Panthera_Leo
14-09-19, 17:07
Wat moeten we met die (niet voor iedereen zo) Gouden Eeuw?
Dat de Gouden Eeuw niet voor iedereen een feest van voorspoed en vrijheid was, daar zijn historici het over eens. Maar om de hele term daarom maar af te schaffen?
Chris van Mersbergen 13-09-19, 20:15 Laatste update: 20:29
(https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/140485045/)
Tom van der Molen, conservator en specialist zeventiende eeuw bij het Amsterdam Museum wist wel dat
zijn besluit (https://www.ad.nl/binnenland/amsterdam-museum-doet-term-gouden-eeuw-in-de-ban~af311bb8/)
de tongen los zou maken. ,,Ik ben niet naïef. Maar het gaat goed met me, hoor. Discussie is ook heel goed, dat juich ik alleen maar toe.”
Hij en zijn collega’s in het museum dachten lang na voor ze term Gouden Eeuw in de ban deden. ,,Waarom zit die ons nou in de weg?’, vroegen we ons steeds vaker af.
Van der Molen vond een antwoord. De Gouden Eeuw is een soort jubelterm, concludeerde hij, die automatisch de schijnwerpers zet op begrippen als macht, rijkdom, grachtenpanden, schilderkunst, zeehelden. ,,En niet op oorlog, slavernij, armoede. Alsof dat destijds uitzonderingen waren. Dat is niet waar. Maar je botst steeds tegen die term op.” En dus maakte het museum donderdag bekend ‘Gouden Eeuw’ in de ban te doen, om het te vervangen door het neutrale ‘zeventiende eeuw’.
Venlo
Zoals dat tegenwoordig gaat: Twitter ontplofte, en politici roeren zich. ‘Gouden Eeuw. Love it’, twitterde Thierry Baudet (FVD), die zijn partijbijeenkomsten graag aankleedt met enorme projecties van ‘het Holland van toen’. Premier Mark Rutte vindt het taboe op de ‘prachtige’ term ‘onzin’ (https://www.ad.nl/politiek/rutte-gouden-eeuw-juist-prachtige-term-wat-een-onzin-pff~a43a6394/).
Geert Wilders (PVV) liet weten ‘beretrots’ te zijn op de Gouden Eeuw. Voor een geboren en getogen Venlonaar komt dat wat komisch over: de thuisstad van Wilders was in de zeventiende eeuw een speelbal tussen de Spanjaarden en Hollanders. Pestepidemieën decimeerden de bevolking, meldt het gemeentearchief van Venlo, economisch verging het de stad zeer moeizaam.
Kolonies
,,Eigenlijk waren provincies als Brabant en Limburg in die tijd binnenlandse kolonies van de door Holland gedomineerde Republiek”, stelt de Brabantse historicus Gerard Rooijakkers, die veel weet over het leven in de Gouden Eeuw búiten de machtige steden in het westen. ,,Deze gebieden hadden geen stem in het landsbestuur. Katholieken mochten er geen openbare functies vervullen.”
En het was er arm, zoals overigens ook veel mensen in bruisende steden als Amsterdam en Leiden bepaald niet in weelde leefden. ,,Op veel plekken was het een beetje Bangladesh-achtig”, zegt historicus Han van der Horst. ,,De rijkdom was totaal niet eerlijk verdeeld. Sociale rechtvaardigheid, dat leefde niet.”
En dan de slavernij: ,,We vervoerden letterlijk duizenden en duizenden Afrikanen naar onze suiker- en katoenplantages in Suriname en de Caraïben”, brengt museumconservator Van der Molen nog maar in een keer in herinnering. ,,Johan Maurits, naar wie het Mauritshuis in Den Haag is vernoemd, had daar een grote rol in.”
‘Juist moeilijker’
Het is allemaal weinig fraai. De vraag is: betekent het dat de term Gouden Eeuw daarom geloosd moet worden? ,,Je maakt het juist moeilijker”, vindt Van der Horst. ,,Tegenover witte kanten staat altijd zwart. Dat kun je makkelijker uitleggen als je de term Gouden Eeuw blijft gebruiken.”
Zijn collega Gerard Rooijakkers is het met hem eens. Hij vindt het besluit van het museum ‘politiek correct’, maar niet logisch. ,,In de Gouden Eeuw wás Nederland een wereldmacht, we hebben er de grachtengordel aan te danken. Het is veel mooier om vanuit dat goud de schaduwkanten te kunnen belichten.”
Migratieachtergrond
In Amsterdam blijft Van der Molen achter het besluit staan. ,,Ik verbied niemand om de term Gouden Eeuw te gebruiken. Maar wij doen het niet meer. De helft van de Amsterdammers heeft een migratieachtergrond. Er komen hier mensen binnen voor wie de term Gouden Eeuw een pijnlijke is, omdat hun voorouders slachtoffer waren van slavernij. Ik wil dat we met een neutrale, open blik naar de zeventiende eeuw kijken. En dat kan beter zonder de term Gouden Eeuw.”
De benaming Gouden Eeuw is overigens pas in de negentiende eeuw bedacht. En het is ook zomaar een naam, en niet eens een hele beste, schreef de in de eerste helft van de vorige eeuw vooraanstaande historicus Johan Huizinga eens. Want waarom goud? ‘Als ons bloeitijdperk een naam moet hebben, laat het dan zijn naar hout en staal, pik en teer, verf en inkt, durf en vroomheid, geest en fantasie.’
https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/ (https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/)
http://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/
Dat de Gouden Eeuw niet voor iedereen een feest van voorspoed en vrijheid was, daar zijn historici het over eens. Maar om de hele term daarom maar af te schaffen?
Chris van Mersbergen 13-09-19, 20:15 Laatste update: 20:29
(https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/140485045/)
Tom van der Molen, conservator en specialist zeventiende eeuw bij het Amsterdam Museum wist wel dat
zijn besluit (https://www.ad.nl/binnenland/amsterdam-museum-doet-term-gouden-eeuw-in-de-ban~af311bb8/)
de tongen los zou maken. ,,Ik ben niet naïef. Maar het gaat goed met me, hoor. Discussie is ook heel goed, dat juich ik alleen maar toe.”
Hij en zijn collega’s in het museum dachten lang na voor ze term Gouden Eeuw in de ban deden. ,,Waarom zit die ons nou in de weg?’, vroegen we ons steeds vaker af.
Van der Molen vond een antwoord. De Gouden Eeuw is een soort jubelterm, concludeerde hij, die automatisch de schijnwerpers zet op begrippen als macht, rijkdom, grachtenpanden, schilderkunst, zeehelden. ,,En niet op oorlog, slavernij, armoede. Alsof dat destijds uitzonderingen waren. Dat is niet waar. Maar je botst steeds tegen die term op.” En dus maakte het museum donderdag bekend ‘Gouden Eeuw’ in de ban te doen, om het te vervangen door het neutrale ‘zeventiende eeuw’.
Venlo
Zoals dat tegenwoordig gaat: Twitter ontplofte, en politici roeren zich. ‘Gouden Eeuw. Love it’, twitterde Thierry Baudet (FVD), die zijn partijbijeenkomsten graag aankleedt met enorme projecties van ‘het Holland van toen’. Premier Mark Rutte vindt het taboe op de ‘prachtige’ term ‘onzin’ (https://www.ad.nl/politiek/rutte-gouden-eeuw-juist-prachtige-term-wat-een-onzin-pff~a43a6394/).
Geert Wilders (PVV) liet weten ‘beretrots’ te zijn op de Gouden Eeuw. Voor een geboren en getogen Venlonaar komt dat wat komisch over: de thuisstad van Wilders was in de zeventiende eeuw een speelbal tussen de Spanjaarden en Hollanders. Pestepidemieën decimeerden de bevolking, meldt het gemeentearchief van Venlo, economisch verging het de stad zeer moeizaam.
Kolonies
,,Eigenlijk waren provincies als Brabant en Limburg in die tijd binnenlandse kolonies van de door Holland gedomineerde Republiek”, stelt de Brabantse historicus Gerard Rooijakkers, die veel weet over het leven in de Gouden Eeuw búiten de machtige steden in het westen. ,,Deze gebieden hadden geen stem in het landsbestuur. Katholieken mochten er geen openbare functies vervullen.”
En het was er arm, zoals overigens ook veel mensen in bruisende steden als Amsterdam en Leiden bepaald niet in weelde leefden. ,,Op veel plekken was het een beetje Bangladesh-achtig”, zegt historicus Han van der Horst. ,,De rijkdom was totaal niet eerlijk verdeeld. Sociale rechtvaardigheid, dat leefde niet.”
En dan de slavernij: ,,We vervoerden letterlijk duizenden en duizenden Afrikanen naar onze suiker- en katoenplantages in Suriname en de Caraïben”, brengt museumconservator Van der Molen nog maar in een keer in herinnering. ,,Johan Maurits, naar wie het Mauritshuis in Den Haag is vernoemd, had daar een grote rol in.”
‘Juist moeilijker’
Het is allemaal weinig fraai. De vraag is: betekent het dat de term Gouden Eeuw daarom geloosd moet worden? ,,Je maakt het juist moeilijker”, vindt Van der Horst. ,,Tegenover witte kanten staat altijd zwart. Dat kun je makkelijker uitleggen als je de term Gouden Eeuw blijft gebruiken.”
Zijn collega Gerard Rooijakkers is het met hem eens. Hij vindt het besluit van het museum ‘politiek correct’, maar niet logisch. ,,In de Gouden Eeuw wás Nederland een wereldmacht, we hebben er de grachtengordel aan te danken. Het is veel mooier om vanuit dat goud de schaduwkanten te kunnen belichten.”
Migratieachtergrond
In Amsterdam blijft Van der Molen achter het besluit staan. ,,Ik verbied niemand om de term Gouden Eeuw te gebruiken. Maar wij doen het niet meer. De helft van de Amsterdammers heeft een migratieachtergrond. Er komen hier mensen binnen voor wie de term Gouden Eeuw een pijnlijke is, omdat hun voorouders slachtoffer waren van slavernij. Ik wil dat we met een neutrale, open blik naar de zeventiende eeuw kijken. En dat kan beter zonder de term Gouden Eeuw.”
De benaming Gouden Eeuw is overigens pas in de negentiende eeuw bedacht. En het is ook zomaar een naam, en niet eens een hele beste, schreef de in de eerste helft van de vorige eeuw vooraanstaande historicus Johan Huizinga eens. Want waarom goud? ‘Als ons bloeitijdperk een naam moet hebben, laat het dan zijn naar hout en staal, pik en teer, verf en inkt, durf en vroomheid, geest en fantasie.’
https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/ (https://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/)
http://www.ad.nl/binnenland/wat-moeten-we-met-die-niet-voor-iedereen-zo-gouden-eeuw~af5308a07/?referrer=https://www.google.com/