mijn vriend
Sinds Gülen zich openlijk tegen Erdogan heeft gekeerd, blijken de westerse media en politici de verhalen over grootschalig politiek banditisme vergeten te zijn. Over al die gevangen journalisten krijgen de gülenisten geen vragen meer. Dat wordt gemakshalve in de schoenen van Erdogan geschoven. Sterker, dezelfde procureurs zijn nu voor het Westen helden, omdat ze Erdogan eind 2013 wegens corruptie in de bak wilden draaien. Deze keer wordt aan hun bewijsmateriaal niet getwijfeld. De sluiting van de krant Zaman wordt gereduceerd tot een schending van de persvrijheid.
Voor de Amerikaanse en Europese regeringen en media moeten het Gülen-netwerk en zijn media-imperium hun gang kunnen blijven gaan. Dit is maar een van de vele voorbeelden van hoe westerse machtscentra een ordinaire partij in de Turkse politieke strijd zijn geworden. Een ander is de manier waarop het PKK-geweld door westerse elites legitiem bevonden wordt.
Telkens worden westerse obsessies en vooroordelen aan dat complexe land opgedrongen, wat daar diepe wonden slaat. Zo gaat niet alleen de relatie tussen Turkije en het Westen kapot, maar groeit het draagvlak voor een meer autoritaire Erdogan. Minstens de helft van de Turken ziet in hem de garantie dat Turkije – in tegenstelling tot naburige landen als Egypte, Irak, Syrië, Oekraïne, Griekenland en Georgië – niet opnieuw een speelbal van buitenlandse machten wordt.
Dries Lesage is politicoloog en Turkije-watcher aan de UGent
Bron: De StandaardRoerend mee eens.
Gisteren om 03:00 Opinies
DRIES LESAGE
In het Westen is het nog altijd taboe te suggereren dat toenmalig president George W. Bush zelf achter de aanslagen van 11 september 2001 zat. Dat is maar goed ook. Maar dat president Recep Tayyip Erdogan de couppoging van 15 juli zelf zou hebben geënsceneerd, is in het Westen nu al een mainstream suggestie.
Erdogan zat politiek nochtans stevig in het zadel. Waarom dan deze noodgreep? Hoe zou hij de ‘acteurs’ gemotiveerd hebben om voor een nepstaatsgreep hun leven te riskeren? Want dat hoorde erbij: ofwel werden de bevelvoerende officieren door rechtgeaarde veiligheidsmensen gedood, ofwel gingen ze met het label ‘verrader’ de gevangenis in – aangenomen dat Erdogans recente uitspraken over de herinvoering van de doodstraf niet serieus zijn.
Of als de president ervoor koos de betrokken officieren met rust te laten en onschuldigen op te sluiten, hoe dacht hij dan een totale legeropstand te vermijden? Voor de Turken die geloven dat de couppoging echt was, komt deze discussie aan als een nieuwe zware schok, die de kloof met het Westen alleen maar groter maakt.
Fethullah Gülen
De VS en Europa maken zich nu vooral zorgen over de zuiveringsoperaties, die duizenden militairen, magistraten en ambtenaren treffen. Deze bezorgdheid is terecht, hoewel je enkel kunt oordelen als je de omvang van de dreiging kent. Erdogan schrijft de putsch toe aan de beweging van Fethullah Gülen, een Turkse islamitische prediker die in de VS verblijft. Gülen zelf ontkent. Ook hij oppert de these van het opgezet spel. Hoewel ze ooit medestanders waren, vechten ze sinds 2012 een bittere politieke oorlog uit.
Sinds 2014 waren al duizenden gülenisten weggezuiverd uit politie en justitie. Volgens Turkse regerings- en oppositiegezinde kranten zou binnenkort het leger grondig aan de beurt komen. Dit kan de wanhopige actie van (onder meer) Gülen-gezinde officieren getriggerd hebben. Dit is uiteraard ook maar een hypothese.
Maar sinds de breuk met Erdogan nemen de westerse politiek en media het militant voor de Gülen-beweging op, waardoor deze hypothese in feite nu al van tafel wordt geveegd. Ze nemen Gülens discours over dat de breuk helemaal te wijten is aan Erdogans autoritarisme.
Nieuwe identiteit
De beschuldiging dat het Gülen-netwerk overal in de Turkse staat infiltreert om zelf de macht te grijpen, is echter helemaal geen uitvinding van Erdogan. Ook de Turkse oppositiepartijen delen die mening. Gülen had dit in een gelekte preek immers zelf aangekondigd. Tal van westerse kwaliteitsmedia en experts brachten de gülenistische magistraten in verband met massale vervolging van andersdenkenden op basis van vervalst bewijsmateriaal.
Dat gebeurde in de periode 2007-2013 wegens ‘poging tot staatsgreep’ (de zaken Ergenekon en Balyöz) en ‘banden met de terreurorganisatie PKK’ (de zaak KCK). Honderden secularistische legerofficieren en Koerdische activisten verdwenen achter de tralies. Daar waren ook tientallen journalisten bij, zodat Turkije het land werd met de meeste journalisten in de gevangenis. De intussen verboden gülenistische krant Zaman steunde deze processen door dik en dun, en had vaak primeurs.
Erdogan zelf was hoogstwaarschijnlijk medeplichtig, hoewel hij gaandeweg kritischer werd. In februari 2012 probeerden de procureurs in de KCK-zaak zelfs de top van de Turkse inlichtingendienst MIT te arresteren. De MIT-functionarissen voerden vredesgesprekken met de PKK, maar waren zogezegd ‘te close geworden met de PKK’. Je kon er ook een poging in zien om de democratisch verkozen Erdogan onderuit te halen. Erdogan beschuldigt de gülenisten tevens van massale afluisterpraktijken, waarbij de tapes mogelijk met buitenlandse diensten worden gedeeld.
De vijand van mijn vijand is mijn vriend
Sinds Gülen zich openlijk tegen Erdogan heeft gekeerd, blijken de westerse media en politici de verhalen over grootschalig politiek banditisme vergeten te zijn. Over al die gevangen journalisten krijgen de gülenisten geen vragen meer. Dat wordt gemakshalve in de schoenen van Erdogan geschoven. Sterker, dezelfde procureurs zijn nu voor het Westen helden, omdat ze Erdogan eind 2013 wegens corruptie in de bak wilden draaien. Deze keer wordt aan hun bewijsmateriaal niet getwijfeld. De sluiting van de krant Zaman wordt gereduceerd tot een schending van de persvrijheid.
Voor de Amerikaanse en Europese regeringen en media moeten het Gülen-netwerk en zijn media-imperium hun gang kunnen blijven gaan. Dit is maar een van de vele voorbeelden van hoe westerse machtscentra een ordinaire partij in de Turkse politieke strijd zijn geworden. Een ander is de manier waarop het PKK-geweld door westerse elites legitiem bevonden wordt.
Telkens worden westerse obsessies en vooroordelen aan dat complexe land opgedrongen, wat daar diepe wonden slaat. Zo gaat niet alleen de relatie tussen Turkije en het Westen kapot, maar groeit het draagvlak voor een meer autoritaire Erdogan. Minstens de helft van de Turken ziet in hem de garantie dat Turkije – in tegenstelling tot naburige landen als Egypte, Irak, Syrië, Oekraïne, Griekenland en Georgië – niet opnieuw een speelbal van buitenlandse machten wordt.
Dries Lesage is politicoloog en Turkije-watcher aan de UGent
Bron: De StandaardRoerend mee eens.