Rob Gosseling
15-05-19, 16:38
Het typisch Nederlandse systeem van pensioenopbouw dreigt compleet verboden te worden
Bron : Trouw (https://www.trouw.nl/samenleving/het-typisch-nederlandse-systeem-van-pensioenopbouw-dreigt-compleet-verboden-te-worden-~a5309ea5/) - 14 mei 2019
https://i.postimg.cc/W3v2yG8Y/Screenshot-20190515-061658-Chrome.jpg
Bij de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel moet voorzichtig worden omgegaan met de solidariteit in het stelsel van nu. Zo niet, kan Nederland zijn unieke positie in Europa kwijtraken, waarschuwen hoogleraren pensioenrecht.
Het vertrouwde typisch Nederlandse systeem van pensioenopbouw, met werknemers die verplicht zijn aangesloten bij het ‘eigen’ pensioenfonds van hun branche, dreigt door de Europese rechter compleet verboden te worden. Dat gevaar bestaat wanneer in de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel, tussen kabinet, werkgevers en vakbonden, niet voorzichtig genoeg wordt gedaan met de solidariteit in het stelsel, waarschuwen hoogleraren pensioenrecht tegenover Trouw.
Duidelijk is al wel dat de individuele spaarder meer centraal staat in het nieuwe stelsel
Zo’n driekwart van alle werknemers in Nederland heeft niets te zeggen over waar hij of zij het pensioen opbouwt. Zij vallen onder sectoren die hun eigen pensioenbeheerder – hebben ambtenaren sparen bijvoorbeeld verplicht bij fonds ABP en mensen in de zorg bij PFZW. Wereldwijd een unieke situatie, maar Nederland loopt gevaar dat het Europese Hof van Justitie binnenkort een streep zet door die ‘grote verplichtstelling’, zeggen verschillende hoogleraren.
Voor verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (sociale zaken, D66) en de vakbeweging zou dat een domper zijn: die verplichtstelling biedt veel voordelen. Omdat een hele sector bij één fonds is ondergebracht, kunnen bedrijven binnen die sector elkaar niet aftroeven met een sobere pensioenregeling. Daarnaast zijn de risico’s van alle deelnemers beter te delen en is het vanwege schaalvoordelen ook nog eens veel goedkoper.
Mededingingsregels
Precies vanwege die voordelen streek de hoogste Europese rechter rond de eeuwwisseling de hand over zijn hart, want eigenlijk gaat de verplichtstelling dwars in tegen Europese mededingingsregels, voor eerlijke concurrentie. Verzekeraars die ook een pensioenregeling aan iemand in de zorg willen aanbieden, hebben nu bijvoorbeeld het nakijken.
Het Europese Hof vond het Nederlandse pensioenstelsel echter zo solidair dat het een uitzondering maakte op de mededingingsregels.
Nu zagen kabinet en de sociale partners echter zachtjes aan de poten van die solidariteit met hun plannen voor een nieuw pensioenstelsel. Een definitief akkoord is er nog niet, maar duidelijk is al wel dat de individuele spaarder meer centraal staat in het nieuwe stelsel. Critici, zoals vakbond CNV, zeggen dat ‘individueel’ hier gelijk staat aan ‘minder solidair’ met andere spaarders.
Zo zou de regeling verdwijnen waarin jonge werknemers feitelijk sparen voor de oudere generatie omdat hun ingelegde euro’s langer kunnen renderen op de beurs. Koolmees wil het geld van jongere spaarders daarnaast met extra risico naar de beurs brengen, omdat zij langer de tijd hebben eventuele slechte beursresultaten op te vangen. Zo delen jong en oud minder in de risico’s.
De grote quizvraag
“En dat is minder solidair”, waarschuwt voorzitter van vakbond CNV Arend van Wijngaarden. “Als Nederland de verplichtstelling daardoor kwijtraakt, hebben we een probleem. Mensen sparen uit zichzelf niet altijd voor pensioen en per persoon gaat het duurder worden omdat minder mensen bij één fonds zitten.”
Koolmees laat via een woordvoerder weten ‘in de gaten te houden of het nieuwe pensioenstelsel genoeg solidariteit bevat’. Dat voornemen staat ook in het Regeerakkoord. Toch bestaat de kans dat het Europese Hof van Justitie met de huidige plannen geen uitzondering meer geeft op de mededingingsregels, zeggen verschillende hoogleraren. Als een verzekeraar of buitenlands fonds dan een rechtszaak begint, kan het afgelopen zijn met die verplichtstelling.
De vraag is vooral of de solidariteitselementen die nog wél in het nieuwe stelsel blijven, genoeg zijn, zegt hoogleraar pensioenrecht Erik Lutjens (VU). Misschien blijven fondsen in de toekomst nog een buffer aanhouden. Daaruit kan een generatie pensioenspaarders putten die toevallig een financiële crisis voor de kiezen kreeg – wat solidair zou zijn.
En misschien blijven fondsen een arbeidsongeschiktheidspensioen dekken, vervolgt Lutjens. “Maar de vraag is of dat allemaal voldoende is.” Ook de Nijmeegse hoogleraar pensioenrecht Mark Heemskerk kan er geen uitsluitsel over geven, en noemt het zelfs ‘de grote quizvraag’.
Volgens Hans van Meerten, hoogleraar pensioenrecht in Utrecht, speelt naast het solidariteitsvraagstuk nog iets mee: discriminatie op nationaliteit. “De pensioenfondsen waaraan sectoren vastzitten, móeten namelijk in Nederland zitten. Buitenlandse aanbieders mogen van het kabinet niet meedoen, en ook dat kan de Europese rechter zwaar opnemen.”
Taaie, langdurige, lastige gesprekken
Om eventuele pensioenkortingen voor miljoenen mensen te voorkomen, moet er vóór de zomer een pensioenakkoord komen. Maar de onderhandelingen tussen het kabinet en de sociale partners zitten vooralsnog muurvast. Grootste twistpunten zijn niet zozeer het stelsel voor aanvullend pensioen zelf, maar aanpalende thema’s als de stijging van de AOW-leeftijd en een verplicht pensioen voor zzp’ers. Met stakingsacties probeert de vakbeweging druk te zetten om haar daarin tegemoet te komen. Vicevoorzitter Tuur Elzinga van FNV gaf het kabinet in De Telegraaf nog zeven weken om in te gaan op de eis de AOW-leeftijd tijdelijk te bevriezen, anders zegt de vakbond het vertrouwen op in de regering.
.
Bron : Trouw (https://www.trouw.nl/samenleving/het-typisch-nederlandse-systeem-van-pensioenopbouw-dreigt-compleet-verboden-te-worden-~a5309ea5/) - 14 mei 2019
https://i.postimg.cc/W3v2yG8Y/Screenshot-20190515-061658-Chrome.jpg
Bij de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel moet voorzichtig worden omgegaan met de solidariteit in het stelsel van nu. Zo niet, kan Nederland zijn unieke positie in Europa kwijtraken, waarschuwen hoogleraren pensioenrecht.
Het vertrouwde typisch Nederlandse systeem van pensioenopbouw, met werknemers die verplicht zijn aangesloten bij het ‘eigen’ pensioenfonds van hun branche, dreigt door de Europese rechter compleet verboden te worden. Dat gevaar bestaat wanneer in de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel, tussen kabinet, werkgevers en vakbonden, niet voorzichtig genoeg wordt gedaan met de solidariteit in het stelsel, waarschuwen hoogleraren pensioenrecht tegenover Trouw.
Duidelijk is al wel dat de individuele spaarder meer centraal staat in het nieuwe stelsel
Zo’n driekwart van alle werknemers in Nederland heeft niets te zeggen over waar hij of zij het pensioen opbouwt. Zij vallen onder sectoren die hun eigen pensioenbeheerder – hebben ambtenaren sparen bijvoorbeeld verplicht bij fonds ABP en mensen in de zorg bij PFZW. Wereldwijd een unieke situatie, maar Nederland loopt gevaar dat het Europese Hof van Justitie binnenkort een streep zet door die ‘grote verplichtstelling’, zeggen verschillende hoogleraren.
Voor verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (sociale zaken, D66) en de vakbeweging zou dat een domper zijn: die verplichtstelling biedt veel voordelen. Omdat een hele sector bij één fonds is ondergebracht, kunnen bedrijven binnen die sector elkaar niet aftroeven met een sobere pensioenregeling. Daarnaast zijn de risico’s van alle deelnemers beter te delen en is het vanwege schaalvoordelen ook nog eens veel goedkoper.
Mededingingsregels
Precies vanwege die voordelen streek de hoogste Europese rechter rond de eeuwwisseling de hand over zijn hart, want eigenlijk gaat de verplichtstelling dwars in tegen Europese mededingingsregels, voor eerlijke concurrentie. Verzekeraars die ook een pensioenregeling aan iemand in de zorg willen aanbieden, hebben nu bijvoorbeeld het nakijken.
Het Europese Hof vond het Nederlandse pensioenstelsel echter zo solidair dat het een uitzondering maakte op de mededingingsregels.
Nu zagen kabinet en de sociale partners echter zachtjes aan de poten van die solidariteit met hun plannen voor een nieuw pensioenstelsel. Een definitief akkoord is er nog niet, maar duidelijk is al wel dat de individuele spaarder meer centraal staat in het nieuwe stelsel. Critici, zoals vakbond CNV, zeggen dat ‘individueel’ hier gelijk staat aan ‘minder solidair’ met andere spaarders.
Zo zou de regeling verdwijnen waarin jonge werknemers feitelijk sparen voor de oudere generatie omdat hun ingelegde euro’s langer kunnen renderen op de beurs. Koolmees wil het geld van jongere spaarders daarnaast met extra risico naar de beurs brengen, omdat zij langer de tijd hebben eventuele slechte beursresultaten op te vangen. Zo delen jong en oud minder in de risico’s.
De grote quizvraag
“En dat is minder solidair”, waarschuwt voorzitter van vakbond CNV Arend van Wijngaarden. “Als Nederland de verplichtstelling daardoor kwijtraakt, hebben we een probleem. Mensen sparen uit zichzelf niet altijd voor pensioen en per persoon gaat het duurder worden omdat minder mensen bij één fonds zitten.”
Koolmees laat via een woordvoerder weten ‘in de gaten te houden of het nieuwe pensioenstelsel genoeg solidariteit bevat’. Dat voornemen staat ook in het Regeerakkoord. Toch bestaat de kans dat het Europese Hof van Justitie met de huidige plannen geen uitzondering meer geeft op de mededingingsregels, zeggen verschillende hoogleraren. Als een verzekeraar of buitenlands fonds dan een rechtszaak begint, kan het afgelopen zijn met die verplichtstelling.
De vraag is vooral of de solidariteitselementen die nog wél in het nieuwe stelsel blijven, genoeg zijn, zegt hoogleraar pensioenrecht Erik Lutjens (VU). Misschien blijven fondsen in de toekomst nog een buffer aanhouden. Daaruit kan een generatie pensioenspaarders putten die toevallig een financiële crisis voor de kiezen kreeg – wat solidair zou zijn.
En misschien blijven fondsen een arbeidsongeschiktheidspensioen dekken, vervolgt Lutjens. “Maar de vraag is of dat allemaal voldoende is.” Ook de Nijmeegse hoogleraar pensioenrecht Mark Heemskerk kan er geen uitsluitsel over geven, en noemt het zelfs ‘de grote quizvraag’.
Volgens Hans van Meerten, hoogleraar pensioenrecht in Utrecht, speelt naast het solidariteitsvraagstuk nog iets mee: discriminatie op nationaliteit. “De pensioenfondsen waaraan sectoren vastzitten, móeten namelijk in Nederland zitten. Buitenlandse aanbieders mogen van het kabinet niet meedoen, en ook dat kan de Europese rechter zwaar opnemen.”
Taaie, langdurige, lastige gesprekken
Om eventuele pensioenkortingen voor miljoenen mensen te voorkomen, moet er vóór de zomer een pensioenakkoord komen. Maar de onderhandelingen tussen het kabinet en de sociale partners zitten vooralsnog muurvast. Grootste twistpunten zijn niet zozeer het stelsel voor aanvullend pensioen zelf, maar aanpalende thema’s als de stijging van de AOW-leeftijd en een verplicht pensioen voor zzp’ers. Met stakingsacties probeert de vakbeweging druk te zetten om haar daarin tegemoet te komen. Vicevoorzitter Tuur Elzinga van FNV gaf het kabinet in De Telegraaf nog zeven weken om in te gaan op de eis de AOW-leeftijd tijdelijk te bevriezen, anders zegt de vakbond het vertrouwen op in de regering.
.