Marsipulami
10-09-18, 15:25
Tot een miljoen moslims in "heropvoedingskampen" in China
Honderdduizenden moslims in het uiterste westen van China zitten zonder proces vast in kampen. Volgens de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch worden ze er gebrainwasht en mishandeld. Maar China houdt vol dat het gaat om "jobopleidingscentra".
Veerle De Vos
In het uiterste westen van China leven meer dan 13 miljoen mensen die etnisch en cultureel verwant zijn met de bevolking in centraal-Azië, het gaat dan om Oeigoeren en etnische Kazachen en Kirgiezen. Officieel is de provincie Xinjiang "autonoom gebied", maar in de praktijk staat het net als Tibet stevig onder het gezag van Peking.
Onder meer door de massale inwijking van etnische "Han"-Chinezen probeerde de overheid er meer invloed te krijgen. De met het Turks verwante taal van de Oeigoeren kreeg een tweederangsrol en moest op scholen en in het openbare leven grotendeels wijken voor het Mandarijn. De bedoeling was de oorspronkelijke bevolking zoveel mogelijk te assimileren.
Ze willen de moslims uitroeien, ook ons schrift en onze kleren. Ze willen een homogene natie, iedereen moet Chinees worden (Kairat Samarkand, ex-gevangene)
Ambtenaren in Xinjiang moeten trouw zweren aan de Chinese vlag
Tegelijkertijd ontstond er een onafhankelijkheidsbeweging die Xinjiang wil afscheiden van China als Oost-Turkestan. De afgelopen jaren is een kleine minderheid inspiratie gaan zoeken over de grens en bij de radicale islam. Er werden aanslagen gepleegd tegen de Chinese overheid maar ook in enkele stations. Enkele honderden Oeigoeren zouden in 2014 ook vertrokken zijn naar Syrië om zich aan te sluiten bij IS. De autoriteiten in Peking vonden het tijd voor hardere acties.
"Sla hard terug tegen gewelddadig extremisme"
Sinds twee jaar is de campagne "Sla hard terug tegen gewelddadig extremisme" in een stroomversnelling terechtgekomen. "Op papier is die campagne bedoeld om de terrorismedreiging uit te roeien", zegt Sophie Richardson, China directeur van Human Rights Watch. "Maar in de praktijk rechtvaardigt ze massale mensenrechtenschendingen in de hele regio en de oprichting van politieke heropvoedingskampen."
Human Rights Watch interviewde de afgelopen maanden tientallen ex-gedetineerden en familieleden van mensen die nog vastzitten. Sommigen getuigen dat de helft van hun familie - of meer - opgesloten is in detentiecentra, gevangenissen en politieke heropvoedingskampen. Bijna allemaal werden ze opgepakt zonder uitleg en vastgezet zonder vorm van proces. Toegang tot een advocaat hebben ze niet, contact met hun familie vaak ook niet.
Rode liederen en verplichte Chinese les
"We moesten "rode" liederen zingen, zoals "Zonder de communistische partij is er geen China" en "Socialisme is goed", zegt een getuige die onlangs vrijkwam en naar het buitenland vluchtte. "Voor de maaltijd moesten we rechtstaan en luidop roepen: "We danken de partij, het moederland en president Xi!". Pas dan mochten we gaan zitten om te eten."
Wie niet voldoende Chinees kent, krijgt verplicht Chinese les. "Er waren veel mensen van boven de 60 of 70 en die moesten allemaal minstens 1.500 Chinese karakters van buiten leren", zegt een andere getuige. "De bewakers zeiden: als je ze binnen een jaar niet van buiten kent, dan zit je hier vijf jaar." Gevangenen die zich verzetten, moeten naar een isoleercel of worden mishandeld.
Ik verzette me tegen hun maatregelen. Ze sloten me op in een isoleercel van 2 op 2 meter. Ik kreeg geen eten of drinken, mijn handen waren geboeid en ik moest 24 uur rechtstaan zonder slaap" (Nur, ex-gevangene)
De redenen waarom iemand wordt gevangen gezet of naar een heropvoedingskamp wordt gestuurd, zijn onduidelijk, zegt Human Rights Watch. Mensen die veel contacten hebben met het buitenland zijn bij voorbaat verdacht, wie buitenlandse websites bezoekt, is dat ook. Inwoners van Xinjiang worden ook aangezet om buren en kennissen die vaak bidden of naar de moskee gaan, te verklikken.
Gevangenis buiten de muren
Maar ook voor Oeigoeren die niet gevangen zitten, lijkt het leven steeds meer op een strafkamp. Peking stuurde naar schatting 200.000 ambtenaren naar Xinjiang die - net zoals in Tibet- de opdracht hebben om de bevolking van dichtbij in het oog te houden door huisbezoeken en het verdelen van propaganda. Tijdens de Ramadan noteren ze wie er 's nachts opstaat om te bidden en wie er vast.
We hebben geen rechten in Xinjiang…. ze maken ons voordurend bang. Je wordt bang van uniformen, bang om de waarheid te vertellen. Je bent bang om te bidden, bang om een moslim te zijn (Gulshaim, moeder van 2, gevlucht uit Xinjiang)
Maar ook het aantal politieagenten, bewakingscamera's en controleposten explodeerde. Er worden scanners ingezet die werken met gezichtsherkenning. Sinds kort verzamelen de autoriteiten ook vingerafdrukken, irisscans, stemopnames en DNA-materiaal van alle inwoners tussen 12 en 65. Waarvoor die gegevens gebruikt worden, is niet duidelijk. Oeigoeren die in het buitenland verblijven, worden onder druk gezet om terug te keren, "in het belang van hun familie" in China.
Een ambtenaar scant een QR-code op een huis waardoor hij toegang krijgt tot alle gegevens van de bewoners
Veroordeling door de Verenigde Naties?
"De Chinese overheid schendt de mensenrechten op een schaal zoals we dat de voorbije decennia in China niet meer gezien hebben", zegt Sophie Richardson van HRW. "Deze repressiecampagne in Xinjiang is ook een testcase voor de Verenigde Naties: zal de rest van de wereld een steeds machtiger China ter verantwoording durven roepen om dit misbruik te stoppen?"
China lijkt alvast niet erg onder de indruk. In een VN-commissie had een vertegenwoordiger van de regering het over "jobopleidingscentra" voor "daders van kleine vergrijpen". De staatskrant Global Times schreef dat Xinjiang, dankzij het sterke leiderschap van de communistische partij gespaard is gebleven van "massale onrust" die de regio had kunnen omvormen tot "China's Syrië". Een onafhankelijke VN-onderzoekscommissie is er voorlopig niet welkom.
Wat ze willen is ons dwingen om te assimileren, om ons te identificeren met het land, zodat het begrip Oeigoeren voortaan enkel nog een naam is, maar zonder inhoud (Tothi, verliet Xinjiang in 2017)
Honderdduizenden moslims in het uiterste westen van China zitten zonder proces vast in kampen. Volgens de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch worden ze er gebrainwasht en mishandeld. Maar China houdt vol dat het gaat om "jobopleidingscentra".
Veerle De Vos
In het uiterste westen van China leven meer dan 13 miljoen mensen die etnisch en cultureel verwant zijn met de bevolking in centraal-Azië, het gaat dan om Oeigoeren en etnische Kazachen en Kirgiezen. Officieel is de provincie Xinjiang "autonoom gebied", maar in de praktijk staat het net als Tibet stevig onder het gezag van Peking.
Onder meer door de massale inwijking van etnische "Han"-Chinezen probeerde de overheid er meer invloed te krijgen. De met het Turks verwante taal van de Oeigoeren kreeg een tweederangsrol en moest op scholen en in het openbare leven grotendeels wijken voor het Mandarijn. De bedoeling was de oorspronkelijke bevolking zoveel mogelijk te assimileren.
Ze willen de moslims uitroeien, ook ons schrift en onze kleren. Ze willen een homogene natie, iedereen moet Chinees worden (Kairat Samarkand, ex-gevangene)
Ambtenaren in Xinjiang moeten trouw zweren aan de Chinese vlag
Tegelijkertijd ontstond er een onafhankelijkheidsbeweging die Xinjiang wil afscheiden van China als Oost-Turkestan. De afgelopen jaren is een kleine minderheid inspiratie gaan zoeken over de grens en bij de radicale islam. Er werden aanslagen gepleegd tegen de Chinese overheid maar ook in enkele stations. Enkele honderden Oeigoeren zouden in 2014 ook vertrokken zijn naar Syrië om zich aan te sluiten bij IS. De autoriteiten in Peking vonden het tijd voor hardere acties.
"Sla hard terug tegen gewelddadig extremisme"
Sinds twee jaar is de campagne "Sla hard terug tegen gewelddadig extremisme" in een stroomversnelling terechtgekomen. "Op papier is die campagne bedoeld om de terrorismedreiging uit te roeien", zegt Sophie Richardson, China directeur van Human Rights Watch. "Maar in de praktijk rechtvaardigt ze massale mensenrechtenschendingen in de hele regio en de oprichting van politieke heropvoedingskampen."
Human Rights Watch interviewde de afgelopen maanden tientallen ex-gedetineerden en familieleden van mensen die nog vastzitten. Sommigen getuigen dat de helft van hun familie - of meer - opgesloten is in detentiecentra, gevangenissen en politieke heropvoedingskampen. Bijna allemaal werden ze opgepakt zonder uitleg en vastgezet zonder vorm van proces. Toegang tot een advocaat hebben ze niet, contact met hun familie vaak ook niet.
Rode liederen en verplichte Chinese les
"We moesten "rode" liederen zingen, zoals "Zonder de communistische partij is er geen China" en "Socialisme is goed", zegt een getuige die onlangs vrijkwam en naar het buitenland vluchtte. "Voor de maaltijd moesten we rechtstaan en luidop roepen: "We danken de partij, het moederland en president Xi!". Pas dan mochten we gaan zitten om te eten."
Wie niet voldoende Chinees kent, krijgt verplicht Chinese les. "Er waren veel mensen van boven de 60 of 70 en die moesten allemaal minstens 1.500 Chinese karakters van buiten leren", zegt een andere getuige. "De bewakers zeiden: als je ze binnen een jaar niet van buiten kent, dan zit je hier vijf jaar." Gevangenen die zich verzetten, moeten naar een isoleercel of worden mishandeld.
Ik verzette me tegen hun maatregelen. Ze sloten me op in een isoleercel van 2 op 2 meter. Ik kreeg geen eten of drinken, mijn handen waren geboeid en ik moest 24 uur rechtstaan zonder slaap" (Nur, ex-gevangene)
De redenen waarom iemand wordt gevangen gezet of naar een heropvoedingskamp wordt gestuurd, zijn onduidelijk, zegt Human Rights Watch. Mensen die veel contacten hebben met het buitenland zijn bij voorbaat verdacht, wie buitenlandse websites bezoekt, is dat ook. Inwoners van Xinjiang worden ook aangezet om buren en kennissen die vaak bidden of naar de moskee gaan, te verklikken.
Gevangenis buiten de muren
Maar ook voor Oeigoeren die niet gevangen zitten, lijkt het leven steeds meer op een strafkamp. Peking stuurde naar schatting 200.000 ambtenaren naar Xinjiang die - net zoals in Tibet- de opdracht hebben om de bevolking van dichtbij in het oog te houden door huisbezoeken en het verdelen van propaganda. Tijdens de Ramadan noteren ze wie er 's nachts opstaat om te bidden en wie er vast.
We hebben geen rechten in Xinjiang…. ze maken ons voordurend bang. Je wordt bang van uniformen, bang om de waarheid te vertellen. Je bent bang om te bidden, bang om een moslim te zijn (Gulshaim, moeder van 2, gevlucht uit Xinjiang)
Maar ook het aantal politieagenten, bewakingscamera's en controleposten explodeerde. Er worden scanners ingezet die werken met gezichtsherkenning. Sinds kort verzamelen de autoriteiten ook vingerafdrukken, irisscans, stemopnames en DNA-materiaal van alle inwoners tussen 12 en 65. Waarvoor die gegevens gebruikt worden, is niet duidelijk. Oeigoeren die in het buitenland verblijven, worden onder druk gezet om terug te keren, "in het belang van hun familie" in China.
Een ambtenaar scant een QR-code op een huis waardoor hij toegang krijgt tot alle gegevens van de bewoners
Veroordeling door de Verenigde Naties?
"De Chinese overheid schendt de mensenrechten op een schaal zoals we dat de voorbije decennia in China niet meer gezien hebben", zegt Sophie Richardson van HRW. "Deze repressiecampagne in Xinjiang is ook een testcase voor de Verenigde Naties: zal de rest van de wereld een steeds machtiger China ter verantwoording durven roepen om dit misbruik te stoppen?"
China lijkt alvast niet erg onder de indruk. In een VN-commissie had een vertegenwoordiger van de regering het over "jobopleidingscentra" voor "daders van kleine vergrijpen". De staatskrant Global Times schreef dat Xinjiang, dankzij het sterke leiderschap van de communistische partij gespaard is gebleven van "massale onrust" die de regio had kunnen omvormen tot "China's Syrië". Een onafhankelijke VN-onderzoekscommissie is er voorlopig niet welkom.
Wat ze willen is ons dwingen om te assimileren, om ons te identificeren met het land, zodat het begrip Oeigoeren voortaan enkel nog een naam is, maar zonder inhoud (Tothi, verliet Xinjiang in 2017)