Dienna
01-11-02, 20:26
Russische Federatie
Respect voor mensenrechten vooral een papieren realiteit
Amnesty International vraagt bij start wereldwijde campagne aandacht voor marteling door politie en schendingen in Tsjetsjenië
Amnesty International stelt vandaag, 29 oktober, met de start van een wereldwijde campagne het wijdverbreide martelen en mishandelen door de Russische politie en de voortdurende mensenrechtenschendingen in Tsjetsjenië aan de kaak. De gijzelingsactie in Moskou heeft op een schrille manier de schijnwerpers op het conflict in Tsjetsjenië gezet. Amnesty veroordeelt de gijzeling ten sterkste en heeft de verantwoordelijken opgeroepen de gijzelaars ongedeerd en onvoorwaardelijk vrij te laten.
De schendingen van mensenrechten, zowel door gewapende Tsjetsjeense troepen als door Russische politie en veiligheidstroepen in de gehele federatie, hebben een gemeenschappelijke achtergrond: een klimaat van straffeloosheid, gebrekkige discipline binnen leger en politie, minachting voor menselijk leven, racisme en gebrek aan implementatie van internationale mensenrechtenstandaarden.
In het rapport The Russian Federation: Denial of Justice constateert Amnesty International dat de Russische regering in het tegengaan van mensenrechtenschendingen ernstig tekort schiet. Zij analyseert de achtergrond ervan en roept president Poetin en de Tsjetsjeense strijders middels 44 aanbevelingen op rigoureuze stappen te nemen om de mensenrechtenschendingen uit te bannen.
Tegelijk vraagt de organisatie de Nederlandse regering en de Europese Unie het staatsbezoek van Poetin en de Europees-Russische Top in Kopenhagen aan te grijpen om duidelijk stelling te nemen ten aanzien van de mensenrechtenschendingen in Rusland. Sinds 11 september 2001 en de Russische steun aan de door Amerikanen geleide ‘oorlog tegen het terrorisme’ verstomde de internationale kritiek op het Russische optreden in Tsjetsjenië min of meer. Het is hoog tijd dat kritiek weer openlijk geuit wordt; slachtoffers mogen niet in de steek gelaten worden om politieke redenen.
Tsjetsjenië
‘Nog steeds op zoek naar je man? Zoek dan eens in een kuil’
advies van een soldaat aan Zoera Mandychadzjejeva, nov 2001
De mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië is onverminderd ernstig. Na de oorlog van 1994-1996 woedt er sinds 1999 opnieuw oorlog. De combinatie van gebrek aan discipline bij de veiligheidstroepen en straffeloosheid blijkt in Tsjetsjenië een fatale te zijn. Amnesty constateert talrijke gevallen van afpersing en georganiseerde plundering, buitengerechtelijke executies en marteling van burgers. Een bijzondere mensenrechtenschending die zich vooral in het tweede Tsjetsjeense conflict voordoet is de ‘verdwijning’.
Op 9 november 2001 stormden twee gemaskerde soldaten een huis in Serzjen-Joert binnen. Er sliepen vijf meisjes en twee vrouwen, Aset Jachiajeva (45) en Milana Bertirgirijeva (21). Toen de meisjes begonnen te huilen dreigden de soldaten hen te verkrachten. Na vertrek van de soldaten bleek dat de kamer van de vrouwen leeg was. Op straat vond men kledingstukken. Niemand heeft ooit meer iets van hen gehoord.
Typerend voor het optreden van Russische troepen in deze oorlog zijn luchtaanvallen gevolgd door razzia’s, waarbij gezocht wordt naar Tsjetsjeense strijders. Veel schendingen van mensenrechten en humanitair recht vinden plaats in de context van dergelijke razzia’s.
Zoals in het geval van de aanval op Tsotsin-Joert en de daaropvolgende ‘verdwijning’ van Ajoeb Artsojev: nadat omwonenden verhaal kwamen halen en soldaten vroegen waarom zij Ajoeb mee hadden genomen, werd op hen gevuurd. Twee omwonenden raakten gewond. Enige dagen later werd Ajoeb levend maar ernstig gewond gevonden: zijn armen en verscheidene ribben waren gebroken.
Tsjetsjeense gewapende troepen zijn ook verantwoordelijk voor mensenrechtenschendingen en inbreuk op het humanitair recht. Ook zij hebben burgers niet beschermd bij hun aanvallen op bevolkte gebieden en ze hebben burgers ontvoerd en als gijzelaar gevangen gehouden. Tsjetsjeense strijders pleegden twee gijzelingsacties in 1995 en 1996, in Boedjonnovsk en Kizljar; bij de laatste actie vielen talloze slachtoffers toen het Russische leger het stadje bombardeerde. De recente gijzeling in Moskou, naar verluidt door Tsjetsjeense rebellen, is de laatste in een reeks van schendingen gerelateerd aan het conflict. Amnesty International veroordeelt het nemen van gijzelaars – wat een schending van de Geneefse verdragen inhoudt.
Mishandeling en marteling door politie Ze brachten een apparaat binnen… een van hen maakte draden vast aan mijn oor… toen ik het niet meer uithield, bekende ik de moord… ik was half bewusteloos toen ik uit het raam sprong.’
Het optreden van politie in vele delen van de federatie maakt jaarlijks honderdduizenden arrestanten en gevangenen tot slachtoffers van mishandeling of marteling. Dit is een grotendeels onderbelicht probleem. De Russische ombudsman voor mensenrechten Oleg Mironov schatte in 2000 dat één op de twee arrestanten mishandeld of gemarteld wordt. Per jaar worden in Rusland zo’n vijf miljoen mensen voor korte of langere tijd gedetineerd.
Veel voorkomende martelmethodes zijn het toebrengen van brandwonden, langdurig schoppen, slaan met bijvoorbeeld een fles half gevuld met water, toedienen van elektroshocks, verstikking met gasmaskers (een methode die slonik, ‘de olifant’ wordt genoemd), en ophanging aan de armen achter de rug (lastotsjka, ‘de zwaluw’). In december 2001 heeft het Russische parlement een nieuw Wetboek van strafvordering aangenomen. Bepalingen hierin moeten de kans op mishandeling en marteling verkleinen. Zo moet een verdachte nu binnen 48 uur in persoon aan een rechter voorgeleid worden en is de positie van de rechter versterkt ten koste van het eigenmachtig optreden van de aanklager. Deze kon voorheen zelf besluiten over de lengte van voorarrest. Amnesty is hoopvol dat volledige tenuitvoerlegging van de nieuwe wetten de kans op marteling aanzienlijk vermindert.
Echter, de organisatie beschrijft in haar rapport meerdere oorzaken voor marteling die niet door de verbeteringen in het Wetboek van strafvordering worden aangepakt. Bijvoorbeeld de bijna volledige straffeloosheid waarop daders kunnen rekenen.
Zo is ondanks veel bewijs nog niemand aangeklaagd voor de marteling van Aleksej Michejev in september 1998. Hij werd met elektroshocks gemarteld, bekende een moord, sprong van ellende uit het raam en brak zijn rug. Het meisje dat hij vermoord zou hebben dook nog dezelfde dag ongedeerd op. Nadat Aleksej een klacht had ingediend werd een onderzoek gestart, maar door vertraging, uitstel en het ten minste zes maal sluiten en heropenen van de zaak loopt het onderzoek nog steeds en is tot op heden niemand aangeklaagd.
Het accepteren van onder marteling afgegeven bekentenissen door rechters en de grote druk op slecht getrainde politiefunctionarissen om zaken ’op te lossen’ zijn twee andere oorzaken voor het voortduren van marteling. Zo maken politiefunctionarissen naar verluidt promotie op basis van het aantal ‘opgeloste’ zaken. Ook de angst van burgers voor de stijgende criminaliteit legt druk op de politie.
Campagne
Amnesty International roept de internationale gemeenschap op mensenrechtenschendingen en schendingen van het humanitair recht in Rusland krachtig te veroordelen en de Russische regering aan te sporen tot, en zo nodig te steunen bij, het aanpakken van de straffeloosheid.
Amnesty International heeft voor het komende jaar verschillende acties en publicaties over specifieke mensenrechtenschendingen gepland, zoals over discriminatie van vrouwen, kinderen en etnische minderheden en de toegang tot het rechtssysteem in Rusland.
In de Nederlandse Amnesty-uitgave Op weg naar de wet - Mensenrechten in Rusland, die ook op 29 oktober verschijnt, zijn de bevindingen van de internationale uitgave samengevat en is daarnaast veel aandacht voor de context van de Russische politiek, economie en samenleving
Respect voor mensenrechten vooral een papieren realiteit
Amnesty International vraagt bij start wereldwijde campagne aandacht voor marteling door politie en schendingen in Tsjetsjenië
Amnesty International stelt vandaag, 29 oktober, met de start van een wereldwijde campagne het wijdverbreide martelen en mishandelen door de Russische politie en de voortdurende mensenrechtenschendingen in Tsjetsjenië aan de kaak. De gijzelingsactie in Moskou heeft op een schrille manier de schijnwerpers op het conflict in Tsjetsjenië gezet. Amnesty veroordeelt de gijzeling ten sterkste en heeft de verantwoordelijken opgeroepen de gijzelaars ongedeerd en onvoorwaardelijk vrij te laten.
De schendingen van mensenrechten, zowel door gewapende Tsjetsjeense troepen als door Russische politie en veiligheidstroepen in de gehele federatie, hebben een gemeenschappelijke achtergrond: een klimaat van straffeloosheid, gebrekkige discipline binnen leger en politie, minachting voor menselijk leven, racisme en gebrek aan implementatie van internationale mensenrechtenstandaarden.
In het rapport The Russian Federation: Denial of Justice constateert Amnesty International dat de Russische regering in het tegengaan van mensenrechtenschendingen ernstig tekort schiet. Zij analyseert de achtergrond ervan en roept president Poetin en de Tsjetsjeense strijders middels 44 aanbevelingen op rigoureuze stappen te nemen om de mensenrechtenschendingen uit te bannen.
Tegelijk vraagt de organisatie de Nederlandse regering en de Europese Unie het staatsbezoek van Poetin en de Europees-Russische Top in Kopenhagen aan te grijpen om duidelijk stelling te nemen ten aanzien van de mensenrechtenschendingen in Rusland. Sinds 11 september 2001 en de Russische steun aan de door Amerikanen geleide ‘oorlog tegen het terrorisme’ verstomde de internationale kritiek op het Russische optreden in Tsjetsjenië min of meer. Het is hoog tijd dat kritiek weer openlijk geuit wordt; slachtoffers mogen niet in de steek gelaten worden om politieke redenen.
Tsjetsjenië
‘Nog steeds op zoek naar je man? Zoek dan eens in een kuil’
advies van een soldaat aan Zoera Mandychadzjejeva, nov 2001
De mensenrechtensituatie in Tsjetsjenië is onverminderd ernstig. Na de oorlog van 1994-1996 woedt er sinds 1999 opnieuw oorlog. De combinatie van gebrek aan discipline bij de veiligheidstroepen en straffeloosheid blijkt in Tsjetsjenië een fatale te zijn. Amnesty constateert talrijke gevallen van afpersing en georganiseerde plundering, buitengerechtelijke executies en marteling van burgers. Een bijzondere mensenrechtenschending die zich vooral in het tweede Tsjetsjeense conflict voordoet is de ‘verdwijning’.
Op 9 november 2001 stormden twee gemaskerde soldaten een huis in Serzjen-Joert binnen. Er sliepen vijf meisjes en twee vrouwen, Aset Jachiajeva (45) en Milana Bertirgirijeva (21). Toen de meisjes begonnen te huilen dreigden de soldaten hen te verkrachten. Na vertrek van de soldaten bleek dat de kamer van de vrouwen leeg was. Op straat vond men kledingstukken. Niemand heeft ooit meer iets van hen gehoord.
Typerend voor het optreden van Russische troepen in deze oorlog zijn luchtaanvallen gevolgd door razzia’s, waarbij gezocht wordt naar Tsjetsjeense strijders. Veel schendingen van mensenrechten en humanitair recht vinden plaats in de context van dergelijke razzia’s.
Zoals in het geval van de aanval op Tsotsin-Joert en de daaropvolgende ‘verdwijning’ van Ajoeb Artsojev: nadat omwonenden verhaal kwamen halen en soldaten vroegen waarom zij Ajoeb mee hadden genomen, werd op hen gevuurd. Twee omwonenden raakten gewond. Enige dagen later werd Ajoeb levend maar ernstig gewond gevonden: zijn armen en verscheidene ribben waren gebroken.
Tsjetsjeense gewapende troepen zijn ook verantwoordelijk voor mensenrechtenschendingen en inbreuk op het humanitair recht. Ook zij hebben burgers niet beschermd bij hun aanvallen op bevolkte gebieden en ze hebben burgers ontvoerd en als gijzelaar gevangen gehouden. Tsjetsjeense strijders pleegden twee gijzelingsacties in 1995 en 1996, in Boedjonnovsk en Kizljar; bij de laatste actie vielen talloze slachtoffers toen het Russische leger het stadje bombardeerde. De recente gijzeling in Moskou, naar verluidt door Tsjetsjeense rebellen, is de laatste in een reeks van schendingen gerelateerd aan het conflict. Amnesty International veroordeelt het nemen van gijzelaars – wat een schending van de Geneefse verdragen inhoudt.
Mishandeling en marteling door politie Ze brachten een apparaat binnen… een van hen maakte draden vast aan mijn oor… toen ik het niet meer uithield, bekende ik de moord… ik was half bewusteloos toen ik uit het raam sprong.’
Het optreden van politie in vele delen van de federatie maakt jaarlijks honderdduizenden arrestanten en gevangenen tot slachtoffers van mishandeling of marteling. Dit is een grotendeels onderbelicht probleem. De Russische ombudsman voor mensenrechten Oleg Mironov schatte in 2000 dat één op de twee arrestanten mishandeld of gemarteld wordt. Per jaar worden in Rusland zo’n vijf miljoen mensen voor korte of langere tijd gedetineerd.
Veel voorkomende martelmethodes zijn het toebrengen van brandwonden, langdurig schoppen, slaan met bijvoorbeeld een fles half gevuld met water, toedienen van elektroshocks, verstikking met gasmaskers (een methode die slonik, ‘de olifant’ wordt genoemd), en ophanging aan de armen achter de rug (lastotsjka, ‘de zwaluw’). In december 2001 heeft het Russische parlement een nieuw Wetboek van strafvordering aangenomen. Bepalingen hierin moeten de kans op mishandeling en marteling verkleinen. Zo moet een verdachte nu binnen 48 uur in persoon aan een rechter voorgeleid worden en is de positie van de rechter versterkt ten koste van het eigenmachtig optreden van de aanklager. Deze kon voorheen zelf besluiten over de lengte van voorarrest. Amnesty is hoopvol dat volledige tenuitvoerlegging van de nieuwe wetten de kans op marteling aanzienlijk vermindert.
Echter, de organisatie beschrijft in haar rapport meerdere oorzaken voor marteling die niet door de verbeteringen in het Wetboek van strafvordering worden aangepakt. Bijvoorbeeld de bijna volledige straffeloosheid waarop daders kunnen rekenen.
Zo is ondanks veel bewijs nog niemand aangeklaagd voor de marteling van Aleksej Michejev in september 1998. Hij werd met elektroshocks gemarteld, bekende een moord, sprong van ellende uit het raam en brak zijn rug. Het meisje dat hij vermoord zou hebben dook nog dezelfde dag ongedeerd op. Nadat Aleksej een klacht had ingediend werd een onderzoek gestart, maar door vertraging, uitstel en het ten minste zes maal sluiten en heropenen van de zaak loopt het onderzoek nog steeds en is tot op heden niemand aangeklaagd.
Het accepteren van onder marteling afgegeven bekentenissen door rechters en de grote druk op slecht getrainde politiefunctionarissen om zaken ’op te lossen’ zijn twee andere oorzaken voor het voortduren van marteling. Zo maken politiefunctionarissen naar verluidt promotie op basis van het aantal ‘opgeloste’ zaken. Ook de angst van burgers voor de stijgende criminaliteit legt druk op de politie.
Campagne
Amnesty International roept de internationale gemeenschap op mensenrechtenschendingen en schendingen van het humanitair recht in Rusland krachtig te veroordelen en de Russische regering aan te sporen tot, en zo nodig te steunen bij, het aanpakken van de straffeloosheid.
Amnesty International heeft voor het komende jaar verschillende acties en publicaties over specifieke mensenrechtenschendingen gepland, zoals over discriminatie van vrouwen, kinderen en etnische minderheden en de toegang tot het rechtssysteem in Rusland.
In de Nederlandse Amnesty-uitgave Op weg naar de wet - Mensenrechten in Rusland, die ook op 29 oktober verschijnt, zijn de bevindingen van de internationale uitgave samengevat en is daarnaast veel aandacht voor de context van de Russische politiek, economie en samenleving