PDA

Bekijk Volledige Versie : Bom drijft hindoes en moslims uiteen



Don
23-10-02, 11:21
Bali / Bom drijft hindoes en moslims uiteen

door Wilma van der Maten
2002-10-23

De aanslag anderhalve week geleden op een discotheek op het Indonesische eiland Bali heeft de verhouding tussen moslims en hindoes op scherp gezet. Een uitbarsting dreigt.

KUTA - Liters wijwater zijn al gesprenkeld op de plek van de bomaanslag in Kuta op het eiland Bali. Iedere avond voeren priesters in witte sarongs en met batikdoekjes op hun hoofd er onvermoeid vredesrituelen uit voor een publiek van moslims en hindoes. De explosie veroorzaakte niet alleen tientallen doden, maar verstoorde volgens de hindoegeestelijken ook het evenwicht tussen de mens en de aarde. In hun gebeden smeken ze de geesten Bali te vrijwaren van een religieus conflict.

De dreiging van een uitbarsting tussen hindoes en moslims hangt als een donkere wolk boven het toeristeneiland. In de eerste uren na de aanslag gaven boze hindoes de moslims de schuld. De wildste geruchten deden de ronde: er zou een moskee in brand staan, hindoes waren moslims aan het verjagen.

Provocaties, noemt hindoeleider I Made Wendra deze verhalen, afkomstig van buiten. ,,Maar ik ben niet moedig genoeg om te zeggen wie erachter zit.'' Hij gelooft niet dat een echt conflict kan ontstaan. ,,We wonen al jaren in harmonie samen.''

Maar gevoelens van woede en angst bestaan wel degelijk bij beide religieuze groepen. ,,Ik weet zeker dat militante moslims uit Java betrokken zijn bij de aanslag. Ze kregen hulp van de lokale moslims'', beweert Swarna, een hindoe. Hij werkt in een restaurant dat niet zover van de plek van de aanslag verwijderd is. Vier van zijn vrienden, die in de discotheek werkten, kwamen bij de bomexplosie om het leven.

Veel moslims maken zich zorgen. ,,Ik ben bang dat hindoes wraak gaan nemen'', zegt een jongen in de moskee van Kuta.

Religieuze sentimenten zijn niet nieuw op Bali. Hindoes, de overgrote meerderheid, klagen al jaren dat er steeds meer moslims vanaf Java komen vanwege de crisis en de werkloosheid in Indonesië. Volgens het Bureau voor Statistiek verdubbelde de instroom van moslims in de afgelopen twee jaar. Maar moslims maken nog steeds geen vijf procent van de bevolking uit.

Volgens de hindoes pikken de Javanen hun baantjes in de toeristenindustrie in en bouwen ze hun moskees te dicht naast de tempels. Moslims zouden nauwelijks integreren. In een van de weinige buurtschappen waar moslims en hindoes wel samenwonen, zegt een hindoe dat hij zijn hart vasthoudt. ,,Mijn zoon is met een moslim getrouwd.'' Hij wijst bezorgd naar zijn kleinzoon, net drie maanden oud.

De gouverneur van Bali, I Dewa Mada Beratha, neemt ieder gerucht serieus. Hij dwingt gezag af door zijn daadkracht. Voortdurend nodigt hij de religieuze leiders uit, en gaat hij zelf de wijken in om de bevolking tot kalmte te manen. De gouverneur beseft dat meer dan 80 procent van de Balinezen afhankelijk is van de toeristenindustrie, tot en met de keuterboer die zijn groente aan de hotels verkoopt.

Hotel- en restauranteigenaren mopperen dat gasten wegblijven. Een taxichauffeur vertelt dat hij al in geen dagen een passagier heeft gehad. ,,Wie geeft nu mijn vrouw en kinderen te eten?'', zegt hij geëmotioneerd.

De angst bestaat dat de economie op Bali compleet zal instorten, dat de samenleving door armoede verloedert en de religieuze groepen elkaar uit frustratie in de haren zullen vliegen.

De Balinezen vormen weliswaar van oudsher in hun banjar, buurtschappen, hechte gemeenschappen. Maar de aandacht is voornamelijk op de familie gericht, en niet zo zeer op de samenleving daarbuiten. In de wijk rond de plek van de aanslag zijn de gemeenschappen al niet meer zo traditioneel door de westerse invloed.

,,In plaats van al die rituelen uitvoeren, kunnen we beter samen een plan van aanpak bedenken'', zegt een hoteleigenaar in Kuta Beach. ,,De toeristenindustrie gaat geheid instorten. Dus moeten we alternatieven verzinnen. We staan in het buitenland bekend om onze batik en zelfgemaakte beeldjes. We zouden dat meer kunnen exporteren.''

Westerlingen die al jaren op Bali wonen hebben een fonds in het leven geroepen. Ze zamelen geld in om Balinese families die als gevolg van de aanslag werkloos worden, te helpen. In Indonesië bestaat geen sociaal vangnet. ,,We moeten de moed er inhouden'', zegt de hindoeleider I Made Wendra, die zelf ook een hotel bezit. ,,En samen het imago van Bali herstellen.''