jaja
12-12-02, 12:42
Vrouw en islam / Moslima wenst emancipatie mét de Koran
van onze verslaggever
Trouw: 2002-12-12
Moslima's willen Al-Kaida noch Ayaan Hirsi Ali, Taliban noch emancipatie buiten de islam. Zij zoeken het in een terugkeer naar de bronnen en in besef dat zijzelf deelnemer zijn.
,,Polygamie kán waardevol zijn.''
'De profeet Mohammed vond dat mannen al hun vrouwen evenveel moeten liefhebben. Het is voor ons onmogelijk om meerdere vrouwen goed lief te hebben. Daarom mag een man maar met één vrouw trouwen.''
Het debat in de Utrechtse Lutherse kerk over vrouwen en islam slingert heen en weer tussen staaltjes van vernuftige koranuitleg en de simpele constatering dat vrouwen worden geslagen - of het nu mag van de Koran of niet.
Het is een man, een jonge moslim, die de overwegend vrouwelijke bezoekers van het debat op de redenering vergast over Mohammed en zijn vrouwen. Bijna mocht hij zijn betoog niet afmaken - het leek er even op dat hij de veelwijverij zou gaan verdedigen - maar als hij bij zijn conclusie komt, worden hem uit de zaal alsnog veel vriendelijke glimlachjes toegeworpen.
De zaal -zeker acht hoofddoeken, maar ook autochtone feministes en een handjevol mannen- is opgewonden op deze dinsdagavond. De bezoekers verdringen elkaar voor de interruptiemicrofoon, zuchten en houden ellenlange betogen in het Turks. Het publiek wil niet de fundamentalistische Al-Kaida, maar ook geen Ayaan Hirsi Ali, die de emancipatie van de vrouw buiten de islam zoekt.
Het debat over vrouwen in de islam wordt te veel gedomineerd door verzet tegen de islam, zegt Naima Azough, Tweede-Kamerlid van GroenLinks. Zij benadrukt het belang van kennis over de Koran voor de emancipatie van de moslimvrouw: ,,De afgelopen honderd jaar, in het bijzonder de laatste twintig jaar, is er een enorme behoefte onder vrouwelijke moslims om naar de bronnen van de islam terug te keren. Die bronnen zetten ze af tegen hun culturele tradities, die soms pre-islamitisch zijn. Als je Pakistaanse vrouwen op de rechten van de mens wijst, zegt hun dat niets. Maar leg je ze de Koran voor en vertel je over de vrijheid die de vrouw ook binnen de islam heeft, dan zijn ze daardoor helemaal vervuld. Het geeft hun ook macht, macht om tegen de man te zeggen wat ze wel en niet willen, daarbij gesteund door de Koran.''
De geest van de Koran, daar gaat het om, zegt Azough. Mannen mochten met meerdere vrouwen trouwen omdat de vrouwen vroeger niet alleen konden overleven als hun man, tijdens een oorlog, was omgekomen. Wie nu naar de geest van de Koran handelt, zal mannen in veel gevallen dat recht ontzeggen. Het is immers niet in het belang van de vrouw.
Maar, zegt Azough, in sommige landen, waar een vrouw niet alleen kan overleven, kan polygamie nog steeds waardevol zijn voor een vrouw. Voor Azough geen universele regels en gelijkheid van man en vrouw ten koste van alles.
Emancipatie van de vrouw is mogelijk binnen de islam, vindt ook Seyma Halici, coördinatrice van de vrouwenafdeling van Milli Görüs, een Turks-orthodoxe organisatie. Zij heeft een hoofddoek, 'maar mijn man zit thuis met vier kinderen'. Anders dan Azough, is Halici wel erg recht in de leer. Kritiek op de mogelijkheid van mannen om met meerdere vrouwen te trouwen, wimpelt ze af met een vergelijking: ,,Hier in het Westen slapen mannen toch ook met meerdere vrouwen?''
Het rommelt in de zaal. De rij achter de interruptiemicrofoon groeit flink aan. ,,Waarom grijpen jullie telkens terug naar de Koran?'', vraagt een deelneemster. De Koran mag de vrouw dan wel een mooie rol geven, toch blijft er een praktijk waarin vrouwen door mannen worden onderdrukt en zelfs geslagen.
Azough, Halici en de islamologe Nathal Dessing geven grif toe dat alleen de Koran niet voldoende is voor de emancipatie van de vrouw binnen de islam. Dessing oppert dat vrouwen op verschillende fronten steun moeten zoeken, bij de Koran, maar ook binnen de gemeenschap. ,,Geweld in huis, daar moet over gesproken worden'', vindt Halici. ,,Ook binnen de muren van de moskee.''
Vrouwen moeten zich niet alleen teweerstellen tegen mannen, maar zich ook emanciperen door na te denken over hoe zij willen leven, zegt Azough. Daarbij moeten ze niet uitgaan van de defensieve positie waar ze in zijn gedrongen, maar positiever, van het leven dat zij voorstaan. ,,We moeten voor onszelf orde op zaken stellen. En dat is niet hetzelfde als bijvoorbeeld reageren op klachten van autochtonen over een moskee die te rumoerig zou zijn. Dat is een veel te defensief uitgangspunt.''
En, wil Azough er nog aan toevoegen, vrouwen moeten zichzelf als deelnemer zien. Ze zijn niet alleen in een soms ondergeschikte positie geduwd. ,,Ze zijn ook actief. Alleen al door hun kinderen op te voeden.''
reacties van trouwlezers op de website:
reactie I:
De één een sociaal-democraat en de ander een liberaal. De één een moslima zonder hoofddoek en de ander een ex-moslima. Beiden hebben echter hetzelfde doel, namelijk de emancipatie van de moslimvrouw. Wat is dat eigenlijk? Is dat het verbieden van het dragen van een hoofddoek? Het verbieden in de keuken te staan? Het verbieden het huis te stofzuigen? Nee, dat is het niet. Het gaat er om dat de moslimvrouw dezelfde rechten krijgt als de moslimman, oftewel de moslimvrouw mag net als de moslimman zelf bepalen wat ze wel en wat ze niet wilt. Dat komt dan goed uit want een moslima is iemand die zich vrijwillig overgeeft aan de wil van God, dus de emancipatie van de moslimvrouw als doel nemen is in feite overbodig. Zouden de dames Albayrak en Hirsi Ali dan toch uit zijn op wat anders? Zouden zij de moslimvrouw toch willen ontdoen van hun hoofddoek en van hun geloof in de Schepper? Zouden zij de moslimvrouw willen transformeren in datgene wat ze zelf zijn, namelijk een stelletje hoeren?
reactie II:
Islam onderdrukt de menselijke waarde in de mens; zowel in de vrouw als in de man. Je moet dingen doen of je mag ze niet doen. Je hebt geen keuze. Islam is tegenstelling van de democratie.
reactie III:
Het is nog maar zo"n 50 jaar geleden dat in Nederland vrouwen in bepaalde sectoren van de samenleving werden ontslagen op het moment dat ze trouwden. En tot 1957 werd een vrouw van rechtswege handelingsonbekwaam, en dus op juridisch gelijke voet behandeld als een kind of een krankzinnige, als ze in het huwelijk trad. Ook Genesis 3 vers 16, waarin staat dat de man zal heersen over de vrouw, draagt niet bij aan een emancipatorisch vrouwbeeld. Bovendien: ook de Oudtestamentische aartsvaders hadden vrouwen en bijvrouwen. Zowel Bijbel als Koran zijn tijdgebonden in hun ontstaansgeschiedenis, moraal en voorbeelden.
Iets minder hoogmoed en betweterigheid van zg. verlichte westerse moraalridders is dus wel op zijn plaats. En wat mishandelde moslimvrouwen betreft: wellicht heeft dat meer te maken met sociaal-economische positie dan met geloof. Het is dus allemaal minder simpel, en dus minder moslim-gerelateerd, dan men denkt.
reactie IV:
Ik vind de laatste zin van de eerste briefschrijver zéér tragisch en vormt het bewijs, dat er een brede kloof bestaat tussen de Islam en de liberale westelijke samenleving. De godsdienst van de Islam en het begrip "martelaar" als zelfmoordenaar, die onschuldige medemensen vermoord, is - ondanks alle richtingen die er binnen de Islam zouden bestaan - onverenigbaar met het liberale, christelijke denken. Zo behoort vrouwen, die gelijke rechten claimen als de man, betitelen als hoeren, tot een andere en zeer onvrije denkwereld. Het wordt een onoverbrugbare kloof als de moslimman precies weet wat de wil van God is met de vrouw: namelijk "vrijwillig" het aanrecht en het krijgen van kinderen. Er bestaan toch wel veel gemeenschapskenmerken met het maatschappelijke denken van de SGP. Ook daar heeft God met de vrouw een ander achtergesteld plan dan met de man. Ook hier spreekt de oudtestamentische God rechtstreeks tot de man hoe de positie van de vrouw te bepalen. Dit is waarlijke tragiek.
van onze verslaggever
Trouw: 2002-12-12
Moslima's willen Al-Kaida noch Ayaan Hirsi Ali, Taliban noch emancipatie buiten de islam. Zij zoeken het in een terugkeer naar de bronnen en in besef dat zijzelf deelnemer zijn.
,,Polygamie kán waardevol zijn.''
'De profeet Mohammed vond dat mannen al hun vrouwen evenveel moeten liefhebben. Het is voor ons onmogelijk om meerdere vrouwen goed lief te hebben. Daarom mag een man maar met één vrouw trouwen.''
Het debat in de Utrechtse Lutherse kerk over vrouwen en islam slingert heen en weer tussen staaltjes van vernuftige koranuitleg en de simpele constatering dat vrouwen worden geslagen - of het nu mag van de Koran of niet.
Het is een man, een jonge moslim, die de overwegend vrouwelijke bezoekers van het debat op de redenering vergast over Mohammed en zijn vrouwen. Bijna mocht hij zijn betoog niet afmaken - het leek er even op dat hij de veelwijverij zou gaan verdedigen - maar als hij bij zijn conclusie komt, worden hem uit de zaal alsnog veel vriendelijke glimlachjes toegeworpen.
De zaal -zeker acht hoofddoeken, maar ook autochtone feministes en een handjevol mannen- is opgewonden op deze dinsdagavond. De bezoekers verdringen elkaar voor de interruptiemicrofoon, zuchten en houden ellenlange betogen in het Turks. Het publiek wil niet de fundamentalistische Al-Kaida, maar ook geen Ayaan Hirsi Ali, die de emancipatie van de vrouw buiten de islam zoekt.
Het debat over vrouwen in de islam wordt te veel gedomineerd door verzet tegen de islam, zegt Naima Azough, Tweede-Kamerlid van GroenLinks. Zij benadrukt het belang van kennis over de Koran voor de emancipatie van de moslimvrouw: ,,De afgelopen honderd jaar, in het bijzonder de laatste twintig jaar, is er een enorme behoefte onder vrouwelijke moslims om naar de bronnen van de islam terug te keren. Die bronnen zetten ze af tegen hun culturele tradities, die soms pre-islamitisch zijn. Als je Pakistaanse vrouwen op de rechten van de mens wijst, zegt hun dat niets. Maar leg je ze de Koran voor en vertel je over de vrijheid die de vrouw ook binnen de islam heeft, dan zijn ze daardoor helemaal vervuld. Het geeft hun ook macht, macht om tegen de man te zeggen wat ze wel en niet willen, daarbij gesteund door de Koran.''
De geest van de Koran, daar gaat het om, zegt Azough. Mannen mochten met meerdere vrouwen trouwen omdat de vrouwen vroeger niet alleen konden overleven als hun man, tijdens een oorlog, was omgekomen. Wie nu naar de geest van de Koran handelt, zal mannen in veel gevallen dat recht ontzeggen. Het is immers niet in het belang van de vrouw.
Maar, zegt Azough, in sommige landen, waar een vrouw niet alleen kan overleven, kan polygamie nog steeds waardevol zijn voor een vrouw. Voor Azough geen universele regels en gelijkheid van man en vrouw ten koste van alles.
Emancipatie van de vrouw is mogelijk binnen de islam, vindt ook Seyma Halici, coördinatrice van de vrouwenafdeling van Milli Görüs, een Turks-orthodoxe organisatie. Zij heeft een hoofddoek, 'maar mijn man zit thuis met vier kinderen'. Anders dan Azough, is Halici wel erg recht in de leer. Kritiek op de mogelijkheid van mannen om met meerdere vrouwen te trouwen, wimpelt ze af met een vergelijking: ,,Hier in het Westen slapen mannen toch ook met meerdere vrouwen?''
Het rommelt in de zaal. De rij achter de interruptiemicrofoon groeit flink aan. ,,Waarom grijpen jullie telkens terug naar de Koran?'', vraagt een deelneemster. De Koran mag de vrouw dan wel een mooie rol geven, toch blijft er een praktijk waarin vrouwen door mannen worden onderdrukt en zelfs geslagen.
Azough, Halici en de islamologe Nathal Dessing geven grif toe dat alleen de Koran niet voldoende is voor de emancipatie van de vrouw binnen de islam. Dessing oppert dat vrouwen op verschillende fronten steun moeten zoeken, bij de Koran, maar ook binnen de gemeenschap. ,,Geweld in huis, daar moet over gesproken worden'', vindt Halici. ,,Ook binnen de muren van de moskee.''
Vrouwen moeten zich niet alleen teweerstellen tegen mannen, maar zich ook emanciperen door na te denken over hoe zij willen leven, zegt Azough. Daarbij moeten ze niet uitgaan van de defensieve positie waar ze in zijn gedrongen, maar positiever, van het leven dat zij voorstaan. ,,We moeten voor onszelf orde op zaken stellen. En dat is niet hetzelfde als bijvoorbeeld reageren op klachten van autochtonen over een moskee die te rumoerig zou zijn. Dat is een veel te defensief uitgangspunt.''
En, wil Azough er nog aan toevoegen, vrouwen moeten zichzelf als deelnemer zien. Ze zijn niet alleen in een soms ondergeschikte positie geduwd. ,,Ze zijn ook actief. Alleen al door hun kinderen op te voeden.''
reacties van trouwlezers op de website:
reactie I:
De één een sociaal-democraat en de ander een liberaal. De één een moslima zonder hoofddoek en de ander een ex-moslima. Beiden hebben echter hetzelfde doel, namelijk de emancipatie van de moslimvrouw. Wat is dat eigenlijk? Is dat het verbieden van het dragen van een hoofddoek? Het verbieden in de keuken te staan? Het verbieden het huis te stofzuigen? Nee, dat is het niet. Het gaat er om dat de moslimvrouw dezelfde rechten krijgt als de moslimman, oftewel de moslimvrouw mag net als de moslimman zelf bepalen wat ze wel en wat ze niet wilt. Dat komt dan goed uit want een moslima is iemand die zich vrijwillig overgeeft aan de wil van God, dus de emancipatie van de moslimvrouw als doel nemen is in feite overbodig. Zouden de dames Albayrak en Hirsi Ali dan toch uit zijn op wat anders? Zouden zij de moslimvrouw toch willen ontdoen van hun hoofddoek en van hun geloof in de Schepper? Zouden zij de moslimvrouw willen transformeren in datgene wat ze zelf zijn, namelijk een stelletje hoeren?
reactie II:
Islam onderdrukt de menselijke waarde in de mens; zowel in de vrouw als in de man. Je moet dingen doen of je mag ze niet doen. Je hebt geen keuze. Islam is tegenstelling van de democratie.
reactie III:
Het is nog maar zo"n 50 jaar geleden dat in Nederland vrouwen in bepaalde sectoren van de samenleving werden ontslagen op het moment dat ze trouwden. En tot 1957 werd een vrouw van rechtswege handelingsonbekwaam, en dus op juridisch gelijke voet behandeld als een kind of een krankzinnige, als ze in het huwelijk trad. Ook Genesis 3 vers 16, waarin staat dat de man zal heersen over de vrouw, draagt niet bij aan een emancipatorisch vrouwbeeld. Bovendien: ook de Oudtestamentische aartsvaders hadden vrouwen en bijvrouwen. Zowel Bijbel als Koran zijn tijdgebonden in hun ontstaansgeschiedenis, moraal en voorbeelden.
Iets minder hoogmoed en betweterigheid van zg. verlichte westerse moraalridders is dus wel op zijn plaats. En wat mishandelde moslimvrouwen betreft: wellicht heeft dat meer te maken met sociaal-economische positie dan met geloof. Het is dus allemaal minder simpel, en dus minder moslim-gerelateerd, dan men denkt.
reactie IV:
Ik vind de laatste zin van de eerste briefschrijver zéér tragisch en vormt het bewijs, dat er een brede kloof bestaat tussen de Islam en de liberale westelijke samenleving. De godsdienst van de Islam en het begrip "martelaar" als zelfmoordenaar, die onschuldige medemensen vermoord, is - ondanks alle richtingen die er binnen de Islam zouden bestaan - onverenigbaar met het liberale, christelijke denken. Zo behoort vrouwen, die gelijke rechten claimen als de man, betitelen als hoeren, tot een andere en zeer onvrije denkwereld. Het wordt een onoverbrugbare kloof als de moslimman precies weet wat de wil van God is met de vrouw: namelijk "vrijwillig" het aanrecht en het krijgen van kinderen. Er bestaan toch wel veel gemeenschapskenmerken met het maatschappelijke denken van de SGP. Ook daar heeft God met de vrouw een ander achtergesteld plan dan met de man. Ook hier spreekt de oudtestamentische God rechtstreeks tot de man hoe de positie van de vrouw te bepalen. Dit is waarlijke tragiek.