PDA

Bekijk Volledige Versie : de gevolgen vande tjetjeense theaterbezetting



jaja
17-12-02, 13:57
By Caroline Wyatt BBC Moscow correspondent



Moscow siege leaves dark memories
By Caroline Wyatt
BBC Moscow correspondent
Few here in the Russian capital will ever forget the shocking images of the Moscow theatre siege - the masked Chechen gunmen, wielding Kalashnikovs and hand grenades.
Their female accomplices were almost more terrifying, covered from head to foot in black, their veils bearing Islamic slogans, their waists wrapped with belts full of explosives.
At the time, it seemed for many Russians as if their world had been turned upside down, and that nothing would ever be the same.
Some months later, such dramatic predictions have proved unfounded for all but those closely involved in the siege - the hostages and their families.
Yet the repercussions of this dramatic event are still making themselves felt at home and abroad.
Putin rides out storm
Perhaps the main prediction not to come true was the negative impact the siege was expected to have on President Vladimir Putin's popularity in Russia.
Many pundits - in the Russian press, in our Moscow studio and in the international media - warned that the death of so many hostages in the special forces' rescue operation, 129 people in all, would severely dent Mr Putin's standing at home.
In the event, it did nothing of the sort.
Shortly after the siege had ended and even today, the Russian president is enjoying record public approval ratings - 83% of Russians declare themselves satisfied with his rule.
His decisive, even ruthless handling of the siege and his refusal to negotiate with the hostage-takers further shored up his reputation as a man of action.
Almost all 50 or so of the Chechen gunmen and women were killed - whether from the effects of the anaesthetic gas or from special forces' bullets - few Russians care.
Though no-one here would deny that the 129 accidental deaths of innocent hostages were a tragedy, most agree that the ending of the siege could have been much bloodier - not least if the Chechen hostage-takers had fulfilled their threat to blow up the entire theatre and their 750 captives.
The siege may also have helped President Putin's case with his allies in Britain and the US.
Western critics silenced
Since 11 September, Mr Putin has made clear that he regards Russian troops' presence in Chechnya as an integral part of the war against terror.
According to the Kremlin, Chechnya's pro-independence rebels have links to al-Qaeda and other Islamic extremist groups.
That insistence has silenced most criticism from Western governments over the human rights abuses being committed by some Russian troops in Chechnya against civilians.
They include crimes such as the rape of Chechen women and young girls, extortion and the inexplicable "disappearances" of Chechen men of fighting age.
These days, both UK Prime Minister Tony Blair and the US President George W Bush are reluctant to bring up such issues with Russia, now a confirmed ally in the war on terror.
Siege hardened attitudes
The running sore of the Chechen conflict is at once Mr Putin's greatest strength and his greatest weakness in terms of domestic policy.
Few Russians have forgotten the mysterious apartment bombings in Moscow in 1999, which the Kremlin and the secret services blamed on Chechen rebels.
The bombings gave Russia the excuse to send its troops back into Chechnya for the second time in a decade, while Mr Putin's promise to be tough on Chechen rebels helped win him the 2000 election as president.
Yet the continuing loss Russian soldiers' lives in the rebel republic - thousands over the past few years - had made many Russians sceptical as to whether Mr Putin's "get tough" policy was succeeding.
According to the pollsters, the siege reversed that trend.
Six months ago, polling agency VZIOM found that two-thirds of Russians believed the problem of Chechnya could only be resolved by peace negotiations.
After the siege, that figure fell to just 43%, while another 48% now believe continuing the war is the only option.
Black humour
If the siege changed minds in some ways, it also confirmed several long-held beliefs among Muscovites - for example that their security forces and police forces are not the most alert or reliable.
Initially, there was a widespread sense of shock that 50 armed rebels could simply stroll into a Moscow theatre unnoticed and unchallenged in a city full of police cars and men in uniform.
Russian police are known for constantly checking the documents of foreigners and darker-skinned residents and their right to live or work here.
But by the time the siege ended, Muscovites were back on form with their black humour.
One comedian joked that he wouldn't be surprised if the Moscow police had checked the Chechens' documents, taken a $100 bribe to pronounce them valid and then offered to escort the gunmen to the theatre.
That may be grossly unfair, but it certainly reflected a view held by many in the capital.
So far, few heads have rolled on the official front.
However, the Russian Government did try to bring in a new bill aimed at curbing the media, especially TV and radio - whom the Kremlin deemed to have over-stepped the mark by broadcasting the hostage-takers' demands and details of the special forces operation.
In the end, the Russian media received a tongue-lashing, and was told not to do it again.
Living with fear
Of course, the most bitter impact of the siege has been felt by those most closely involved in it - the Russian hostages and their families.
But Chechen civilians, whether in Moscow or in Chechnya itself, have also suffered.
Most simply want peace.
They are fed up with war, fed up with living in fear, tired of the presence of Russian soldiers and equally fed up with the rebels.
Yet in Moscow and many other Russian cities, they are now scrutinised and monitored more closely than ever, some even thrown out of their homes by landlords who fear they could be harbouring the next Chechen rebel group planning an attack.
And now there is little hope that the Kremlin will feel peace talks necessary or even advisable.
For the hostages themselves, their friends and their families, life will never be the same again.
While the rest of Russia tries to draw the lessons to be learned from the siege, more than 100 families will be spending this Christmas learning to live without a son or a daughter, or a husband or wife.
Other survivors are still recovering from the trauma of their ordeal.
And for ordinary Muscovites today, there is definitely a sense of looking around more carefully, a slight feeling of uneasiness when in a crowded public place - a scar on the city's psyche that will take some time to heal.


http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2565585.stm

lennart
17-12-02, 14:44
Oorlog in Tsjetsjenië laat zich niet verhullen
Van onze correspondente Corine de Vries


GROZNY - Rusland wil graag aan journalisten bewijzen dat de oorlog in Tsjetsjenië voorbij is. Maar ter plekke blijkt iets anders. 'Mijn zoon, ze hebben mijn zoon meegenomen.'

Wanhopig duwen de vrouwen de Tsjetsjeense politiemannen en Russische militairen aan de kant. Het is alsof ze de kalasjnikovs en wapenstokken niet zien, zo fanatiek proberen ze de bus met buitenlandse journalisten te bereiken. Een van de vrouwen houdt een foto van een jonge man omhoog. 'Mijn zoon, ze hebben mijn zoon meegenomen!', krijst ze. 'Het is al vijf maanden geleden. Hij is pas negentien jaar.'
De journalisten eisen dat ze met de vrouwen mogen praten, maar de bus blijft dicht. 'Het is voor uw eigen veiligheid. Een van de vrouwen kan een bom onder haar rok hebben', zegt Sergej Mironjenkov van het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken. 'Een aanval kan overal vandaan komen. Ziet u niet al die verwoeste gebouwen om ons heen? En herinnert u zich niet de vier Britten die door rebellen zijn onthoofd? Dit is duidelijk een Tsjetsjeense provocatie.'

De oorlog in Tsjetsjenië is voorbij, zegt de Russische regering. Daar heeft de gijzeling in het Moskouse theater twee maanden geleden door veertig Tsjetsjeense rebellen niets aan veranderd. Om dat te bewijzen is voor een groep buitenlandse journalisten een driedaags persreisje naar Tsjetsjenië georganiseerd. De Russische autoriteiten willen ons met eigen ogen laten zien dat de wederopbouw op gang komt. Dat de vluchtelingen veilig kunnen terugkeren en de gewone Tsjetsjenen slechts vrede en stabiliteit willen. Maar hoe goed onze zwaar bewapende begeleiders ook hun best doen om deze boodschap over te brengen, bij ieder programmaonderdeel gaat er wel iets mis.

Het begint al bij het eerste bezoek aan het legercommissariaat in de volledig verwoeste hoofdstad Grozny. Een goedgeluimde generaal-majoor Anatoli Gratsjkov legt uit dat steeds meer Tsjetsjeense mannen het Kremlin steunen, en zich als vrijwilligers melden bij het Russisch leger en de pro-Russische Tsjetsjeense politie. 'Jongens van een jaar of twintig hebben een kwetsbare leeftijd. Extremisten kunnen hen makkelijk overhalen. Zeker omdat er hier weinig werk is. Wij proberen hen op het goede pad te houden.'

Toevallig hebben zich net die dag ongeveer vijftig rekruten gemeld, en wij mogen hen vragen stellen. 'Zoals de generaal-majoor u heeft gezegd, zijn wij hier volledig vrijwillig', zegt de 18-jarige Alecham. 'We willen ons moederland Rusland dienen.' Maar achterin de groep, buiten gehoorsafstand van bewakers en camera's, heeft een jonge Tsjetsjeen een ander verhaal. 'Ze hebben ons gedwongen', zegt hij.

De jongen komt uit een gebied waar het Russisch leger geregeld dorpen uitkamt en willekeurig mannen oppakt van wie niets meer wordt vernomen.

Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er bij deze zatjistki (schoonmaakoperaties) al zeker 1500 Tsjetsjeense mannen verdwenen. Alecham: 'Ze stelden ons voor de keuze, bij het leger gaan of ze pakken je op.'

Vice-procureur Vladimir Tsjernajev beaamt in zijn hoog ommuurde kantoor in Grozny dat er in Tsjetsjenië mensen verdwijnen. Hij suggereert evenwel dat de rebellen hier achter zitten, niet het leger. 'De schoonmaakoperaties worden uitgevoerd door gemaskerde mannen in camouflagekleding. De terroristen dragen deze uniformen ook, wat het voor ons heel moeilijk maakt om de daders te vinden.'

De volgende dag begint zoals iedere gewone dag in Grozny: met mijnenruimen. Een surrealistisch beeld. Tien witte maanmannen met prikstokken en een hond volgen een tank tussen de besneeuwde ruïnes. Het zijn militairen in camouflagekleding. Zeker in de ochtend is de kans op Tsjetsjeense sluipschutters langs de route groot. Achter de mijnenruimers rijden twee pantservoertuigen omringd door zwaar bewapende commando's. Iedere ochtend kammen twintig van deze teams de hele stad uit, iedere ochtend treffen ze mijnen aan. Pas om elf uur zijn de belangrijkste routes veilig verklaard en mogen wij de militaire basis bij het vliegveld van Grozny verlaten. 's Nachts zijn we een paar keer wakker geschrokken van luide explosies, gevolgd door artillerievuur.

Maar de oorlog in Tsjetsjenië is voorbij, zegt ook kolonel Ilja Sjabalski van de 46ste brigade tijdens een persconferentie in een van de barakken. 'We hebben Grozny totaal onder controle. Twee jaar geleden waren er dagelijks nog dertig terroristische acties, nu zijn het er nog maar drie.' Over de demonstrerende vrouwen die wij niet mochten spreken, wil hij ook nog graag iets kwijt. 'Wij hadden concrete aanwijzingen dat er een terroristische actie was gepland. Maar ik kan u wel vertellen dat deze vrouwen betaald krijgen voor hun actie. De rebellen sturen expres vrouwen van boven de vijftig jaar, omdat ze weten dat de militairen hen met rust laten. Misschien is dat wel onze zwakte.'

Om te illustreren dat het gewone leven weer op gang komt, staat een bezoek aan een kraamkliniek op het programma. Kogelgaten ontsieren het gebouw en de bovenverdieping is deels uitgebrand, maar binnen ziet het er schoon uit. Jammer voor onze begeleiders dat een verpleegster vertelt hoe een vrouw recent nog een miskraam kreeg als gevolg van een 'schoonmaakoperatie' in haar dorp.

Het bezoek aan het Tsjetsjeense radio- en tv-station kan bijna niet misgaan. Dat wordt betaald door Moskou en bemand door pro-Russische Tsjetsjenen. 'Ik ben zo blij dat ik weer in Grozny woon', zegt regisseuse Roeman Moesajeva voorbeeldig. 'Hier is ons thuis, onze toekomst.' Na wat doorvragen blijkt dat ze als vluchtelinge tijdens de oorlog in de Zuid-Russische stad Naltsjik haar vak niet mocht uitoefenen. Haar 15-jarige dochter mocht er niet naar school. 'Tsjetsjenen zijn hier niet welkom', zeiden ze tegen haar. 'Nu woon ik weer legaal, ik heb werk en mijn dochter zit weer op school. Hier ben ik gelukkiger, hoe zwaar het ook is om in een verwoeste stad te wonen.'

Voor het Kremlin mag de oorlog is Tsjetsjenië voorbij zijn, de pro-Russische Tsjetsjeense politie zit er nog midden in. De Tsjetsjeense vice-minister van Binnenlandse Zaken Salamo Avtoerganovitsj vertelt ons hoe zijn mannen het belangrijkste doelwit van de rebellen zijn. In twee jaar zijn er 240 agenten omgekomen, vorige week is er nog één gekidnapt. Een van zijn 10 duizend mannen, inspecteur Timoer Chamidov, legt uit wat hem heeft bezield om dit vak te kiezen. 'We moeten onszelf beschermen. Anders doet niemand het.'

De laatste dag staat in het teken van de wederopbouw van Grozny. Daar is nog weinig van te merken, de Tsjetsjeense hoofdstad ziet eruit zoals veel Duitse steden er na de Tweede Wereldoorlog uit moeten hebben gezien. Een zee van puin, ruïnes en kapotgeschoten flats. Zover het oog rijkt. Toch wonen hier nog mensen. Op balkons hangt kleurige was te drogen, ramen zijn hersteld of met plastic dichtgeplakt.

Tussen al die puinhopen, midden in wat ooit het centrum was, staan trots vier gerestaureerde flats te wachten op terugkerende vluchtelingen. In een van de ingangen treffen we bouwvakker Ali Denijev (39). 'Huisvesting is een probleem, natuurlijk. Maar het echte probleem is dat onze geliefde nog steeds spoorloos verdwijnen.'

Twee van zijn neven zijn vermist, twee jaar geleden opgepakt bij een van de vele controleposten van het Russische leger. 'Bijna iedere Tsjetsjeen heeft zoiets wel meegemaakt. Het Russische leger vecht niet tegen de rebellen, maar tegen de gewone mensen. Op die manier creëren ze kamikaze-commando's.'


We vragen Denijev of hij, net als de organisatoren van onze persreis, vindt dat de oorlog voorbij is. 'Dat geldt misschien voor hen', zegt hij, zijn ogen gericht op de militair die ons op drie meter afstand laat weten dat we terug moeten naar de bus. 'Maar zeker niet voor ons.'