Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat [Archief]

Olive Yao

24-06-19, 06:10

.
Brief aan Anuna De Wever en Kyra Gantois

M. Boudry, maartenboudry.blogspot (https://maartenboudry.blogspot.com/2019/03/brief-aan-anuna-de-wever-en-kyra-gantois.html) woensdag 13 maart 2019

Beste Anuna en Kyra,

Sinds jullie begonnen te spijbelen voor het klimaat, groeide jullie ergernis over de manier waarop politici jullie behandelen. Jullie kregen schouderklopjes en knuffels, jullie mochten op de thee bij de minister, jullie hoorden mooie beloften en bemoedigende woorden, maar daarna gebeurde er helemaal niets. Ook in de media ging het vooral over bijkomstigheden: met hoeveel jullie zijn, of jullie ouders allemaal vegetarisch eten en op Groen stemmen, wie er nu écht achter jullie actie zit. En ook weer veel lieve woorden en schouderklopjes.

Ik deel jullie ergernis. Grote mensen die jullie doodknuffelen met vrome platitudes over hoe fantastisch jullie engagement wel is, behandelen jullie als kleine kinderen. En dat zijn jullie niet, of niet langer. Jullie bleven doorzetten en op dezelfde nagel kloppen, en nu hebben jullie een heus boek geschreven, in de vorm van een open brief, opgetekend door de schrijver Jeroen Olyslaegers en uitgegeven bij De Bezige Bij. Proficiat daarmee! De tijd is dan ook rijp om de vrijblijvende complimentjes op te bergen en de fluwelen handschoenen uit te trekken. Ik wil ingaan op de fouten en tekortkomingen in jullie betoog, omdat ik jullie ernstig wil nemen. Ik neem aan dat jullie dat liever hebben dan voor de zoveelste keer te horen hoe hartverwarmend jullie passie en gedrevenheid zijn.

Laat over één iets duidelijkheid bestaan: jullie hebben volkomen gelijk dat het klimaat opwarmt, en dat dat grotendeels ligt aan de menselijke uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen. Voor klimaatontkenners hoeven we geen geduld meer te hebben. In jullie brief trekken jullie resoluut de kaart van de wetenschap, en daar ben ik blij om. Veel wat jullie daarnaast schrijven en zeggen, heeft weinig te maken met wetenschap, maar met het wereldbeeld van de traditionele ecologische beweging, dat helaas doordrongen is van religieuze denkbeelden.

Impliciet gaan jullie ervan uit, zoals vele anderen, dat ons klimaat zich tot de komst van de mens (of tot aan de industriële revolutie) in een harmonieus evenwicht bevond, dat sindsdien grondig wordt verstoord. Dan komen jullie als vanzelf bij doemvoorspellingen over een ‘onleefbare planeet zonder toekomst’, een ‘planetaire puinhoop’ en ‘onze eigen ondergang’. Dat is niet bijster wetenschappelijk. De natuur vertoont geen enkele harmonie of evenwicht, en ze wordt ook door niets of niemand bestuurd. De Griekse filosoof Heraclitus wist het al: panta rhei, alles stroomt. Continenten verschuiven, zeespiegels stijgen en dalen, poolkappen bevriezen en smelten. De natuur is ook wreed en onverschillig: 99 procent van de soorten die ooit leefden, zijn uitgestorven, soms in massa-extincties.

Neem het CO2-gehalte in de onze atmosfeer, waar jullie vooral van wakker liggen. Elke molecule CO2 die wij uitstoten, heeft een plant of alg lang geleden uit de lucht gehaald. Door toedoen van de mens bedraagt de concentratie CO2 in onze atmosfeer nu meer dan 400 ppm (deeltjes per miljoen). Dat is een stuk hoger dan de 280 ppm bij het begin de industriële revolutie, maar lang niet ongezien. In het plioceen, omstreeks 3,6 miljoen jaar geleden, zat er minstens evenveel CO2 in de lucht als nu. In de poolgebieden was het 14 graden Celsius warmer, er was geen permanent poolijs, en de zeespiegel lag 25 meter hoger dan nu. In het trias, toen de eerste zoogdieren ten tonele verschenen, schommelde het CO2-gehalte zelfs rond 2000 ppm, dus vijf keer hoger dan vandaag. Er was toen uiteraard volop leven, anders zouden we hier niet zijn om brieven aan elkaar te schrijven over het klimaat. En andersom: tijdens de laatste ijstijd, een luttele 20.000 jaar geleden, lag de zeespiegel maar liefst 120 meter lager. De Noordzee moest nog volstromen en van de eilandengroep Groot-Brittannië was nog geen sprake. Die vormde zich pas toen de poolkappen een beetje wegsmolten en het omliggende land werd omgedoopt tot zee (dat was nog eens een ‘harde brexit’). De planeet warmt vandaag sneller op dan goed is voor onze menselijke beschaving, omdat ons landbouwmodel is aangepast aan de huidige klimatologische omstandigheden, en omdat meer dan een derde van de wereldbevolking leeft op plekken niet hoger dan 100 meter boven de huidige zeespiegel. Maar dat is vooral óns probleem, niet dat van de planeet of van de natuur. Klimaatopwarming is ernstig, maar heus niet het einde van de wereld.

In jullie brief geven jullie ook blijk van een bijzonder eenzijdige opvatting over fossiele energie. Inderdaad, onze fossiele uitstoot warmt het klimaat op, maar daar staat tegenover dat zowat alle comfort dat jullie (en ik) vandaag genieten in grote mate te danken is aan de miljoenen tonnen dode planten en dieren die we hebben opgestookt. Het menselijk leven vóór de industriële revolutie was zoals de filosoof Thomas Hobbes het beschreef: ‘eenzaam, armoedig, afschuwelijk, beestachtig en kort’. De eeuwen zonder antropogene klimaatopwarming (voor 1800) waren eeuwen van doffe ellende en armoede, de twee eeuwen erna waren er van ongeziene welvaart en voorspoed. Fossiele brandstoffen hebben zelfs onze impact op het milieu verkleind, omdat we niet langer bossen hoefden te kappen om ons warm te houden, en ook niet langer op walvissen hoefden te jagen om ons ’s nachts (met lampolie) te verlichten. CO2 is ook helemaal geen ‘vervuiling’ of ‘vergiftiging’, zoals jullie schrijven. Niet alleen is CO2 volkomen veilig om in te ademen, het is ook voedsel voor planten. Wisten jullie dat onze planeet al decennia aan het vergroenen is, dankzij de recordhoeveelheden CO2 die we in de atmosfeer stootten? Ook dat is wetenschap.

Als je een probleem wilt oplossen, moet je het eerst in het juiste perspectief plaatsen: klimaatopwarming is een hinderlijk neveneffect van iets wat een enorme zegening betekende voor de mensheid. De vergelijking met ‘longkanker’ of ‘verslaving’ slaat dan ook nergens op. Jullie zijn even ‘verslaafd’ aan fossiele brandstoffen als wij allemaal. En terecht. Hoe moeten we klimaatprobleem dan oplossen? We moeten inderdaad de transitie maken naar een koolstofvrije economie, zoals jullie schrijven. Maar niet tegen elke prijs. Als we morgen de snelheidslimiet overal verlagen tot 20 kilometer per uur, valt er geen verkeersdode meer. Waarom doen we dat dan niet? Omdat we een afweging maken. Als we morgen alle fossiele brandstoffen verbieden, zal de klimaatopwarming ophouden (hoewel ook onze voorbije uitstoot, zoals jullie terecht schrijven, nog enkele decennia opwarming zal veroorzaken). Waarom doen we dat dan niet? Omdat die beslissing een veel grotere catastrofe zou zijn dan de ergst denkbare gevolgen van klimaatopwarming.

Ik begrijp dat de doembeelden over het klimaat jullie angst aanjagen, maar het klimaat is niet het enige probleem van de mensheid. Om maar iets te noemen: er zijn nog altijd honderden miljoenen mensen die nu in extreme armoede leven, en die nu al getroffen worden door natuurrampen. Groene activisten vergeten weleens dat Moeder Natuur sowieso op gezette tijdstippen haar duivels ontbindt, klimaatopwarming of niet. Opiniepeilingen tonen aan dat klimaatopwarming wel de laatste zorg is van mensen in arme landen, en dat kun je hun niet kwalijk nemen. Als je zelf amper overleeft, kun je je niet veroorloven om wakker te liggen van je toekomstige kleinkinderen. Die mensen hebben eerst economische ontwikkeling nodig, en ja, ook fossiele brandstoffen. Steenkool is namelijk een spotgoedkope en betrouwbare bron van energie, en industrialisering en economische ontwikkeling is de beste manier om je te wapenen tegen natuurgeweld.

We moeten overgaan naar een CO2-vrije economie, maar niet te snel en niet te drastisch. Anders doen we aan collectieve welvaartsvernietiging, een remedie die erger is dan de kwaal. Daarvoor moeten we niet alleen klimaatwetenschappers raadplegen, maar ook economen. De gevolgen van klimaatopwarming hebben een economisch kostenplaatje, maar de maatregelen tegen klimaatopwarming ook. In de economie geldt bovendien dat toekomstige kosten en baten altijd minder doorwegen dan huidige (dat heet ‘delay discounting’). Het is dus perfect rationeel om (tot op zekere hoogte) minder rekening te houden met toekomstige generaties dan met de huidige generaties, vanwege de onzekerheid die gepaard gaat met toekomstvoorspellingen. Niemand heeft een glazen bol, dus niemand weet precies hoe de kaarten geschud zullen zijn over vijftig jaar, zelfs met de beste klimaatmodellen. Net zoals bij verkeersongelukken moeten we een afweging maken. Wat zijn de huidige en toekomstige economische kosten van mitigatie (vermindering van CO2-uitstoot) en van accommodatie (aanpassing aan de gevolgen van klimaatopwarming, zoals dijken bouwen)? Hoe zeker zijn we van onze klimaatmodellen en van toekomstige technologische oplossingen? En hoe vinden we de gulden middenweg?

(...)

Olive Yao

24-06-19, 06:16

(...)

Ik begrijp dat jullie weinig geduld hebben voor zulke afwegingen, die jullie vooral als tijdverlies zien, of als een excuus om niets te doen. Jullie zeggen dat jullie generatie de ‘klok heel luid hoort tikken’. Wel, jullie zijn niet de eersten. In de jaren 1960 en 1970 hoorden doemprofeten de tikkende klokken van overbevolking, zure regen, het gat in de ozonlaag, de uitputting van grondstoffen en de naderende nucleaire holocaust. Kennen jullie de doomsday clock? Die zou aangeven hoever de mensheid nog verwijderd is van de zelfgemaakte ondergang. Je kunt haar vinden op het internet. De klok staat nu op 2 minuten voor 12. Dat klinkt niet goed. Maar in 1984 en in 1953 stond de klok óók op 3 voor 12. Daartussen ging ze soms wat vooruit, soms wat achteruit, tussen 10 en 2 voor 12. Niet echt een betrouwbare klok, zou je zeggen. Kennen jullie het liedje Vluchten kan niet meer? Dat komt uit de musical En nu naar bed uit 1971. Hier is het vrolijke refrein: ‘Vluchten kan niet meer, ’k zou niet weten waar / Schuilen kan nog wel, heel dicht bij elkaar’. Jonge mensen waren toen niet in de ban van klimaat- opwarming, maar van de onheilsrapporten van de beroemde Club van Rome over grondstoffenschaarste en overbevolking, en van een naderende kernoorlog.

Dat van de vorige doembeelden niets is terechtgekomen, wil natuurlijk niet zeggen dat jullie ongelijk hebben. Maar ik vrees dat jullie dezelfde denkfout maken als de vorige generaties doemdenkers: jullie onderschatten het menselijk vernuft. Daarover schrijf ik uitgebreid in mijn boek Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat, dat binnenkort verschijnt. De doemvoorspellingen van de Club van Rome kwamen niet uit, omdat slimme wetenschappers betere gewassen ontwikkelden met een veel hogere opbrengst en omdat ze alternatieven vonden voor schaarse grondstoffen. De bevolkingscatastrofe werd afgewend omdat economische ontwikkeling (aangedreven door fossiele brandstoffen, jawel) zorgde voor beter onderwijs en meer vrouwenemancipatie, wat op zijn beurt leidde tot gezinsplanning en dalende geboortecijfers.

Wat moeten we dan doen? De beste manier waarop wij, het kleine België, een impact kunnen hebben op het klimaat, is niet door wat hogere klimaatambities te stellen. Dat zijn druppels op een hete plaat. Als de rest van de wereld niet mee wil, heeft onze extra inspanning geen enkele zin. Wij kunnen een veel grotere impact hebben door volop in te zetten op technologische innovatie. We moeten zo snel mogelijk oplossingen vinden die de transitie naar een koolstofvrije energie vlotter en goedkoper kunnen maken voor iedereen. Laat je niet wijsmaken dat het klimaat puur een kwestie van politieke wil is. Anders was het echt al lang opgelost (zoals met het gat in de ozonlaag destijds, dat werd opgelost door een wereldwijd verbod op drijfgassen). De huidige technologie is gewoon niet toereikend om de energietransitie te maken zonder gigantische welvaartsvernietiging. Maar de wetenschap zet elke dag rasse schreden. Denk aan het ‘waterstofpaneel’ dat de KU Leuven recent ontwikkelde, aan het plan van onderzoekers aan de Universiteit van Luik om windenergie van Groenland naar hier te halen, of aan ons nucleaire onderzoekscentrum MYRRHA, dat onderzoek doet naar nieuwe generaties van kerncentrales, die veiliger zijn en hun eigen afval recycleren. Of denk aan de prille technologie om CO2 die we al uitstootten weer uit de lucht te vangen en op te slaan (zie ‘carbon capture and storage’ en ‘carbon farming’).

Wij leven in een rijk en welvarend land, we kunnen het ons veroorloven om het voortouw te nemen op het gebied van technologische ontwikkeling. Jullie bedoelingen zijn goed, maar met goede bedoelingen alleen verander je de wereld niet. We hebben ook en vooral kennis en technologie nodig. Daarvoor moeten we studeren, ideeën bedenken, bijleren. Daar kunnen ook jullie, met jullie slimme hersenen, aan bijdragen. Begrijpen jullie nu waarom sommige mensen het een beetje ironisch vinden dat jullie uitgerekend de schoolbanken verlaten om het klimaat te redden?

Warme groet,

Maarten Boudry

Deze brief verscheen met een iets andere text in Letter & Geest van de krant Trouw, en met een andere titel op de website van Trouw.

2 voor 12? Klimaatpaniek helpt ons niets verder

Trouw Letter & Geest zaterdag 23 maart 2019

Filosoof Maarten Boudry: klimaatspijbelaars, met jullie paniek schieten we niks op

Trouw zaterdag 23 maart 2019 (https://www.trouw.nl/groen/filosoof-maarten-boudry-klimaatspijbelaars-met-jullie-paniek-schieten-we-niks-op~a8e95c87/)

Beste Anuna en Kyra, sinds jullie begonnen te spijbelen voor het klimaat, groeide jullie ergernis over de manier waarop politici jullie behandelen. Jullie kregen schouderklopjes en knuffels, jullie mochten op de thee bij de minister, jullie hoorden mooie beloften en bemoedigende woorden, maar daarna gebeurde er helemaal niets. Ook in de media ging het vooral over bijkomstigheden: met hoeveel jullie zijn, of jullie ouders allemaal vegetarisch eten en groen stemmen, wie er nu écht achter jullie actie zit. En ook weer veel lieve woorden en schouderklopjes.

Ik deel jullie ergernis. Grote mensen die jullie doodknuffelen met vrome platitudes over hoe fantastisch jullie engagement wel is, behandelen jullie als kleine kinderen. En dat zijn jullie niet, of niet langer. Jullie bleven doorzetten en op dezelfde nagel kloppen, en jullie inspireerden tienduizenden jongeren in België en Nederland om te betogen voor het klimaat. Nu hebben jullie een boek, ‘Wij zijn het klimaat’ geschreven, in de vorm van een open brief. Proficiat daarmee! De tijd is dan ook rijp om de vrijblijvende complimentjes op te bergen. Ik wil uitleggen waar de fouten en tekortkomingen in jullie brief zitten, omdat ik jullie ernstig neem. Ik neem aan dat jullie dat liever hebben dan voor de zoveelste keer te horen hoe hartverwarmend jullie passie en gedrevenheid zijn.

Laat over één iets duidelijkheid bestaan: jullie hebben volkomen gelijk dat het klimaat opwarmt, en dat dat grotendeels ligt aan de menselijke uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen. Voor klimaatontkenners of ‘sceptici’ hoeven we geen geduld meer te hebben. In jullie brief trekken jullie resoluut de kaart van de wetenschap, en daar ben ik blij om.

Gitzwarte toekomst

Maar als we het klimaatprobleem willen oplossen, moeten we het eerst in het juiste perspectief plaatsen. Het IPCC, dat de klimaatopwarming onderzoekt in opdracht van de Verenigde Naties, spreekt nergens over een ‘planetaire puinhoop’ of een ‘onleefbare planeet zonder toekomst’, zoals jullie schrijven. Dat we ‘onze eigen ondergang’ tegemoet gaan, is dan ook erg overtrokken. Ik vind het geen goede zaak dat jullie en vele anderen met dergelijke gitzwarte toekomstbeelden rondlopen. Klimaatopwarming wordt wellicht een van de grootste uitdagingen van de komende eeuw, maar het is niet het einde van de wereld, en ook niet van de mensheid. Homo sapiens is het meest adaptieve dier dat ooit op de planeet heeft rondgelopen. Nu al leven veel mensen op plaatsen die zonder moderne technologie (airco, irrigatie, centrale verwarming) onleefbaar zouden zijn.

Laten we ook niet vergeten dat de natuur geen enkele harmonie of evenwicht vertoont, en door niets of niemand bestuurd wordt. Tijdens de laatste IJstijd, een luttele 20.000 jaar geleden, lag de zeespiegel maar liefst 120 meter lager. De Noordzee moest nog volstromen en van de eilandengroep Groot-Brittannië was nog geen sprake. Die vormde zich pas toen de poolkappen een beetje wegsmolten en het omliggende land werd omgedoopt tot zee (dat was nog eens een ‘harde brexit’). Rond 3,6 miljoen jaar geleden, toen onze voorouder Australopithecus hier rondliep, zat er minstens evenveel CO2 in de lucht als nu. In de poolgebieden was het 14 graden Celsius warmer, er was geen permanent poolijs, en de zeespiegel lag 25 meter hoger dan nu.

Nog langer geleden, toen de eerste zoogdieren ten tonele verschenen, zat er zelfs vijf keer zoveel CO2 in de lucht als vandaag. De natuur is ook wreed en onverschillig: 99 procent van alle soorten die ooit op deze planeet rondliepen of -zwommen, zijn uitgestorven, vaak in massa-extincties. De Griekse filosoof Heraclitus wist het al: panta rhei, alles stroomt. Continenten verschuiven, zeespiegels stijgen en dalen, poolkappen bevriezen en smelten.

Zegening

Ik schrijf dit niet om het probleem van klimaatopwarming te minimaliseren, maar in de hoop dat ik jullie doembeelden over een ‘onleefbare planeet’ wat nuanceer. Een andere belangrijke kanttekening betreft de enorme zegeningen die fossiele brandstoffen betekenden voor de mensheid. Het menselijk leven vóór de industriële revolutie was, zoals de filosoof Thomas Hobbes het beschreef: ‘eenzaam, armoedig, afschuwelijk, beestachtig en kort’.

De eeuwen zonder antropogene klimaatopwarming (voor 1800) waren eeuwen van doffe ellende, de twee eeuwen erna van ongeziene welvaart en voorspoed. Jullie zijn lang niet de eersten die de vergelijking maken tussen roken (voor de mens) en fossiele brandstoffen (voor de mensheid), maar ik denk dat die nergens op slaat. Roken is een schadelijke en kankerverwekkende activiteit die de levensverwachting sterk verlaagt en voor de roker geen enkel voordeel biedt. Een rookverslaafde kan van vandaag op morgen stoppen, zonder enig nadeel, maar onze beschaving kan niet van vandaag op morgen olie en steenkool afschaffen.

Fossiele brandstoffen waren, en zijn nog steeds, grote weldoeners voor de mensheid, die de mondiale levensverwachting van 30 naar meer dan 70 jaar deden stijgen, die onze rijkdom en welvaart spectaculair vermeerderden. Zónder zou onze hoogtechnologische geïndustrialiseerde samenleving gewoon onmogelijk zijn. Fossiele brandstoffen hebben zelfs onze impact op het milieu verkleind, omdat we niet langer bossen hoefden te kappen om ons warm te houden, en ook niet langer op walvissen hoefden te jagen om ons ’s nachts (met lampolie) te verlichten.

CO2 is ook geen ‘vervuiling’ of ‘vergiftiging’, zoals jullie schrijven. Niet alleen is CO2 volkomen veilig om in te ademen, het is ook voedsel voor planten. Wisten jullie dat onze planeet al decennia aan het vergroenen is, dankzij de recordhoeveelheden CO2 die we in de atmosfeer stootten? Ook dat is wetenschap.

(...)

Olive Yao

24-06-19, 06:17

.
Beter gewapend

Toch hebben jullie gelijk: klimaatopwarming is een ernstig probleem. De planeet warmt vandaag sneller op dan goed is voor ons, en voor tal van andere diersoorten. In vele landen is de landbouw aangepast aan delicate klimatologische omstandigheden, die door klimaatopwarming verstoord kunnen worden (zoals moessonregens). Een andere zorg is dat meer dan een derde van de wereldbevolking leeft op plekken niet hoger dan 100 meter boven de huidige zeespiegel. Als de zeespiegel blijft stijgen, zullen deze mensen ofwel dijken moeten bouwen, ofwel verhuizen. We zullen ons hoe dan ook moeten aanpassen aan een nieuwe wereld. Zelfs als we van vandaag op morgen geen gram CO2 meer uitstoten, zullen de gevolgen van onze voorbije uitstoot nog decennia doorwerken.

Jullie schrijven ‘ons geduld is op’, maar daar schieten we niet veel mee op. We moeten de transitie maken naar een koolstofvrije economie, maar niet tegen elke prijs. Het klimaat is slechts één van de zeventien Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Om maar iets te noemen: er zijn nog altijd honderden miljoenen mensen die nu in extreme armoede leven, en die nu al getroffen worden door natuurrampen. Die natuurrampen zijn een heikel punt. De bewijzen voor de grotere frequentie van natuurrampen door klimaatopwarming zijn momenteel nog zwak, al kunnen we ze zeker verwachten in de toekomst. Klimaatactivisten vergeten weleens dat Moeder Natuur sowieso op gezette tijdstippen verwoestingen aanricht, wreed en onverschillig als ze is.

De laatste honderd jaar zagen we een spectaculaire daling van het aantal doden door natuurrampen, ondanks de klimaatopwarming (en ondanks de grote bevolkingsgroei). De belangrijkste reden daarvoor is economische ontwikkeling. De natuur ontbindt nog steeds haar duivels, maar we zijn veel beter tegen haar gewapend. Daarom hebben mensen in arme landen eerst en vooral economische ontwikkeling en betaalbare energie nodig. Dat komt vandaag helaas nog steeds neer op fossiele brandstoffen, want steenkool is een spotgoedkope en betrouwbare energiebron. Industrialisering en economische groei vormen de beste manier om je te wapenen tegen natuurgeweld, of die nu veroorzaakt is door klimaatopwarming of niet.

Doomsday clock

Ik begrijp dat jullie weinig geduld hebben voor zulke afwegingen, die jullie vooral als tijdverlies zien, of als een excuus om niets te doen. Jullie zeggen dat jullie generatie de ‘klok heel luid hoort tikken’. Wel, jullie zijn niet de eersten. In de jaren 1960 en 1970 hoorden doemprofeten de tikkende klokken van overbevolking, zure regen, het gat in de ozonlaag, de uitputting van grondstoffen en de naderende nucleaire holocaust. Kennen jullie de doomsday clock? Die geeft aan hoever de mensheid nog verwijderd is van de zelfgemaakte ondergang. De klok staat nu op 2 minuten voor 12. Dat klinkt niet goed. Maar in 1984 en in 1953 stond de klok op 3 voor 12. Daartussen ging ze soms wat vooruit, soms wat achteruit, tussen 10 en 2 voor 12. Niet echt een betrouwbare klok.

Dat van de vorige doembeelden niets is terechtgekomen, wil natuurlijk niet zeggen dat jullie ongelijk hebben. Maar ik vrees dat jullie dezelfde vergissing begaan als de vorige generaties doemdenkers: jullie onderschatten het menselijk vernuft en geloven te veel in een harmonieuze orde die vroeger bestond. De doemvoorspellingen van de Club van Rome kwamen niet uit, omdat slimme wetenschappers betere gewassen ontwikkelden met een veel hogere opbrengst en doordat ze alternatieven vonden voor schaarse grondstoffen. De bevolkingscatastrofe werd afgewend doordat economische ontwikkeling (aangedreven door fossiele brandstoffen, jawel) zorgde voor beter onderwijs en meer vrouwenemancipatie, wat op haar beurt leidde tot gezinsplanning en dalende geboortecijfers.

Wat moeten we dan doen? Ik steun jullie pleidooi voor hogere klimaatambities, maar op wereldschaal zijn wij druppels op een hete plaat. Als de rest van de wereld niet mee wil, hebben onze extra inspanningen zelfs geen enkele zin.

Niet puur politiek

De beste manier waarop kleine landen als België en Nederland een impact kunnen hebben op het klimaat, is door volop in te zetten op technologische innovatie. We moeten zo snel mogelijk oplossingen vinden die de transitie naar een koolstofvrije energie vlotter en goedkoper kunnen maken voor iedereen. Laat je niet wijsmaken dat het klimaat puur een kwestie van politieke wil is. Anders was het echt al lang opgelost (zoals met het gat in de ozonlaag destijds, dat werd opgelost door een wereldwijd verbod op drijfgassen).

De huidige technologie is gewoon niet toereikend om een snelle energietransitie te maken zonder grote welvaartsvernietiging. Maar de wetenschap zet elke dag rasse schreden. Denk aan het ‘waterstofpaneel’ dat de KU Leuven onlangs ontwikkelde, of aan het plan van onderzoekers aan de Universiteit van Luik om windenergie van Groenland naar hier te halen, of aan het onderzoek aan het Belgische MYRRHA naar een nieuwe generatie van kerncentrales, die hun eigen afval recycleren, of aan de prille technologie om CO2 die we al uitstootten weer uit de lucht te vangen en op te slaan.

Wij leven in een van de rijkste en meest welvarende regio’s ter wereld, dus wij kunnen het ons veroorloven om het voortouw te nemen op het gebied van technologische ontwikkeling. Jullie bedoelingen zijn goed, maar met goede bedoelingen alleen verander je de wereld niet. We hebben ook en vooral kennis en technologie nodig. Daarvoor moeten we studeren, ideeën bedenken, bijleren. Daar kunnen ook jullie, met jullie slimme hersenen, aan bijdragen.

Olive Yao

24-06-19, 06:29

.
Reactie volgt in een aantal paragrafen

§ I. Een standaard zinsconstructie

“Jullie bedoelingen zijn goed, (…)”

Correctie, hun acties en ideeën zijn goed.

“(...) maar met goede bedoelingen alleen verander je de wereld niet.”

Het woordje ‘maar’ geeft de zin het karakter van een tegenwerping, die het niet is.
Met deze zinsconstructie plaatst hij degenen tot wie hij zich richt in de positie dat zij ‘alleen goede bedoelingen’ hebben. Dat is misplaatst. Activisten voeren actie en met actie kunnen en moeten we de wereld veranderen.

“Maar als we het klimaatprobleem willen oplossen, moeten we het eerst in het juiste perspectief plaatsen.”

Weer geeft het woordje ‘maar’ de zin het karakter van een tegenwerping die het niet is.
Met deze zinsconstructie plaatst hij degenen tot wie hij zich richt in de positie dat zij de klimaatcatastrofe niet in het juiste perspectief plaatsen. Terwijl M. Boudry's perspectief juist dat van een klimaatvijand is, zoals zal blijken.

“Maar niet tegen elke prijs.”

Zelfde constructie. Deze zin plaatst klimaatactivisten in het standpunt dat zij de energietransitie ‘tot elke prijs’ willen, en willen dat de gemeenschap een te hoge prijs opbrengt.
‘Tot elke prijs’ is niet een feitelijke uitspraak maar een loze abstracte beeldspraak.
Hiermee is niets gezegd over concrete klimaatmaatregelen en economische kosten.

Deze zinnen zijn ‘stromannen’, standaard redenatie- en discussiefouten.

Olive Yao

24-06-19, 06:31

.
§ II. Het “klimaatprobleem”

“Ik schrijf dit niet om het probleem van de klimaatopwarming te minimaliseren, (...)”

Onwaar. Hij stelt de noodtoestand van het klimaat als minder ernstig voor dan hij is.

“(…) klimaatopwarming is een hinderlijk neveneffect (…)”

Eh … ‘hinderlijk’?

“(…) jullie hebben volkomen gelijk dat het klimaat opwarmt, (...)”

Nee, het klimaat warmt niet op, de atmosfeer warmt op.

“Klimaatopwarming is ernstig, (...)”, “(...) klimaatopwarming is een ernstig probleem.”

Werkelijk? Echt waar?

“Klimaatopwarming wordt wellicht een van de grootste uitdagingen van de komende eeuw”.

‘Wellicht’? Probeert M. Boudry daar twijfel aan te zaaien, als een merchant of doubt? (1)
‘Wordt’? Dat is al zo.

“Als je zelf amper overleeft, kun je je niet veroorloven om wakker te liggen van je toekomstige kleinkinderen.”

Hij miskent dat de noodtoestand van het klimaat acuut is.

“(…) maar heus niet het einde van de wereld.”, “(...) maar het is niet het einde van de wereld, en ook niet van de mensheid.”

Niet-feitelijke, abstracte loze beeldspraak. Feitelijke uitspraken zijn: de gaande en dreigende of aanstaande milieu- en klimaatcatastrofes kunnen miljoenen doden en onmetelijk lijden onder mensen en dieren veroorzaken, en kunnen planeet Aarde en de wereld zoals we die kennen onherkenbaar veranderen; zonder onmiddellijke effectieve klimaatmaatregelen zal dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gebeuren, in meer of mindere mate.

“De natuur is ook wreed en onverschillig: 99 procent van de soorten die ooit leefden, zijn uitgestorven, soms in massa-extincties.”

En mensen veroorzaken de actuele massaextinctie.
M. Boudry schrijft dit om menselijk ingrijpen in de natuur te relativeren, maar zijn perspectief verandert niets aan de feiten. Het verandert niets aan het lijden van dieren dat mensen veroorzaken. – “Voor dieren is de mens de duivel”, zei de oude raja in Aldous Huxley's Island. Het is geen enkele reden om de actuele massa-extinctie niet zoveel mogelijk af te remmen en verder te voorkomen.

“Het IPCC (…) spreekt nergens over een ‘planetaire puinhoop’ of een ‘onleefbare planeet zonder toekomst’ zoals jullie schrijven.”

Het IPCC gebruikt die woorden niet in wetenschappelijke publicaties, maar ze zijn wel toepasselijk.
Paul Luttikhuis schrijft in de krant NRC:

“Natuurlijk, ze zijn geschreven door wetenschappers en die zijn wars van al te stellige beweringen en larderen hun cijfers en scenario’s graag met onzekerheden. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat in bijna ieder rapport de urgentie toeneemt en de toon alarmerender wordt.” (2)

In Assessment Report 5 van het IPCC staan op p. 72 feitelijke uitspraken, met de mate van waarschijnlijkheid, waarbij we van klimaatcatastrofe kunnen spreken.

“(…) maar het klimaat is niet het enige probleem van de mensheid.”
“Het klimaat is slechts één van de zeventien Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.”

‘Slechts’?

De 17 duurzame ontwikkelingsdoelen zijn:

1. Uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede
2. Einde aan honger, zorgen voor voedselzekerheid en duurzame landbouw
3. Gezondheidszorg voor iedereen
4. Inclusief, gelijkwaardig en kwalitatief onderwijs voor iedereen
5. Gelijke rechten voor mannen en vrouwen en empowerment van vrouwen en meisjes
6. Schoon water en sanitaire voorzieningen voor iedereen
7. Toegang tot betaalbare en duurzame energie voor iedereen
8. Inclusieve, economische groei, werkgelegenheid en fatsoenlijk werk voor iedereen
9. Infrastructuur voor duurzame industrialisatie
10. Verminderen ongelijkheid binnen en tussen landen
11. Maak steden veilig, veerkrachtig en duurzaam
12. Duurzame consumptie en productie
13. Aanpak klimaatverandering
14. Beschermen en duurzaam gebruik van de oceanen en zeeën
15. Beschermen van ecosystemen, bossen en biodiversiteit
16. Bevorderen van veiligheid, publieke diensten en recht voor iedereen
17. Versterken van het mondiaal partnerschap om doelen te bereiken.

● Deze 17 doelen hangen alle samen.
● Effectieve klimaatactie is conditio sine qua non voor de andere doelen.
● Of omgekeerd, diverse andere doelen zijn direct of indirect vormen van klimaatactie.

● Het IPCC bespreekt de verbanden tussen klimaatverandering en duurzame ontwikkeling in de loop van Special Report 15, met name in hoofdstuk 5 Sustainable development, poverty eradication and reducing inequalities.

● Van de Verenigde Naties:

Climate change recognized as ‘threat multiplier’, UN Security Council debates its impact on peace

“As climate change is increasingly recognized as a “threat multiplier” by scientists, political representatives, and civil society across the world, the United Nations Security Council held an open debate on Friday to discuss its concrete impact on peace and security, and focus on tangible ways to diminish the effects of global warming.” (3)

Duurzame ontwikkeling en effectieve klimaatactie hangen direct samen. Dit wordt nog verder versterkt omdat klimaatverandering een dreiging is voor vrede, en oorlog funest is voor duurzame ontwikkeling. M. Boudry's argument keert zich tegen hem.

“Opiniepeilingen tonen aan dat klimaatopwarming wel de laatste zorg is van mensen in arme landen, en dat kun je hun niet kwalijk nemen.”

De noodtoestand van het klimaat is de eerste zorg van mensen die er nu gevolgen van ondervinden, zoals droogtes, overstromingen, mislukte oogsten en honger. M. Boudry miskent twee feiten: de klimaatcatastrofe is acuut, en andere problemen en rampen hangen daarmee samen.

“Impliciet gaan jullie ervan uit, zoals vele anderen, dat ons klimaat zich tot de komst van de mens (of tot aan de industriële revolutie) in een harmonieus evenwicht bevond, dat sindsdien grondig wordt verstoord.”
“Laten we ook niet vergeten dat de natuur geen enkele harmonie of evenwicht vertoont.”

Aan de ene kant bestaan er talloze vormen van evenwicht in de natuur.
Aan de andere kant verstoren mensen sommige daarvan inderdaad.
Daarbij kan meer uitstoot van broeikasgassen en opwarming van de atmosfeer ertoe leiden dat het klimaat-veranderingsproces een kantelpunt bereikt, waarbij een nu niet werkende dynamiek op gang komt, onafhankelijk van onze broeikasgas-uitstoot of volledige reductie daarvan, waarop abrupte en ingrijpende verdere klimaat-verandering kan volgen – waarbij bijvoorbeeld tropisch regenwoud in savanne kan veranderen.

De passages die op deze citaten volgen zijn standaard bij klimaatvijanden: M. Boudry wijst erop dat het klimaat in de loop van de geschiedenis van de planeet wel vaker veranderd is, dat CO2-gehaltes hoger zijn geweest en dat het aangezicht van planeet Aarde in miljoenen jaren sterk veranderd is. Ja, dat weten we (*gaap*). En dat verandert niets aan de actuele gaande en dreigende milieu- en klimaatcatastrofes.

“De laatste honderd jaar zagen we een spectaculaire daling van het aantal doden door natuurrampen, ondanks de klimaatopwarming (...)”.

Dit doelt op temperatuurstijging in het verleden. Die was nog beperkt, maar versnelt wel:

1850-1980 0,4 ºC 1980-2018 0,7 °C

Het gaat echter om temperatuurstijging en gevaren daarvan in onze tijd en de toekomst.

Vergelijk:

“De laatste honderd jaar zagen we 15 spectaculaire elfstedentochten in Nederland, ondanks de klimaat-opwarming”.

“Groene activisten vergeten weleens dat Moeder Natuur sowieso op gezette tijdstippen haar duivels ontbindt, klimaatopwarming of niet.”
“Klimaatactivisten vergeten weleens dat Moeder Natuur sowieso op gezette tijdstippen verwoestingen aanricht, wreed en onverschillig als ze is.”

Onafgebroken is hij bezig de noodtoestand van het klimaat te relativeren, te weerspreken en deze als minder ernstig en dringend voor te stellen dan hij is. Hier doet hij dat door te wijzen op natuurrampen onafhankelijk van die noodtoestand. Dit verandert niets aan de feiten, maar die wil hij blijkbaar niet onder ogen te zien.

(...)

(1) Naomi Oreskes, Eric Conway – Merchants of doubt (2010)

(2) Paul Luttikhuis – We zijn bang en toch doen we niets (https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/10/we-zijn-bang-en-toch-doen-we-niets-a3959878) (NRC 10 mei 2019)

(3) UN News – Climate change recognized as ‘threat multiplier’, UN Security Council debates its impact on peace (https://news.un.org/en/story/2019/01/1031322) (25 januari 2019)

Eke

24-06-19, 08:48

Olive, het maakt me blij hoe je bezig bent : je pakt een 'goed' artikel en je zet je tanden erin ! Meestal plop ik like-jes bij een bijdrage die me positief opvalt : non-verbale reactie dus . Maar je manier is inspirerend , dat wil ik even zeggen :)

Op een rustig moment ga ik dit lezen !!!

Olive Yao

24-06-19, 09:49

.
Ik ben in het verhaal irrelevant. Deze M. Boudry is in diverse media actief, en hij draagt een boodschap uit. Hij komt in verschillende media ter sprake en is het middelpunt van wat internetdiscussie over waar hij nu eigenlijk staat. Zijn wartalig geschreven onjuistheden zijn gemakkelijk te weerspreken. Je hoeft het eigenlijk alleen te ontwarren en per thema wat standaardinformatie op te sommen.

§ III. Fossiele brandstoffen

“Een andere belangrijke kanttekening betreft de enorme zegeningen die fossiele brandstoffen betekenden voor de mensheid”.

Nee, dat is geen kanttekening, want dat verandert er niets aan dat broeikasgassen de noodtoestand van het klimaat veroorzaken.

“Inderdaad, onze fossiele uitstoot warmt het klimaat op, maar daar staat tegenover (...)”

Nee, dat staat daar niet tegenover, het verandert er niets aan.

“(…) klimaatopwarming is een hinderlijk neveneffect van iets wat een enorme zegening betekende voor de mensheid.”

Fossiele brandstoffen hebben – de klimaatnoodtoestand buiten beschouwing latend – niet alleen zegeningen gebracht. Exploitatie van olie heeft verderf en dood gezaaid. Olie maakt oorlog mogelijk en wordt mede gebruikt om te verwoesten. Het amerikaanse leger verbruikt meer olie dan 160 landen in de wereld, slechts 35 landen verbruiken meer olie (5). Fossiele brandstoffen worden gebruikt voor productie van schadelijke of onnutte producten of productie waarvan het nut niet opweegt tegen het onnut van exploitatie en gebruik van de brandstoffen. Om dit te beoordelen moeten we een nutsafweging zoals in utilitarisme en verwante theorieën (zoals de theorie van de vrije markteconomie) maken. Dat leidt tot een genuanceerder en ander beeld dan M. Boudry hier opdringt.

“Jullie zijn even ‘verslaafd’ aan fossiele brandstoffen als wij allemaal. En terecht.”

Foute voorstelling: collectieve schuld. Mensen gebruiken per persoon verschillende hoeveelheden fossiele brandstoffen. Dat geldt niet alleen tussen continenten maar ook binnen westerse maatschappijen. En wat is er terecht aan een verslaving?

“CO2 is ook geen ‘vervuiling’ of ‘vergiftiging’, zoals jullie schrijven. Niet alleen is CO2 volkomen veilig om in te ademen, het is ook voedsel voor planten. Wisten jullie dat onze planeet al decennia aan het vergroenen is, dankzij de recordhoeveelheden CO2, die we in de atmosfeer stootten?”

Standaardargument van klimaatvijanden: erop wijzen dat CO2 goed is voor planten.

1. Grootschalige ontbossing is gaande. Dit is in beeld gebracht in de documentaire van de BBC, Climate change – the facts (28:40-33:12).
2. Vergroening is er mede door aanplant van landbouwgewassen en bomen, dus niet allleen door CO2.
3. Vergroening voorkomt de klimaatcatastrofe niet. (6)

(M. Boudry vertelt ook het nieuwtje dat er ooit nog veel minder poolijs was. Enz.)

“Als we morgen alle fossiele brandstoffen verbieden, (...)”
“(...) maar onze beschaving kan niet van vandaag op morgen olie en steenkool afschaffen.”

‘Onze beschaving’? Dat zou een goed idee zijn, zei Gandhi.
Dit is weer een stroman, want klimaatactivisten stellen niet dat we alle olie en steenkool van vandaag op morgen moeten afschaffen. Wél kunnen en moeten mensen vanaf nu zoveel mogelijk doen om zo snel mogelijk zoveel mogelijk minder broeikasgassen uit te stoten.

“We moeten overgaan naar een CO2-vrije economie, maar niet te snel en niet te drastisch.”

Gaat het nu snel genoeg? Nee! Broeikasgasuitstoot neemt nog steeds toe.

“De huidige technologie is gewoon niet toereikend om een snelle energietransitie te maken zonder grote welvaartsvernietiging.”

Vindt M. Boudry dat de wereld niet volgend jaar 25% minder broeikasgassen moet uitstoten dan in 1990?

“Die mensen hebben eerst economische ontwikkeling nodig, en ja, ook fossiele brandstoffen.”
“Daarom hebben mensen in arme landen eerst en vooral economische ontwikkeling en betaalbare energie nodig. Dat komt vandaag helaas nog steeds neer op fossiele brandstoffen, (…).”

Een sterke reden te meer voor economieën op het noordelijk halfrond – voor wiens welvaart en krankzinnige verspilling de wereld nu de prijs van zijn broeikasgassen betaalt – om exploitatie en verbruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk zo veel mogelijk te reduceren.

“(...) economische ontwikkeling (aangedreven door fossiele brandstoffen, jawel) (...)”

Hij blijft de lof bazuinen van fossiele brandstoffen. Lobbyt hij voor de fossiele brandstofindustrie?

(...)

(5) bron CIA World Fact Book (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/)

Sohbet Karbuz – US military energy consumption- facts and figures (https://www.resilience.org/stories/2007-05-21/us-military-energy-consumption-facts-and-figures/), Resilience 2007

(6) Website Klimaatverandering – De vergroening van de aarde – over de bomen, het bos en andere zaken (https://klimaatverandering.wordpress.com/2019/01/06/de-vergroening-van-de-aarde-over-de-bomen-het-bos-en-andere-zaken/)

Carl Zimmer – Global greening' sounds good. In the long run, it's terrible (https://www.nytimes.com/2018/07/30/science/climate-change-plants-global-greening.html?ref=oembed) (NYT 30 juli 2018)

mrz

24-06-19, 17:09

Neale Donald Walsch - The Essential Path...

“Deep inside you know Who You Truly Are. We all do. It's not a question of discovering it, it's a question of claiming it. Being it. And that's actually easier done than said. We're all just one decision away from The Essential Path. It's a path that could change a world that deeply yearns for a new direction.” — Neale Donald Walsch, author, The Essential Path

Our modern era is plagued by increasing alienation—we are seeing an “us against them” world. Everywhere we turn, we find ourselves divided from each other as never before across political, economic, social, and spiritual lines. As humanity is being torn apart right before our eyes—separating many of us from our friends and even our loved ones, from our hopes and dreams, from the natural world, and from so much that gives meaning and value to our lives—people are blaming everyone and everything around them for the collective problems that we have created ourselves. We are turning against each other, rather than to each other, just when we need each other the most.

Bestselling author of Conversations with God Neale Donald Walsch offers a radical solution to the growing problem of humanity’s alienation. He invites us to question our basic assumptions about ourselves, about each other, about life and how it works, and about God, and to rethink the very definition of humanity. The Essential Path challenges every human to make a Daring Decision—to look at who we are and how we can choose to be, in a planet-altering new way.

With insight and spiritual perceptivity, Walsch peers into the heart of a broken, divided society, prompting us to ask the critical questions that have the power to transform our world.

https://www.bol.com/nl/p/the-essential-path/9200000097515536/?s2a=

Probleem is de fossiele fossiele brandstof verslaafd gemaakten moord op tv consumerende om hun prehistorische stukje vlees op tafel te verantwoorden "standaard"-burgers niet aan een groter geheel denken laat staan een toekomst voor de kinderen. En oh ja, snel de zee leegvissen met pulsvissen omdat je anders je bek vol plastic hebt straks. :rolleyes:

Olive Yao

25-06-19, 07:49

.
§ IV. Mens, vernuft, adaptie

“(...) jullie onderschatten het menselijk vernuft (...)”

Als mensen zo vernuftig zijn, hebben zij hun uitstoot van broeikasgassen volgend jaar wereldwijd met 25% gereduceerd en in 2025 met 50%. Anders zijn dit loze praatjes van M. Boudry.

“Homo sapiens is het meest adaptieve dier dat ooit op de planeet heeft rondgelopen.”

M. Boudry suggereert de volgende gedachtegang:

premisse homo sapiens is adaptief
conclusie mensen kunnen zich aanpassen aan klimaatverandering.

Dit faalt.
Om te beginnen hebben veel mensen zich in de loop der millennia aan tal van omstandigheden niet kunnen aanpassen, waaronder aan kleine en grote natuurrampen. En dat mensen overleven betekent niet dat zij niet lijden.
Verder is het misplaatst om hier en elders over ‘homo sapiens’ of ‘de mensheid’ in het algemeen te spreken: het gaat om individuele mensen en dieren. En vele miljoenen mensen en miljarden dieren kunnen zich niet aanpassen aan 1,5 °C of meer temperatuurstijging.

Gerechtshof 's-Gravenhage overweegt in dit verband:

“59. De Staat heeft ook nog betoogd dat adaptatie en mitigatie complementaire strategieën zijn om de risico’s van klimaatverandering te beperken en dat Urgenda te weinig oog heeft voor de adaptatiemaatregelen die de Staat neemt of voornemens is te nemen. Dit argument faalt eveneens. Weliswaar is juist dat de gevolgen van klimaatverandering door adaptatie kunnen worden verzacht, maar dat de potentieel desastreuze gevolgen van een te grote opwarming van de aarde hierdoor op adequate wijze kunnen worden voorkomen is niet gebleken of aannemelijk gemaakt.” (7)

“De planeet warmt vandaag sneller op dan goed is voor onze menselijke beschaving, omdat ons landbouwmodel is aangepast aan de huidige klimatologische omstandigheden, en omdat meer dan een derde van de wereldbevolking leeft op plekken niet hoger dan 100 meter boven de huidige zeespiegel.”

Temperatuurstijging van de atmosfeer is om veel redenen schadelijk. Niet alleen schadelijk voor mensen maar ook voor dieren. En niet alleen schadelijk voor mensen om de twee redenen die M. Boudry noemt.
Hij stelt de noodtoestand van het klimaat als minder omvattend voor dan hij is.

M. Boudry stelt de klimaatcatastrofe voor als een probleem van aanpassing van landbouw. Maar landbouw kan zich niet op korte termijn aanpassen aan hogere temperaturen, en wat op lange termijn kan en zal gebeuren is ongewis.

“Als de zeespiegel blijft stijgen, zullen deze mensen ofwel dijken moeten bouwen, ofwel verhuizen.”

‘Dijken bouwen’? Hoe hoog moeten die dijken zijn?
‘Verhuizen’? Een miljard mensen wier deel van de wereld overspoeld of onleefbaar wordt moet ‘verhuizen’? Ja, dat is het juiste woord. Klimaatvluchtelingen ‘verhuizen’ ...

“Nu al leven veel mensen op plaatsen die zonder moderne technologie (airco, irrigatie, centrale verwarming) onleefbaar zouden zijn.”

… ze verhuizen naar mooie nieuwe huizen met airconditioning en centrale verwarming, achter hoge dijken, in nieuwbouw-vissersdorpen en -havensteden, met volop fossiele economische ontwikkeling. Hoewel, vissersdorpen zijn niet meer nodig, homo sapiens heeft de zeeën leeggevist met vernuftige visserijtechnologie.
Gelukkig worden vluchtelingen met open armen ontvangen in andere landen.

Colette Pichon Battle, executive director van het Gulf Coast Centre for Law and Policy, zegt het anders dan M. Boudry:

“The impact on families is going to be something that I don't think we can ever prepare for” (8).

(...)

(7) Gerechtshof 's-Gravenhage 9 oktober 2018, zaaknr. 200.178.245/01, ECLI:NL:GHDHA:2018:2591
Zie ook Rechtbank 's-Gravenhage 24 juni 2015, zaaknr. C/09/456689 / HA ZA 13-1396, ECLI:NL:RBDHA:2015:7145

(8) In BBC – Climate change, the facts (documentaire, 2019)

Olive Yao

25-06-19, 18:32

.
§ V. Klimaatmaatregelen

Imperatief: uitstoot van broeikasgassen onmiddellijk sterk verminderen en op korte termijn tot weinig boven nul reduceren. Dat is het doel.

Een traject kan bijvoorbeeld zijn:

2020 -25%
2030 -80%
2035 -87,5%
2040 -97,5%

Daartoe onmiddellijk effectieve klimaatmaatregelen. Welke maatregelen? Alle mogelijke maatregelen.
Bijvoorbeeld:

– vanaf nu veel minder energie verbruiken,
– duurzame energie gebruiken en ontwikkelen,
– exploitatie en verbruik van vuile fossiele brandstoffen (bitumen, fracking, schalie) nu staken,
– nu CO2-belasting of broeikasgasbelasting invoeren, die jaarlijks hoger wordt,
– subsidies voor fossiele brandstoffen afschaffen,
– minder transport van mensen en goederen in auto's, vliegtuigen en schepen,
– stoppen met vlees eten en de vleesindustrie afschaffen,
– geen autoraces op Zandvoort,
– de waarheid spreken over de klimaatcatastrofe,
– gedragsverandering van mensen.

M. Boudry schrijft alsof dit alles niet nodig is. Hij houdt het uit beeld.

“Dat zijn druppels op een hete plaat.” “(...) op wereldschaal zijn wij druppels op een hete plaat.”

Dat zegt klimaatcrimineel T. Baudet ook. Het argument faalt. Het geheel is de som der delen. De wereld moet ophouden met broeikasgassen uit te stoten, dus moeten België en Nederland ophouden met hun deel van de broeikasgassen uit te stoten.

“Als de rest van de wereld niet mee wil, hebben onze extra inspanningen zelfs geen enkele zin.”

Mensen wereldwijd moeten zich dan ook inspannen. Klimaatvijanden pleiten voor niets doen op grond van de onjuiste veronderstelling – de leugen – dat anderen niets doen. Dat is sabotage, in de vorm van een zichzelf versterkend circulair proces.

“Het is dus perfect rationeel om (tot op zekere hoogte) minder rekening te houden met toekomstige generaties dan met de huidige generaties, vanwege de onzekerheid die gepaard gaat met toekomstvoorspellingen. (…) Hoe zeker zijn we van onze klimaatmodellen (…)?”

Klimaatmodellen zijn voldoende zeker om onmiddellijke effectieve klimaatmaatregelen te motiveren.
Klimaatvijanden zaaien daar twijfel aan.

Olive Yao

26-06-19, 06:07

.
§ VI. Wat kan ‘technologie’ doen?

“Dit is geen technisch probleem. Het is heel erg verdrietig wat er gebeurt.” – Mirte, studente politicologie bij een actie van Extinction Rebellion (9)

Drie terreinen voor technologie zijn:

1. techniek voor alternatieve energie;

2. techniek voor broeikasgassen (bkg's)
a. – bij exploitatie van fossiele brandstoffen,
– bij verbruik van fossiele brandstoffen,
– waaronder bij transport,
b. voor bkg's in de atmosfeer,
c. voor bkg's in de aarde (bijvoorbeeld CH4 die vrijkomt bij smelten van ijs op Groenland);

3. techniek voor energiebesparing.

Daarbij techniek om de gevolgen van de klimaatcatastrofe op te vangen, zoals inzake landbouw en inzake orkanen en regenhoosbuien.

Deze technologie – met name voor (2) – is er nu niet, zal er mogelijk niet komen, kan te kostbaar zijn, en deze technologie kan ook op lange termijn tekort schieten. Het is speculatief om hier op lange termijn op te vertrouwen.

Het idee van technische oplossingen voor temperatuurstijging leidt zelfs tot krankzinnigheid, bijvoorbeeld het idee om een enorme hoeveelheid zwaveldioxyde in de atmosfeer te spuiten als zonnescherm. (10)

Technologie levert nu niet de nodige effectieve klimaatmaatregelen.

“Hoe zeker zijn we (…) van toekomstige technologische oplossingen?”

Daar zijn we niet zeker van.

“Wij kunnen een veel grotere impact hebben door volop in te zetten op technologische innovatie.”
“De beste manier waarop kleine landen als België en Nederland een impact kunnen hebben op het klimaat, is door volop in te zetten op technologische innovatie.”

a. Ja, daar dienen we naar te streven. Maar ‘volop’ mag niet betekenen dat andere klimaatmaatregelen achterwege blijven.
b. Maar dit is zwaar onvoldoende. Sterker,
c. De enige ‘klimaatmaatregel’ die M. Boudry voorstelt is ‘technologie ontwikkelen’. Maar dat is geen acute maatregel. Het is een andere frase voor uitstel. ‘Op technologie vertrouwen’ is niets doen. M. Boudry pleit tegen onmiddelijke effectieve klimaatmaatregelen.

“De huidige technologie is gewoon niet toereikend om een snelle energietransitie te maken zonder grote welvaartsvernietiging.”

M. Boudry suggereert daarom uitstel van de energietransitie. Zijn gevolgtrekking faalt. Correct is:
– een energietransitie is niet het enige dat er moet gebeuren,
– de energietransitie moet onmiddellijk voortgaan, langs een traject als hierboven,
– daartoe alle mogelijke klimaatmaatregelen.

Zie verder onder Welvaart.

“(...) de prille technologie om CO2 die we al uitstootten weer uit de lucht te vangen en op te slaan (zie ‘carbon capure and storage’ en ‘carbon farming’.”

Mensen moeten uitstoot van broeikasgassen nu zeer sterk reduceren, en CCS doet daar niets voor.
CCS is pr (public relations) van de fossiele brandstofindustrie, met als doel om door te gaan met exploitatie, waaronder van vuile fossiele brandstoffen, met name in Canada. M. Boudry doet mee aan de pr – lobbyt hij inderdaad voor de fossiele brandstofindustrie?

De Europese Commissie schrijft over CCS:

“Even with supportive EU regulations and co-funding opportunities provided through the European Energy Programme for Recovery and NER300, carbon capture and storage has failed to develop at the rate expected.
(...)
– while more than 20 small-scale demonstration CCS projects are operating globally, none of these are in the EU;
– at current low carbon prices, companies do not see an economic rationale to invest in CCS;
– a first generation CCS power plant is expected to be 60% to 100% more expensive than a similar conventional plant;
– the cost of CCS is expected to decrease in the long-run as a result of research and development activities, and the building of economies of scale.” (11)

De EC verwacht dat de kosten van CCS op lange termijn zullen dalen, maar die tijd hebben we niet.
De EC wil toekomstige ontwikkeling van CCS bevorden, maar we moeten nu veel minder bkg's uitstoten.
De industrie investeert niet in CCS; bkg-tax zou de industrie daartoe kunnen prikkelen. Bkg-tax stuit in Nederland echter op hevige weerstand en politieke onwil.

(...)

(9) Geciteerd in Het Parool van vrijdag 26 april 2019

(10) zie Naomi Klein – This changes everything, capaitalism vs the climate hoofdstuk 8 De zon dimmen.

(11) Europese Commissie (EC) – Oil, gas and coal (https://ec.europa.eu/energy/en/topics/oil-gas-and-coal) (gedownload 1 dec 2018)

Olive Yao

26-06-19, 19:39

.
§ VII. Welvaart, economische middelen

“Jullie zijn even ‘verslaafd’ aan fossiele brandstoffen als wij allemaal. En terecht.”

Moderne economieën hebben in de afgelopen 600 jaar vorm gekregen, en sommige mensen, groepen mensen en organisaties en maatschappelijke klasses hadden en hebben daar meer invloed op dan andere. Zij hadden en hebben meer invloed op de vestiging en het voortduren van de fossiele verslaving dan andere mensen.

“De huidige technologie is gewoon niet toereikend om een snelle energietransitie te maken zonder grote welvaartsvernietiging.”

Voor de zoveelste keer:
1. Een snelle energietransitie is imperatief.

Verder:
2. Er is gevaar van macro-economische schokken; politici en hun kiezers moeten dus verstandig zijn om die te vermijden.
3. Iets anders dan macro-economische schokken is dat westerse productie en consumptie en verspilling moeten dalen. Dat is op zich geen probleem, maar het leidt tot economische verdelingskwesties van werk en geld; ook inzake die kwesties zullen politici heel verstandig moeten zijn.
4. Wat is ‘welvaart’? Het is niet hetzelfde als de actuele productie en consumptie en verspilling. (12)

Coup de grâce:
5. Het uitblijven van een snelle energietransitie leidt tot doden, lijden en veel grotere, onbeheerste welvaarts-vernietiging.

“(…) industrialisering en economische ontwikkeling is de beste manier om je te wapenen tegen natuurgeweld.”
“Industrialisering en economische groei vormen de beste manier om je te wapenen tegen natuurgeweld, of die nu veroorzaakt is door klimaatopwarming of niet.”

Economische middelen zijn nodig om ons te beschermen tegen natuurgeweld en gevolgen daarvan op te vangen.

Maar mondiale industrialisering en economische groei, op de manier van de kapitalistische wereldeconomie, is verwoestend en leidt naar de afgrond.

Kapitalisten weten dat heel goed, daarom behoren sommigen van hen in de loop der decennia tot de fanatiekste ontkenners van klimaatverandering en menselijke oorzaken daarvan en de fanatiekste bestrijders van klimaat-wetenschap en klimaatmaatregelen. Zij financieren pseudowetenschap en populistische groepen en besteden in de loop der jaren miljarden aan lobbies tegen klimaatmaatregelen. Die kunnen ze niet betalen, zeggen ze.

Terecht is de ondertitel van Naomi Kleins boek This changes everything: capitalism vs the climate.

“Die mensen hebben eerst economische ontwikkeling nodig, en ja, ook fossiele brandstoffen.”
“Daarom hebben mensen in arme landen eerst en vooral economische ontwikkeling en betaalbare energie nodig. Dat komt vandaag helaas nog steeds neer op fossiele brandstoffen, (…).”

Een sterke reden te meer voor economieën op het noordelijk halfrond – voor wiens welvaart en krankzinnige verspilling de wereld nu de prijs van zijn broeikasgassen betaalt – om gebruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk zo veel mogelijk te reduceren.

(...)

(12) Kortheidshalve verwijs ik naar werk van de econoom en filosoof Amartya K. Sen.
Vance Packard's The waste makers (1960) is een interessant vroeg boek over verspilling. Weet je waarom amerikaanse auto's in de tweede helft van de jaren 1950 zo enorm lang werden? Om autokopers zoveel mogelijk metaal-per-auto te verkopen.

Olive Yao

27-06-19, 08:54

.
§ VIII. Politieke wil

“De beste manier waarop wij, het kleine België, een impact kunnen hebben op het klimaat, is niet door wat hogere klimaatambities te stellen.”
“Ik steun jullie pleidooi voor hogere klimaatambities, maar (...)”

Niets te maren! Zie Climate Action Tracker. Klimaatactie van de EU is onvoldoende. De EU zit op een traject van
< 3 °C temperatuurstijging, maar ruim boven 2 °C. CAT omschrijft dit als

“Commitments with this rating are in the least stringent part of their fair share range and not consistent with holding warming below 2°C let alone with the Paris Agreement’s stronger 1.5°C limit. If all government targets were in this range, warming would reach over 2°C and up to 3°C.” (13)

België en Nederland staan hier niet afzonderlijk in. Nederland blijft achter en moet meer doen; van België weet ik dit niet.

‘Ambities’ zijn bedrog zonder actie om ze te verwezenlijken. Politici praten maar doen niets of veel te weinig, velen van hen saboteren en hebben geen visie.

“Als de rest van de wereld niet mee wil, hebben onze extra inspanningen zelfs geen enkele zin.”

Cliché. Mensen wereldwijd moeten zich dan ook inspannen. Klimaatvijanden pleiten voor niets doen op grond van de onjuiste veronderstelling – de leugen – dat anderen niets doen. Dat is sabotage, in de vorm van een zichzelf versterkend circulair proces.

“Laat je niet wijsmaken dat het klimaat puur een kwestie van politieke wil is. Anders was het echt al lang opgelost”.

Als ik deze twee zinnen goed begrijp betekenen ze: politici willen het klimaatprobleem oplossen. Is dat zo en was het zo in de afgelopen decennia?

Drie groepen mensen ontkenden en ontkennen het idee van klimaatverandering en menselijke oorzaken daarvan, en bestreden en bestrijden effectieve klimaatmaatregelen.

1. Kapitalisten – om redenen van geld, economische en politieke macht en ideologie.
2. Mensen in wier wereldbeeld het niet past – zij willen het niet weten.
3. Politici, en wel
- politici die belangen van kapitalisten vertegenwoordigen (zoals in Nederland de minister van Shell),
- populistische politici – om stemmen te trekken; zij gaan over lijken voor stemmen.

Door deze groepen mensen hebben effectieve klimaatmaatregelen 40 jaar vertraging opgelopen en worden zij nog steeds vertraagd. Dit is een belangrijke oorzaak van de actuele ernst en urgentie van de situatie. Door de macht van deze mensen, waaronder politici, was er niet de politieke wil om schade aan het klimaat tegen te gaan, en heeft die politieke wil nu misschien zelfs nog te weinig kracht.

M. Boudry negeert kwaadaardige agitatie van politici tegen klimaatwetenschap, zoals van de canadese regering S. Harper en van de nederlandse klimaatpsychopaat T. Baudet (14). Blijkbaar wil M. Boudry dit niet weten, omdat het niet in zijn naïefrooskleurig mens- en wereldbeeld past.

“(zoals met het gat in de ozonlaag destijds, dat werd opgelost door een wereldwijd verbod op drijfgassen).”

Produceren Exxon en Shell drijfgas? Ging het de regering S. Harper om exploitatie van drijfgas, of van vuile fossiele brandstoffen? Oftewel, wat voor belangen stonden er op het spel?

“Begrijpen jullie nu waarom sommige mensen het een beetje ironisch vinden dat jullie uitgerekend de schoolbanken verlaten om het klimaat te redden?”

‘Sommige mensen’? Behoort M. Boudry zelf tot hen? Die mensen begrijpen het niet. Als en omdat regeringen en parlementen het koppig vertikken om nodige effectieve klimaatmaatregelen te nemen moeten wij burgers het zelf doen, we hebben geen keuze. Burgerlijke ongehoorzaamheid is een nodig wapen.

(...)

(13) Climate Action Tracker (https://climateactiontracker.org/)

(14) De canadese regering S. Harper (2006-2015) onderdrukte en censureerde milieu- en klimaatwetenschap.
Zie hierover o. a.:
– Information Commissioner of Canada – Uitspraak van 28 februari 2018 (https://democracywatch.ca/wp-content/uploads/InfoCommMuzzlingRulingFeb282018.pdf)
– Chris Turner – The War on Science: Muzzled scientists and wilful blindness in Stephen Harper's Canada (boek, 2013).

Zie voor Nederland de Open brief van academici (https://openbriefacademici.wordpress.com/) (vrijdag 10 mei 2019)
Zij reageren n. a. v. T. Baudets hysterische boreale gebral op zn nachtelijk drinkgelach op 20-21 maart 2019.

Soldim

27-06-19, 11:26

Volgens mij is een reproductieve stop veel beter voor het klimaat dan alle hier voorgestelde maatregelen.

Vreemd, dat dit niet eens wordt aangestipt.

Revisor

27-06-19, 19:02

Volgens mij is een reproductieve stop veel beter voor het klimaat dan alle hier voorgestelde maatregelen.

Vreemd, dat dit niet eens wordt aangestipt.

Nee dat klopt niet.

De vervuiling en vernietiging van de aarde is hoofdzakelijk gelegen in het verbruik en verspilling van de rijke landen. Voornamelijk westerse landen. Ga maar na welke landen verantwoordelijk zijn voor de vervuiling en klimaatverandering. Zoek bijv. op CO2 voetafdruk van de verschillende landen.

Rob Gosseling

27-06-19, 20:12

Nee dat klopt niet.

De vervuiling en vernietiging van de aarde is hoofdzakelijk gelegen in het verbruik en verspilling van de rijke landen. Voornamelijk westerse landen. Ga maar na welke landen verantwoordelijk zijn voor de vervuiling en klimaatverandering. Zoek bijv. op CO2 voetafdruk van de verschillende landen.

De overbevolking. Met minder mensen is de aarde beter af.

mrz

27-06-19, 21:26

Ik denk eerlijk gezegd zelfs dat mensen beetje voorzichtig zijn zeg Afrika landen te helpen omdat er anders bevolkingsexplosie volgt waar je u tegen zegt. Ik zeg het beetje slordig maar ik denk dat westerse landen die aan bevolkingsbeperking willen doen beetje huiverig zijn voor arme landen die babyboomperikelen (kunnen) krijgen als welvaart snel toeneemt. Kijk maar hoe sommige moslimgezinnen nederland willen "veroveren" met grote gezinnen fokken.

En de arme nederlandertjes maar vegetarisch worden en 1 of 2 kinderen max of geen zelfs terwijl de toestromenden flink doorfokken.

Da's beetje wrang.

Ik schrok van verhaal over bevolkingsverdubbeling Afrika in weet ik hoeveel jaar dat je denkt fuck. Dan moeten die niet naar Europa gaan willen vluchten... ofzo..

I'm rambling. :D

En de Mac groeit omdat ze vers rundvlees verkopen lol nou gefeliciteerd. Met een beetje geluk krijgen we net zoveel mensen met overgewicht en hartproblemen als in Amerika! Hiep hoi!

Misschien is het probleem met Amerika gewoon dat het zo'n groot land is met veel inheemse (native american?) mooie natuur maar dus groot land dus denken ze dat alles kan. Dat ze zelfs dan nog grotere voetafdruk op wereld hebben dan alle andere landen is beetje vreemd. Je zou zeggen ze hebben wel genoeg aan Amerika?

Kijk. Handel ben ik niet tegen maar oerwouden die gekapt worden omdat ze in zeg Brazilie niet opgevoed zijn qua vleesconsumptie of gewoon het westen achterna willen en de wereld naar de kloten helpen I dunno.

Maar oerwouden kappen voor grasland voor vee dat daar graast ipv landbouw (geldt net zo hard voor nederlandse boeren) dat is toch te gek voor woorden???

Ja jongens vooral vlees blijven eten en oerwoud kappen voor de voedselproductie voor dat stukje prehistorische "noodzaak"-vlees. Ik zou zeggen. Kap daarmee. lol . :D

Revisor

27-06-19, 21:48

De overbevolking. Met minder mensen is de aarde beter af.

Met minder mensen is de aarde inderdaad beter af, maar om de huidige problemen op te lossen hebben we nu niets aan. De huidige problemen met vervuiling en klimaat zijn vrijwel allemaal terug te voeren op de westerse economische inrichting.

Olive Yao

28-06-19, 08:53

.
§ IX. ‘Religie’, ‘doemdenken’, 'paniek'

“(…) het wereldbeeld van de traditionele ecologische beweging, dat helaas doordrongen is van religieuze denkbeelden.”

1. Klimaatvijanden noemen klimaatwetenschap en klimaatmaatregelen standaard ‘klimaatreligie’ en ‘klimaatkerk’. Zo trachten zij deze te bestrijden. Evident hebben zij geen benul van wetenschap en van het concept feit (15). M. Boudry praat met hen mee.

2. Het concept ‘religieuze denkbeelden over het klimaat’ is niet duidelijk. M. Boudry gebruikt het als descriptief en evaluatief concept. Het is iets en het is niet goed, maar het is niet duidelijk wat het is en waarom het niet goed is.
Stel dat er bij mensen die tot de ecologische beweging behoren denkbeelden voorkomen die we ‘religieus’ kunnen noemen. Dan zijn die denkbeelden nog niet onjuist. Ze kunnen overeenkomen met wetenschappelijke denkbeelden. Vergelijkbaars geldt voor kennis en wijsheid betreffende de natuur die in culturen aanwezig kan zijn, en die M. Boudry ook niet kan afschrijven.
M. Boudry tracht deze leefwereld, waarvan technologie onderdeel is, te verangen door zijn beperkte technologie-wereldbeeld.

“(...) doemvoorspellingen (…)”, “(...) jullie doembeelden (...)”
“Maar ik vrees dat jullie dezelfde vergissing begaan als de vorige generatie doemdenkers: (…)”

Klimaatactivisten zien feiten onder ogen. M. Boudry tracht dat voor te stellen als ‘doemdenken’. Blijkbaar wil hij feiten niet onder ogen zien. Net als klimaatvijanden.

“Dat is niet bijster wetenschappelijk.”

Ja dat is het wel. De gaande en aanstaande of dreigende milieu- en klimaatcatastrofes zijn kwesties van feiten en wetenschap. Het zijn niet kwesties van ‘geloof’, ‘pessimisme / optimisme’ en ‘doemdenken’.

“Dat we ‘onze eigen ondergang tegemoet gaan’, is dan ook erg overtrokken.”

Als mensen wereldwijd niet zonder uitstel effectieve milieu- en klimaatmaatregelen nemen, gaan velen inderdaad de ondergang tegemoet, ja. Daarbij gaat het niet alleen om mensen maar ook om dieren, planten, biodiversiteit, ecosystemen.

“Klimaatpaniek (...)”

Diverse milieu- en klimaatcatastrofes zijn gaande en dreigende of aanstaande. Dat zijn feiten.
Het is imperatief om daar zonder uitstel effectieve maatregelen tegen te nemen. Dat is rationeel.
Met ‘paniek’ heeft dit niets te maken. Klimaatvijanden trachten het zo voor te stellen en zijn irrationeel.

(...)

(15) Dit is goed en eenvoudig verwoord door de bioloog, statisticus en data-analist in dit fimpje, 15:48-16:31.

Greta Thunberg speaks to Donald Trump (https://www.youtube.com/watch?v=jUrkqNKjeyw)

T. Baudet praat trouwens net als D. Trump.

Soldim

28-06-19, 14:45

.
§ IX. ‘Religie’, ‘doemdenken’, 'paniek'

1. Klimaatvijanden noemen klimaatwetenschap en klimaatmaatregelen standaard ‘klimaatreligie’ en ‘klimaatkerk’. Zo trachten zij deze te bestrijden. Evident hebben zij geen benul van wetenschap en van het concept feit (15). M. Boudry praat met hen mee.

2. Het concept ‘religieuze denkbeelden over het klimaat’ is niet duidelijk.

In mijn perceptie komt de vergelijking met religie door de, enigszins, dogmatische houding die bepaalde klimaat activisten ten toon spreiden. Een tweede factor is de calvinistische benadering; matigen en soberheid troef -- ideeen om kernenergie, geoengineering etc worden stelselmatig afgewezen. De zondaars moeten lijden.

(Een laatste overeenkomst met religie en religieuzen is de hypocrisie -- een kennis van ons is gerespecteerd klimaat wetenschapper met 40 of 50 man personeel in haar lab; ze zit vaker in het vliegtuig dan ik in mijn auto. )

Soldim

28-06-19, 15:23

Zoek bijv. op CO2 voetafdruk van de verschillende landen.

China op de eerste plaats gevolgd door de US, India en Rusland. Ik zie maar een Westers land onder die vier. China en India hebben de laaste 60 jaar een bevolkings explosie ondergaan, en de VS groeien ook redelijk hard, wat betrefd bevolking.

In 1950 was de wereld bevolking 1/3 van wat het nu is. Konden we allemaal net zoveel CO2 uitstoten als we nu doen, zonder grote problemen of zorgen.

knuppeltje

28-06-19, 18:04

China op de eerste plaats gevolgd door de US, India en Rusland. Ik zie maar een Westers land onder die vier. China en India hebben de laaste 60 jaar een bevolkings explosie ondergaan, en de VS groeien ook redelijk hard, wat betrefd bevolking.

Maar als we de uitstoot per inwoner bekijken, dan liggen de kaarten weer ander.

https://www.welingelichtekringen.nl/natuur-en-milieu/925328/deze-landen-hebben-de-hoogste-co2-uitstoot-per-inwoner.html

Revisor

28-06-19, 18:42

China op de eerste plaats gevolgd door de US, India en Rusland. Ik zie maar een Westers land onder die vier. China en India hebben de laaste 60 jaar een bevolkings explosie ondergaan, en de VS groeien ook redelijk hard, wat betrefd bevolking.

In 1950 was de wereld bevolking 1/3 van wat het nu is. Konden we allemaal net zoveel CO2 uitstoten als we nu doen, zonder grote problemen of zorgen.

Come on! Jij bent wetenschapper!

Je moet niet naar het totaal van een land kijken maar naar het gemiddelde uitstoot van een inwoner per land.

Laten we India en de USA vergelijken.

Per inwoner in de USA: 14,9 ton
Per inwoner in India : 1,57 ton

Een Amerikaan stoot gemiddeld ongeveer 9,5 keer meer CO2 dan een gemiddelde Indiër.

= 150 miljoen Amerikanen stoten meer CO2 uit dan 1,5 miljard Indiërs.

https://www.welingelichtekringen.nl/natuur-en-milieu/870023/welk-land-heeft-de-grootste-ecologische-voetafdruk-per-inwoner.html

De rijkste 10 % in de wereld zijn verantwoordelijk voor 49 % van de totale CO2 uitstoot.
De armste 50 % van de wereld zijn verantwoordelijk voor 10 % van de totale CO2 uitstoot.

Ook al zou arme 50 % van de wereldbevolking zich verdubbelen dan zou hun aandeel in de toename van de CO2 uitstoot minimaal zijn (10%).

Als we dus nu een oplossing willen, dan kunnen we ons nu beter richten op de 10 % rijken. Als zij hun CO2 uitstoot halveren dan levert dat een afname op van 25 % van de totale CO2 uitstoot in de wereld. Het is voor hun heel makkelijk om hun enorme CO2 uitstoot te halveren.

Het is niet de bevolkingsexplosie die de vervuiling heeft veroorzaakt maar economische inrichting van de westerse wereld. Die is gericht op winst maken ten koste van alles. Het is een zwaar inefficient systeem.

De bevolking speelt pas een rol in combinatie met welvaart op het niveau van de westerse landen.

Dat gaan we niet halen met de huidige kapitalistische economische inrichting. Die is al zo zwaar vervuilend en verspillend dat de gehele wereldbevolking onmogelijk dezelfde welvaartsniveau kan bereiken. Zie de grondstoffen die beperkt zijn en milieuvervuiling die de rijke landen veroorzaken.

Een verschrikkelijk gevolg voor de arme landen is ook nog eens:
Om de continuering van de beperkte grondstoffen zo goedkoop mogelijk binnen te halen heeft de westerse wereld een heel onderdrukkingssysteem voor op touw gezet. Dat zorgt voor veel oorlogen, onderdrukking en houdt de democratische besluitvorming en ontwikkeling van die arme landen tegen.

Gezien de urgentie dienen wij ons te focussen op de rijke (westerse) landen, dat zij hun economisch systeem gaan veranderen. Daar valt de meeste winst in de kortste tijd te halen.

Het erge is ook dat het rijke westen haar economische systeem de rest van de wereld oplegt. Een land kan bijna niet functioneren als ze niet meedoen.

Revisor

28-06-19, 18:48

This article is more than 3 years old

World's richest 10% produce half of global carbon emissions, says Oxfam

But poorest half of world’s people contribute to just 10% of emissions, says British charity as negotiators work on UN climate change deal in Paris

Wed 2 Dec 2015 08.54 GMT Last modified on Wed 14 Feb 2018 17.29 GMT

https://i.postimg.cc/7hwWskpH/3000.jpg
An average person among the richest 1% of people emits 175 times more carbon than his or her counterpart among the bottom 1%, Oxfam said. Photograph: Timothy A. Clary/AFP/Getty Images

The richest 10% of people produce half of Earth’s climate-harming fossil-fuel emissions, while the poorest half contribute a mere 10%, British charity Oxfam said in a report released Wednesday.

Oxfam published the numbers as negotiators from 195 countries met in Paris to wrangle over a climate rescue pact.

Disputes over how to share responsibility for curbing greenhouse-gas emissions and aiding climate-vulnerable countries are among the thorniest and longest-running issues in the 25-year-old UN climate process.

“Rich, high emitters should be held accountable for their emissions, no matter where they live,” Oxfam climate policy head, Tim Gore, said in a statement.

“But it’s easy to forget that rapidly developing economies are also home to the majority of the world’s very poorest people and while they have to do their fair share, it is rich countries that should still lead the way.”

The report said that an average person among the richest one percent emits 175 times more carbon than his or her counterpart among the bottom 10%.

https://i.postimg.cc/L4DC9GcP/400.jpg
Global income deciles and associated lifestyle consumption emissions Photograph: Oxfam

Rich and developing nations remain deeply divided on the issue of “differentiation” – how to share out responsibility for curbing greenhouse gas emissions, which derive mainly from burning coal, oil and gas.
Advertisement

Developing countries say the West has polluted for much longer and should shoulder a bigger obligation for cutting back.

They also demand assurances of finance to help them shift to less-polluting renewable energy, shore up defences against climate impacts such as sea level rise, droughts and superstorms, and to cover damage that cannot be avoided.

“We hope advanced nations will assume ambitious targets and pursue them sincerely. It’s not just a question of historical responsibility – they also have the most room to make the cuts and make the strongest impact,” Indian prime minister, Narendra Modi, told Monday’s opening of the summit by world leaders.
Carbon map – which countries are responsible for climate change?
Read more

Yet many rich nations, led by the United States, reject the idea of a “bifurcated” approach with obligations placed on one group of countries, and not the other.

They point to the risk of carbon emissions – as measured by volume, rather than per capita – from emerging giants such as China and India.

Oxfam said its analysis “helps dispel the myth that citizens in rapidly developing countries are somehow most to blame for climate change.”

https://www.theguardian.com/environment/2015/dec/02/worlds-richest-10-produce-half-of-global-carbon-emissions-says-oxfam

Rob Gosseling

30-06-19, 15:16

Het opwarmen van de aarde heeft geen politieke kleur. Het is iets wat ons allen raakt, van links tot rechts. Het is hoogst onverantwoord om klimaatwetenschappers niet serieus te nemen. Het zijn voornamelijk rechtse politici en hun aanhang die het opwarmen van de aarde een mythe noemen en dat op grond daarvan dus ook geen maatregelen genomen hoeven te worden. Hoogst onverantwoord om niets te doen.

Revisor

30-06-19, 16:13

https://i.postimg.cc/RVBdpTy9/Historic-CO2.jpg

Revisor

30-06-19, 16:45

Interview Klimaatontkenners

Deze klimaatwetenschapper trekt ten strijde tegen de klimaatonzin van Baudet, Trump en de media

https://images2.persgroep.net/rcs/Z0SbU_oAIZigBzJG_vdjR9mtt0Y/diocontent/151409146/_fitwidth/763?appId=93a17a8fd81db0de025c8abd1cca1279&quality=0.8
Bart Verheggen, docent aard- en klimaatwetenschappen aan Amsterdam University College. Beeld Patrick Post

Het klimaatdebat is losgebarsten. Prachtig, zegt wetenschapper Bart Verheggen. Maar hij signaleert wel misleidende uitspraken in de politiek, media en op internet. Tegen die ‘klimaatonzin’ trekt hij ten strijde.

Frank Straver 29 juni 2019, 1:00

Op een paaltje voor de ingang van Amsterdam University College (AUC) kleeft een sticker. ‘Fossielvrij’, staat er in dwingende, dikke letters op. In de hal hangt een poster van Extinction Rebellion, een actiegroep die de ‘noodtoestand voor het klimaat’ uitroept.

“Je ziet het”, zegt klimaat- en aardwetenschapper Bart Verheggen (46), “er lopen hier betrokken studenten rond.” Dat het klimaatprobleem urgent is, hoeft hij ze echt niet te vertellen. In zijn colleges als universitair docent kan Verheggen snel overgaan op logische, verdiepende vragen. Waaróm blijft CO2-uitstoot hoog ondanks klimaatwaarschuwingen en waarom blijven politici en consumenten worstelen met verduurzaming?

Het beste antwoord op die vragen, zegt Verheggen, is het collectief wegwuiven van de dreiging, bewust maar bijna altijd ónbewust. Klimaatplannen, en dan vooral overheidsingrijpen, klinken voor velen zo onaangenaam, dat het brein liever wegglipt naar de gedachte dat het allemaal wel mee zal vallen. Harde maatregelen schuiven we zolang nog even vooruit. Verheggen: “Het is voor mensen makkelijker om te zeggen dat ze twijfelen aan klimaatfeiten dan dat huidige klimaatschade in Bangladesh ze eigenlijk weinig kan schelen.” Dit leidt ertoe dat sommige mensen toeredeneren naar hun vooropgezette conclusie dat het klimaatprobleem meevalt. Daarom noemt Verheggen het “pseudoscepsis”.

Zolang er burgers en politici zijn die blijven steken op de vraag ‘deugt klimaatwetenschap wel?’ gaat het roer niet om. Terwijl het Parijse Klimaatakkoord daartoe wel noopt. “Het publieke debat dreigt behoorlijk uit de pas te lopen met de klimaatwetenschappelijke kennis.” Daarnaast nemen internationale media, politici en burgers soms een loopje met klimaatfeiten. Ze bagatelliseren en verdraaien, opzettelijk én per ongeluk. Op het invloedrijke blog ‘Klimaatverandering’ (zie kader) legt Verheggen halve en hele onwaarheden bloot. Dat maakt hem een opvallende wetenschapper. Hij laat van zich horen, als een soort scheidsrechter van het klimaatdebat. Ziet hij leugens, drogredeneringen of misleiding? Rode kaart.

Verheggen is op AUC om college te geven over circulerende ‘alternatieve feiten’ over klimaat. Vijftien studenten druppelen binnen. Verheggen steekt van wal. Hij ziet drie belangrijke voedingsbronnen voor de sudderende twijfels over de ernst van de opwarming van de aarde.

1 Internet

Wie zijn eigen gelijk bevestigd wil zien, vindt op internet makkelijk chatrooms waarin iedereen bijvoorbeeld gelooft dat klimaatopwarming door de zon komt en niet door CO2. Klimaattwijfelaars kunnen elkaar daar schouderklopjes blijven geven. “Online echokamers”, aldus Verheggen. Ook mensen die oprecht op zoek gaan naar informatie over de klimaatproblematiek kunnen al snel op foute of misleidende informatie stuiten, zegt hij. Een deel daarvan kan bewust verspreid zijn door klimaatontkenners, die de belangen dienen van de olie-industrie. “Maar voor de meeste pseudosceptici geldt dat helemaal niet.” Mensen zetten desinformatie over het klimaat volgens Verheggen vooral op internet omdat de benodigde oplossingen, via overheidsbeleid, hen tegenstaan. “Het kan te maken hebben met algemeen wantrouwen in de wetenschap. Maar meestal is het ook dat niet.” Die conclusie durft Verheggen te trekken uit het feit dat klimaatsceptici nauwelijks ageren tegen andere feiten. “Je hoort ze nou nooit over de vraag of bevindingen over zwarte gaten of de zwaartekracht eigenlijk wel kloppen. Het wantrouwen is zeer selectief.”

2 Media

Internationale media, allemaal op een hoop gegooid, doen volgens Verheggen soms incorrect verslag van de klimaatproblematiek. “Ik zie dat massamedia soms pseudosceptische argumenten tegenover de wetenschappelijke feiten over opwarming van de aarde zetten.” Een klimaatscepticus gaat dan bijvoorbeeld in debat met een wetenschapper. Media trappen daarbij in een valkuil, zegt Verheggen: het journalistieke basisprincipe van hoor en wederhoor. “Een uitstekend principe natuurlijk, maar niet als het wetenschap betreft.” Een klimaatscepticus vragen om een reactie op het betoog van een klimaatwetenschapper geeft het publiek een vervormd beeld. “Zelfs als je slechts af en toe een pseudoscepticus een podium biedt, geeft dat een verkeerd signaal aan mensen die daarvoor ontvankelijk zijn.” Door experts en twijfelaars tegenover elkaar te zetten kan de gemiddeld matig geïnformeerde kijker of lezer gaan denken: de waarheid zal wel in het midden liggen. “Maar bij het klimaat weet de wetenschap, op hoofdlijn in elk geval, heel goed hoe het zit.” Verheggen heeft daar de kortst mogelijke samenvatting voor paraat. “De aarde warmt op, het komt door ons, de gevolgen zijn serieus, maar we kunnen er nog iets tegen doen.” Elke vorm van klimaatberichtgeving die deze “robuuste conclusies” niet voorop stelt, doet volgens Verheggen geen recht aan de klimaatwetenschap.

3 Politiek

Politieke ideologie is de grootste drijvende kracht bij ontkenning of bagatellisering van het klimaatprobleem, zegt Verheggen. “Scepsis is vooral ingegeven door weerzin tegen beleidsoplossingen die nodig zijn als je het probleem écht erkent.” Dat verklaart volgens hem dat vooral in de rechts-conservatieve hoek van het politiek spectrum scepsis te vinden is. “Er gaan zelfs complottheorieën rond.” Een bekend voorbeeld is de tweet van de Amerikaanse president Trump, die het klimaatprobleem een verzinsel van de Chinezen noemde om de VS economisch te dwarsbomen. In Nederland zetten FvD en PVV klimaatbeleid weg als onzin waar alleen de vermeende “klimaatmaffia” beter van wordt, ten koste van de belastingbetaler. Zelf wordt Verheggen op internet ook uitgemaakt voor een handlanger van een geheime, geldbeluste beweging die een socialistisch wereldregime in het zadel wil helpen. “Ik weet niet of ik om dit soort onzin nou moet lachen of huilen.” FvD-leider Thierry Baudet trok het klimaatprobleem ook veelvuldig in twijfel. Hij stelde, met bekende pseudosceptische argumenten, dat Nederland uit het Parijse Klimaatakkoord van 2015 zou moeten stappen. Verheggen denkt dat dit bij een deel van het kiezerspubliek een welgevallige, geruststellende boodschap is. Het idee dat milieubeleid veranderingen oplegt, zoals schoon vervoer en duurzame voeding, kan mensen met libertarische overtuigingen tegen de borst stuiten. Verheggen benadrukt dat hij geen kritiek heeft op rechtse ideologie an sich. Maar dat aversie tegen overheidsregulering de acceptatie van klimaatwetenschap in de weg zit, frustreert hem. “CO2-moleculen zijn apolitiek. De uitstoot en de opwarming gaan ons allemaal aan.”

Gezaggenhebbend blog

Ruim tien jaar geleden begon klimaatwetenschapper Bart Verheggen een blog met bespiegelingen op nieuwe klimaatfeiten. Ook analyseert hij daarop uitingen in de media en politiek over de opwarming van de aarde. De website groeide uit tot gezaghebbend platform voor kenners. Verheggen houdt deelnemers aan het klimaatdebat bij de les door wetenschappelijke fact checks van hun uitlatingen, samen met drie co-auteurs. Met 30.000 hits per maand bouwt het blog status op. “We worden geprezen en verguisd”, aldus Verheggen. Dat verguizen gebeurt in een sceptische beweging, waarin platformen zoals Clintel en Climategate de klimaatwetenschap structureel in twijfel trekken. ‘De twijfelbrigade’, noemde onderzoeker Jan Paul van Soest deze groepering, die politieke invloed zoekt en vindt bij FvD.

In de beginjaren reageerde Verheggen op elke misleidende claim die hij zag. “Ik wilde geen onweersproken bullshit hebben op mijn forum.” Nu is hij selectiever in wie hij op het blog en op Twitter van repliek dient. Verheggen krijgt online persoonlijke aanvallen, zegt hij. “Ik word weleens voor rotte vis uitgemaakt, maar iemand moet dit doen.” Klimaatuitingen analyseren, is belangrijk, zegt Verheggen, omdat ze een uitwerking hebben op de publieke opinie. Hij ziet veel desinformatie rondgaan, maar vindt wel dat het debat verbetert. “Dat het klimaatprobleem niet bestaat hoor je almaar minder. Wel klinkt nog te vaak: kunnen we iets doen, en is dat niet te duur?”

Meer info: klimaatverandering.wordpress.com.

https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/deze-klimaatwetenschapper-trekt-ten-strijde-tegen-de-klimaatonzin-van-baudet-trump-en-de-media~b8a7fb03/

Rob Gosseling

30-06-19, 17:12

super ick

01-07-19, 18:06

Ja dat. Maar ondanks alles gaat de meerderheid gewoon door op dezelfde voet. Maatregelen zijn er alleen op papier.

Het milieu wordt trouwens vervuild door mensen en niet door landen. Dus moet voor een juist beeld van de vervuiling op de wereld gekeken worden naar uitstoot van CO2 per capita.

Die CO2 heeft geen grenzen.
Hier sluiten we straks drie kolencentrales terwijl China, Brazilië en India er op korte termijn meer dan 1.500 bijbouwen. Maar wij kunnen tevreden zijn want onze doelstelling is gehaald. Hoe kortzichtig kun je zijn? Het westen heeft de macht om eisen te stellen aan die landen.
Onze veestapel moet ingekrompen worden. Als we onze consumptie niet veranderen komt daar een koe voor in de plaats in België of Duitsland. Waar ze daar vier koeien voor nodig hebben doen wij hier met 2 1/2.
Zo hebben wij 4 liter water nodig om een kilo tomaten te kweken. In Spanje hebben ze daar 80 liter voor nodig.
Die kutboeren en vissers in Frankrijk lopen zo hopeloos achter maar desondanks vreten ze ruimschoots uit de subsidiepotten, grotendeels gevuld met belastinggeld van diezelfde boeren en vissers die hun broek wel zelf ophouden. Stoppen met die onzin. Die lui moeten hun kop eens uit hun reet halen en de boel hier komen afkijken. Gezien de ruimte hebben ze daar nog veel meer mogelijkheden ook.

Eigen boontjes doppen en kan je niet meekomen dan sluit je maar. Zo gaat dat hier onderling al jaren. Wetmatigheid voor menig ondernemer. Als bij mij de opdrachten uitblijven kan ik ook sluiten.

Olive Yao

14-07-19, 09:57

Die CO2 heeft geen grenzen.
Hier sluiten we straks drie kolencentrales terwijl China, Brazilië en India er op korte termijn meer dan 1.500 bijbouwen. Maar wij kunnen tevreden zijn want onze doelstelling is gehaald. Hoe kortzichtig kun je zijn? Het westen heeft de macht om eisen te stellen aan die landen.
Onze veestapel moet ingekrompen worden. Als we onze consumptie niet veranderen komt daar een koe voor in de plaats in België of Duitsland. Waar ze daar vier koeien voor nodig hebben doen wij hier met 2 1/2.
Zo hebben wij 4 liter water nodig om een kilo tomaten te kweken. In Spanje hebben ze daar 80 liter voor nodig.
Die kutboeren en vissers in Frankrijk lopen zo hopeloos achter maar desondanks vreten ze ruimschoots uit de subsidiepotten, grotendeels gevuld met belastinggeld van diezelfde boeren en vissers die hun broek wel zelf ophouden. Stoppen met die onzin. Die lui moeten hun kop eens uit hun reet halen en de boel hier komen afkijken. Gezien de ruimte hebben ze daar nog veel meer mogelijkheden ook.

Eigen boontjes doppen en kan je niet meekomen dan sluit je maar. Zo gaat dat hier onderling al jaren. Wetmatigheid voor menig ondernemer. Als bij mij de opdrachten uitblijven kan ik ook sluiten.

Goed discussiepunt.

:chinees: Eerst wat feiten

Volgens Climate action tracker (https://climateactiontracker.org/) geldt voor klimaatmaatregelen van diverse landen:

VS, Rusland, Turkije, Saoudi-Aarabië: critically insufficient
China, Canada: highly insufficient
EU, Brasilië, Australië: insufficient
India: max 2° C - compatible

Op de website zelf staan de betekenissen van deze termen.

China en Canada doen het slechter dan de EU, Brasilië even slecht en India beter.

Volgens Paris equity check (http://paris-equity-check.org/) geldt voor klimaatmaatregelen van landen:

pledged warming map

als alle landen de kimaatmaatregelen van land x volgen, stijgt de temperatuur met y °C

China, Canada, Rusland e. a. landen: > 5,1 °C
Japan: 4,3 °C
VS: 4 °C
Brasilië: 3,7 °C
Duitsland: 3 °C
Nederland: 2,9 °C
Frankrijk: 2,6 °C
India: 2,6 °C

Ook volgens de multi-equity map doet China het slechter en India beter dan Nederland.

Frankrijk doet het op twee van de drie maatstaven beter dan Nederland.

:chinees: Aan europese politici stel ik voor om niet naïef te zijn over China.
China voert geopolitieke machtspolitiek en daar moet China geen ruimte voor krijgen.
China laat zn economische ontwikkeling – blijkens bovenstaande gegevens – voor het klimaat gaan.

:chinees: Schuilt in het achterblijven van China, Canada, de VS een reden voor Nederland en de EU om niet onmiddellijk effectieve klimaatmaatregelen te nemen?

Natuurlijk niet! Dat is eenvoudig.

Gezien de noodtoestand van het klimaat en gaande en dreigende milieu- en klimaatcatastrofes, massasterfte van mensen en dieren en ecocide zijn effectieve klimaatmaatregelen onmiddellijk nodig.

“China en de VS doen niet mee, dus moeten wij het ook niet doen”.

Onzin. De correcte gedachtegang is:

Maatregelen zijn nodig, dus moeten we het doen. Dat geldt ook voor China, Canada en de VS en andere landen. En als ze het niet doen, moeten Nederland en de EU daar maatregelen tegen nemen.

Welke maatregelen? Ook dat is eenvoudig: importverboden.

Voorbeeld: vuile fossiele brandstoffen uit Canada komen de Europa niet in. Klaar.
Zelfde geldt voor chinese producten.

:chinees: Slotsom:

“China doet het ook niet” is een redenatiefout en een voorwendsel, met twee samenhangende doelen:

– klimaatmaatregelen toch weer tegen te houden;
– het bestaande economische wereldsysteem toch weer onveranderd te handhaven.

Olive Yao

29-05-21, 13:39

.
Onafgemaakte discussies hier. Kom die M. Boudry zojuist weer tegen.

Moet je je schuldig voelen over die spotgoedkope vlucht?

Door: De Morgen/Jorn Lelong op NU.nl. zaterdag 29 mei 2021 (https://www.nu.nl/uit-andere-media/6136271/moet-je-je-schuldig-voelen-over-die-spotgoedkope-vlucht.html)

"Mensen die dachten dat corona een nieuwe wereld ging scheppen en massatoerisme zou eindigen, die komen toch van een kale reis terug", zegt wetenschapsfilosoof Maarten Boudry (UGent). "Dat was voorspelbaar. Mensen hebben nu eenmaal nood aan reizen. En nu misschien meer dan ooit, nadat we met een maandenlange opgekropte reisbehoefte zitten."

Meer slap drogrenatiegelul.

Er zijn wensen en behoeftes, wants en needs. In engelstalige economische theorie en politieke social choice-theorie staan de concepten wants en wantsatisfaction centraal. In nederlandstalige economische taal heet het ten onrechte om 'behoeftebevrediging' te gaan. Het onderscheid wordt ten onrechte opgeheven.

Deze M. Boudry stelt reizen-in-de-vorm-van-massatourisme voor als een behoefte, dus iets dat mensen nodig hebben.

Punt 1, let op hoe hij massatourisme verandert in reizen én reizen-per-vliegtuig veralgemeniseert tot reizen - en dus het onderwerp verandert.

Dat stelt hij vervolgens voor als iets waar mensen behoefte aan hebben, dus nodig hebben. Dat kan hij niet zomaar stellen en aannemen, dat moet hij motiveren. 'Mensen hebben massatourisme per vliegtuig nodig' - hoe kan iemand een dergelijke bizarre bewering zonder blikken of blozen uitkramen?

N.B. Waarschijnlijk matig tot half bewust belijdt M. Boudry een en al kapitalistische ideologie. Een punt in kapitalisme is dat de kwestie van nodige producten buiten beschouwing blijft. Enz.

knuppeltje

29-05-21, 13:50

Deze M. Boudry stelt reizen-in-de-vorm-van-massatourisme voor als een behoefte, dus iets dat mensen nodig hebben.

Ergens een behoefte (groot verlangen) aan hebben is niet een equivalent van noodzakelijkheid.

Boudry kennende heeft hij dat volgens mij dan ook niet zo bedoeld. Maar hij is een nogal snelle prater, dus moet je goed opletten wat hij zegt. :stout:

Daarnaast zijn er nog steeds veel teveel volksstammen die zich er totaal niet van bewust zijn hoe noodzakelijk een verregaande verandering van ons leefpatroon nodig is om het tij te keren. Apres nous le deluge, zeg maar. :schreeuw:

Olive Yao

29-05-21, 16:18

Ergens een behoefte (groot verlangen) aan hebben is niet een equivalent van noodzakelijkheid.

Engels: wants en needs. (En dit is in literatuur hierover standaard).
Nederlands: wensen en noden.
Behoeven is nodig hebben en verlangen is wensen (zo is het standaard woordgebruik).

Ergens een behoefte (groot verlangen) aan hebben is niet een equivalent van noodzakelijkheid.

Nodig waarvoor? Door die vraag te beantwoorden - of te trachten dat te doen - wordt het woordgebruik duidelijker.

Boudry kennende heeft hij dat volgens mij dan ook niet zo bedoeld. Maar hij is een nogal snelle prater, dus moet je goed opletten wat hij zegt. :stout:

Ook zn geschriften zijn aaneenschakelingen van drogredenaties. Hij roept maar wat, niet een keer maar praktisch uitsluitend.

knuppeltje

29-05-21, 18:12

Engels: wants en needs. (En dit is in literatuur hierover standaard).
Nederlands: wensen en noden.
Behoeven is nodig hebben en verlangen is wensen (zo is het standaard woordgebruik).

Nodig waarvoor? Door die vraag te beantwoorden - of te trachten dat te doen - wordt het woordgebruik duidelijker.

Nu zijn die Belgen op een paar kilometer na mijn buren en kom ik daar dan ook zeer regelmatig. Ik kijk ook veel meer naar de Belgische tv dan naar de Nederlandse. Zodoende is het spraakgebruik van de Vlamingen mij heel bekend.
Vlamingen zeggen dingen anders dan Nederlanders bijvoorbeeld.

Als die Boudry zegt dat bepaalde mensen nood hebben aan..., dan zegt hij daarmee dat men daar blijkbaar zeer grote zin in heeft, maar niet dat dat een absolute noodzaak is.

Mensen die van het begin af aan tegen corona maatregelen waren, hebben dan ook nooit op zijn instemming kunnen rekenen.

Revisor

30-05-21, 08:05

Come on! Jij bent wetenschapper!

Je moet niet naar het totaal van een land kijken maar naar het gemiddelde uitstoot van een inwoner per land.

Laten we India en de USA vergelijken.

Per inwoner in de USA: 14,9 ton
Per inwoner in India : 1,57 ton

Een Amerikaan stoot gemiddeld ongeveer 9,5 keer meer CO2 dan een gemiddelde Indiër.

= 150 miljoen Amerikanen stoten meer CO2 uit dan 1,5 miljard Indiërs.

https://www.welingelichtekringen.nl/natuur-en-milieu/870023/welk-land-heeft-de-grootste-ecologische-voetafdruk-per-inwoner.html

De rijkste 10 % in de wereld zijn verantwoordelijk voor 49 % van de totale CO2 uitstoot.
De armste 50 % van de wereld zijn verantwoordelijk voor 10 % van de totale CO2 uitstoot.

Ook al zou arme 50 % van de wereldbevolking zich verdubbelen dan zou hun aandeel in de toename van de CO2 uitstoot minimaal zijn (10%).

Als we dus nu een oplossing willen, dan kunnen we ons nu beter richten op de 10 % rijken. Als zij hun CO2 uitstoot halveren dan levert dat een afname op van 25 % van de totale CO2 uitstoot in de wereld. Het is voor hun heel makkelijk om hun enorme CO2 uitstoot te halveren.

Het is niet de bevolkingsexplosie die de vervuiling heeft veroorzaakt maar economische inrichting van de westerse wereld. Die is gericht op winst maken ten koste van alles. Het is een zwaar inefficient systeem.

De bevolking speelt pas een rol in combinatie met welvaart op het niveau van de westerse landen.

Dat gaan we niet halen met de huidige kapitalistische economische inrichting. Die is al zo zwaar vervuilend en verspillend dat de gehele wereldbevolking onmogelijk dezelfde welvaartsniveau kan bereiken. Zie de grondstoffen die beperkt zijn en milieuvervuiling die de rijke landen veroorzaken.

Een verschrikkelijk gevolg voor de arme landen is ook nog eens:
Om de continuering van de beperkte grondstoffen zo goedkoop mogelijk binnen te halen heeft de westerse wereld een heel onderdrukkingssysteem voor op touw gezet. Dat zorgt voor veel oorlogen, onderdrukking en houdt de democratische besluitvorming en ontwikkeling van die arme landen tegen.

Gezien de urgentie dienen wij ons te focussen op de rijke (westerse) landen, dat zij hun economisch systeem gaan veranderen. Daar valt de meeste winst in de kortste tijd te halen.

Het erge is ook dat het rijke westen haar economische systeem de rest van de wereld oplegt. Een land kan bijna niet functioneren als ze niet meedoen.

Ook in de kamer van de mensen die stellen dat overbevolking hét klimaatprobleem is, staat een roze olifant

27 mei 2021

Elke keer als ik schrijf over de klimaatcatastrofe vertellen mensen me dat ik het echte probleem negeer: overbevolking. We zijn met te veel en de wereldpopulatie groeit nog steeds: dat is het echte issue, broeikastechnisch gezien. Deze mensen zien de bevolkingskwestie als de verwaarloosde roze olifant in de kamer van de klimaatbeweging, een taboe, onterecht onder het linkerkarpet gebezemd door politiek correcte luitjes die beleid dat tot in de baarmoeder reikt maar onkies vinden. Sylvain Ephimenco (https://www.trouw.nl/nieuws/niet-de-consumptie-is-het-probleem-maar-de-dodelijke-bevolkingsexplosie~b15b3c28/) schreef in Trouw zelfs over ‘de dodelijke bevolkingsexplosie die door een consortium van hypocrieten al zo lang wordt verzwegen’.

Van zo’n consortium wil ik natuurlijk geen lid zijn. Laat me dus de argumenten van de overbevolkingsdenkers nader bekijken. Ik begin bij de basis: elk extra persoon op onze aardkloot zorgt ook voor extra CO2-uitstoot. Als je een grafiek (https://populationmatters.org/climate-change) van de groei van de wereldbevolking sinds 1750 en een grafiek van de stijging van CO2 in de atmosfeer naast elkaar legt, vertonen ze ongeveer dezelfde lijn.

Dat oogt overtuigend, maar is de ‘elk pondje gaat door het mondje’ van de overbevolkingsargumenten: het is niet per se onwaar, maar ook zo’n enorme versimpeling van de complexe werkelijkheid dat het niet echt klopt. Die broeikasgasuitstoot is namelijk zeer ongelijk verdeeld (https://ourworldindata.org/grapher/co-emissions-per-capita?tab=table&time=1800..latest). Zo was een Ethiopiër in 2019 verantwoordelijk voor gemiddeld 0,15 ton, de doorsnee Nederlander voor ruim 9 ton. De rijkste 10 procent (https://theconversation.com/why-we-should-be-wary-of-blaming-overpopulation-for-the-climate-crisis-130709) van de wereld zorgt voor de helft van alle consumptiegerelateerde CO2-uitstoot, de armste helft van de wereld draagt hier slechts 10 procent aan bij. En 1 procent van de wereldbevolking (https://www.theguardian.com/business/2020/nov/17/people-cause-global-aviation-emissions-study-covid-19) veroorzaakt de helft van alle CO2-uitstoot van de luchtvaart. De klimaatcatastrofe is geen voortplantingsprobleem: het is een eliteprobleem.

Maar wacht even, zeggen de overbevolkingsadepten: het is toch de bedoeling (https://overpopulation-project.com/humanity-needs-to-halt-population-growth/) dat mensen wereldwijd juist uit de armoede komen? Als die voorbeeld-Ethiopiërs van jou straks een Hollands middenklasseleven leiden maar niet hun bevolkingsgroei terugdringen, is de klimaatboot aan.

Niet per se, werpt politicoloog Kiza Magendane (https://www.oneworld.nl/lezen/achtergrond/de-mythe-van-overbevolking/)tegen in OneWorld. Want wie zegt dat iedere regio dezelfde ontwikkeling moet doormaken als West-Europa en Noord-Amerika? Misschien doen de mensen op het Afrikaanse continent het beter dan wij en laten ze hun welvaart stijgen in harmonie met de planeet, zonder vervuilende industrie, zonder vrachten vlees te eten.

En als het anders loopt, zou het dan niet rechtvaardiger zijn om de opbloeiende voorspoed van de armsten niet te compenseren met baarmoederbemoeienissen, maar door de consumptie in het Westen terug te dringen? Als wij hier minder CO2 uitstoten, kunnen zij wat meer.

Maar dit is niet genoeg, is het volgende argument. Het klimaatprobleem is zo groot dat we geen enkele oplossing kunnen negeren. Alle zeilen moeten worden bijgezet, ook het bevolkingszeil.

Dit klinkt redelijk, maar het maakt me ook ibbelig. Want de focus op voortplanting is ook een manier om andermaal de verantwoordelijkheid voor het lenigen van de klimaatnood bij individuen te leggen. En dat terwijl er grotere zeilen zijn die aandacht vragen, zoals grootverstokers en bosverbranders als de VS, China en Brazilië, en de twintig olie- en gasbedrijven (https://www.theguardian.com/environment/2019/oct/09/revealed-20-firms-third-carbon-emissions) die samen eenderde van alle CO2-emissies voor hun rekening nemen. En in tegenstelling tot baarmoeders kun je het grootkapitaal gewoon, zonder moreel failliet te gaan, via rechters en wetten (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/historische-uitspraak-in-klimaatzaak-shell-moet-co2-uitstoot-drastisch-verminderen~b27cd4be/) dwingen het beste te doen voor de planeet.

Dit heeft bovendien veel sneller effect. Want, even praktisch: bevolkingspolitiek is, naast andere bezwaren, ook nog eens veel te traag. Zelfs als iedereen morgen als razende Rita’s aan geboortebeperking gaat doen, zelfs dan is de wereldbevolking in 2050 zo’n 8 à 9 miljard (https://www.oneworld.nl/lezen/column/overbevolking-een-schadelijke-mythe/). Het doel is om in dat jaar een wereldwijde CO2-uitstoot van netto nul te hebben. Dit lukt dus alleen als we vervuilende bedrijven en landen beteugelen, elites ter verantwoording roepen en minder consumeren.

Ook in de kamer van de mensen die stellen dat overbevolking het grote klimaatprobleem is, staat zo een roze olifant: het klopt niet. Wat overblijft is een manier om met grote woorden – ‘dodelijke bevolkingsexplosie’ – de verantwoordelijkheid te verplaatsen van onze vervuilers, onze tandeloze politici, onze rijken en onze manier van leven naar de baarmoeders van zwarte en bruine mensen die zelf geen schuld hebben aan de opwarming van de aarde. Is dat niet veel hypocrieter dan zwijgen over bevolkingspolitiek?

Asha ten Broeke is wetenschapsjournalist.

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/ook-in-de-kamer-van-de-mensen-die-stellen-dat-overbevolking-het-klimaatprobleem-is-staat-een-roze-olifant~b5395349/

Rob Gosseling

31-05-21, 01:47

INTERVIEW JELLE REUMER

We moeten het weer hebben over overbevolking, vindt bioloog Jelle Reumer

Bron : de Volkskrant (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/we-moeten-het-weer-hebben-over-overbevolking-vindt-bioloog-jelle-reumer~b6090664/) - 27 oktober 2020

https://i.postimg.cc/Zn4qYYnp/Screenshot-20210530-203053-Chrome.jpg
Touristen in opblaasbootjes afgelopen zomer in de Chinese provincie Pingdingshan. Beeld Getty Images

De discussie over overbevolking moeten we niet uit de weg gaan, zegt bioloog Jelle Reumer. Zeker nu we in de ban zijn van de coronapandemie. Want dat is een bewijs dat de aarde de explosieve groei van het aantal wereldburgers niet aan kan, stelt de emeritus hoogleraar.

Het is ‘de olifant in de kamer’, vandaar dat Jelle Reumer (bioloog en emeritus hoogleraar paleontologie aan de Universiteit Utrecht) zelf de porseleinkast maar eens doet rinkelen met een essay over overbevolking. ‘Teveel’, heet zijn net verschenen verhandeling, waarmee hij de discussie over de ongebreidelde aanwas aan wereldbewoners opnieuw wil aanzwengelen. Oftewel: mag het een kindje minder zijn? Dat is hard nodig, want veel van de rampen die de mensheid bedreigen – pandemieën als corona, klimaatverandering en drastische afname van biodiversiteit – zijn volgens hem rechtstreeks te herleiden tot dat ene: overbevolking. ‘Discussie daarover moeten we niet uit de weg gaan’, zegt Reumer.

Hoe erg is de toestand?

‘Toen ik geboren werd, in 1953, telde de aarde zo’n 2,7 miljard bewoners. Inmiddels is dat aantal bijna verdrievoudigd. De ecologische voetafdruk van elk individu neemt ook nog eens toe. Een kind dat nu in het westen geboren wordt, heeft door de wetenschap en de verbeterde gezondheidszorg kans om wel 100 jaar oud te worden. Er is sprake van exponentiële groei, en het is duidelijk dat dat niet eeuwig zo kan doorgaan, gezien alle gevolgen voor milieu, biodiversiteit en klimaat. Het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet heeft eens berekend dat de piek van de wereldbevolking in 2064 zal zijn bereikt, met 9,73 miljard mensen. Dat is een prognose met enorme marges, maar het is duidelijk dat de aardbol al te grote aantallen niet aankan. De natuur is God geworden: overbevolking vergroot de kans op pandemieën, hongersnood en andere rampspoed. Door overbevolking zal de wal ooit het schip weer keren, zoals de pest in de veertiende eeuw dat ook deed met enorme sterftecijfers.’

Waarom is dat thema de olifant in de kamer?

‘De menselijke voortplanting wordt meestal gezien als een basaal recht. Dat is het misschien ook, al zie je soms ook uitwassen waar je vraagtekens bij kunt plaatsen, zoals bij vrouwen van 70 die nog zwanger willen worden via Italiaanse klinieken. In sommige landen stimuleren overheden het krijgen van kinderen. In Iran betoogt ayatollah Khamenei dat de bevolking van 80 miljoen verdubbeld moet worden, om economische redenen. En dan heb je nog de Paus, die periodieke onthouding als enig aanvaardbaar voorbehoedmiddel ziet.’

Wat is eraan te doen?

‘Waar het om gaat is dat we het zogeheten vervangingsgetal van de mens onder de 2,1 zien te krijgen. Zoals bij corona de R onder de 1 moet blijven om het virus de baas te blijven, zo moet de mens gemiddeld niet meer dan 2,1 nakomelingen krijgen om de bevolking niet te doen groeien. Die eentiende is een statistisch gegeven, en moet allerlei vormen van onvruchtbaarheid en vroegtijdige sterfte door ziektes of ongelukken compenseren.

Het wereldwijde gemiddelde ligt nu op 2,37, dat is teveel. Het ergst is het in landen om de Sahel: in Niger ligt het getal op 7,08, in Tsjaad 6,72, Somalië 6,10 en Mali op 6,02. Daar zijn kinderen ook een soort pensioenvoorziening. Die getallen moet je dus afbouwen. Niet te rigoureus, want dan krijg je samenlevingen met alleen maar krakkemikkige ouderen, en dan stort je economie in elkaar. Langs de geleidelijke weg dus.’

Hoe dan?

‘Elk kind dat geboren wordt, heeft wat mij betreft recht op een gezond en gelukkig leven. Er hoeft niemand dood. De 1 kind-politiek die China lang heeft gevoerd, vind ik niet humaan. Wat te doen als er een tweeling wordt geboren? Het werkt ook niet. Als je het vervangingsgetal V terugbrengt naar 1.0, krijg je een economische melt down. Het is veel zinniger te streven naar een V van iets onder de 2.’

Wat moet daarvoor gebeuren?

‘Wereldwijd drie dingen. Iedereen moet toegang krijgen tot voorbehoedsmiddelen. Dat is al lastig: de Paus vindt nog altijd alleen periodieke onthouding een aanvaardbaar middel voor geboortebeperking. Educatie blijkt ook een doorslaggevende rol te spelen. Meisjes en vrouwen moeten dus wereldwijd toegang tot onderwijs krijgen, wat helaas lang niet overal het geval is, zie sommige islamitische staten. En tenslotte moet elke samenleving een vorm van pensioenvoorziening hebben, zodat kinderen daar geen verzekering meer voor hoeven te zijn. Daar is wel enige economische voorspoed voor nodig.’

Ook in Nederland zijn gezinnen met meer dan twee kinderen. Moeten we die de kinderbijslag afnemen? Belasting heffen op meer dan twee kinderen?

‘Dat vind ik een interessante gedachte. Meer als gedachteoefening dan als reële maatregel. Grof gezegd kun je kinderbijslag zien als een fokpremie. Kinderbijslag is een achterhaald idee, maar dat idee krijg je er in politiek Den Haag nooit door. Ik ken geen partij die afschaffing van kinderbijslag in het programma heeft staan, laat staan belasting op meer kinderen. Het thema overbevolking bestaat in Den Haag vrijwel niet; hooguit bij de Partij voor de Dieren.

In Nederland is de V trouwens 1,79. Dus die paar mensen met vier kinderen kunnen statistisch gezien niet zoveel kwaad. Maar dat is statistiek. Het is een trend geworden om bij grote bedreigingen en wereldproblemen niet meer het individu aan te spreken, maar te wijzen naar de grote machten, die kleine groep van de allerrijksten op aarde, die de helft van de consumptie en vervuiling op hun geweten zouden hebben. Dat is misschien waar, maar ik vind het riskant om het individu te ontslaan van een eigen verantwoordelijkheid. We mogen niet lui achterover leunen.’

Hoeveel kinderen hebt u zelf?

‘Dat wordt mij vaak gevraagd. Het antwoord is: twee komma nul. En twee kleinkinderen. Biologisch gezien ben ik al volkomen nutteloos. Ik heb mijn genen al verspreid. Mijn nut schuilt nu in het opnieuw aanzwengelen van dit thema. Ook al betwijfel ik of ayatollah Khamenei mijn boekje zal lezen, ik zal er toch steeds op blijven hameren.’

.

Rob Gosseling

31-05-21, 02:02

De wereld gaat ten onder vanwege :

Ernstige vervuiling van het milieu op
zeer grote schaal. Het gevolg is uitsterven van soorten, verandering van het klimaat, vernietiging van bossen,
etc.

Overbevolking met als gevolg: schaarste van voedsel, drinkwater, grond. Oorlogen, hongersnood, ziekten etc.

.

Rob Gosseling

31-05-21, 07:06

INTERVIEW JAN LATTEN

'We denken in Nederland over van alles na, maar niet over de bevolkingsgroei. Onbegrijpelijk'

Bron : trouw.nl (https://www.trouw.nl/nieuws/we-denken-in-nederland-over-van-alles-na-maar-niet-over-de-bevolkingsgroei-onbegrijpelijk~b86b29e0/) - 25 juni 2018

https://i.postimg.cc/8cyCchpG/Screenshot-20191217-201636-Chrome.jpg

Het aantal inwoners van Nederland groeit snel, zegt Jan Latten bij zijn afscheid van het Centraal Bureau voor de Statistiek, maar niemand denkt goed na over het bevolkingsvraagstuk. Frappant, vindt hij. 'Niets doen is geen optie.'

Het is duidelijk dat Jan Latten zijn dozen bij het Centraal voor Bureau voor de Statistiek al heeft ingepakt. Als hoofddemograaf van het onafhankelijke CBS moest hij zich beperken in de duiding van de migratiecijfers of de analyse van armoede. Het CBS verstrekt immers cijfers, meer niet. Maar nu hij met pensioen gaat, kan hij zeggen waar het op staat.

Nou smokkelde Latten al wel eens als hij werd aangesproken op iets te stevige uitspraken. 'Maar die heb ik als hoogleraar gedaan', zei hij dan handig, met een verwijzing naar zijn baan bij de Universiteit van Amsterdam. Hij waste zijn uitspraak achteraf als het ware wit. Toch maakt zijn definitieve vertrek het praten makkelijker.

Latten is bezorgd over de migratie naar Nederland en het taboe om daarover te spreken. Hij vreest wat hij de 'ontmixing' van de samenleving noemt. En hij waarschuwt voor het grootste tekort dat in de toekomst dreigt: het tekort aan persoonlijke aandacht. Dat laatste komt ongetwijfeld ook ter sprake op het symposium dat vandaag voor hem is georganiseerd, rond het thema 'alleen wonen en eenzaamheid'. Daar wordt ook de vraag behandeld of werken na je 65ste een taboe is. Latten: "Wat mij betreft niet!"

Om maar meteen de koe bij de horens te vatten, begint Latten met een lange vraag. "Hoe kan het dat er in Nederland wél wordt nagedacht over hoeveel de CO2-uitstoot in 2050 moet zijn, hoeveel woningen er in dat jaartal van het gas af moeten zijn, hoe hoog de zeespiegelstijging zal zijn en wat dit weer betekent voor de hoogte van de dijken? Maar waarom buigt niemand zich over de bevolkingsgroei? Die overkomt ons gewoon. Elk jaar staan we er weer van te kijken. We zijn een rationele samenleving waarin alle zaken worden bedacht en gepland. Maar op dit gebied gebeurt er niets. Er is geen visie. Nada. Onbegrijpelijk."

En dat terwijl het hard gaat, vervolgt Latten. "Harder dan de meeste mensen denken." Er is sprake van gelijktijdige ontwikkelingen die tegengesteld zijn. De Nederlandse bevolking groeit onverwacht snel, met honderdduizend per jaar tot inmiddels meer dan 17,2 miljoen mensen. Tegelijkertijd begint het aantal autochtone Nederlanders te krimpen. "Dat zijn er nu nog maar 13,2 miljoen en dat aantal neemt richting 2060 af tot 12,1 miljoen. Rara, hoe kan dat?"

Daar moet je het volgens Latten dus met elkaar over hebben. "De focus ligt ook nu weer op de Europese vluchtelingencrisis, terwijl we in wezen moeten nadenken over iets veel groters: een heus bevolkingsvraagstuk. Hoe ziet de ideale bevolkingsomvang er uit, en hoe de opbouw?"

Is het bijvoorbeeld denkbaar dat Nederland in de toekomst 20 miljoen inwoners telt, of is 25 miljoen wenselijk? Of moeten we juist terug naar 16 miljoen? "Waarom denken we niet na over een optimale bevolkingsdichtheid, terwijl we wél als doel hebben een kennissamenleving te worden die duurzaam is. Maar met welke mensen gaan we die bouwen?"

Opvallend genoeg werd in de jaren zeventig wel over zulke vraagstukken nagedacht. De Nederlandse bevolking dreigde ook toen al te groeien tot 20 miljoen en een Staatscommissie Bevolkingsvraagstukken (de commissie-Muntendam), pleitte toen voor een afvlakking tot 16 miljoen. Latten: "Maar toen kwam de anticonceptiepil op, en die 20 miljoen raakte uit zicht. Bij aanhoudende hoogconjuctuur gaan we tegen 2050 opnieuw richting 20 miljoen mensen, maar niemand maakt zich zorgen. Dat vind ik frappant. Niets doen is geen optie."

Latten pleit daarom voor het instellen van een nieuwe staatscommissie. Maar er ligt een taboe op het bevolkingsvraagstuk, want Nederland vindt het moeilijk om te spreken over de wenselijkheid van migratie. Maar, zegt Latten, ook de huidige dertigers dragen bij aan dat taboe: die vinden dat ze zelf wel uitmaken hoeveel kinderen ze nemen. "Dat is hun goed recht", zegt Latten. "Maar dat neemt niet weg dat er ook een collectief belang in het spel is. Er bestaan beleidsinstrumenten om gedrag te stimuleren of de ontmoedigen."

IJzeren Gordijn

Latten is zelf de zoon van een immigrant. De demograaf van de zachte 'g' (hij is geboren in de heuvels van het Limburgse Eygelshoven) heeft een Tsjechische moeder die in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland te werk was gesteld. Daar ontmoette ze de man die later de vader van Jan zou worden. Die Tsjechische roots hebben hem de ogen geopend voor de verschillen tussen mensen.

"Ik bracht als kind de zomers door op het Tsjechische platteland, achter het IJzeren Gordijn in een communistische wereld waar de Nederlanders in de jaren vijftig niets van wisten. Maar ik kon vergelijken, en dat vond ik interessant. Ik heb het niet zo bewust ervaren, maar sociologisch gezien maakte ik toen al gebruik van de methodiek van de participerende observatie. Ik zag de verschillen met thuis, en kon daarover reflecteren." Terwijl Latten op het gymnasium in Kerkrade in de klas zat met pubers die heel trendgevoelig Che Guevara ophemelden, dacht hij: 'Jullie weten niet dat dit systeem een ontzettende puinhoop heeft opgeleverd'.

Via zijn studie sociologie in Nijmegen kwam Latten uiteindelijk bij het CBS terecht, waar hij ruim 35 jaar maatschappelijke trends beschreef. Heeft hij zelf de kenmerken van de gemiddelde Nederlander? "In het geheel niet. Want hoeveel Nederlanders zijn van beroep hoogleraar, om maar iets te noemen?"

'Gemiddeld' is sowieso een zinloos begrip aan het worden, omdat er zo veel gegevens beschikbaar komen. "We hebben steeds meer gedetailleerde informatie over elke subgroep", zegt Latten. "Kijk bijvoorbeeld naar de AOW-gerechtigde leeftijd. Die kon je vroeger genderneutraal op 65 jaar zetten, vanaf die leeftijd had iedereen gemiddeld nog zo'n vijftien jaar te leven." Maar nu blijkt dat iemand met een lage opleiding een aantal jaren minder heeft, en iemand met een hoge opleiding een aantal jaren meer. En mannen leven korter dan vrouwen. "Dus dan wordt het verschil tussen een laag opgeleide man en een hoogopgeleide vrouw wel extreem." Om het nog maar niet te hebben over de effecten van 'zwaar' en 'licht' werk.

Voorzichtig formulerend: "Als de cijfers zo'n groot verschil laten zien, kun je niet volhouden dat het rechtvaardig om iedereen op dezelfde leeftijd AOW te geven." Met andere woorden: laagopgeleide mannen met zwaar werk zouden eerder recht moeten krijgen op AOW. "Dat hoef ik niet te vínden. Dat debat openbaart zich de komende jaren vanzelf", zegt Latten.

Boemerang-singles

De migratie, de kloof tussen verschillende bevolkingsgroepen, ze zijn ook niet los te zien van die andere sociaal-demografische ontwikkeling: de individualisering, die Latten bij het CBS vaak in neutrale termen als 'trend' beschreef.

Nu gaat hij een stap verder. "Aan de individualisering zit ogenschijnlijk iets moois: we kunnen kiezen. Vroeger groeide je als kind op in een gezin, daarna leefde je als partner in een gezin", zo steekt hij van wal. "Familiebanden waren er altijd, de sociale context was vanzelfsprekend."

Maar tegenwooordig, vervolgt hij, moeten Nederlanders zelf naar geborgenheid zoeken. Is iedereen daar wel toe in staat? "De een kan die zelfstandigheid beter aan dan de ander. De afgelopen veertig jaar hebben we het aantal scheidingen zien toenemen. Relaties zijn 'try-out-relaties' geworden. Die luxe hebben we, we kunnen ervoor kiezen om een relatie te beeindigen. We zijn van 'blijvend' naar 'tijdelijk' gegaan. We zijn boemerang-singles geworden, met dan weer een relatie, dan weer niet. Tot je op je zestigste denkt: ik heb mijn schaapjes op het droge en neem het risico van een klappende relatie niet meer, ik blijf lekker alleen."

Even de CBS-cijfers erbij. In 1947 bestond 5 procent van de huishoudens uit één persoon, nu is dat 22 procent en in 2047 zal dat één op de vier huishoudens zijn. "Als je ook de alleenstaande ouders met kinderen daarbij optelt", rekent Latten voor, "woont tegen die tijd achter elke derde voordeur een volwassene alleen."

Een derde van de Nederlanders moet in 2047 dus zelf zijn contacten verzorgen. "Formeel heet het dat zij hun eigen 'verbinding' tot stand moeten brengen. Maar ik zeg het nu liever zo: iedereen heeft aandacht nodig. Als je dat ontkent, ben je niet eerlijk. Als kind wil je aandacht van je ouders, als volwassene van je partner en van vrienden en collega's. En ik nu van een journalist. Aandacht is essentieel. Het is het sociale cement van de samenleving. Komende decennia zal het zoeken naar deze levensbehoefte echt een ding worden."

Ontmixen

Daaruit zal vanzelf de vraag naar collectiviteit ontstaan, naar de deelcultuur. Niet noodzakelijkerwijs omdat we zo graag aardig zijn voor de ander, maar als overlevingsstrategie. "Je zal dat bijvoorbeeld terugzien in de woningbouw. De hofjes keren terug, de gemeenschappelijke tuinen, de groepswoningen."

Dat betekent volgens Latten ook dat mensen vaker zullen willen wonen onder gelijkgestemden. Hoe meer diversiteit in een buurt, hoe minder mensen zich er thuis voelen, concludeerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid laatst nog. Latten onderzoekt momenteel als hoogleraar hoe Nederlanders die diversiteit ontvluchten. "Een vaste partner moet bij je passen, en daarna kies je je buren: die mogen bij voorkeur ook niet te extreem verschillen. Mensen die meer of minder verdienen dan gemiddeld vertrekken als eerste, om in een buurt te gaan wonen die beter op hun inkomen aansluit. Hetzelfde zie je bij leefstijlen. In buurten met traditionele gezinnen, met mannen vooral aan het werk en de vrouwen vooral thuis, zie je de koppels die evenveel dagen werken als eerste verhuizen." Mensen ontmixen, noemt Latten dat. Ze zoeken naar gelijken.

Daarmee is de stap naar segregatie zo gezet. "Daarom is dat ontmixen ook een risicovolle ontwikkeling, op alle vlakken", zegt Latten. Zeker in een samenleving met zoveel verschillende nationaliteiten en culturen. Iedereen trekt zich terug op het eigen eiland, de sociale samenhang staat onder spanning, en dat is ernstig. "Subgroepjes hebben altijd bestaan, maar het is nooit zo geweest dat iedereen het óneens is over de basis. En dat dreigt nu. Kijk naar al die conflicten over details: de zwartepietendiscussie, de Coentunnel, het Boekenweekgeschenk over 'moeder de vrouw'. Nederland mag veelkleurig zijn, maar daaronder moet wel een fundament liggen van sociale gemeenschappelijkheid." Daar moet volgens Latten de komende jaren álle aandacht naar toe.

.